وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَىٰ(1) Bi sitêrka (Perwînê) dema hinda dibe سوێند بهئهستێره کاتێک لهشوێنی خۆی دهترازێت و بهخێرایی بهردهبێتهوه و ئاوا دبێت |
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ(2) Hevalê we (pêxember) ne ji rêya rast þaþ bûye û ne jî þiqitiye هاوهڵ وهاوڕێی ئێوه محمد (صلی الله علیه وسلم) گومڕاو سهرلێشێواو نهبووه، لهرێگهی ڕاست و ڕهوان نهترازاوه |
وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ(3) Ew ji hewesa jî napeyive قسهو گوفتاریشی (ئهوهی کهقورئانه) لهئارهزوو بازی و ههواو ههوهسهوهنیه |
إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ(4) Ew (Qur´an) her wehyek e ku tê wehî kirin ئهمهی کهرای دهگهیهنێت تهنها نیگاو وهحی خوای یه |
عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوَىٰ(5) (Cebraîl) ê zor bi hêz pê daye hîn kirin جوبرهئیلی فریشته خاوهنی هێزو توانای زۆر، قورئانی فێر کردووه |
ذُو مِرَّةٍ فَاسْتَوَىٰ(6) Ku xwediyê hêzek rind e. Vêca rast bû ئهو جوبرهئیلهی کهخاوهنی بیرو هۆشێکی زۆر بههێزو دیمهنێکی جوان بوو، ئینجا لهسهر شێوه ڕاستهقینهکهی خۆی وهستا |
وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَىٰ(7) Ew jî li asoyê jorîn bû لهکاتێکدا لهئاسۆی ههرهبهرزو بڵندهوه سهری ههڵدابوو، ئاسۆی پڕکردبوو |
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ(8) Paþê nêz bû, vêca xwe berda jêr لهوهودوا تا دههات نزیک دهبۆوه و سهرهنجام هاتهخوارهوهبۆ لای پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) |
فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ(9) Vêca bû biqasî du kevana yan hê nêztir ئهوهندهلێی نزیک بۆوه نێوانیان بهقهدهر دووکهوان یان کهمتریش بوو |
فَأَوْحَىٰ إِلَىٰ عَبْدِهِ مَا أَوْحَىٰ(10) Vêca tiþtê bal bendeyê wî ve wehî kir, wehî kir ئینجا خوا لهڕێگهی ئهوهوه، نیگای کرد بۆ بهندهی خۆی، ئای چ نیگایهک بوو! |
مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَىٰ(11) Dil, tiþtê dît derew nekir ئهوسا ئهوهی کهبهچاوی سهری بینی، لهناخ و دهرونیهوه بڕوای پێی ههبوو، ناخ و دهروونی ڕاستیهکانی بهدرۆنهدانی |
أَفَتُمَارُونَهُ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ(12) Vêca ma hûn hêjî li ser tiþtê dîtiye pê re xirecirê dikin جا ئایا ڕاسته؟ ئێوه موجادهلهی لهگهڵدا دهکهن لهسهر شتێک کهئهو دڵنیایه لهدیتنی؟ |
وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَىٰ(13) Sond be wî carekî din jî dît سوێند بهخوا بێگومان جارێکی تریش لهدابهزینێکی تردا جوبرهئیلی بینیووه (کاتێک هاتووهبیبات بۆ شهوڕهوی) |
عِندَ سِدْرَةِ الْمُنتَهَىٰ(14) Li nik dara paþîn (Sîdretul munteha) لهکاتێکدا له (سدرهالمنتهی) دا بوو |
عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَىٰ(15) Bihiþta hewyegehê li balê ye کهلهوێدا بهههشتی (مَڕْوَى) ههیه بهواتای لانهو جێگهی حهوانهوه |
