Yasin suresi 62 ayet | And olsun ki, o sizden nice nesilleri saptırmıştı, akletmez miydiniz?

Cenâb-ı Hak, ilk insandan itibaren her ümmete, her millete peygamberlerini göndermiş ( bk. Fâtır 35/24 ) ve onlar vasıtasıyla tâlimatlarını, emir ve yasaklarını bildirmiştir. Bu tâlimatların esası şudur:

Birinci olarak def-i mefsedet yani zararlı şeylerin uzaklaştırılması gelir. Bu sebeple önce yapılmaması gereken husus beyân edilmiştir: Buna göre tüm kötülüklerin temsilcisi olan şeytana kulluk edilmeyecektir. Çünkü o, insanın apaçık düşmanıdır. Tâ işin başında düşmanlığını ilan etmiş ve kıyamete kadar bu işi yapmak için izin almıştır. Dünya imtihanının sırrı burada yatmaktadır.

Hasan Basrî ( k.s. ) şöyle der:

“ Bir kimsede şu dört koruyucu olursa, Yüce Allah onu şeytanın şerrinden korur:

  Bir şeye karşı aşırı istek duyduğu zaman, kendini kaybetmemek, nefse hâkim olmak.

  Bir şeyden korktuğu zaman, yine kendini kaybetmemek, nefse hâkim olmak.

  Şehvet duyguları kabardığı anda onları dağıtmasını bilmek, nefse hâkim olmak.

  Öfke anında hemen şuursuz davranışlara girmemek, yine nefse hâkim olmak. ” ( el-Hadâiku’l-Verdiyye, s. 336-337 )

İkinci olarak celb-i menfaat, yani iyiliklerin kazanılması gelir. Bunun da esası tüm güzelliklerin kaynağı olan Allah’a kulluktur. O halde yalnızca Allah’a kulluk yapılacaktır. Zaten insanı cennete götürecek dosdoğru yol da, Allah’a ihlasla kulluk yoludur.

Şimdi bir taraftan peygamberlerin getirdiği mesajlara kulak vermeyen, bir taraftan da doğru yolu bulması için kendine lütfedilen akıl nimetini gerektiği gibi kullanmayan, kısaca ifade etmek gerekirse, hem vahyî ve nebevî, hem de aklî ve fıtrî nimetlerin kıymetini bilmeyip bunlara nankörlük eden ahmakların elbette varacakları yer cehennem olacaktır.

ولقد أضل منكم جبلا كثيرا أفلم تكونوا تعقلون