يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَوْفُوا بِالْعُقُودِ ۚ أُحِلَّتْ لَكُم بَهِيمَةُ الْأَنْعَامِ إِلَّا مَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ غَيْرَ مُحِلِّي الصَّيْدِ وَأَنتُمْ حُرُمٌ ۗ إِنَّ اللَّهَ يَحْكُمُ مَا يُرِيدُ(1) Gelî ewanê, ku we bawer kirîye! (We çi peyman dabe) hûn ewan peymana pêk bînin. Ji pêştirê van tarişên ku we ji bona we ra bêne xwendinê, (qoştê) hemû tarişan ji bona we ra durist bûye, ji xencî nêçîrkirina wan, heke hûn di ihrama (Hecê da bin). Bi rastî Yezdan çi bivê, berewanîya wî dike ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، بهئهمهک و بهوهفا بن بهرامبهر بهڵێن و پهیمانهکانتان، (خواردنی گۆشتی) ماڵات (مهڕو بزن و گاو وشتر) بۆتان حهڵاڵ کراوه، بێجگه لهوانهی که بهسهرتاندا دهخوێنرێتهوه (لهم سوورهتهدا)، لهکاتێکدا ڕاوتان بۆ حهڵاڵ نیه که له ئیحرامدان، (ئهم سنوورانه فهرمانی خوایه) بهڕاستی خوای گهوره فهرمان دهدات به ههر شتێک که بیهوێت. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّن رَّبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَن صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَن تَعْتَدُوا ۘ وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ(2) Gelî ewanê, ku we bawer kirîye! Hûn ewan biryar û (beratên) Yezdan, ku ji bona rûmeta xwe danîye, bi duristî ne hetikînin û hûn ewan rûmetê wan mehên (ku di wan da qirîn hatine qedexe kirinê û hûn rûmeta (wan tarişên gorîne xwe) û hûn rûmeta wan tarişên, ku bi guharî (hatine diyar kirinê) û hûn ewan merivên, ku xwe avêtine xanîyê qedexe (qirîn têda hatine qedexe kirinê) ewan jî di wî xanî da ji Xudayê xwe, rûmet û qayîlbûnî dixwazin, bi duristî ne hetikînin. Û di gava hûn ji (ihrama Hecê) derketin, îdî hûn nêçîra xwe bikin. Û bira fetilandina wî komalê, ku ewan hûn ji hecê fetilandine, nebe mane ji bona we ra, ku hûn jî êrişê bibin ser wan. Û hûn li ser qencîyan û li ser xwe parisandina ji gonehan arîkarîya hev bikin. Û hûn li ser gonehkarî û cewrîtî arîkarîya hevdu nekin û hûn yezdanparizî bikin. Bi ratî Yezdan zor şapat e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه دهستکاری دروشمهکانی خوا مهکهن و ههڵی مهوهشێننهوه (بهتایبهت دروشمهکانی حهج و عهمره) ههروهها مانگهکانی حهرام (که: ڕجب، ذوالقعدة، ذوالحجة، محرم)ن، تێکی مهدهن و ئهو قوربانیهش که دهکرێت (مهرجهکانی مهشێوێنن) و ئهو ملوانکانهی (دهکرێته ملی ئاژهڵ، که نیشانهیه بۆ ئهوهی خاوهنیان بڕیاریداوه بکرێن بهقوربانی) لێی مهکهنهوه و ڕێگه لهوانه مهگرن که دێن بۆ (طواف)ی کهعبهو لهکاتێکدا بهئومێدی فهزڵ و ڕهزامهندی خوان، کاتێک ئیحرام دهشکێنن، ئهوه بۆتان ههیه ڕاو بکهن، ههروهها دوژمنایهتی و ڕقهبهرایهتی کهسانێک که نهیانهێشت کاتی خۆی (طواف)ی کهعبه بکهن، مهکهنه هۆی دهستدرێژی و بهرپاکردنی ناخۆشی، یارمهتی و کۆمهکیی یهکتر بکهن لهسهر چاکهو خواناسی، نهکهن یارمهتی وکۆمهکی یهکتر بکهن لهسهر گوناهو دهستدرێژی، له خوا بترسن و پارێزکار بن، چونکه بهڕاستی خوا زۆر بهتوندی تۆڵه دهسێنێت. |
حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(3) (Goştê) miraran û xwîn û goştê berazan û (goştê) wê tarişa, ku ji bona navê wan tiştên; ji pêştirê navê Yezdan ra hatina (jê kirine) û (goştê) wê (tarişa) hatîye fetisandinê û (goşte) wê tarişa, bi dar, ya jî bi tiştekî mayî hatîye kuştinê û (goşte) wê tarişa, ku ketîye mirîye û (goştê) wan tarişên, ku tarişên mayî li wan xistîye mirîye û (goştê) wê tarişa, ku cenaweran xaribe, ji pêştirê heke hûn bigehijên wan, ewan bi can bin, hûn jî serê wan jê kin û (goştê) wê tarişa, ku li ser (kevirên çikandi) têne jê kirinê (wekî pût û dar û kevirên berate) û (goştê) wan tarişên, ku ji bona fal avêtin û xumarê têne jê kirinê, hemûşk ji bona we ra ne durist bûye. Evan hemûşk jî derketina ji rêya rast e. Îdî di îro da ewanê file, ji bo ku we ji ola we derxin, bê hêvî bûne (ewan nikarin we ji ola we derxin). Îdî hûn ji wan filan netirsin û hûn ji min bitirsin. Di îro da min ji bona we ra, ola we pêk anîye (kêmaya wî nemaye). Û min ewan qencên xwe ji bona we ra paşî anî û min ji bona we ra ola bi nav (islam) bi olîtî lite kirîye. Îdî kîjan meriv heke ji birçîya bikeve tengasîyê, heke ji bona gonehkarîyê nexwe dikare (ji goştê van tarişên borî wekî xwarineke nejî û nemir bixwe). Bi rastî îdî Yezdan baxişkarê dilovîn e لهسهرتان حهرام کراوه خواردنی گۆشتی مردارهوه بوو، خوێن، گۆشتی بهراز، ههروهها ئهو ماڵاتهش که سهر دهبڕدرێن و ناوی غهیری خوای لهسهر دهبرێت و ماڵاتی خنکاویش، ئهوهش که به ئازارو لێدان مردار بۆتهوه، ئهوهش که دهکهوێته خوارهوه، ئهوهش که بهلێدانی ماڵاتێکی تر مردار بووبێتهوه، ئهوانهش که دڕنده پالاماری دابن و لێی خواردبن مهگهر فریای چهقۆ کهوتبن، (ههر حاڵهتێک لهوانهی باسکرا ئهگهر به چهقۆدا بگات حهڵاڵه)، ههروهها حهرام کراوه خواردنی گۆشتی ئهو ماڵاتانهی لهو شوێنانهدا سهر دهبڕدرێن که هاناو هاواری بۆ غهیری خوا تێدا دهبرێت، ههروهها حهرامه لهسهرتان داوا کردنی چارهنووستان بههۆی (الأزلام) وه، وهکو ئهو شتانهی که له ڕێگهی ههڵدانی زارهوه دهست بکهوێت و فاڵگرتنهوه، بورجهکان، قاوه گرتنهوه،... هتد) ئهو جۆره کردارو ڕهفتارانهتان سهرپێچی و دهرچوونه له (فهرمانی خوا)، جا ئهمڕۆ (که ڕۆژی عهرهفهیه) کافران نائومێد بوون له دین و ئاینی ئێوه (ئیتر ناتوانن زاڵ بن بهسهرتانداو ههرگیز نووری خوایان بۆ ناکوژێتهوه) کهواته لهوانه مهترسن، بهڵکو ههر له من بترسن، ئهمڕۆ ئاین و بهرنامهکهتانم بهکۆتایی گهیاندو نازو نیعمهتی خۆمم بۆ تهواو کردن و ڕازیم بهوهی که ئیسلام ببێته بهرنامهو دین و ئاینتان (جا لهگهڵ بڕیاردانی ئهو شتانهدا که حهراممان کردووه) ههر کهس ناچار کرا له گرانیی و برسێتیدا (مهترسی ئهوهی ههبوو بمرێت) دهتوانێت لهو شتانه بخوات که حهراممان کردووه (بهمهرجێک دهست درێژکار نهبێت و بهئارهزوو ژهمی زۆری لێ نهخوات) و خۆی تووشی گوناهو تاوان نهکات، ئهوه بهڕاستی خوا لێخۆشبووهو میهرهبانه (بۆ ئهو جۆره حاڵهتانه). |
يَسْأَلُونَكَ مَاذَا أُحِلَّ لَهُمْ ۖ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۙ وَمَا عَلَّمْتُم مِّنَ الْجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ ۖ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ(4) (Muhemmed)! Ewan ji te dipirsin: “Ka ji bona wan ra çi tişt hatîye durist kirine.” Tu ji bona wan ra bêje: “Ji bona we ra tişta paqij durist bûye û ewa nêçîra wan sene, ku hûn ewan hînê wan zanîn e, Yezdan bi we daye hînkirinê, dikin. Evan sene nêçîrvan çinêçîrê bigirin, îdî hûn ewê nêçîrê bixun û hûn li ser wan nêçîran, navê Yezdan bixûnin û hûn yezdanparizî bikin. Bi rastî Yezdan zû hijmar e ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پرسیارت لێدهکهن چی حهڵاڵکراوه بۆیان؟ پێیان بڵێ: ههرچی خۆراکی چاک و پاکه بۆتان حهڵاڵ کراوه، ئهوهش باڵندهو تانجی شکاری بۆتان ڕاو دهکهن و فێرتان کردوون (بێگومان خوا توانای بهخشیووه به مرۆڤ بتوانێت مهشق بکات بهگیانداران و فێریان بکات ڕاوی بۆ بکهن بهتایبهتی تانجی)، ده بخۆن لهوهی بۆتان دهگرن و ناوی خوای لێ بهێنن کاتێک بهڕهڵای دهکهن و کاتێک لێی دهخۆن، ههر له خوایش بترسن و پارێزکاربن (ئهی ڕاوچیهکان)، بهڕاستی خوا بهخێرایی لێپرسینهوه ئهنجام دهدات (ووردو درشتی کردارو ڕهفتار فهرامۆش ناکات). |
الْيَوْمَ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۖ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حِلٌّ لَّكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلٌّ لَّهُمْ ۖ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِي أَخْدَانٍ ۗ وَمَن يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ(5) Di îro da ji bona we ra paqij durist bûye. Û xwurekên wanê xweyê pirtûk jî ji bona we ra durist bûye. Û xwurekên we jî ji bona wan ra durist e. Û ewan jinên ji bawergeran, ku tolitî ne kiribin û ewan jinên ji wê desta, ku di berya we da ji wan ra pirtûk hatîye danê, xwe ji to-litîye diparisînin; di gava hûn kirya wan (mara wan) bidne wan, hûn bi wan ra tolitî nekin û hûn ewan bi dizîka da ji xwe ra nexne dost, hey ji bo ku hûn xwe ji tolitîyê biparisînin û bi wan ra kevîn bibin. Kevînbûna evan jinan jî ji bona we ra durist bûye. Û kîjan meriv ji piştî baweryê dîsa bibe file bi sond! Xebata wî îdî şewitîye. Û ewa di gav û danê para da jî dibe ji wanê ziyanger لهمڕۆوه ههرچی خۆراکی چاک و پاکه بۆتان حهڵاڵ کراوه و خواردنی ئهوانهی که کتێبی ئاسمانیان پێدراوه بۆتان حهڵاڵه، خواردهمهنی ئێوهش حهڵاڵه بۆ ئهوان، ئافرهتانی داوێن پاک له ئیمانداران و ئافرهتانی داوێن پاک لهوانهی کتێبیان پێدراوه پێش ئێوه (بۆتان حهڵاڵه) کاتێک مارهییان پێبدهن، بهمهرجێک ئێوه پاک داوێن بن و داوێن پیس نهبن بهئاشکراو دووره پهرێز بن له دۆست گرتنی نهێنی بۆ داوێن پیسی، جا ئهوهی بێ باوهڕ بێت بهشهرعی خواو لهم حهرامانه خۆی نهپارێزێت، ئهوه ئیتر کارو کردهوه چاکهکانیشی پووچ دهبێتهوه و ئهو جۆره کهسانه له قیامهتدا له ڕیزی خهسارهتمهندو زهرهرمهندو دۆڕاوهکاندان. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا ۚ وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ ۚ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِّنْ حَرَجٍ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(6) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Di gava ku hûn bivên rabin nimêj bikin, îdî hûn rûyê xwe û destê xwe jî heya enîşkan bişon û hûn serê xwe mes bikin û pê xwe jî heya gûzekan. (Paşê nimêja xwe bikin). Û heke hûn ser ne pak bin, îdî hûn xwe bişon û paqij bikin. Û heke hûn nexweş bin ya jî hûn li ser rê bin, ya jî yek ji we ji qendegehê hatibe, ya jî we dest dabe jinan îdî hûn rastê avê jî ne hatibin, hûn bi xwelîyeke paqije temîz îdî teyemmum bikin (destnimêja bi xwelyê bigirin). Hûn biwê xwelyê destê xwe û rûyê xwe mes bikin. Yezdan navê ku ji bona we ra zoratîyê çêke, lê Yezdan divê ku we paqij bike û Yezdan devê ku qencên xwe ne li ser we hene, bê kêmayî pêk bîne. Dibe ku hûn bi rastî sipazîya wî bikin ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه: کاتێک ویستتان ههستن بۆ نوێژ (پێش ئهوه دهست نوێژ بگرن، بهم شێوهیه): ئهوه سهرهتا ڕووخسارتان بشۆن، ئینجا دهستهکانتان لهگهڵ ئهنیشکتاندا، پاشان دهستی تهڕ بهێنن بهسهر سهرتاندا، قاچهکانیشتان بشۆن لهگهڵ قوله پێتاندا، ئهگهر لهشتان گران بوو، ئهوه خۆتان خاوێن بکهن و خۆتان بشۆن، ئهگهر نهخۆش بوون یان له سهفهردا بوون یان دهستان بهئاو گهیاندبوو (تارهتتان گرتبوو) یان له ئافرهتی (نامهحرهم) کهوتبوون و ئاوتان دهست نهدهکهوت (بۆ خۆشتن یان بۆ دهستنوێژ، ئهوکاته دهتوانن) به خاکێکی پاک تهیهموم بکهن (واته لهپی دهستان بهئاستهم بماڵن بهخاکدا)و بیهێنن به ڕووخسارو دهستاندا (تا ئانیشکتان)، خوا نایهوێت له ئایندا تووشی سهغڵهتی و ناڕهحهتیتان بکات بهڵکو دهیهوێت پاک و خاوێنتان بکات (له ڕواڵهت و ناوهڕۆکدا) و دهیهوێت نازو نیعمهتی خۆیتان بهسهردا تهواوبکات بۆ ئهوهی سوپاسگوزار بن. |
وَاذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمِيثَاقَهُ الَّذِي وَاثَقَكُم بِهِ إِذْ قُلْتُمْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ(7) Û hûn (gelî bawergeran!) ewan qencên Yezdan e ku li ser we hene û hûn ewê peymana ku we dabûye wî, di wê gava ku we gotibûye: “Me biryarên (te) bihîst û me bi gotina wan kirîye.” Hûn bi wê peymanê jî hatibûne girêdanê, bîra xwe bînin. Û hûn yezdanparizî bikin. (Hûn bizanin!) Bi rastî Yezdan bi wan tiştên veşartîyê di singa da heyî dizane یادی نازو نیعمهتی خوا بکهنهوه لهسهرتان، ههروهها ئهو پهیمانهش که پێویسته ئێوه پابهندی بن، له بیرتان نهچێت که وتوتانه: گوێرایهڵ و ملکهچ و فهرمانبهردارین (کهواته ئیتر ههمیشه و بهردهوام) له خوا بترسن و پارێزکار بن، چونکه خوا زانایه بهنهێنی دڵ و دهروونهکان. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ ۖ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ(8) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Ji bo ku dadî li pîya bimîne, hûn ji bona Yezdan ra, bibin şahidê bi hêz. Bira kirina wî komalê, ku di hemberê we da neyartî kirine, ji bo ku hûn di hemberê wan da dadvanî nekin, we nede helan danê, ku hûn dadvanî nekin. Hûn dadvanî bikin, loma dadvanî ji parizîyê ra nêzîktir e. Û hûn yezdanparizî bikin. Bi rastî Yezdan bi wan tiştên ku hûn dikin, dizane ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، زۆر بهچاکی ههستن بهئهنجامدانی شایهتی دادپهروهرانه لهبهر خوا، ڕق و دوژمنایهتی هیچ کهس و هیج لایهک ههڵتان نهنێت کهله دادپهروهریی لابدهن، دادپهروهربن، ئهوه نزیکتره له تهقواو خواناسیهوه، دهی کهواته لهخوا ترس و پارێزکاربن، چونکه بهڕاستی خوا ئاگاداره بهو کارو کردهوهیهی که دهیکهن. |
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۙ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ(9) Yezdan ji bona wanê bawer kirine û karê aştî kirine, peyman daye ku ji bona wan ra baxişandin û kirêke mezin heye خوا بهڵێنی داوه بهوانهی باوهڕیان هێناوهو کردهوه چاکهکانیان ئهنجامداوه به لێخۆشبوون و چاوبۆشی (له ههڵهو گوناههکانیان) و پاداشتی گهورهو بێ سنوور بۆ ئهوانه. |
وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ(10) Û ewanê ku bûne file û ewanê bi beratên me derew kirine, hene! Hevrînê dojê evan in ئهوانهش که ڕێبازی کوفریان گرتۆتهبهرو بڕوایان بهئایهتهکانی ئێمه نههێناوه، ئا ئهوانه نیشتهجێی ناو ئاگری دۆزهخن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَن يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنكُمْ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ(11) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn ewê qencîya Yezdan e, ku di gavêkî da komalekî (êriş anîbûne ser we) destê xwe (ji bona kuştina we) dirêj kirin, îdî Yezdan jî destê wan li ser we daye paradanê, bîra xwe bînin. Û hûn yezdanparisî bikin. Îdî gelî bawergeran! Hûn hey xwe hispêrne Yezdan ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه یادی نازو نیعمهتی خوا بکهنهوه لهسهرتان کاتێک ههندێک ویستیان دهستدرێژی بکهنه سهرتان، خوایش دهستدرێژیهکهی ڕاگرتن و (ئێوهی پاڕاست)، دهی کهواته له خوا بترسن و پارێزکار بن، دهبا ئیمانداران ههر پشت بهخوا ببهستن (تا ههمیشه فریایان بکهوێت و له پیلانی دوژمنان بیانپارێزێت). |
۞ وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا ۖ وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ ۖ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ فَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ(12) Û bi sond! Yezdan ji zarên cihûyan peyman hildaye û me ji wan dazne dîdevan (di nava wan da) şandibûye. Yezdan ji wan ra (aha) gotîye: “Bi rastî ez bi we ra me. Heke hûn nimêja xwe bikin û hûn baca malê xwe bidin û hûn bi pêxemberên min bawer bikin û hûn arîkarya wan bikin û heke hûn ji bona qayîlbûna Yezdan ji hev ra deyn bi qencî bidne hev, bi rastî ezê jî sikatîyên we li ser we rakim (ezê we bibaxişînim). Û ezê we bixme wan bihiştên, ku di binê (darê wan da) çem dikişin, îdî ji virha kîjan merivekî ji we bibe file (evan şîret û qencîyan bîrva bike) bi sond! Îdî ewî rêya rast wunda kirîye.” سوێند بێت بێگومان (کاتی خۆی) خوا پهیمانی له نهوهی ئیسرائیل وهرگرت و دوانزه ڕابهرمان تێدا ههڵبژاردن، ئینجا خوا پێی فهرموون که: من بهڕاستی لهگهڵتاندام، سوێند بێت به خوا ئهگهر نوێژهکانتان بهچاکی ئهنجام بدهن و زهکات بدهن و باوهڕبهێنن به ههموو پێغهمبهرانی من و پشتیوانییان لێبکهن، قهرزی چاک و جوان و ڕێک و پێک بدهن بهخهڵکی لهبهر خوا (لهبهر ڕهزامهندی ئهوزاته ههموو چاکهیهک ئهنجام بدهن و چاوهڕێی پاداشت لهوبن) ئهوه بێگومان له گوناهو ههڵهکانتان خۆشدهبم و چاوپۆشیتان لێدهکهم و دهتانخهمه باخهکانی بهههشتهوه که چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیدا دهڕوات، جا ئهوهی لهوهودوا بێ باوهڕ بێت له ئێوه، ئهوه مانای وایه که بهڕاستی ڕێگهو ڕێبازی ڕاست و ڕهوانی لێ تێکچووه. |
فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً ۖ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُوا بِهِ ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَائِنَةٍ مِّنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ(13) Îdî ji ber ku ewan peymana xweye dayî şikênandine, me jî ewanan deherandine û me dilê wan hişk kirîye. Ewan zarên (cihûyan) peyvên (biryaran) ji şûna wan dihêjînin (ji bo ku binek arşan wekî armancê xwe derxin). Ewan pareke, ku ji wan ra hatibûye gotinê (ji biryaran) bîrva kirine. Ji pêştirê hindikên ji wan, tûyî rastî qalpîya wan hemûşkan werî. Îdî tu ji wan kêmasîyên wan bibore û tu kirinê wan belaş bide. Bi rastî Yezdan ji qencîkaran hez dike جا بههۆی ئهوهوه که نهوهی ئیسرائیل بهردهوام پهیمان و بهڵێنهکانیان دهشکاند، نهفرهتمان لێکردن و دڵهکانیانمان ڕهق و سهخت و ڕهش کرد (چونکه یهکێک له سیفهتیان ئهوهیه) که: قسه له جێی خۆیدا ناکهن و جێی دهگۆڕن (به ئارهزووی خۆیان دهستکاریی تهوراتیشیان کردووه) ههروهها بهشێک لهو شتانهی که یاداوهری بوو بۆیان فهرامۆشیان کردو، بهردهوام دهبینیت و بۆت دهردهکهوێت که زۆربهیان خیانهتکارو دوژمنکارن، مهگهر کهمێکیان نهبێت، (لهگهڵ ئهوهشدا قهیناکات) ههر لێیان خۆش ببهو چاوپۆشیان لێ بکه، چونکه بهڕاستی خوا چاکهکارانی خۆشدهوێت. |
وَمِنَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا مِّمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۚ وَسَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ(14) Û me ji wanê ku gotine: “Bi rastî em mexînîne (em arikarên Îsa ne) jî peymanan hildaye. Îdî ewan mexînan pareke (ji wan biryarên) ku ji wan ra hatibûye gotine bîrva kirine. Îdî me jî di nava wan da heya roya rabûna hemû da, neyartî û xerez xistîye (helan). Yezdanê ji bona wan ra ewê kirina wan e, ku ewan ji xwe ra xistibûye pêş e, bêje ههروهها پهیمانمان لهوانهش وهرگرتووه که دهیانوت: ئێمه گاورین کهچی بهشێک لهو شتانهیان فهرامۆشکرد کهپێی یاداوهری کرابوون، (بهتایبهتی دهربارهی پێغهمبهرایهتی محمد (صلی الله علیه وسلم) ئێمهش ههتا ڕۆژی قیامهت دوژمنایهتی و ڕق و کینهمان پێوهلکاندن، له ئایندهشدا خوا ههموو ئهو کارو کردهوانهیان دهخاتهوه بهرچاوو پێیان ڕادهگهیهنێت. |
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِّمَّا كُنتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ ۚ قَدْ جَاءَكُم مِّنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِينٌ(15) Gelî ewanê xweyê pirtûk! Bi rastî li bal we da pêxemberê me hatine. Ewan (biryarên) ku di pirtûkê da hebûn, we penha dikir, ji bona we ra ewa (pêxembera) pirê wan (biryaran) vedike û ji pirê wan (biryaran) jî dibore (qe ji wan axiftin nake). Bi sond! Ji Yezdan bona we ra ruhnayek û pirtûkeke daveger hatîye ئهی خاوهنانی کتێب: دڵنیابن که پێغهمبهری ئێمه بۆ ئێوهش هاتووه تا زۆربهی ئهو شتانهی که لای ئێوه ڕوون و ئاشکرانین و دهیشارنهوه، له کتێبی (تهورات و ئینجیلدا) بۆتان ڕوون و ئاشکرا بکات، ههروهها له زۆرێک لهو شتانهی که شاردوتانهتهوه چاوپۆشی دهکات، چونکه بهڕاستی لهلایهن خواوه ڕووناکیهکی ئاشکراتان بۆهاتووه (که محمدی پێغهمبهرمانه (صلی الله علیه وسلم) هاوڕێ لهگهڵ کتێبێکی ڕوونکهرهوهدا (که قورئانه). |
