آیه 40 سوره توبه | اگر شما ياريش نكنيد، آنگاه كه كافران بيرونش كردند، خدا ياريش كرد.

﴿إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا ۖ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَىٰ ۗ وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾
[ التوبة: 40]

اگر شما ياريش نكنيد، آنگاه كه كافران بيرونش كردند، خدا ياريش كرد. يكى از آن دو به هنگامى كه در غار بودند به رفيقش مى‌گفت: اندوهگين مباش، خدا با ماست. خدا به دلش آرامش بخشيد و با لشكرهايى كه شما آن را نمى‌ديديد تأييدش كرد. و كلام كافران را پست گردانيد، زيرا كلام خدا بالاست و خدا پيروزمند و حكيم است.

آیه 40 سوره توبه فارسى

اگر او (= پیامبر) را یاری نکنید, به راستی که خداوند او را یاری کرد, آنگاه که کافران او را (از مکه) بیرون کردند, نفر دوم از دو نفری که آن دو در غار بودند, به یار خود (ابو بکر) می گفت: «اندوهگین مباش, یقیناً خدا با ماست». پس خداوند آرامش خود را بر او فرو فرستاد, وبا لشکرهایی که شما آن را نمی دیدید, او را تأیید (وتقویت) نمود, وکلام (وگفتار شرک) کسانی که کافر شدند؛ پایین قرار داد, وکلام (وآیین) خدا بالا (وپیروز) است, وخداوند پیروزمند حکیم است.

تفسیر آیه 40 سوره توبه مختصر

ای مؤمنان- اگر رسول الله -صلی الله علیه وسلم- را یاری نکنید، و دعوت او را برای جهاد در راه الله اجابت نکنید؛ الله متعال او را بدون همراهی شما، یاری کرده است، آنگاه که مشرکان، او و ابوبکر -رضی الله عنه- را بیرون کردند، بدون این که نفر سومی با آن ها باشد، در غار ثور از کافرانی که در جستجوی آنان بودند، مخفی شدند، و زمانی که رسول الله -صلی الله علیه وسلم- به یارش ابوبکر صدیق که از آشكار شدن رسول الله می ترسید، گفت: اندوهگین مباش، یقیناً الله با تأیید و یاریِ خویش با ماست. پس الله متعال آرامش را بر دل رسولش فرو فرستاد، و سربازانى که از ديد آنان پنهان بودند، فرو فرستاد؛ سربازانى از فرشته ها که او را تأیید و حمايت می کردند. همچنین کلام مشرکان را پست ترين كلام قرار داد، و کلام الله متعال را برترین کلام قرار داد، آنگاه که اسلام را پيروز گرداند. الله در ذات، تسلط و فرمانروایی خویش، غالب است که هیچ کس بر او چیره نمی شود، و در تدبیر، تقدیر و شريعتش بسیار حكيم است.

تفسیر نور (مصطفی خرم‌دل)

اگر پیغمبر را یاری نکنید (خدا او را یاری می‌کند، همان گونه که قبلاً) خدا او را یاری کرد، بدان گاه که کافران او را (از مکّه) بیرون کردند، در حالی که (دو نفر بیشتر نبودند و) او دومین نفر بود (و تنها یک نفر به همراه داشت که رفیق دلسوزش ابوبکر بود). هنگامی که آن دو در غار (ثور جای گزیدند و در آن سه روز ماندگار) شدند (ابوبکر نگران شد که از سوی قریشیان به جان پیغمبر گزندی رسد،) در این هنگام پیغمبر خطاب به رفیقش گفت: غم مخور که خدا با ما است (و ما را حفظ می‌نماید و کمک می‌کند و از دست قریشیان می‌رهاند و به عزّت و شوکت می‌رساند. در این وقت بود که) خداوند آرامش خود را بهره‌ی او ساخت (و ابوبکر از این پرتو الطاف، آرام گرفت) و پیغمبر را با سپاهیانی (از فرشتگان در همان زمان و همچنین بعدها در جنگ بدر و حُنَین) یاری داد که شما آنان را نمی‌دیدید، و سرانجام سخن کافران را فروکشید (و شوکت و آئین آنان را از هم گسیخت) و سخن الهی پیوسته بالا بوده است (و نور توحید بر ظلمت کفر چیره شده است و مکتب آسمانی، مکتبهای زمینی را از میان برده است) و خدا باعزّت است (و هرکاری را می‌تواند بکند و) حکیم است (و کارها را بجا و از روی حکمت انجام می‌دهد). [[«ثَانِیَ اثْنَیْنِ»: یکی از دو نفر. حال ضمیر (هُ) است. «الْغَار»: مراد غار کوه ثور است که در جنوب مکّه قرار دارد و راه یک ساعته پیاده از آن دور است. «إِذْهُمَا فِی الْغَارِ»: بدل بعض از (إِذْ أَخْرَجَهُ)، و (إِذْ یَقُولُ) بدل دوم آن است. «عَلَیْهِ»: ضمیر (ه) به پیغمبر و یا به ابوبکر صِدّیق برمی‌گردد. «کَلِمَةَ الَّذِینَ کَفَرُوا»: مراد سخنی است مبنی بر قتل پیغمبر که همگی بر آن متّفق شدند (نگا: انفال / 30). شرک. دعوت به کفر. مراد معتقدات ایشان است. «کَلِمَةُاللهِ»: مراد وعده پیروزی خدا به پیغمبران و مؤمنان است (غافر / 51). توحید. دعوت به اسلام. آئین اسلام. واژه (کَلِمَةُ) مبتدا است و جمله (هِیَ‌الْعُلْیَا) خبر آن است. ذکر جمله اسمیّه برای دوام است و بیانگر همیشگی و جاودانگی (کَلِمَةُ اللهِ) است.]]

English - Sahih International

If you do not aid the Prophet - Allah has already aided him when those who disbelieved had driven him out [of Makkah] as one of two, when they were in the cave and he said to his companion, "Do not grieve; indeed Allah is with us." And Allah sent down his tranquillity upon him and supported him with angels you did not see and made the word of those who disbelieved the lowest, while the word of Allah - that is the highest. And Allah is Exalted in Might and Wise.