Ali İmran suresi 14 ayet | Kadınlara, oğullara, kantar kantar altın ve gümüşe, nişanlı atlar ve develere, ekinlere

Âyet-i kerîme, insanın iç dünyasını, gönül yapısını ve en derin hislerini tahlil ederek, onun fıtrat itibariyle nelere karşı zâfiyeti, düşkünlüğü ve muhabbeti olduğunu haber verir. Bunların başında karşı cinse alâka, nesli devam ettirmek, zengin olmak, makam, mevki ve şöhret sahibi olmak, neşeli ve keyifli bir hayat sürmek, hayvanî ve nebâtî her türlü nimetlerden istediği gibi istifade etmek gelir. Gerçekten de topraktan yaratılan, gözünü sayısız dünya nimetleri içinde açan ve dâimî bir surette o nimetlerle perverde olan insan, bu nimetlere gönlünü bağlar ve nefsânî arzuların da desteğiyle aralarında kuvvetli bir muhabbet bağı oluşur. Yüce Rabbimiz, insanı bu fıtrat üzere yaratmıştır. Cenâb-ı Hakk’ın iradesi istikâmetinde insan hayatının devamı ve neslin bekâsı için dinin koyduğu belirli ölçülere göre bu nimetlerden istifade etmek insanın en tabiî hakkıdır. Helâl ve temiz olmak şartıyla dünya nimetlerinden istifade etmeyi emreden ( bk. Bakara 2/172 ) ve Allah’ın helâl saydığı şeyleri haram kılmayı yasaklayan âyet-i kerîmeler bize bu gerçeği öğretmektedir. ( bk. Mâide 5/87; Tahrîm 66/1 ) Bunlar içinde özellikle şu âyet-i kerîme, dünya-âhiret dengesinin sağlanabilmesi açısından konunun nirengi noktasını ortaya koyar:

“ Rasûlüm şöyle de: «Allah’ın kulları için yarattığı zînetleri, temiz ve hoş rızıkları kim haram kılabilir?» De ki: «Bunlar, dünya hayatında iman edenler içindir; kıyamet günü ise sadece mü’minlerin olacaktır.» İşte biz, bilen bir toplum için âyetleri böyle açık açık beyân ediyoruz. ” ( A‘râf  7/32 )

Buna karşılık dünya hayatının kısa bir süre sonra sona erecek bir zînet, görüntü ve oyalanmadan ibaret olduğunu bildiren şu âyet-i kerîmeler ise terazinin diğer kefesini dengelemektedir:

“ Mal ve oğullar dünya hayatının zînetidir. Asıl kalıcı olan sâlih ameller ise Rabbinin katında hem mükâfat bakımından daha hayırlı, hem de ümit bağlamaya daha layıktır. ” ( Kehf 18/46 )

“ İyi bilin ki dünya hayatı ancak bir oyundan, bir eğlenceden, bir süs ve gösterişten, aranızda bir öğünmeden, mal ve evlatta çokluk yarışından ibarettir. Tıpkı bir yağmur gibi ki, onun bitirdiği ekinler çiftçilerin hoşuna gider. Sonra kuruyuverir de sen onu sapsarı kesilmiş görürsün. Ardından da çerçöp hâline gelirler. Âhirette kâfirlere şiddetli bir azap, mü’minlere ise Allah’tan bir bağışlama ve rızâ vardır. Evet, dünya hayatı, aldatıcı bir menfaatten başka bir şey değildir. ” ( Hadîd 57/20 )

Dolayısıyla burada en mühim husus, bu nimetleri Allah ve Rasûlü’nün tarif ettiği şekilde helâl ve temiz yollardan kazanmak ve yine helâl ve temiz olarak bunlardan istifade etmektir. Bu hususta harama düşmemek ve aşırıya gitmemektir. Tefsir edilen âyet-i kerîme fıtrî bir hakikate işaret etmekte, sayılan fânî nimetlere normalin ötesinde gönül bağlamanın âhiret saadetini tehlikeye düşürebileceğine dikkat çekmektedir. Nitekim âyetin devamındaki, “ Bunlar, dünya hayatının geçici birer metâından[ 1 ] ibarettir. Asıl varılacak güzel yer, Allah katındadır ” ( Âl-i İmrân 3/14 ) ifadesi, bu gerçeği açıkça göstermekte; değeri oldukça sınırlı olan dünya nimetlerine aşırı arzu duymaktan ziyâde, Allah katında yüce bir mertebeye erişmek için gayret göstermenin daha hayırlı olacağı vurgulanmaktadır.

Nitekim devam eden âyetler, aynı vurguyu daha da derinleştirmektedir:

زين للناس حب الشهوات من النساء والبنين والقناطير المقنطرة من الذهب والفضة والخيل المسومة والأنعام والحرث ذلك متاع الحياة الدنيا والله عنده حسن المآب