İsra suresi 53 ayet | İnanan kullarıma söyle, en güzel şekilde konuşsunlar. Doğrusu şeytan aralarını bozmak ister.

Bu âyet-i kerîme mü’minlere umûmî mânada mü’min-kâfir herkese sözün en güzelini söylemelerini emrettiği gibi, husûsî mânada da kendi aralarında edebi elden bırakmamalarını, yumuşak söz söylemelerini, birbirlerine alçak gönüllü davranmalarını, şeytanın vesvese ve tahriklerini bir kenara atmalarını emretmektedir.

“ Güzel söz ”, söylenmesi normal karşılanan sözdür. “ En güzel söz ” ise terk edilmesi caiz olmayan sözdür. Yine “ en güzel söz ”, terk edildiğinde cezalandırılmaktan korkulan sözdür. Aslında “ en güzel söz ”, sevenin sevdiğine karşı söylediği kulluk sözleridir. Buna göre günahkârın en güzel sözü, günahını itiraf etmesi; ârifin en güzel sözü ise, Allah’ı tanımaktan âciz olduğunu ikrar etmesidir. Nitekim Resûlullah ( s.a.s. ):

“ Ya Rabbi! Sen her türlü noksan sıfatlardan uzaksın, yücesin! Seni layık olduğun şekilde övmem mümkün değildir. Sen kendi zâtını nasıl övüyorsan öylesin! ” buyurmuştur. ( Müslim, Salât 222 )

Resûlullah ( s.a.s. ) Efendimiz, merhametli, kibar, nâzik, ince ruhlu ve rikkat-i kalbiyye sahibi bir insandı. Kaba bir kimse O’na:

“ –Ey Muhammed, ey Muhammed! ” diye defâlarca bağırmasına rağmen o, her defasında yumuşak bir üslûpla:

“ –Buyur, isteğin nedir? ” diye mukâbelede bulunmuştur. ( Müslim, Nüzür 8; Ebû Dâvûd, Eymân, 21/3316; Tirmizî, Zühd 50 )

Yani muhâtabının kabalığına rağmen her seferinde âyetin emrettiği şekilde sözün en güzelini söylemiş, hiçbir zaman nezâket ölçüleri dışına çıkmamıştır.

Bu bakımdan mü’minler hem kendi aralarındaki münâsebetlerde güzel olanı söylemeli, hem de câhillerle, nâdânlarla münâsebetlerinde güzel olanı söylemelidirler. Nitekim Furkân sûresinde Rahmân’ın has kullarının vasıfları sayılırken:

“ Rahman’ın has kulları onlardır ki, yeryüzünde tevazu ve vakar ile yürürler; kendini bilmez kimseler onlara laf attığında incitmeksizin «Selâmetle!» derler, geçerler ” ( Furkān 25/63 ) buyrulur. Resûlullah ( s.a.s. ) de, insanlara edep ve ahlâk bakımından kardeşliği sağlayacak esasları talim edip: “ Ey Allah’ın kulları, kardeş olunuz! ” ( Buhârî, Edeb 57; Müslim, Birr 23 ) tavsiyesinde bulunur.

Rabbimiz her zman ve zeminde güzel konuşmamızı istemektedir. Çünkü şeytan insanların arasını en fazla konuştukları faydasız ve gönül incitici sözlerle bozar. Zaten o insanın apaçık düşmanı olup, bulduğu her fırsatı bu yönde değerlendirmekten bir an geri durmaz. Bu sebeple de sözün en güzelini söylemeye ve şeytana ip ucu vermemeye gayret etmek gerekir.

Söz vardır, düşmanları dost eder. Söz vardır dostları düşman eder, büyük kavgalara sebep olur. Bu sebeple Rabbimiz insanları birbirine düşürecek, yanlış anlamalara sebep olacak kaba çirkin sözlerden kaçınılmasını ve en güzel biçimde konuşulmasını ister.

Yûnus Emre ( r.h. ) ne güzel söyler:

“ Söz ola kese savaşı

Söz ola kestire başı

Söz ola ahulu aşı

Bal ile yağ ede bir söz! ”

Kemâlzâde Ekrem de sözün gücüyle ilgili şu hikmetleri dile getirir:

“ Âşıklığı meftûn edecek bir söz işittim,

Bir söz ki eder sâmi’a-i kalbime tesir,

Bir söz ki kılar rûhuma cânânımı tasvîr,

Bir söz ki duyunca anı ben göklere gitti,

Bir söz ki işitseydi cihân-ı melekiyet,

Eylerdi güzel kâline arz-ı muhabbet. ”[ 1 ]

Bu bakımdan, Rabbimiizn bizi bizden daha iyi bildiği şuuru içinde hep güzelliklerin peşinde olup son nefesimizi imanla vermenin gayretiyle hareket etmeliyiz:

وقل لعبادي يقولوا التي هي أحسن إن الشيطان ينـزغ بينهم إن الشيطان كان للإنسان عدوا مبينا