يَهْدِي بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ وَيُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِهِ وَيَهْدِيهِمْ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ(16) Yezdan bi wê pirtûkê, ewan merivên ku di binê peyrewê qayîlbûna wî, digihîne rêne parisvan û ewa ewan merivan (bi wê pirtûkê) ji tarîtîyê li bal ruhnayê da derdixe. Erê! Ewa, ewan tîne rêya rast (بێگومان) خوا بهو قورئانه پیرۆزه هیدایهت و ڕێنموویی ئهو کهسانه دهکات که: شوێن ڕهزامهندی خوا کهوتوون، بهرهو ڕێبازهکانی ئاشتی و ئاسودهیی و له تاریکایی یهکان دهریاندههێنێت و ڕزگاریان دهکات و دهیانخاته ناو ڕوناکیهوه بهفهرمانی خۆی و ڕێنمووییان دهکات بۆ سهر ڕێگهو ڕێبازی ڕاست و دروستی (دینداری و خواناسی و چاکه). |
لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ ۚ قُلْ فَمَن يَمْلِكُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ أَن يُهْلِكَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ وَمَن فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ۗ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۚ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(17) Bi sond! Ewan merivên, ku gotine: “Yezdan Îsayê Mesîhê kûrê Meryemê bi xweber e. (bi wê gotina xwe) bûne file.” (Muhemmed tu ji wan ra) bêje: “Heke Yezdan bivê, ku Mesîhê kûrê Meryemê û dîya Mesîh û hemû kesên di zemîn da hene jî teşqele bike, gelo kê dikare, ku ewan ji teşqelekirina wî bi tiştekî bide para?” Û seroktîya ezman û zemîn û çi tişta di nava wan herdukan da heye, hey ji bona Yezdan ra ne. Ewa çi tişta bivê ewî diafirîne. Şixwe Yezdan li ser hemû tiştan dişî سوێند بێت بێگومان ئهوانه بێ باوهڕ بوون که وتیان: بهڕاستی خوا، ههر مهسیحی کوڕی مهریهمه، (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: ئهگهر خوا بیهوێت مهسیحی کوڕی مهریهم و دایکی و ههرچی لهسهر زهویدا ههیه لهناوی بهرێت، ئهوه کێ یه له بهرامبهر خواوه دهسهڵاتی شتێکی ههیه؟ (کهواته ئهویش و دایکیشی و ئهو خهڵکهش بهدیهێنراوی خوان و له دهسهڵاتی دهرناچن، ئیتر به چ بهڵگهیهک قسهی وا نابهجێ دهکهن؟!، بهمهرجێک) خوا زاتێکه ههرچی له ئاسمانهکان و زهوی و نێوانیاندا ههیه ههر ئهو خاوهنیانه، ههرچی بیهوێت دروستی دهکات (شتێکی ئاساییه ئهو زاته مهسیح بێ باوک دروست بکات)، چونکه خوا دهسهڵاتی ههیه بهسهر ههموو شتێکدا (ههموو شت لای ئهو ئاسانه). |
وَقَالَتِ الْيَهُودُ وَالنَّصَارَىٰ نَحْنُ أَبْنَاءُ اللَّهِ وَأَحِبَّاؤُهُ ۚ قُلْ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُم ۖ بَلْ أَنتُم بَشَرٌ مِّمَّنْ خَلَقَ ۚ يَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ ۚ وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۖ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ(18) Cihû û Mexînan gotine: “Bi rastî em kurên Yezdan in û em hezgerên wî ne.” (Muhemmed! Tu ji bona wan ra) bêje: “(Heke hûn kur û hezgerên wî ne) îdî ewa çima we bi gonehên we şapak dike? Na,! (gotina we nîne) lê ewan kesên ku (Yezdan ) afirandine hene! Hûn jî ji wan in. Ewa ji kîjanî ra bivê dibaxişîne û kîjanî ra jî bivê, ewî şapat dike. Û seroktîya ezman û zemîn û çi tiştê di nava wan da heyî, hey ji bona Yezdan ra ne. Şixwa zivirandina (para da) bi xweber jî li bal wî da ne جوولهکهو گاور دهیانوت: ئێمه ڕۆڵهی خواو خۆشهویست و نزیکی ئهوین، پێیان بڵێ: کهواته بۆچی لهسهر گوناهو تاوانتان سزاتان دهدات (له دنیادا بهئاشکرا بهڵاو ناخۆشیتان بۆ پێش دههێنێت، سزای قیامهتیش با لهولاوه بوهستێت، ئێوه خۆتان ئاوا بهگهورهو نازدار دامهنێن و خۆتان جیا مهکهنهوه) نهخێر وانیه، چونکه ئێوهش بهشهر و ئادهمیزادێکن لهو خهڵکهی که دروستی کردووه، ئهوهی خوا بیهوێت لێی خۆش ببێت، لێی خۆشدهبێت، ئهوهش که بیهوێت سزای بدات سزای دهدات (ئهڵبهته له چوارچێوهی دادپهروهریدا) ههرچیش له ئاسمانهکان و زهوی و نێوانیاندا ههیه ههر خوا خاوهنیانه، گهڕانهوه و سهرئهنجامیش بۆ لای ئهو زاتهیه. |
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ عَلَىٰ فَتْرَةٍ مِّنَ الرُّسُلِ أَن تَقُولُوا مَا جَاءَنَا مِن بَشِيرٍ وَلَا نَذِيرٍ ۖ فَقَدْ جَاءَكُم بَشِيرٌ وَنَذِيرٌ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(19) Gelî xweyê pirtûkan! Ji bona ku hûn (nebêjin): “Di gava sistaya hatina pêxemberan da, qe tu kesekê mizgînvanê (bi bihiştê) û tirsdayê (bi dojê) li bal me da ne hatibû heya ku me jî (bi wî bawer bikira, bi hatina rêya rast). Di wê gava hatina pêxemberan sist bibû, bi rastî pêxemberê meyê (Muhammed) li bal we da hatîye. Bi sond! Ewî rastîya (dînan-olan) bi huzwartî ji bona we ra vedikir, û mizginîya (bi bihiştê) û tirsa (ji dojê) daye we (ji bona pêkanîna biryaran hemû şîret gotine, îdî tu mana ji bona gonehkarya we ra ne maye. Ku hûn dibêjin em bi nezanî gonehan dikin). Û Yezdan li ser hemû tiştan dişî ئهی خاوهنانی کتێب: بێگومان پێغهمبهرمان (محمد (صلی الله علیه وسلم) هاتووه بۆ لاتان تا ههموو شتێکتان بۆ ڕوون بکاتهوه، دوای ئهوهی که ماوهیهک بوو هیچ پێغهمبهرێکمان ڕهوانه نهکردبوو (نێوان له دایک بوونی عیسا و ناردنی محمد سهلامی خوایان لهسهر بێت، زیاتر له شهش سهدهیه) نهوهکو بڵێن کهسمان بۆ ڕهوانه نهکرا تا مژدهدهر بێت (بهچاکان) و ترسێنهربێت بۆ (یاخیهکان)، ئهوهته بهڕاستی مژدهدهرو ترسێنهرتان بۆ هات (ئیتر هیچ بیانوویهکتان نهماوه)، خوایش دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه (ئهگهر یاخی بن سزاتان دهدات). |
وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ أَنبِيَاءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكًا وَآتَاكُم مَّا لَمْ يُؤْتِ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِينَ(20) Û (hûn ewê gava) ku Mûsa ji bona komalê xwe ra (aha) gotîye: “Gelî min! Hûn ewan qencên Yezdan e ku li ser we heye bîra xwe bînin; ewî di nava we da pêxember çê kirine û ewî hûn xistine serok û ewî di cîhanê da qencên wusa bi we kiriye qe li tu kesekî li cîhanê ne kirîye, bîra xwe bînin یادیان بێنهوه کاتێک موسا بهقهومهکهی وت: ئهی قهوم و عهشیرهتم یادی نازو نیعمهتی خوا بکهنهوه له سهرتان که پێغهمبهرانی لهناو ئێوهدا فهراههم هێناوه، ههروهها پاشای زۆری لهناوتاندا ههڵخستووه، ئهوهی به ئێوهی بهخشیووه بهکهسی تری نهبهخشیووه لهو خهڵکه بێ شومارهی (ئهو سهردهمه). |
يَا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ(21) Gelî min! Hûn bikebine wî bajarê pîrozê ku Yezdan ji bona we ra bi vê nevê nivîsîye û hûn di para da nezivirin. Heke hûn îdî di para da bizvirin, bi rastî hûnê zîyan bikin ئهی قهوم و عهشیرهتم بچنه ناو ئهو زهویه پیرۆزهی (القدس)، که خوا پێویستی کرد لهبهر سوودی خۆتان بچنه ناوی، پاشگهز مهبنهوهو پاشهکشێ مهکهن تا خهسارهتمهندو زهرهرمهند نهبن. |
قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا حَتَّىٰ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِن يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ(22) Ewan (ji bona Mûsa ra aha) gotine: “Mûsa! Bi rastî di wî (welatê me da) komalekî kotekkar heye. Heya ewa (komala) bi rastî ji welat dernekebin em bi xweber nakabine wî welatî. Îdî heke ewan ji welat derkebin, emê bi xweber herin bikebine welat (کهچی) وتیان: ئهی موسا بهڕاستی خهڵکێکی ئازاو بهرزو دلێری تێدایه، بێگومان ئێمه ههرگیز ناچینه ناوی تا ئهوانی لێدهرنهچن، جا ئهگهر ئهوان دهرچوون لێی، ئهوه بێگومان ئێمه دهچینه ناوی و لهوێ دهبین!! |
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(23) Du merên ji wanê tirsonek ne (ku ji Yezdan ditirsîyan) Yezdan (bi xwerber jî) li ser wan qencî kiribûye (aha) gotibûne: “Hûn di derî da li ser wan da (êrîşê) beherin, îdî gava hûn bikebine hundur, bi rastî hûnê serfiraz bibin (heke hûn li ber xwe bidin). Heke hûn bi rastî bi Yezdan ewle dibin, îdî hûn xwe hispêrne wî.” (بهڵام) دوو کهس لهوانهی که ترسی خوایان لهدڵدا بوو و خوا نازو نیعمهتی ئیمان و دڵنیایی تهواوی پێ بهخشیبوون وتیان: له دهروازهی شارهوه بچنه سهریان و (یهک هێرشی گهوره بهرن) ههر که چوونه ئهو دیوهوه، ئهوه بێگومان ئیتر ئێوه سهرکهوتوون (دوژمنتان شکست دههێنێت، جا بۆ بهدهستهێنانی ئهو سهرکهوتنه) دهبێت: به تهواویی پشت به خوا ببهستن ئهگهر ئێوه ئیماندارن. |
قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَن نَّدْخُلَهَا أَبَدًا مَّا دَامُوا فِيهَا ۖ فَاذْهَبْ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ(24) Ewan (ji Mûsa ra aha) gotine: “Mûsa! Bi rastî heya ewan (neyaran) di bajar da bin qe tucarî em nakebine bajar. Îdî (Mûsa!) tu bi Xudayê xwe va herin, bi wan ra qirînê bikin (ewan ji welat derxin) emê jî li vira rûnen.” کهچی وتیان: ئهی موسا دڵنیابه ئێمه ههرگیز ناچینه ئهو شارهوه و ڕووی تێناکهین مادهم ئهو جهنگاوهرانهی تێدا بێت، (ئیتر تۆ کهیفی خۆته حهز دهکهیت) بچۆ خۆت و پهروهردگارت جهنگ بکهن دژیان، ئێمه بهڕاستی ئا لێرهدا دانیشتووین (چاوهڕێی سهرئهنجامین)!! |
قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ(25) (Mûsa ji Xuda aha lava) kirîye: “Xudayê min! Ez ji pêştirê xwe û birayê xwe, xayîtîya tu kesî nakim, îdî tu nîveka me û evî komalê ji rê derketî raqetîne.” ئینجا موسا وتی: پهروهردگارا بهڕاستی من دهسهڵاتم نیه جگه بهسهر خۆم و براکهمدا نهبێت (ئێمه ئامادهی ههموو فهرمانێکی تۆین) ئیتر داواکارین که ئێمه جیا بکهیتهوه لهو خهڵکه تاوانکار و ستهم پیشهیه... |
قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ(26) Ewî (ji Mûsa ra aha) gotîye: “Îdî (ewa zemînê pîroz) heya çil salî, li ser wan qedexe bûye (ewanê heya çû salî li wê deştî bimînin, naçine bajarê Qudsê). Ewanê di wê (berya bi nav Tîyehê da) bi sergerdanî bigerin. Îdî (Mûsa) tu li ser komalê ji rê derketî kovanan neke.” خوا فهرمووی: بهڕاستی ئهوه ئیتر شاری قدس لهسهریان حهرامه، دهبێت چل ساڵیش وێڵ و سهرگهردان بن لهسهر زهویدا (تا ئهو نهوه ترسنۆکه تیا بچێت و نهوهی تازه پێبگات)، ئیتر خهفهت مهخۆ بۆ گهل و هۆزی تاوانبار و ستهم پیشه. |