إِذْ يَغْشَى السِّدْرَةَ مَا يَغْشَىٰ(16) Dema darê tiþtê rapeçand, rapêçand کاتێک ئهوهی _ سدره_ ی داپۆشی مهگهر ههر خوا خۆی بزانێت کێن و چین و کاریان چیه... |
مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ(17) Çav ne çewt çû û ne jî þiqitî جا بینینی ئهو بهدیهێنراوانه لهو شهوهدا وهنهبێت چاوبهست لهپێغهمبهر کرابێت و چاوی لێ لادا بێت |
لَقَدْ رَأَىٰ مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَىٰ(18) Sond be wî ji ayetê (nîþanê) perwerdekarê xwe yên herî mezin dît بێگومان پێغهمبهر (چلی الله علیه وسلم) لهو شهوهدا لهبهڵگه و نیشانه و موعجیزه گهورهکانی پهروهردگاری بینیووه، بهچاوی سهری، بهههموو ههستی.. |
أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّىٰ(19) Vêca ma te (pûtên bi nav) Lat û Uzza dît جا ههواڵم بدهنێ دهربارهی لات و عوززا و (دوودانهبتی ناشرین و ئێسک تاڵی دروستکراو)! |
وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَىٰ(20) Û ê din yê sisiyan Menat jî (te dît) مهناتی سێههمیش!! (ئهویش بتێکی تره، ئایا دهسهڵاتیان ههیه). |
أَلَكُمُ الذَّكَرُ وَلَهُ الْأُنثَىٰ(21) Ma e nêr ji we re û ê mê jî ji me re ne ئایا ڕهوایه کوڕان بۆ خۆتان و کچان بۆ خوا بهچاک بزانن (خوای گهورهدهیهوێت بهعهقڵی چهوتیان ڕهخنهیان لێبگرێت، ئهگینا کوڕو کچ ههردووک دروستکراوی خوان و پێوهی ڕێز تهنها خواناسی و پارێزکاریه) |
تِلْكَ إِذًا قِسْمَةٌ ضِيزَىٰ(22) Ew gav, eva parvekirineke kêm e-ne di cîh de ye ئهگهر وابێت ئهو کاتهئهو دابهشکردن و بڕیارهتان زۆر دوورهلهدادپهروهریهوه و لهسنوور ترازانه |
إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَآبَاؤُكُم مَّا أَنزَلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ ۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنفُسُ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَىٰ(23) Evên han tenê hin nav in ku we û bav û kalên we li wan kiriye. Xuda, tu delîlî pê danexistiye. Ew hey didin pey gumanê û tiþtê dilên wan dixwaze. Sond be, ji wan re ji perwerdekarê wan rêya rast hat ئهم بت و پهیکهرانه تهنها شتێکه کهخۆتان و باوو باپیرانتان ناوتان لێ ناون و هیچی تر نین، خوا بهڵگهیهکی نهناردووهلهسهر ڕهوا بوونیان، سهیره، ئهوانهتهنها شوێنی گومان و ئارهزوی دهروونهنهخۆشیهکانیان دهکهون، لهکاتێکدا کهبهڕاستی لهلایهن پهروهردگاریانهوه هیدایهت و ڕێنمووییان پێ گهیشتووه! |
أَمْ لِلْإِنسَانِ مَا تَمَنَّىٰ(24) Ma qey ji mirov re her tiþtê bixwaze heye نهخێر بۆ ئادهمیزاد نی یه ئهوهی داوای دهکات، (چونکهئاواتهکانی نایهته دی لهدنیادا)؟! |
فَلِلَّهِ الْآخِرَةُ وَالْأُولَىٰ(25) Vêca a paþîn (axret) û a pêþîn (dunya) her ê Xuda ne کهواتهههر خوایه خاوهنی دنیا وقیامهت. (ئهی بۆ ههوڵی بهدهستهێنانی ڕهزامهندی ئهو زاتهنادهن؟!). |
