Rahman suresi 77 ayet | Öyleyken, Rabbinizin nimetlerinden hangisini yalanlarsınız?

Bu iki cennette bulunan nimetler de şöyle haber verilir:

Bunlar, yeşilin en koyusu ile ifade edilebilecek derecede yemyeşildirler.

Orada şadırvan gibi, şelale gibi devamlı fışkıran iki kaynak vardır. Çünkü النضخ ( nadh ) kelimesi, suyun fışkırmasını ve coşup kaynamasını ifade eder.

Emsali görülmedik meyveler, bunlar içinde özellikle zikre değer hurmalar ve narlar vardır. Çünkü bu ikisi, meyvelikle beraber yemek ve devâ itibariyle hususi bir duruma sahiptirler.

Bu cennetlerde ahlâkı güzel, yaratılışı mükemmel kadınlar; inciden yapılmış çadırlarda sadece efendilerine tahsis edilmiş huriler bulunmaktadır. “ Huri ”, gözünün siyahı oldukça siyah, beyazı oldukça beyaz güzel gözlü kadın demektir. ( bk. Sâffât 37/48-49 ) Öyle ki bunlara da, cennetteki kocalarından önce ne bir insan eli değmiştir, ne de cin.

Cennet yastıklarından, yeşil yastıklar, çeşitli şekillerle ve zînetlerle süslenmiş kalın döşe­meler. Cennetlere erişenler, bunlar üzerine yaslanırlar. عَبْقَرِيٌّ ( ‘abkarî ), Yemen bölgesinde bulunan Abkar kasabasına mensup demektir. Orada son derece güzel, nakışlı halı ve kilimler dokunurdu. Yüce Allah bu nakışlı yaygıları anlatmak suretiyle, o iki cennetin döşek ve yataklarını insan zihnine yaklaştırmaktadır.

Tasvir edilen dört cennetin ilk ikisi ile son ikisi arasında şöyle bir karşılaştırma yaparak derece farkını belirtmek mümkündür:

Dikkatlice bakıldığında ilk iki cennetin özelliklerinin, sonraki iki cennet­ten üstün olduğu anlaşılır. İlk ikisinde, “ Onlarda durmadan akan iki pınar vardır ”, son ikisinde ise, “ Fışkıran iki pınar vardır ” buyrulmuştur. “ Durmadan akmak ”, “ fışkırmak ”tan daha üstündür. Öncekilerde, “ O ikisinde, her türlü meyveden çifter çifter vardır ”, bu­rada ise, “ Onlarda meyve, hurma ve nar vardır ” buyrulmuştur. Birincisi daha şumullü ve muhtevalıdır. Öncekilerde hurileri vasfederken, “ Sanki onlar yakut ve mer­candır ”, burada ise “ O cennetlerde iyi huylu, güzel yüzlü hanımlar vardır ” buyrulmuştur. Her güzellik, yâkût ve mercan güzelliği gibi olmaz. Dolayısıyla birincideki niteleme daha üstündür. Öncekilerde yatakları nitelerken, “ Astarlan kalın ipekten yataklara yas­lanırlar ”, burada ise, “ Yeşil yastıklara yaslanırlar ” buyrulmuştur. Şüphesiz, yas­lanmak için hazırlanmış olan astarı kalın ipekten yataklar, çadır eteklerinden ve yastıklardan daha üstündür.

Sûrede başından sonuna kadar bir taraftan Cenâb-ı Hakk’ın kerem ve rahmetinin tecellilerine yer verildiği gibi, bir taraftan da celâl ve azametinin tezahürleri dile getirilmiştir. Her ikisi de Allah Teâlâ’nın emri ve muradıdır. Bunları var eden, müttakî kullarına keremiyle, nankörlere ise celaliyle muamele edecek olan Allah Teâlâ’nın ismi çok yücedir, yücelerden yücedir.

Resûl-i Ekrem ( s.a.s. ): “ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الإكْرَامِ ( yâ ze’l-celâli ve’l-ikrâm ): Sonsuz büyüklük ve ikram sahibi Allahım! diye başlayarak dua etmeyi ihmal etmeyip sık sık söyleyin ” buyururdu. ( Tirmizî, Deavât  92; Ahmed b. Hanbel, Müsned, IV, 177 ).

Allah Resûlü ( s.a.s. ), selam verip namazdan çıkınca, üç defa “ estağfirullah ” dedikten sonra, “ اَللّٰهُمَّ اَنْتَ السَّلَامُ وَ مِنْكَ السَّلَامُ تَبَارَكْتَ يَا ذَا الْجَلَالِ وَ الإكْرَامِ ( Allahumme ente’s-selâm ve minke’s-selâm tebârekte yâ ze’l-celâli ve’l-ikrâm ) Allahım! Selâm sensin. Selâmet ve esenlik sendendir. Ey sonsuz büyüklük ve ikram sahibi olan Allahım! Sen hayır ve bereketi çok olansın ” derdi. ( Müslim, Mesâcid 135; Ebû Dâvûd, Vitr 25 )

فبأي آلاء ربكما تكذبان