۞ وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ لَأَقْتُلَنَّكَ ۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ(27) Û (Muhemmed!) tu ji bona wan ra, serda borya herdu kurên Adem bi rastî bixûne. Ewan herdukan; heryekê ji wan goryek dabûn. Gorya yekê ji wan herdukan, hatibû litê kirinê û gorya ewê mayî ne hatibûye litê kirinê. (Ewê ku gorya wî ne hatibûye litê kirinê, ji bona wîyî gorya wî hatibûye litê kirinê ra) gotîye: “(Ji ber ku gorya te hatîye litê kirinê) bi sond! Ezê te bikujim.” (Birayê wî ji wî ra aha) gotîye: “Bi rastî Yezdan hey (perestîya) wanê yezdanparizî dikin, litê dike.” بهسهرهات و ههواڵی دوو کوڕهکهی ئادهم بۆ ئهو خهڵکه بخوێنهرهوه که: بهڕاستی ڕوویداوه، ئهوه بوو کاتێک ههردووکیان قوربانییان کرد، له یهکێکیان وهرگیرا (که لهسهر حهق بوو، له خوا ترس بوو) و لهوی تریان وهرنهگیرا (چونکه ڕق ئهستوورو حهسوودو خوانهناس بوو) بهبراکهی وت: ههر دهتکوژم ئهویش له وهڵامی ههڕهشهکهیدا وتی: خوای گهوره تهنها له پارێزکاران قوربانی و چاکه وهردهگرێت. |
لَئِن بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي مَا أَنَا بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ لِأَقْتُلَكَ ۖ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ(28) Heke tu ji bona kuştina min, destê xwe li bal min da dirêj bikî, ez ji bona kuştina te destê xwe li bal te da dirêj nakim. Bi rastî ez ji Xudayê cîhanê ditirsim سوێند به خوا ئهگهر تۆ دهست درێژ بکهیت بۆ من بۆ ئهوهی بمکوژیت، من دهستدرێژ ناکهم بۆ تۆ بۆ ئهوهی بتکوژم، چونکه بهڕاستی من لهسزاو تۆڵهی خوا، پهروهردگاری جیهانهکان دهترسم. |
إِنِّي أُرِيدُ أَن تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ(29) Ez divêm, ku bi rastî tu gonehê min û gonehê xwe bi hev ra hildî, ji bo ku tu bibî ji wanê hevrine agir. Şixwa celata cewrkaran jî eva ye (من بهو دهست درێژ نهکردنهم) بهڕاستی دهمهوێت بهگوناهی من و گوناهی خۆیشتهوه بگهڕێیتهوه، ئهوجا دهبیته نیشتهجێی ناو ئاگر، ههر ئهوهشه پاداشتی ستهمکاران. |
فَطَوَّعَتْ لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ(30) Îdî canê wî kuştina birayê wî xwest. Birayê xwe kuşt. Ewa bi xweber jî bûye ji wanê zîyankar سهرئهنجام نهفسی سهرکهشی هانیداو کوشتنی براکهی لاساده و ئاسان کردو کوشتی، ئیتر خۆی خسته ڕیزی خهسارهتمهند و زهرهرمهندانهوه. |
فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي سَوْءَةَ أَخِيهِ ۚ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَٰذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي ۖ فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ(31) Îdî Yezdan (ji bo ku ka ewayî ça termê birayî xwe hilde) qijikek şandîye. Ewê qijikê ze-mîn kolaye (bi kujraw) daye xûyandinê (ka ça termê bireyê xwe çal kirîye. Ewî kujrawî aha) gotibûye: “Xwelî li min be! Ez wusa bêzar bûme, ku ez nikarim wekî ve qijikê jî termê birayê xwe veşêrim.” Îdî ewanê ji kirinê xwe poşman dibin hene! Ewa bûye ji wan لهوهودوا گیری خوارد بهدهست تهرمهکهیهوه، چونکه وادیاره یهکهم کهسه کوژرا بێت و شههید بوو بێت)، ئهوسا خوای میهرهبان قهلهڕهشێکی ناردو چاڵێکی له زهویدا ههڵکهند (بۆ قهلهرهشێکی تری مردارهوه بوو) تا نیشانی بدات چۆن لاشهی براکهی بشارێتهوه، (ههرکه ئهوهی دی) وتی: هاوار له من، ئایا ئهوه من نهمتوانی وهکو ئهو قهلهڕهشه بکهم و بهقهدهر ئهوم لێنههات تا لاشه و عهیب و عاری براکهم بشارمهوه، ئیتر بۆ ههمیشه چووه ڕیزی پهشیمانانهوه. |
مِنْ أَجْلِ ذَٰلِكَ كَتَبْنَا عَلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا ۚ وَلَقَدْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم بَعْدَ ذَٰلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ(32) Ji bona vî qasî me (di pirtûkê da) li ser zarên cihûyan nivîsîye: “Bi rastî kîjanê ku me-rivekî, ne ji bona (tûlhildanê) ne jî ji bona, ku ewa di zemîn da tevdanî dike, bikuje; îdî tu dibê qey ewî hemûşk kesên cîhanê kuştine û kîjanê merivekî jî bide jînandinê tu dibê qey ewî hemûşk kesên cîhanê daye jînandinê.” Bi sond! Li bal wan da pêxemberên me bi beratan va hatibûne. Paşê jî dîsa ji piştî hatina pêxemberan, ewan (zarên cihûyan) di zemîn da dest feşartî kirine لهبهر ئهوهی کارهساتی کوشتنی ناڕهوای ئاوا ڕوو نهدات ئێمه پێویستمان کرد لهسهر نهوهی ئیسرائیل ئهوهی کهسێک بهناحهق بکوژێت و له جیاتی کوژراوێک نهبێت، یان گوناهو تاوانی گهورهی ئهنجام نهدابێت لهزهویدا (وهکوجهردهیی و دهستدرێژی و... هتد)، ئهوه وهک ئهوه وایه ههر ههموو خهڵکی کوشتبێت، ئهوهش کهسێک له مهرگ ڕزگار بکات، ههروهک ئهوه وایه ههموو خهڵکی لهمهرگ ڕزگار کردبێت و ژیانی پێ بهخشی بن، سوێند بێت بهخوا بهڕاستی پێغهمبهرانمان به بهڵگهو موعجیزهی ئاشکراو دیارهوه هاتووه بۆ لایان (تا پابهندی حهق و داد بن) کهچی زۆربهیان دوای ئهو ڕێنمووییانه، ههر زیادهڕه و بوون لهم سهر زهمینهدا له ستهم و کوشتنی ناحهقدا. |
إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم مِّنْ خِلَافٍ أَوْ يُنفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ۚ ذَٰلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا ۖ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ(33) Bi rastî celata wanê, ku bi Yezdan û bi Pêxemberê wî ra qirînê dikin û digerin, ku di zemîn da tevdanîyî derxin ev e. Ji bo ku ewan di cîhanê da sernegûn bibin, ya ewanê bêne kuştinê, ya jî ewanê bêne dardakirinê, ya jî dest û pêyê wanê bi çîloçepî bê jêkirinê, ya jî ewanê ji welatê wan bêne derxistinê. (Eva celata hanê) ji bona wan ra di cîhanê da sernegûnî ye û ji bona wan ra di danê para da jî şapatekê mezin heye بێگومان پاداشتی ئهوانهی که دهنجێگن و دوژمنایهتی خواو پێغهمبهرهکهی دهکهن و به گهرمی ههوڵ دهدهن بۆ بڵاوکردنهوهی فهسادو بهد ڕهوشتی له زهویدا ههر ئهوهیه: (ئهوانهیان که خهڵکیان کوشتووه) دهبێت بکوژرێن، (ئهوانهش کهخهڵکیان کوشتووه و جهردهییشیان کردووه) دهبێت له خاچ بدرێن، (ئهوانهیان تهنها جهردهیی دهکهن) دهست و قاچێکیان بهپێچهوانهوه ببڕدرێت، (ئهوانهیان که مهترسیان لێدهکرێت) ئهوه دوور بخرێنهوه له وڵات، ئهوسزایه خهجاڵهتی و سهرشۆڕیه بۆیان لهدنیادا، لهقیامهتیشدا سزای سهخت و گهورهیان بۆههیه. |
إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن قَبْلِ أَن تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ ۖ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(34) Ji pêştirê wan merivên, di berya ku hêj we ewan ne xistibûne binê hêza xwe, ji wan kirinê xwe poşman bibin (eva celatdana bori ji bona van ra tune ye). Hûn bizanin! Ku bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e جگه لهوانهیان که تهوبهیان کردووه، پێش ئهوهی دهستی ئێوهیان بگاتێ، ئهوه بزانن که بهڕاستی خوا لێخۆشبوو و میهرهبانه (ئهڵبهته ئهگهر مافی خهڵکیان بهسهرهوه نهبێت). |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ(35) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn parizîya Yezdan bikin, hûn ji bona gihîjtina li bal wî da li rêyan bigerin û hûn di rêya wî da bi tekoşînî xebatê bikin. Bi rastî hêvî heye ku hûn fereste bibin ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه له خوا بترسن و پارێزکار بن، له ڕێگهی ههموو هۆکارو کردهوهیهکی چاکهوه ههوڵ بدهن ڕهزامهندیی ئهو زاته بهدهست بهێنن، ههمیشه ههوڵ و کۆشش و جیهادو خهبات بکهن له پێناوی ڕێباز و بهرنامهی ئهو زاتهدا، بۆ ئهوهی سهرفراز بن (له ههردوو جیهاندا). |
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ أَنَّ لَهُم مَّا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لِيَفْتَدُوا بِهِ مِنْ عَذَابِ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنْهُمْ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ(36) Bi rastî ewanê fîletî dikin hene! Çi tiştên di zemîn da hene, heke wekî wan jî bi wan tiştan ra hebin, (hemûşk ji bona wan yekê rabe) ji bo ku ji şapata roya rabûna hemû fereste bibe ewa jî (ewan mal û tiştan) hemûşkan di gerewa xwe da bide, dîsa ji wan ewa gerewa nayî litê kirinê (ewan jî ji wê şapate fereste nabin). Û ji bona wan ra şapateke dilsoz heye بێگومان ئهوانهی بێ باوهڕ بوون، ئهگهر ههرچی سامانی زهوی ههیه ههیان بێت و ئهوهندهی تریشی لهگهڵ بێت و بیانهوێت خۆیانی پێ ڕزگار بکهن له سزای ڕۆژی قیامهت، لێیان وهرناگیرێت، ئهوانه سزایهکی به ئێشیان بۆ ئاماده کراوه (دهبێت تیایدا گیر بخۆن). |
يُرِيدُونَ أَن يَخْرُجُوا مِنَ النَّارِ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنْهَا ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيمٌ(37) Ewanan divên, ku ji agir derkebin, lê ewan ji agir dernakebin û ji bona wan ra şapateke peyweste heye ئهوانه دهیانهوێت له دۆزهخ دهرچن (بهڵام خهیاڵیان خاوه) لهکاتێکدا دهرچوونیان لێی نییه، ئهوانه سزایهکی بهردهوامیان بۆ ئامادهیه. |
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا جَزَاءً بِمَا كَسَبَا نَكَالًا مِّنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ(38) Û dizê mêr û diza jin, celeta wan eva ye, ber keda ewan kirîye, hûn îdî destê wan jê bikin, ji bo ku eva celata ji Yezdan, ji wan ra bibe sernegûnî (îdî tiştekî wusa neyê kirinê). Yezdan bi rastî serfîraz e bijejke ye دهستی پیاوی دزو ئافرهتی دز ببڕن له پاداشتی کاری ناڕهوایاندا ئهمهش تۆڵهیهکه له لایهن خواوه، خوا باڵادهست و دانایه (له بڕیاردانی ئهو سزایهدا، ئهڵبهته ئهم سزایه له کۆمهڵگهی ئیسلامیدا جێبهجێ دهکرێت، که: ههموو کهسێک ژیانی مسۆگهره و ههمووان دهستی یارمهتی بۆ یهکتر درێژ دهکهن، ههروهها له ساڵانی گرانیدا دهست نابڕدرێت). |