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِن بَعْدِ أَن يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَن يَشَاءُ وَيَرْضَىٰ(26) Di asîmana de çiqas feriþte hene ku mehdervaniya wan bikêra tu tiþtê nayê ji pêþtirî piþtî e ku Xuda bixwaze û pê qayil bibe re destûr bide زۆر فریشتهش لهئاسمانهکاندا ههن کهتکاو پاڕانهوهیان ناکام و بێ سووده، مهگهر خوا مۆڵهت بدات بۆ ههرکهسێک کهشایستهیه و ڕازی بێت کهتا بکات، یان تکای بۆ بکرێت |
إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلَائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنثَىٰ(27) Bêguman ên ku bi axretê bawerî naynin ew feriþteyan bi navê mêyan nav dikin بێگومان ئهوانهی کهباوهڕ بهقیامهت و لێپرسینهوه ناهێنن ناوی ئافرهت دهنێن لهفریشتهکان، (لهحاڵێکدا فریشتهکان دروستکراوانێکی تایبهتن) |
وَمَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ ۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ ۖ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا(28) Tu zanîna wan pê nîne. Ew hey didin pey gumanê. Guman jî bi tu awayî ciyê rastiyê nagire ئهوانهلهو بارهیهوه هیچ جۆره زانستی و زانیاریهکیان نیه، بهڵکو ههر شوێنی گومانی بێ سهرو بن دهکهون، لهکاتێکدا کهگومان بههیچ شێوهیهک جێگهی حهق و ڕاستی ناگرێتهوه |
فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا(29) Êdî tu ji ê ku piþt daye zikrê (þîretê) me û ji jîna dinê pêve nexwestiya rû bizivrîne گوێ مهدهبهو کهسهی کهیاخی بووهلهیادو بهرنامهی ئێمه مهبهستیشی نهبووهتهنها ژیانی دنیایه نهبێت |
ذَٰلِكَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَىٰ(30) Ciyê gihîþtina wan ji zanînê evê haye. Bêguman perwerdekarê te, ê ku ji rêya wî þaþ bûye baþ dizane û ê ku rêya rast dîtiye jî baþ dizane ئهوانه، ههر ئهوهندهی لێ دهزانن و عهقلیان ههر ئهوهندهدهبڕێت، بهڕاستی ههر پهروهردگاری تۆیه کهچاک دهزانێت کێ لهرێبازهکهی لایداوه و گومڕایه کێیش ڕێبازی ئیمان و هیدایهتی گرتۆتهبهر و شایستهی ڕێزه |
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاءُوا بِمَا عَمِلُوا وَيَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى(31) Tiþtê di asîmana û tiþtê di zemîn de ê Xuda ne; ji bo ku ew ên karê xerab dikin celat bike û ên qencî kirine jî bi a herî qenc xelat bike ههرچی لهئاسمانهکان و زهویدا ههیه ههر خوا خاوهنیهتی، (تاقیتان دهکاتهوه) بۆ ئهوهی تۆڵهبسێنێت لهوانهی کهخراپهیان کردووهبهگوێرهی کردهوهکانیان، پاداشتی ئهوانهش کهچاکهیان کردووهبهچاکترین شێوه بداتهوه |
الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ ۚ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ ۖ فَلَا تُزَكُّوا أَنفُسَكُمْ ۖ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَىٰ(32) Ewên ku ji gunehên biçûk pêve xwe ji gunehên mezin û nepakiyan dûr dikin. Bêguman perwerdekarê te fireh bexþîne. Ew, dema we ji zemîn çêtir û dema hûn di zikê dayîkên xwe de zarûk bûn, bi we zanatir e. Vêca hûn xwe bi xwe dernexin paqijiyê. Ew, bi ê xwe parastiye zanatir e ئهوانهی کهخۆیان دهپارێزن لهگوناهو تاوانهگهورهکان لهگوفتارو کرداری بهد جگهلهوردهگوناهان، بهڕاستی پهروهردگاری تۆ ئهی پێغنمبهر (چلی الله علیه وسلم) ئهی ئیماندار چاوپۆشی زۆر فراوانه، چاک دهتانناسێت، لهکاتێکدا ئێوهی لهزهویدا بهرپاکردووه، لهو کاتهشدا ئێوه کۆرپهلهی بچووک بوون لهسکی دایکتاندا (ئاگای لێتان بوو)، کهواتهخۆتان بهچاک مهزانن و خۆتان بهپاڵفته دامهنێن، ههر خوا دهزانێت کێ تهقای ههیه و پارێزکاره |
أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّىٰ(33) Vêca ma te ê rû liba xist dît جا ههواڵم بدهرێ ئایا ئهوهی پشتی لهباوهڕ ههلکرد... |
وَأَعْطَىٰ قَلِيلًا وَأَكْدَىٰ(34) Û hindikî da û birrî کهمێکیشی بهخشی و خێرا دهستی گرتهوه... |
أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَىٰ(35) Ma qey zanîna penhanî li balê ye vêca ew dibîne ئایا ئهو جۆره کهسانهزانستی و نهێنی دهزانن و ئاگاداری شاراوهکانن و دهیبینن؟! |
أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ(36) Ma qey ew bi tiþtê di rûpelê (kitêba) Mûsa de, nehatiye haydar kirin ئایا ئاگادار نهکرابوو بهوهی لهپهڕاوهکانی موسادا بوو؟! |
وَإِبْرَاهِيمَ الَّذِي وَفَّىٰ(37) Û Îbrahîmê ku (karê xwe) bêkêmasî pêk anî یان ئهو ئیبراهیمهی کهههموو پهیمانهکانی بهجێ هێنا بهتهواوی؟! |
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ(38) Tu gunehkar barê gunehê yekî din hilnagire (لهو پهڕاوو کتێبه پیرۆزانهدا هاتووه): کههیچ گوناهبارێک گوناهی تاوانبارێکی تر ههڵناگرێت |
وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَىٰ(39) Û ji mirov re ji tiþtê xebitiye pêve nîne بهڕاستی ئادهمیزاد خاوهنی هیچ شتێک نی یه ئهوهتهنها ئهوهنهبێت کهخۆی کردوویهتی |
وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَىٰ(40) Û bêguman wê xebata xwe piþtre bibîne بێگومان ههوڵ و کۆششهکهی دهبینرێتهوه لهقیامهتدا |
ثُمَّ يُجْزَاهُ الْجَزَاءَ الْأَوْفَىٰ(41) Paþê wê (Xuda) bergîdanek bêkêmasî bidêyê پاشان پاداشت دهدرێتهوه بهتێرو تهسهلی |
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الْمُنتَهَىٰ(42) Û bêguman dawî her bal perwerdekarê te ve diqede بهڕاستی و دڵنیاییهوه دهڵێین: کهکۆتایی ئهم ڕێگوزهره لهلای پهروهردگارتهوهسهرههڵ دهدات |
وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَىٰ(43) Û bêguman her ew dikenîne û digirîne بێگومان ههر ئهو زاتهش دیاردهی پێکهنین و گریانی لهئادهمیزادا بهدیهێناوه |
وَأَنَّهُ هُوَ أَمَاتَ وَأَحْيَا(44) Û bêguman her ew dimirîne û vedijîne ههروهها ههر خۆی دیاردهی مردن و ژیانی دروست کردووه |
وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْأُنثَىٰ(45) Û bêguman her wî du cotê nêr û mê aferandiye ههر ئهو زاتهش دوو جۆری دروست کردووهکهنێرو مێیه.... |
مِن نُّطْفَةٍ إِذَا تُمْنَىٰ(46) Ji dilopek avik, dema tê avêtin لهنوتفهیهک (لهخاڵێکی زۆر بچووک ئهویش ئهگهر ویستی خوای لهسهربێت) کاتێک لهجێی خۆیدا دادهنرێت |
