Bakara suresi 40 ayet | Ey İsrailoğulları! Size verdiğim nimeti hatırlayın ve ahdimi yerine getirin ki Ben

 اِسْرَاۤء۪يلُ  ( İsrâîl ) kelimesi İbrânîcede “ Safvetullah ” yani “ Allah’ın seçkin kulu ” ve “ Abdullah ” mânalarına gelir. Yâkup ( a.s. )’ın lakabıdır. Onun torunları, bu lakaba nispetle “ İsrâiloğulları ” ismini almışlardır. Yahudilere bu şekilde hitap edilmesi, onlara bir peygamber ve Allah’ın seçkin bir kulu olan atalarını hatırlatmak suretiyle onları imana teşvik içindir. Âyette hitap edilen İsrâiloğulları, din âlimleri başta olmak üzere, özellikle Peygamber Efendimiz ( s.a.s. ) zamanında yaşayan yahudilerdir. Böyle olmakla birlikte kıyamete kadar gelecek olan yahudileri de muhatap kitlesi içine almaktadır.

Öncelikle onlardan, Allah’ın kendilerine olan nimetini hatırlamaları istenmektedir. Bu nimet, Allah Teâlâ’nın geçmişte İsrâiloğulları arasından peygamberler göndermesi, onlara kitaplar indirmesi, onları Firavun ve onun zalim halkından çektikleri pek çok sıkıntı ve belâlardan kurtararak mukaddes topraklara yerleştirmesi gibi ilâhî yardımlardır. ( Taberî, Câmi‘u’l-beyân, I, 356 ) Bunlara ilave olarak en büyük ilâhî nimet ise şüphesiz onları doğru yola davet eden yeni bir Peygamber’in gelmesi ve ona Kur’an gibi bir kitabın inmesidir. ( bk. Elmalılı, Hak Dini, I, 334 ) Bu nimetleri hatırlamaktan maksat, onların varlığının farkında olmak, kıymetlerini bilmek ve onlara en iyi şekilde şükretmeye çalışmaktır.

İkinci olarak Allah’a olan sözlerini tutmaları talep edilmektedir. Kur’ân-ı Kerîm’de Allah Teâlâ’nın yahudilerden ne tür sözler aldığına dair açıklamalar yer almaktadır. Buna göre Cenâb-ı Hak onlardan Tevrat’a sımsıkı sarılacaklarına ( bk. Bakara 2/63 ), namazı kılacaklarına, zekâtı vereceklerine, peygamberlere inanacakla­rına, muhtaçlara Allah nzası için borç vereceklerine ( bk. Mâide 5/12 ), kendilerine in­dirilen kitabı gizlemeyip insanlara okuyacaklarına ( bk. Al-i İmrân 3/187 ) dair söz al­mıştır. Fakat buradaki ahitten maksat daha ziyade, yahudilerden, kutsal kitaplarında hakkında önemli bilgiler verilmiş olan Hz. Muhammed ( s.a.s. )’in peygamberliğini tanıyıp ona inanmaları ve bu hakikati insanlara da açıklamaları hususunda alınan sözdür. Bir sonraki âyet de buna delâlet etmektedir. ( Taberî, Câmi‘u’l-beyân, I, 357; Zemahşerî, el-Keşşâf, I, 65; Elmalılı, Hak Dini, I, 334 ) Onlar Allah’a olan sözlerini yerine getirdikleri takdirde Allah da onlara yardım edecek, yaptıkları amel-i sâlihlere bol bol mükâfat verip onları cennetine ulaştıracaktır. O halde sadece Allah’tan korkmak, emir ve yasaklarına dikkat etmek ve verilen sözün gereğini yerine getirmek lazımdır. Nitekim zamanın vezirlerinden biri, büyük mutasavvıf  Zünnûn-ı Mısrî Hazretleri’yle görüşür ve:

“ –Bana himmet buyur, gece-gündüz pâdişâhın hizmetiyle meşgulüm, iyiliğini umuyorum, fakat darılıp azarlamasından da korkuyorum ” der. Zünnûn Hazretleri ağlar ve şu ibretli cevabı verir:

“ –Eğer ben, senin pâdişahtan korktuğun kadar Allah’tan korksaydım sıddîklar zümresinden olurdum. ”

Ukayl-i Menbicî ( k.s. ), çeşitli mertebedeki insanların Allah’tan korkusunu şöyle izah eder:

“ Korku her işin başıdır. Ama korku şekli herkeste bir başkadır. Şöyle ki:

Âriflerin korkusu, ilâhî fiil tecellileri arasında bir rahat arzusu beslemek. İşte bundan korkarlar. Velîlerin korkusu, bir ilâhî emrin icrâsında nefsânî bir korku duymak. Onlar, bu yanlış duygudan çok korkarlar. Müttekîlerin korkusu, halka bakarken nefislerine bir payın çıkmasıdır. Baktıklarına Hak için bakarlar. Bunun aksi onları çok korkutur. ” ( Velîler Ansiklopedisi, II, 488 )

İmam Kuşeyrî âyete şöyle bir mâna vermektedir: “ … Siz bu perdelerle örtülü ve gizli dünyada sözünüzü yerine getirin. Ben de yakınlık âlemi olan âhirette sözümü yerine getireyim. Sevgi ve hoşnutluğuma kavuşma sergisi üzerinde benimle ünsiyet ve cemalimi görmenin devamını size ikrâm edeyim. Siz her iş ve hâlinizde «Rabbim, Rabbim!» deyin. Ben de her an size «kulum! kulum!» diyeyim. Aksi hâlde benden korkun. ” ( Kuşeyrî, Letâifü’l-işârât, I, 41 )

Allah Teâlâ’nın İsrâiloğulların’dan aldığı sözlerin başında Resûlullah ( s.a.v )’e ve ona indirilen Kur’an’a inanmalarıydı:

يابني إسرائيل اذكروا نعمتي التي أنعمت عليكم وأوفوا بعهدي أوف بعهدكم وإياي فارهبون