فَمَن تَابَ مِن بَعْدِ ظُلْمِهِ وَأَصْلَحَ فَإِنَّ اللَّهَ يَتُوبُ عَلَيْهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(39) Îdî kîjan (diz) ji pêştî (dizîya xwe ye, ku bi wê dizîyê cewr kirîye (malê yekê mayî bê qayîlbûna wî, bi dizîka da hildaye) ji kirina xwe poşman bibe û aştîkarî kiribe (malê dizî, para da dabe) bira ewa (bizane) bi rastî Yezdan jî poşmanîya wî litê kirîye (ewa ji celatdanê, daye baxişandinê). Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e جا ئهوهی دوای ستهم و تاوانهکهی تهوبه بکات و چاکسازی له خۆیدا بکات (دڵ و دهروونی خاوێن بکاتهوه، ماڵی خهڵکی بداتهوه و چاوی له دزێتی نهمێنێت)، ئهوه بێگومان خوا تهوبهکهی لێوهردهگرێت، چونکه بهڕاستی خوای گهوره لێخۆشبوو میهرهبانه. |
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَيَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(40) Ma qey tu nizanî, ku bi rastî seroktîya ezman û zemin ji bona Yezdan ra ne? Ji bona kê ra bivê ku şapat bike, ewî şapat dike û ji bona kîjanî ra jî baxişandinê bivê, ewî dibaxişîne. Û Yezdan 1i ser hemû tiştan dişî (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ئهی ئیماندار) ئایا نهتزانیووه ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه، بهڕاستی تهنها ههر خوا خاوهنیانه، سزای ههر کهسێک که بیهوێت دهیدات (ئهڵبهته ههڕهمهکی نیه، بهڵکو له ڕووی دادپهروهری تهواوهوه)، ههروهها خۆش دهبێت لهو کهسهی که دهیهوێت و مهبهستێتی لێی خۆش ببێت، ئهو خوایه دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه (شوێنی پاداشت و سزای جێگهی ههمووانی تێدا دهبێتهوه). |
۞ يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ لَا يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ الَّذِينَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِن قُلُوبُهُمْ ۛ وَمِنَ الَّذِينَ هَادُوا ۛ سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ يَأْتُوكَ ۖ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِن بَعْدِ مَوَاضِعِهِ ۖ يَقُولُونَ إِنْ أُوتِيتُمْ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا ۚ وَمَن يُرِدِ اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَن تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا ۚ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ ۚ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ ۖ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ(41) Pêxember! Çi ji wan fileyên ku bi devê xwe dibêjin: “Me bawer kirîye (ku doza te rast e) qe dilê wan bawer ne kirîye û ji cihûyan, ewanê ku ji bona filetîyê didine ber hev, bira ewa kirina wan te nede mirûz kirinê. Ewanan gohdaryî ji bona derewan dikin û ewan gohdaryî ji bona (îyartîya) komalekî mayî dikin. Ewan (ji bona baweryî) ne hatine bal te. Ewanan, ewan peyvên biryarîyên bi cî hatî, ji piştî ku ewan peyvan (bi biryarî şûna xwe digirin) bi zanîn ji şûna wan diheşivînin. Ewanan (ji komalê xwe ra aha dibejin): “Heke (bawerger û bi pêxemberê xwe va) ji bona we ra, evan (biryaran) neynin, hûn xwe ji wan biryaran biparisînin (bi wan bawer nekin).” Û Yezdan ji bona kêra aşît kirina bivê, îdî tu ji bona ne aşîtkirina wî tu tiştekî ji Yezdan hilnadî. Ewanê ku Yezdan navaye dilê wan paqij bike, evan in. Ji bona wan ra di cîhanê da sernegûnî heye û di para da jî ji bona wan ra şapateke mezin heye ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) با غهمبارت نهکات ئهوانهی که بهپهله بهدهم بێ باوهڕی و بێ دینیهوه دهچن، لهوانهی که بهدهم و زار دهڵێن: باوهڕمان هێناوه، بهڵام دڵیان باوهڕی نههێناوه، ههروهها لهوانهش که بوونهته جولهکه و زۆر گوێگرن بۆ درۆو دهلهسه، زۆر گوێبیستن بۆ خهڵکی تریش (که خوانهناسن و) نههاتوون بۆ لات، قسه دهگۆڕن و قسه وهکو خۆی ناگێڕنهوه، یاخود ئاوهژووی دهکهن، دوای ئهوهی جێی خۆی گرتبوو (ئهوانهی که خهڵک دهنێرن بۆ لای پێغهمبهرو پێی) دهڵێن: ئهگهر ئاوا بڕیاریدا لێی وهربگرن، ئهگهر وانهبوو هوشیار بن، جا ئهوهی خوای گهوره بیهوێت تووشی تاقیکردنهوه و سزای بکات، ئهوه ههرگیز تۆ خاوهنی هیچ شتێک نابیت لهلایهن خواوه بۆ ڕزگار بوونی ئهو، ئائهوانه ئهو کهسانهن خوا نهیویستووه دڵیان پاک و خاوێن بکاتهوه (چونکه خۆشیان مهبهستیان نهبووه) ئهوانه له دنیادا سهرشۆڕیی و شهرمهزاریی بهشیانه، له قیامهتیشدا سزای سهخت و گهوره چاوهڕێیانه. |
سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ أَكَّالُونَ لِلسُّحْتِ ۚ فَإِن جَاءُوكَ فَاحْكُم بَيْنَهُمْ أَوْ أَعْرِضْ عَنْهُمْ ۖ وَإِن تُعْرِضْ عَنْهُمْ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيْئًا ۖ وَإِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُم بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ(42) Ewanan hey ji bona derewan gohdarî dikin, ewanan hey (tiştên) ne durist dixun. Îdî heke ewan (ji bo ku tu di nava wan da berewanî bikî) hatibine bal te, îdî tu hez dikî di nava wan da berewanî bike û heke tu hez dikî rûyê xwe ji wan bizivirîne (qe berewanîya wan neke). Heke tu ji wan rûyê xwe bifetilînî, ewanan qe nikarin bi tu tiştî zîyanê bidine te. Û heke te di nava wan da berewanî kir, îdî tu di nava wan da bi dadvanî berewanîyî bike. Bi rastî Yezdan ji dadvanan hez dike ئهو (جولهکانه) زۆر به دڵ گهرمی گوێ بۆ درۆ دهگرن و کهسایهتیان ناپوختهو زۆر حهرام خۆر و سوو خۆرن، جا ئهگهر کێشهیهکیان ههبوو، هاتن بۆ لات (تۆ سهربهستی) داوهری بکهیت لهنێوانیاندا یان گوێیان پێنهدهیت، خۆ ئهگهر گوێیان نهدهیتێ، ئهوه ههرگیز ناتوانن هیچ جۆره زیانێکت پێبگهیهنن، خۆ ئهگهر دادوهریت کرد له نێوانیاندا دادپهروهرانه ئهنجامی بده، چونکه بهڕاستی خوا دادپهروهرو ماف پهروهرانی خۆش دهوێت. |
وَكَيْفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِندَهُمُ التَّوْرَاةُ فِيهَا حُكْمُ اللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوْنَ مِن بَعْدِ ذَٰلِكَ ۚ وَمَا أُولَٰئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ(43) Û li bal wan bi xweber pirtûka (bi nav) Tewrat heye, di wê pirtûkê da jî biryarên Yezdan hene. Ewan ji bona berewanîyê ça têne bal te û paşê jî ji piştî hatina xwe ye li bal te, rû (ji berewanîya te) dizivirînin? Û bi rastî evan bawer ne kirine (سهیره)! ئهوانه چۆن دێن و تۆ دهکهن به دادوهر، لهکاتێکدا خۆیان تهوراتیان لایهو فهرمانی خوا بهروونی تیادایه، پاشان پشتی تێدهکهن دوای ئهوهی که (حوکم و فهرمانی خوایان بۆ دهردهکهوێت) دیاره ئهوانه ههر ئیماندار نین (له مهدینهدا یهکێک له ناودارانی جوو زینای کردبوو، حوکمی زیناکهرێک هاوسهری ههبێت له تهوراتدا بهرد باران کردنه، هاتن بۆ خزمهتی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم)، تا بهڵکو حوکمهکهی لهقورئاندا ئاسانتر بێت، بهمهرجێک باوهڕیان به پێغهمبهرو به قورئان نهبوو، کاتێک پێغهمبهر گێڕانیهوه بۆ لای حوکمی تهورات پشتیان ههڵکرد و بهدڵیان نهبوو...) |
إِنَّا أَنزَلْنَا التَّوْرَاةَ فِيهَا هُدًى وَنُورٌ ۚ يَحْكُمُ بِهَا النَّبِيُّونَ الَّذِينَ أَسْلَمُوا لِلَّذِينَ هَادُوا وَالرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ بِمَا اسْتُحْفِظُوا مِن كِتَابِ اللَّهِ وَكَانُوا عَلَيْهِ شُهَدَاءَ ۚ فَلَا تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا ۚ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ(44) Bi rastî me Tewrat hinartîye. Di wê Tewratê da beledî û ruhnaya (biryarên min heye) bi wan (biryaran) ewan pêxemberên xwe hisparokên (Yezdan) ji bona cihûyan ra berewanî dikin. Û ewan zana û rêberan jî û ewanê ku pirtûk di destê wan da bi parisî maye, berewanî dikirin û ewan bi xweber jî şahidîya wan (biryarên) di Tewratê da heyî kiribûne. Îdî hûn ji merivan netirsin (ji bona heke hûn ewan biryaran bi rastî bêjin, wê ji bona we ra merivê zîyan bidin). Lê (gelî zana û rêberan û parisvanan!) hûn ji min bitirsin û hûn biryarên min, bi tu bahayê nefiroşin. Û kîjan merivê, ku bi wan biryarên Yezdan hinartîye, berewanî neke, îdî evanan hey file ne بهڕاستی ئێمه کاتێک تهوراتمان نارده خوارهوه ڕێنموویی تیادا بوو (بۆ ههموو خێرو چاکهیهک)، نوور و ڕووناکیش بوو (لهناو تاریکایی یهکاندا)، ئهو پێغهمبهرانهی که ههمیشه ملکهچ و فهرمانبهردار بوون حوکمی ئهوانهیان پێدهکرد که ببونه جولهکه، ههروهها زانا پهروهردگار ناسهکانیان و زانا شهرع ناسهکانیشیان، حوکمیان دهکرد بهوهی داوایان لێکرابوو بیپارێزن، که ئهویش کتێبی خوا (تهوراته)، ههروهها شایهتیش بوون لهسهری (کهواته ئهی زانایانی جولهکه، ئهی ئیمانداران) له خهڵکی مهترسن بهڵکو تهنها له من بترسن، ئایهت و فهرمانهکانی من بهنرخێکی کهم مهفرۆشن (ئهگهر نرخهکه ههموو دنیاش بێت ههر کهمه) جا ئهوهی حوکم و داوهری بهو بهرنامهیه نهکات که خوا دایبهزاندووه، ئائهوانه بێ باوهڕن. |
وَكَتَبْنَا عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ وَالْأَنفَ بِالْأَنفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ ۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَّهُ ۚ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ(45) Û me di (pirtûka Tewratê da, biryarên tûl hildane aha) li ser wan nivîsandîye. Canê merivan, bi canê kujrawê û çav, bi çav e û poz, bi poz e û goh jî bi goh e û diran bi diran e. (Evan ji ber hev da têne tûlkirinê. Û birîndarîjî, bi hemberî ne. Îdî kîjan merivê (ji mafê xwe bibore, gonehkarê, ji kirina wî bibaxişîne; ji wî tûl hilnede) ewa baxişandina wî ji bona wî ra dibe sedema rakirina sikatîyên wî. Û kîjan merivê ku bi wan biryarên Yezdan hinartîye berewanî neke, îdî bi rastî cewrkar evan bi xweber in له تهوراتدا پێویستمان کردووه لهسهریان که بهڕاستی ههر کهسێک کهسێک بکوژێت دهبێت بکوژرێتهوه و چاوی یهکێک کوێر بکات، دهبێت چاوی کوێر بکرێتهوه و لووتی یهکێک عهیبدار بکات دهبێت لووتی عهیبدار بکرێتهوه و گوێی یهکێک ببڕێت دهبێت گوێی ببڕدرێتهوه و ددانی یهکێک بشکێنێت دهبێت ددانی بشکێنرێتهوهو برین و زامهکانیش ههروهها تۆڵهیان بهگوێرهی خۆی بۆ دهسهنرێتهوه، جائهوهی له تاوانبار خۆش ببێت، ئهو چاوپۆشی و لێخۆشبوونه دهبێته کهفارهتی گوناهانی، بێگومان ئهوهی حوکم و داوهری نهکات بهو بهرنامهیهی که خوا دایبهزاندوه، ئائهوانه ههر ستهمکارن. |