وَأَنَّ عَلَيْهِ النَّشْأَةَ الْأُخْرَىٰ(47) Û bêguman aferandina paþîn jî her li ser wî ye بێگومان لهسهر خوایشه دروست کردنهوهی تریش |
وَأَنَّهُ هُوَ أَغْنَىٰ وَأَقْنَىٰ(48) Û bêguman her ew dewlemend dike û bi tiþtê daye qayil dike دهوڵهمهندی و ئهوهی پێویست بێت دهیبهخشێت |
وَأَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرَىٰ(49) Û bêguman perwerdekarê (sitêrka bi nav) Þi´ra jî her ew e ههر خوایش پهروهردگاری شیعرایه: (ئهستێرهیهکه ههندێ لهعهرهبهکان پهرستویانه، قهبارهکهی ده، ئهوهندهی خۆره، یهک ملیۆن ئهوهندهی نێوان زهوی و خۆر لێمانهووه دووره....) |
وَأَنَّهُ أَهْلَكَ عَادًا الْأُولَىٰ(50) Û bêguman her wî (komela) Adê pêþîn têk bir ههر ئهو زاتهش قهومی عادی یهکهمی لهناو برد |
وَثَمُودَ فَمَا أَبْقَىٰ(51) Û (komela) Semûd jî; êdî ew neman سمودیشی لهناو برد و هیچی نههێشتن |
وَقَوْمَ نُوحٍ مِّن قَبْلُ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَأَطْغَىٰ(52) Û berê jî komela Nûh. Lewra bêguman ew sitemkartir û serkêþtir bûn زووتریش قهومی نوحی لهناو برد کهبێگومان ئهوانیش ستهمکارو سهرکهشتر بوون |
وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَىٰ(53) Û (bajarê komela Lût ên bi navê) Mutefîke jî serûbin kir ههر ئهو زاتهتاوانباران و شهرواڵ پیسانیشی ژێرهو ژوورکرد.... |
فَغَشَّاهَا مَا غَشَّىٰ(54) Vêca tiþtê wan rapêçand li wan kir ئینجا ئهو دێهاتانهی داپۆشی ئهوهی کهدای پۆشی. (بهبهرد باران) |
فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ(55) Êdî tu bi kîjan qenciyê perwerdekarê xwe dudilî dibî جا ئیتر ئهی بێ ئیمان تۆ لهکام یهک لهنازو نیعمهتهکانی خوا دوودڵیت... |
هَٰذَا نَذِيرٌ مِّنَ النُّذُرِ الْأُولَىٰ(56) Evê han hiþyarkerekî ji hiþyarkerên pêþîn e ئهم پێغهمبهرهش هۆشیارکهرهوهیه لههۆشیارکهرهوانی پێشوو |
أَزِفَتِ الْآزِفَةُ(57) (Qiyamet)a nêzik nêz bûye (ئهوهچاک بزانن) قیامهت و لێپرسینهوه نزیک بووتهوه (نزیکه بهنیسبهت ههر ئادهمیزادێکهوه ههر کهمردن ئهوهقیامهت لهو بهرپا بووه، قیامهتی گهورهش کاتێک بهرپا دهبێت ههمووان واههست دهکهن کهچهند سهعات لهوهوپێش دنیا بوو وا ئێستهش قیامهته)!! |
لَيْسَ لَهَا مِن دُونِ اللَّهِ كَاشِفَةٌ(58) Ji Xuda pêve tu kes nikare wê diyar bike کهسیش ناتونێت ئهو ڕۆژه دهربخات و بهرپای بکات جگهلهخوای باڵادهست |
أَفَمِنْ هَٰذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ(59) Vêca ma hûn ji vê peyva han sosret dibin جا ئایا ئێوه لهم قسهیه کهقورئانهسهرسام دهبن؟! |
وَتَضْحَكُونَ وَلَا تَبْكُونَ(60) Û hûn dikenin û hûn nagirîn پێ دهکهنن و گریانتان نایهت (بۆ ئهو چارهنووسهرهشهی کهچاوهڕێتانه) |
وَأَنتُمْ سَامِدُونَ(61) Û hûn hêjî bi qeþmertî rû liba dixin ئێوه بهردهوام سهرگهرمی ڕابوردنن و بێ هۆشن؟! |
فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا ۩(62) Êdî hûn ji Xuda re serî deynin û hûn (wî) bihebînin (دهی کهواتهبێداربنهوه و داچڵهکێن) کهواتهسوژدهبۆ خوای بهدیهێنهر ببهن، ههر ئهویش بپهرستن |