Kıyamet suresi 16 ayet | Cebrail sana Kuran okurken, unutmamak için acele edip onunla beraber söyleme, yalnız

Bu âyetlerdeki hitabın kime yapıldığı ile alakalı iki farklı mâna mülahaza olunabilir:

Birincisi; hitap, mahşer yerinde kendini savunmak için mazeretler uydurmaya çalışan günahkâr insanadır. “ Ey insan! O gün hesap verirken Hakk’ın huzurunda vicdanındakini acele söyleyip de işin içinden çıkacağım diye telaş etme. Sakın, dilini bile oynatma, zira onu, o bildiklerini derleyip toplayan sen değilsin, biziz. Biz onu derler toplar sana okuruz. Sen yalnız bizim okuduğumuzun ardınca gel ki o vakit tam hakkı söylemiş, yanlışlığa düşmemiş olursun ” demektir.

İkincisi; hitap, Cebrâil’den vahyi alırken acele edip dilini kıpırdatan Resûlullah ( s.a.s. )’edir. Nitekim bu ayetlerin inişi hakkında şöyle bir rivayet vardır: “ Melek Cebrâil vahyi getirdiği zaman Resûlullah ( s.a.s. ), gelen vahyi unutmamak ve iyi bellemek için dilini, dudaklarını depretirdi. Bunun üzerine Allah Teâlâ bu ayetleri indirdi. ” ( Buhârî, Tefsir 75/1-2; Müslim, Salât, 148 ) Diğer bir ayette de: “ Rasûlüm! Sana vahyedilmesi henüz tamamlanmadan önce unutma endişesiyle Kur’an’ı okumakta acele etme! «Rabbim! Benim ilmimi artır!» diye dua et ” ( Tâhâ 20/114 ) buyrulur.

Cenâb-ı Hak bu âyetlerde ezberletmek, okutmak ve mânasını öğretmek üzere üç hususta Efendimiz ( s.a.s. )’e müjde verir. Nitekim âyette geçen “ onu toplamak bize aittir ” ifadesi, İbn Abbas’tan gelen bir rivayette “ Onu senin sadrında toplamak yani onu sana, senin irade ve gayretin olmadan ezberletmek bize aittir ” şeklinde tefsir edilir. ( bk. Buhârî, Fedâilü’l-Kur’ân 28; Nesâî, İftitah 37 )

Bu âyetleri dikkatlice incelediğimiz zaman burada Kur’an’ı okuma, ezberleme ve anlama metoduyla alakalı önemli kâidelere temas edildiği görülecektir:

  Öncelikle hocayı düzgün bir şekilde dinlemek. Böylece doğru bir şekilde ezber yapılmış olur.

  Dikkatli olmak, zihni toplamak, ezberi engelleyici hal ve hareketlerden uzak durmak.

  Allah’a güvenmek, O’nun kendi kitabını ezberlemeye çalışanlara yardım edeceğine ve zihinlerini açacağına inanmak.

  Allah Teâlâ’ya dua ve niyazda bulunmak.

  Hepsinden önemlisi ise, her türlü düşünce, söz ve davranışlarda gelip geçici basit hedeflerin değil, faydası sonsuza kadar devam edecek ebedî ve bâkî hedeflerin peşinden koşmak.

لا تحرك به لسانك لتعجل به