وَقَفَّيْنَا عَلَىٰ آثَارِهِم بِعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ ۖ وَآتَيْنَاهُ الْإِنجِيلَ فِيهِ هُدًى وَنُورٌ وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ التَّوْرَاةِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ(46) Û me di pêş da, li ser şopa wan (pêxemberan) Îsayê kurê Meryemê, ku rastdarya wê (pirtûka bi wan ra heyî bi nav) Tewrat dikir (bi pêxemberî) şandîye û me ji Îsa ra (pirtûka bi nav) Încîl daye. Di wê da beledî û ruhnaya (biryaran) heye û ewa rastdarya (wê pirtûka berya xwe da bi nav) Tewrat dike.Me ewa (Încîl ji bona Îsa ra daye) ji bo ku ji bona (xudaparizan bibe) beled û şîret ئینجا بهشوێن ئاسهواری ههموو پێغهمبهرانی (نهوهی ئیسرائیلدا) عیسای کوڕی مهریهممان هێنا، که ڕاستی تهوراتی دهردهخست و پشتیوانی لێدهکردو ئینجیلیشمان پێدا، که هیدایهت و نوور و ڕووناکی تێدایه و پشتگیریی تهوراتی پێش خۆیهتی، هیدایهت و ڕێنموویی و ئامۆژگاریه بۆ ئهو کهسانهی که له خوا دهترسن و پارێزکارن. |
وَلْيَحْكُمْ أَهْلُ الْإِنجِيلِ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فِيهِ ۚ وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ(47) Û (gelî peyrewên Încîlê!) hûn jî bi wan biryarên ku Yezdan (di Încîlê da) hinartîye berewanî bikin. Û kîjan merivê ku bi wan biryarên Yezdan hinar- tîye berewanî neke, îdî bi rastî evanê ji rê derketî ewan bi xweber in دهبا شوێنکهوتووانی ئینجیل بهو ڕێنموویی و ئامۆژگاریانه ههڵسوکهوت بکهن که خوا له ئینجیلدا دایبهزاندوه (گرنگترینیان شوێنکهوتنی ئاینی ئیسلام و پێغهمبهری ئیسلامه) ئهوهی حوکم و داوهری نهکات بهو بهرنامهیهی که خوا دایبهزاندوه، جا ئا ئهوانه ناپاک و تاوانبارو له سنوور دهرچوون. |
وَأَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتَابِ وَمُهَيْمِنًا عَلَيْهِ ۖ فَاحْكُم بَيْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ ۖ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ عَمَّا جَاءَكَ مِنَ الْحَقِّ ۚ لِكُلٍّ جَعَلْنَا مِنكُمْ شِرْعَةً وَمِنْهَاجًا ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَٰكِن لِّيَبْلُوَكُمْ فِي مَا آتَاكُمْ ۖ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ ۚ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ(48) Û (Muhemmed!) me li bal te da jî pirtûk (Qur’an) ji bona ku rastdarya (wan biryarên) di berya xwe da bike û bibe ewle û dîdevan li ser wan pirtûkan, bi rastî hinartîye. Îdî tu di nava wan da, bi wan biryarên ku Yezdan li bal te da hinartîye, berewanîyê bike û tu ji wan biryarên rastê, ku li bal te da hatine (rûyê xwe nefitilîne) nebe peyrevê dilxwastina wan. Ji bona her yekê ji we (pêxemberan ra) me rê û rêzikeke wî danîye. Û heke Yezdan biva, wê hûn hemûşk bi xistina komeke bi tenê, lê ji bo ku em we biceribînin ka kîjanê ji we ewan (biryarên me dane we digire) me hûn xistine deste deste, îdî hûn (gelî bawergeran!) ji bona (kirina) qencîyan bidine ber hev. Şûna fetla we hemûşka jî li bal Yezdan da ne. (Di wê gavê da) ewan biryarên ku hûn têda ne wek hev dibûn, wê ji we ra bêje ئێمه قورئانمان هاوڕێ لهگهڵ ههموو حهقیقهت و ڕاستیهکدا بۆ تۆ دابهزاندووه، ڕاستی و دروستی کتێبهکانی پێش خۆیشی دیاری دهکات و چاودێره بهسهر ههموویاندا (کاتێک خاوهنانی کتێب له گاورو جوو گیروگرفتیان دههێنن بۆ لای تۆ) بهو بهرنامهیهی خوا ناردوویهتی داوهریی بکه له نێوانیانداو شوێن ئارهزووهکانی ئهوان مهکهوهو لهو حهقه لامهده که بۆت ڕهوانه کراوه، بۆ ههرلایهکتان (موسڵمانان و خاوهنانی کتێب) بهرنامه و پڕۆگرامی تایبهتمان بڕیارداوه خۆ ئهگهر خوا بیویستایه ههر ههمووتانی دهکرده یهک ئوممهت و گهلێکی یهک پارچه، بهڵام (ویستی وایه بهو جیاوازیه) تاقیتان بکاتهوه لهوهی پێی بهخشیوون (تا بههۆی عهقڵ و ژیریتانهوه شوێنی پێغهمبهری ئیسلام بکهون)، دهی کهواته زۆر بهپهلهبن و پێشبڕکێ بکهن بۆ ههموو خێرو چاکهیهک، دڵنیاش بن که ههمووتان دهگهڕێنهوه بۆ لای خوا، ئهو کاته ههواڵی تهواوتان دهداتێ دهربارهی ئهو شتانهی که کێشهتان لهسهری ههبوو. |
وَأَنِ احْكُم بَيْنَهُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَاحْذَرْهُمْ أَن يَفْتِنُوكَ عَن بَعْضِ مَا أَنزَلَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ فَإِن تَوَلَّوْا فَاعْلَمْ أَنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعْضِ ذُنُوبِهِمْ ۗ وَإِنَّ كَثِيرًا مِّنَ النَّاسِ لَفَاسِقُونَ(49) Û me (eva fermana jî li bal te da hinartîye), ji bo ku tu di nava wan da bi wan biryarên, ku Yezdan hinartîye berewanîyê bikî û tu nebe peyrewê dilxwastina wan û tu xwe ji wan biparisîne. Ewan xebatê dikin, ji bo ku te ji hinek biryarên Yezdan hinartîye para bidin (poşman bikin). Heke ewan (bawer nekin) para da bizvirin, îdî tu bizane! Bi rastî Yezdan divê, ku bi hinekî ji gonehê wan, ewan şapat bike. Û bi rastî şixwa pirê merivan (ji rêya rast) derketine (کاتێک ههندێک له زاناکانی جوو، هاتن بۆ لات تا داوهریی بکهی له نێوانیاندا)، داوهری بکه بهو بهرنامهیه (قورئانه)ی که لهلایهن خواوه بۆت دابهزیووه، شوێنی ئارهزووهکانی ئهوان مهکهوه، وریابه نهوهکو ئهوان ڕێت لێ ههڵه بکهن له ههندێک لهو ڕێنمووییانهی که خوا بۆی ناردوویت (جا ئهگهر ئهو جولهکانه ڕازیی نهبوون) و پشتیان ههڵکرد، ئهوه بزانه بهڕاستی خوا دهیهوێت گیرۆدهی سهرئهنجامی ههندێک له گوناههکانی خۆیانیان بکات، بێگومان زۆربهی خهڵکی یاخی و سهرکهش و تاوانبارن. |
أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ ۚ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِّقَوْمٍ يُوقِنُونَ(50) Qey hêj ewan berewanîya (dane) nezanîyê divên? Gelo ji bona wî komalê ku di nêzîk da dizanin, ji Yezdan çêtir, yekê rindtir berewanî bike, heye ئایا ئهوانه حوکم و فهرمانڕهوایی جاهیلیهت و نهفامیان دهوێت و ئهویان لاپهسهنده؟! (ئاخر بۆ بیرناکهنهوه) کێ ههیه بهقهدهر خوا حوکمی جوان و چاک و بهجێ بێت، (بهتایبهت) لای ئهو کهسانهی که بهوردیی سهرنج دهدهن و ویژدان و ههستی زیندوویان ههیه. |
۞ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِيَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ(51) Gelî ewanê ku bawer kirîye! Hûn, cihû û mexînan ji xwe ra nexine serkar. Ewan bi xweber, hinekên wan serkarê hinekê wan in. Û kîjan ji we, ku ewan ji xwe ra bixe serkar, îdî ewa jî bi rastî ji wan (cihû û mexînan) e. Bi rastî Yezdan komalê cewrkar nayne rêya rast ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه جولهکهو گاور مهکهنه یارو یاوهرو پشتیوانی خۆتان ئهوانه ههندێکیان پشتیوان و پشتگیری یهکترن، ئهو کهسهی پشت بهوان ببهستێت، ئهوه ههر لهوانه و (حسابی ئهوانی بۆ دهکرێت) بهڕاستی خوا هیدایهتی قهومی ستهمکار نادات... |
فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ يَقُولُونَ نَخْشَىٰ أَن تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ ۚ فَعَسَى اللَّهُ أَن يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِّنْ عِندِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا أَسَرُّوا فِي أَنفُسِهِمْ نَادِمِينَ(52) Îdî tuyî ewanê ku di dilê wan da nexwaşî heye bibînî, ku ewan di nava (cihû û mexînan da) direvin (diçine bal wan). gava ji wan ra tê gotinê: “Hûn ji bona çi direvine bal wan filan” Ewan (aha) gotine: “Em ditirsin ku royekî rewşa bawergeran welgere, evan filan me hildine nava xwe, me biherçiqînin.” Îdî dibe ku Yezdan (ji bona bawergeran ra) ferestîyekî bîne, ya jî li bal xwe da fermanekî bîne, ji bo ku ewan li ser we tişta ku di zikê xwe da vedişartin, poşman bibin به ڕوونی دهبینی ئهوانهی دڵیان نهخۆشه و (ئیمان لاوازن) بهپهله دهچن بۆ لایان (به زمانی حاڵ) دهڵێن: دهترسین بهڵایهکمان تووش بێت یان کارهساتێکمان بهسهر بێت، جا دوور نیه و لهوانهیه بهم نزیکانه خوا سهرکهوتن ببهخشێت (به ئیمانداران) یاخود بهشێوهیهکی یهکسهریی به موعجیزهیهک لهلایهن خۆیهوه (سهرکهوتنیان پێببهخشێت) ئهوکاته باوهڕلاوازان پهشیمان دهبنهوه لهسهر ئهو نهێنی و خهتهره و خهیاڵهی له دڵ و دهروونیاندا شاردبوویانهوه. |
وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا أَهَٰؤُلَاءِ الَّذِينَ أَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ ۙ إِنَّهُمْ لَمَعَكُمْ ۚ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَأَصْبَحُوا خَاسِرِينَ(53) Û ewanê bawer kirine (ji hev ra aha) dibejin: “Ewanê ku bi Yezdan, bi hêz sond dixwerin (digotin): “em bi we ra nin”, qey evan in?” Kirinê wan şewitîne. Îdî ewan zîyan kirine ئهوسا ئهوانهی ئیمانیان هێناوه (لهناو خۆیاندا بهسهرسامیهوه) دهڵێن: ئایا ئهو دووڕووانه ئهوانهن که سوێندیان به خوا دهخوارد و جهختیان لهسهر دهکرد که گوایه بهڕاستی لهگهڵتانداین؟! کهچی کارهکانیان پووچهڵ بوهوهو خهسارهتمهند و زهرهرمهند و مایه پووچ بوون. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَن يَرْتَدَّ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ(54) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Kîjan ji we, ji ola xwe ye islamê derkebe, bira ewa (bizane!) bi rasrî Yezdanê komalekî wusa di nêzîk da bîne; (Yezdan) ji wan hez dike, ewan jî ewî hez dikin. (Ewa komala) di hemberê bawergeran da melûl in û di hembere filan da jî pozbilindê serfiraz in (wê ewa komalê dîsa we bizivirîne li bal ola we ye misilmantîyê. Ewan qe ji tu sîtemên sîtemkaran natirsin. (Loma) di rêya Yezdan da tekoşînê dikin. Eva anîna hanê rûmeta Yezdan e, ji bona kêra bivê, ewê rûmetê ji wî ra dide. Şixwe Yezdan bi xweber jî (bi rûmetî) fire û zana ye ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، ههر کهس له ئێوه له ئاین و بهرنامهکهی وهرگهڕێت و پاشگهز ببێتهوه، ئهوه (ههر خۆی زهرهر دهکات) ئهوه له ئایندهدا خوا کهسانێک دههێنێته کایهوه (ئهوهنده ڕێک و پێک و باوهڕ دامهزراون) پهروهردگاری مهزن خۆشی دهوێن، ئهوانیش ئهویان خۆش دهوێت، ههروهها ملکهچ و فهرمانبهردارو بهسۆزن بۆ ئیمانداران و سهربڵندو نهخۆرو دهروون بهرزن بهسهر بێ باوهڕاندا، له پێناو ڕێبازی خواداو بۆ بهدهستهێنانی ڕهزامهندی ئهو ههوڵ دهدهن و خهبات دهکهن و تێدهکۆشن، له لۆمهی لۆمهکهرانیش ناترسن (ئهم خۆشهویستی و ههڵبژاردن و سۆز و تێکۆشانه) فهزڵ و ڕێزی تایبهتی خوایه که دهیبهخشێت به ههر کهس که بیهوێت و (شایسته بێت) و خوا فراوانگیرو زانایه (بهنهێنی و ئاشکرا، بهشایستهیی و ناشایستهیی ههر کهس و ههر لایهنێک). |
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ(55) Bi rastî serkarê we hey Yezdan û Pêxemberê wî û ewan bawergerên, ku nimêja xwe dikin û (di halê rukû da) baca malê xwe didin û xwe ji bona wî ra kûz û rast dikin, bi xweber in بهڕاستی تهنها خۆشهویست و پشتیوانی ئێوه، ههر خواو پێغهمبهرهکهی و ئهوانهن باوهڕیان هێناوه، که نوێژهکانیان بهچاکی ئهنجام دهدهن و زهکات له ماڵ و سامانیان دهردهکهن و ههمیشه دیاردهی کڕنوش و ملکهچییان بۆ پهروهردگار پێوه دیاره. |
وَمَن يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ(56) Û kîjan merivê ku Yezdan û Pêxemberê wî û ewanê bawer kirine, ji xwe ra bixne serkar, îdî (bira ewa bizane!) ku parta servahatî parta Yezdan bi xweber e جا ئهوهی خواو پێغهمبهرو ئهوانهی بڕوایان هێناوه بهپشتیوان و خۆشهویستی خۆی قهبوڵ بکات، ئهوه با دڵنیا بێت که ههر کۆمهڵ و دهستهو تاقمی خوا، زاڵ و سهرکهوتوون. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَكُمْ هُزُوًا وَلَعِبًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَالْكُفَّارَ أَوْلِيَاءَ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(57) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn ji wanê, ku di berya we da ji wan ra pirtûk hatîye û filane, ku bi ola we bi tinazî dileyîzin, ji xwe ra serkar negirin. Û heke hûn bi rastî bawer dikin, hûn yezdanparizî bikin ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه: نهکهن ئهوانه بکهنه پشتیوان و جێگهی متمانهی خۆتان که گاڵتهو گهمهیان به ئاینهکهتان کردووه، چ له خاوهنانی کتێبی پێش خۆتان، چ له بێ باوهڕان، له خواش بترسن و پارێزکاربن ئهگهر ئێوه باوهڕدارن. |
وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْقِلُونَ(58) Û di gava hûn ji bona nimêjkirinê (bang didin) hevdu gazî nimêjkirinê dikin, ewan bi wê gazîkirina we tinazan dikin û dileyîzin, eva ririna wan, ji ber ku ewan komalekî wusa bûne, hişê wan ne digihişte tiştan, loma tinaz dikirin کاتێک ئێوه بانگ دهدهن بۆ نوێژ، بانگ و نوێژهکهتان دهکهنه گهمهوگاڵته، چونکه ئهوانه کهسانێکن بهڕاستی ژیر نابن و نافامن. |
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ هَلْ تَنقِمُونَ مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلُ وَأَنَّ أَكْثَرَكُمْ فَاسِقُونَ(59) (Muhemmed! tu ji wan ra aha) bêje: “Gelî xweyê pirtûkan! Hûn hey ji ber ku me bi Yezdan û bi wê (pirtûka) li bal me da hatîye hinartinê û me bi wan (pirtûkên) hêj berê da hatine hinartinê bawer kirîye, loma rikê xwe ji me tînin (heke ji bona wî nebe) qe hûn rikê xwe ji me naynin. Şixwa bi rastî pirê we ji rêya rast derketine.” (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: ئهی خاوهنانی کتێب ئهوه به چی عهیبدار و لهکهدارمان دهکهن و لێمان توڕه دهبن، جگه لهبهر ئهوه نهبێت که ئێمه بڕوای ڕاست و پتهومان هێناوه بهخواو بهو قورئانهی که دابهزیووهته خوارهوه بۆ سهر ئێمه و بهوهی که پێشتر دابهزیووه؟ یان ئهوهیه که زۆربهتان یاخی و سهرهڕۆ و تاوانبارن. |
قُلْ هَلْ أُنَبِّئُكُم بِشَرٍّ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ اللَّهِ ۚ مَن لَّعَنَهُ اللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيْهِ وَجَعَلَ مِنْهُمُ الْقِرَدَةَ وَالْخَنَازِيرَ وَعَبَدَ الطَّاغُوتَ ۚ أُولَٰئِكَ شَرٌّ مَّكَانًا وَأَضَلُّ عَن سَوَاءِ السَّبِيلِ(60) (Muhemmed! tu ji bona wan ra aha) bêje: “Ez ji bona we ra li bal Yezdan, di hemberê van (kirinê we da) hêj (beterê şapatan) heye, bêjim?” Yezdan kîjan deherandi be û li wî xeşim kiribe û ji wan meymûn (perest) û beraz (perest) û bendeyên pelîd çê kiribe, şûna van (bi şapatî) beterê şûna ne û evanan in, ku hêj pirtir rêya rast wunda kirine پێیان بڵێ: ئایا ههواڵتان بدهمێ به کردارێک که تۆڵهکهی لای خوا خراپتره له تۆڵهی لهکهدارکردنی موسڵمانان، ئهوهش کرداری ئهو کهسهیه که خوا نهفرینی لێکردوه و جامی خهشم و ڕقی خۆی ڕژاندووه بهسهریداو ههندێکیشی کردن به مهیمون و ههندێکیشیان به بهراز و ههندێکیانیشی کرده تاغوت پهرست و بت پهرست؟! ئا ئهوانه خراپترین جێگه و ڕێگهیان ههیه و گومڕاترین کهسن له ڕێبازی ڕاست و دروست. |
وَإِذَا جَاءُوكُمْ قَالُوا آمَنَّا وَقَد دَّخَلُوا بِالْكُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُوا يَكْتُمُونَ(61) Û di gavêkî da ewan hatine bal we (ji we ra) gotine: “Me bawer kirîye.” (Gotina wan nîne).Bi sond! Ewan bi filetî hatine û bi filetî jî ewan derketine (çûne). Şixwa Yezdan bi xweber jî çêtir bi wan tiştên ku ewan veşartibûne dizane ئهوانه کاتێک دێن بۆ لاتان (به درۆوه دهڵێن) ئێمهش موسوڵمانین و باوهڕمان هێناوه، له کاتێکدا بهڕاستی ئهوانه به بێ باوهڕیهوه هاتبوونه ژوورهوه و بێگومان ههر بهبێ باوهڕیشهوه چوونه دهرهوه، جا خوا خۆی چاک دهزانێت که چیان حهشارداوه له دڵ و دهروونیاندا. |
وَتَرَىٰ كَثِيرًا مِّنْهُمْ يُسَارِعُونَ فِي الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ(62) Û tu dibînî, ku pirê ji wan ji bona (kirina) gonehan û neyartîya (bi we ra) û ji bona ku tiştên ne durist bixun, bi lez didine ber hevdu. Bi rastî çiqa sike tiştê ewan dikiribûne زۆرێکیش لهوانه دهبینیت بهپهلهو بهههڵپهن له زهلکاوی تاوانی درۆو عهیبدارکردنی موسوڵمانان و دهستدرێژیی ناحهق و خواردنی حهرامیان، سوێند بێت بهخوا ئهوهی که دهیکهن زۆر خراپ و نادروسته. |
لَوْلَا يَنْهَاهُمُ الرَّبَّانِيُّونَ وَالْأَحْبَارُ عَن قَوْلِهِمُ الْإِثْمَ وَأَكْلِهِمُ السُّحْتَ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَصْنَعُونَ(63) Qey heke zanan û rêberan, ewan ji wan gotinê wanê gonehkarî û ji xurina ne duristî bidana para da çi dibû? Bi rastî çiqa sike tişta ewan ji xwe ra xistibûne pêş e ئایا ئهوه تاکهی خواناس و زاناکانیان قهدهغهی گوفتاری گوناهو حهرام خۆرییان لێناکهن؟ سوێند بێت ئهو کردهوهو ههڵس و کهوتهی که دهیکهن بۆ ڕازی کردنی خهڵک زۆر نادروست و خراپ و ناپهسهنده. |
وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ ۚ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا ۘ بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ ۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا ۚ وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۚ كُلَّمَا أَوْقَدُوا نَارًا لِّلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ ۚ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا ۚ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ(64) Û cihûyan gotine! Destê Yezdan girêdaye (ji bo wî dayînê nake). Bi sedema wê gotina wan, destê wanê bê giredanê û li wan deherandinê bê kirine. Gotinê wan nîne! Lê herdu destê wî jî vekirîne ewa ça bivê, wusa disixurîne. Û bi rastî filetî û quretîya pirên ji wan, di gavê biryarek ji Xudayê te, li bal te da hatîbe hinartinê, pir dibe. Û me di nava wan da heya roya rabûnê hemûtî, neyartî û xerez avêtîye (îdî ewan nabine destêkî). Ewan çiqa gavêkî ji bona qirînê ra, agirek hilkiribin, Yezdan ewa agira temirandîye. Ewan di zemîn da digerin, ku tevdanîyekî derxin û Yezdan bir xweber jî ji tevdanokan hez nake ئهو جولهکه (نهفام و خوانهناسانه) دهیانوت: خوا دهستی دهستی بهستراوه و خێری لهدهست نابێتهوه!! دهک دهستیان بهستراو و بێ خێرو کهلهپچه و تووشی شهلهل بێت، دهک نهفرینیان لێ بێت، بۆ خۆیان و قسهیان، نهخێر، وانیه بهڵکو دوو دهستهی (پڕ له بهرهکهتی پهروهردگار) ههمیشه و بهردهوام کراوهیه، چۆنی بوێت و چهندی بوێت دهیبهخشێت! سوێند بێت زۆربهیان ئهوهی نێردراوهته خوارهوه بۆت که قورئانه لهلایهن پهروهردگارتهوه یاخی بوون و ستهمیان زیاد دهکات و نغرۆیان دهکات له کوفردا، ئێمهش ههتا ڕۆژی قیامهت دوژمنایهتی و ڕق و کینهمان لهنێوانیاندا بهرپاکردووه، ههر کاتێک دهیانهوێت جهنگ بهرپا بکهن و ئاگری شهڕ ههڵبگیرسێنن خوا دهیکوژێنێتهوه و نایهڵێت تهشهنه بکات، ئهوانه زۆر بهپهله و بهگهرمی ههوڵی بڵاو بوونهوهی فهسادو تاوان دهدهن له زهویدا، خوایش ئهو کهسانهی خۆش ناوێت که تۆوی خراپه دهچێنن. |
وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَكَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأَدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ(65) Û heke xweyê pirtûkan bawer kîribûnan û (ewan Yezdan) parizî kiribûnan, bi rastî meyê jî sikatîyên wan ji ser wan rakira û meyê ewanan bixistina bihişta qencî û xwarin û xakirinan خۆ ئهگهر بهڕاستی خاوهنانی کتێب باوهڕیان بهێنایهو پارێزکار بوونایه، ئهوه چاوپۆشیمان له خراپهکانیان دهکردو لێیان خۆش دهبووین و دهمانخستنه ناو بهههشتی پڕ له نازو نیعمهتهوه. |
وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْهِم مِّن رَّبِّهِمْ لَأَكَلُوا مِن فَوْقِهِمْ وَمِن تَحْتِ أَرْجُلِهِم ۚ مِّنْهُمْ أُمَّةٌ مُّقْتَصِدَةٌ ۖ وَكَثِيرٌ مِّنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ(66) Û heke ewanan, weki ça pirtûkên (bi nav Tewrat û Încîl û ewan biryarên (ji pêştirê van herdu pirtûkan) ji Xudayê wan, li bal wan da hatîye hinartine, ferman kirine, fermana wan pêk anîbûnan, ewanê di her alyê xwe da bi gihîjtina qencîyan, wê ji wan bixarinan. Ji wan desteke bi sexbêr heye (nîv warî ne). Lê pirên ji wan çiqa tiştên sik dikin خۆ ئهگهر بهڕاستی ههستانایه بهپهیڕهو و پیاده کردنی تهورات و ئینجیل (که مژدهی زۆری تیایه دهربارهی ئیسلام و محمد (صلی الله علیه وسلم)و ئهو قورئانهش که لهلایهن پهروهردگاریانهوه بۆیان هاتووهته خوارهوه (ئهو کاته بهرووبوومی درهختهکان زۆر و زهبهنده دهکهین و بهرهکهت دهخهینه جیهانی دانهوێڵهو سهوزه و خۆراکهکانی ترهوه)، ئهو کاته خۆراکیان دهخوارد له ڕا سهرو لهبهر پێیانهوه، دهستهیهک لهوانه کهسانێکی ژیرو دادپهروهر و میانهڕهو به ویژدانن، کهچی زۆربهشیان ئهو کاروکردهوهی که دهیکهن زۆر نادروست و نابهجێ یه. |
۞ يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ ۖ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ(67) Pêxember! Çi biryarên ji Xudayê te li bal te da hatine hinartinê, tu ewan ji kesan ra bêje û heke tu ewan ji kesan ra nebêjî, îdî bi rastî te pêxemberîya Xudayê xwe pêk ne anîye. Û Yezdan te ji kesan diparisîne. Birastî Yezdan komale File nayne rêya rast ئهی پێغهمبهرو فرستاده، ههرچی فهرمان و پهیامێکت بۆ دابهزیووه لهلایهن پهروهردگارتهوه (بێ دوودڵی، بێ ماتڵی) ڕای بگهیهنه، خۆ ئهگهر بهو کاره ههڵنهسایت، ئهوه مانای وایه پهیامهکهیت (بهتهواویی) نهگهیاندووه (دڵنیاش به که) خوا دهتپارێزێت له شهڕ و خراپهی خهڵکی، چونکه بهڕاستی خوا هیدایهت و ڕێنموویی قهوم و هۆزی بێ باوهڕان نادات. |
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَىٰ شَيْءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ ۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِّنْهُم مَّا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ طُغْيَانًا وَكُفْرًا ۖ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ(68) (Muhammed! tu ji bana wan ra aha) bêje: “Heya hûn (fermana) Tewrat û Încîl û ewan fermanên, ku ji Xudayê we li bal we da hatîne hinartinê, pêk neynin, hûn li ser tu tiştê ji "ol" a nînin. Û bi rastî filetî û quretîya pirên ji wan. Di gava biryarek ji Xudayê te, li bal te da hatîye hinartinê, pir dibe. Îdî tu ji bona (teşqela ku wê bi wan da were) li ser, komalê file ko-vanî neke (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بڵێ: ئهی خاوهنانی کتێب، ئێوه لهسهر هیچ بهرنامهو پهیڕهوو پڕۆگرامێک نین، ههتا بهچاکی پهیڕهو و پیادهی تهورات و ئینجیل و ئهوهی (لهم دواییهدا، که قورئانه) نهکهن که لهلایهن پهروهردگارتانهوه بۆتان دابهزیووه، سوێند بێت بهخوا زۆربهیان ئهوهی نێردراوهته خوارهوه بۆت له لایهن پهروهردگارتهوه یاخی بوون و ستهمیان زیاد دهکات و نغرۆیان دهکات له بێ باوهڕیدا (کهچی لهجیاتی گوێڕایهڵی و ملکهچیی زۆربهیان ههوڵ دهدهن شت ههڵبهستن بۆ ئهو قورئانهی که بۆمان ڕهوانه کردوویت)، جا ئیتر خهفهت و پهژاره دات نهگرێت بۆ ئهو گهله بێ باوهڕه، (کاتێک: باوهڕ ناهێنن، کاتێک تۆڵهیان لێ دهکهینهوه له دنیادا پێش قیامهت). |
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالصَّابِئُونَ وَالنَّصَارَىٰ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(69) Bi rastî ewanê ku bawer kirine û ewanê ku bûne cihû û ewanê sterk perest û ewanê mexînî hene! Ji wan, kîjan bi Yezdan û bi dan û gavê para da bawer kiribe û karê aştî kiribe, îdî tu tirsa (ji şapatdanê) li ser wan tune ye û ewan bi xweber jî (ji kêm xelatdanê) mirûz nabin بهڕاستی ئهوانهی که ئیمان و باوهڕیان هێناوه (له ئوممهتی محمد (صلی الله علیه وسلم) و ئهوانهی که بوون به جوو و ئهوانهی صابئهن (فریشته پهرست و ئهستێره پهرستن) و گاورهکان، ههر یهک لهو دهستهو تاقمانه ئهگهر باوهڕی دامهزراو بهخواو به ڕۆژی دوایی بهێنێت، و کارو کردهوهی چاک و دروست و بهسوود ئهنجام بدات، ئهوانه نهترس و بیم یهخهیان دهگرێت، نهخهم و پهژاره ڕوویان تێدهکات (کاتێک لهبهر ڕۆشنایی قورئانهوه ئهو باوهڕه دههێنن). |
لَقَدْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا ۖ كُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُوا وَفَرِيقًا يَقْتُلُونَ(70) Bi sond! me ji zarên cihûyan peyman sitandiye û me li bal wan (zarên cihûyan da) pêxember şandine. Çiqa li bal wan da, pêxembereki bi wan (biryarên) ku dilê wan nexwastîye hatibe, destekî ji wan (pêxemberan) didine derewdêrandinê û desteki jî dikujin سوێند بێت بهخوا بێگومان ئێمه پهیمانمان له نهوهی ئیسرائیل وهرگرتووه (که له ڕێبازی یهکتاناسی و چاکهکاریی لانهدهن)، چهند پێغهمبهرێکیشمان بۆ ڕهوانه کردوون، ههرکاتێک یهکێک لهو پێغهمبهرانهیان بهدڵ نهبوو بێت (بههۆی لاساریی و دهروون ئاڵۆزیی خۆیانهوه یاخود بهئارهزووی ئهوانی نهکردبێت) دهستهیهکیان (بهرنامهی پێغهمبهرانیان) بهدرۆ زانیووه، دهستهیهکی تریشیان پهلاماریان داون و (شههیدیان کردوون). |
وَحَسِبُوا أَلَّا تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَصَمُّوا ثُمَّ تَابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ثُمَّ عَمُوا وَصَمُّوا كَثِيرٌ مِّنْهُمْ ۚ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ(71) Û ewan goman kiribûn, ku eva kirina wan (bi serê pêxemberan ji bona wan ra) nabe teşqele, îdî ewan kor û ker bûne, paşê (ewan ji kirinê xwe poşman bûne) îdî Yezdan jî poşmanîya wan litê kirîye. Paşê (dîsa) pirê ji wan kor û ker bûne. Yezdan bi xweber jî tişta ewan dikin, dibîne (لهولاشهوه چونکه خۆیان بهخۆشهویستی خوا دادهنا) بهتهما بوون که تووشی بهڵاو ناخۆشی و سزا نهبن (له سهرنجامی لادان و یاخی بوونیان) ههر بۆیه کوێرو کهڕ بوون له ئاستی حهق و ڕاستیدا، (دوایی که زانیان زهرهریانه) تهوبهیان کرد، خوایش چاوپۆشی لێکردن، لهوهودوا (تێههڵچوونهوه له تاوان و لادان) و زۆربهیان کوێرو کهڕ بوونهوه لهئاستی حهق و ڕاستیدا، خوای گهورهش بینایه بهههموو ئهو کارانهی که ئهنجامی دهدهن و (بهسهریاندا تێناپهڕێت). |
لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ ۖ وَقَالَ الْمَسِيحُ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ ۖ إِنَّهُ مَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ ۖ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ(72) Bi sond! Ewanê ku gotine: “Bi rastî Yezdan, Mesîhê kurê Meryemê bi xweber e,” hene! Evan bûne file. Û Mesîh bi xweber jî (ji bona wan ra aha) gotîye: “Gelî zarên cihûyan! Hûn perestîya Yezdanê, ku Xudayê min û Xudayê we ye, bikin. Rastî eva ye: Kîjan meriv, ji bona Yezdan ra hevrîyan çê bike, îdî bi sond Yezdan li ser wî (çûna) bihiştê qedexe kirîye û ewra wî hey agir e. Şixwa ji bona cewrkaran ra qe tu arîkar tune ye سوێند بهخوا بهڕاستی، ئهوانه بێ باوهڕ بوون که وتیان: خوا ههر مهسیحی کوڕی مهریهمه (بهمهرجێک) مهسیح وتوویهتی: ئهی نهوهی ئیسرائیل، ئهو خوایه بپهرستن که پهروهردگاری من و پهروهردگاری ئێوهشه و دڵنیابن ئهوهی شهریک و هاوبهش بۆ خوا بڕیار بدات، ئهوه بێگومان خوا بهههشتی لهسهر حهرامکردووه و شوێن و جێگاو سهرهنجامی ئاگره، ئهوسا ئهوستهمکارانه هیچ جۆره پشتیوانێکیان نی یه (کهس ناتوانێت فریایان بکهوێت). |
لَّقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ ثَالِثُ ثَلَاثَةٍ ۘ وَمَا مِنْ إِلَٰهٍ إِلَّا إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۚ وَإِن لَّمْ يَنتَهُوا عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ(73) Bi sond! Ewanê ku gotine: “Bi rastî Yezdan yekê ji sisîyene” hene! Ewan bûne file. Şixwa Yezdan, hey Yezdanekî bi tenê ye û heke ewan xwe ji wan tiştên ku dibêjin, neparisî-nin, bi rastî wê bi wanê, ji wanên ku bûne file şapateke dilsoz bigire سوێند بێت بهخوا بێگومان ئهوانهش بێ باوهڕ بوون که وتیان: خوا یهکێکه له سێ دانه خوا (له حاڵهتێکدا): هیچ خوایهک، هیچ پهروهردگارێک نیه جگه له خوایهکی تاکو تهنها، خۆ ئهگهر لهو گوفتاره نابهجێ و ناقۆڵایهیان کۆڵ نهدهن، سوێند بهخوا ئهوانهیان که بێ باوهڕ بوون سزایهکی بهئێشیان تووش دهبێت. |
أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلَى اللَّهِ وَيَسْتَغْفِرُونَهُ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(74) Îdî qey ewan, ji wan (gotinê xwe) poşman nabin û lavaya baxişandina gonehê xwe ji Yezdan nakin? Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e ئایا (خاوهنانی ئهو بیرو بڕوا پووچانه) حهق نیه تهوبه بکهن و بگهڕێنهوه بۆ لای خواو داوای لێخۆشبوونی لێ بکهن؟ لهکاتێکدا: خوا لێخۆشبووه و میهرهبانیشه!! |
مَّا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّيقَةٌ ۖ كَانَا يَأْكُلَانِ الطَّعَامَ ۗ انظُرْ كَيْفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ الْآيَاتِ ثُمَّ انظُرْ أَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ(75) Mesîhê kûrê Meryemê hey pêxembereke (ji pêştirê wî tu tişt nîne). Di berya wî da pêxember hatine çûne. Û dîya (Mesîh jî) jineke rast bûye. Herdukan jî xwarin dixwarin. (Muhemmed! tu mêze bike, ka em ji bona wan ra beratan ça vedikin. Tu paşê mêze bike ewan ça ji (doza me) rû difetilînin مهسیحی کوڕی مهریهم هیچ شتێک نی یه (نه خوایه و نه کوڕی خوایه) جگه پێغهمبهرێکی خوا نهبێت، به ڕاستی پێش ئهو چهندهها پێغهمبهری تریش ڕابوردوون، دایکیشی ئافرهتێکی زۆر ڕاست و ڕاستگۆیه، ههردووکیان خواردنیان دهخوارد (وهکو ههموو ئینسانێک) سهیر بکه و سهرنج بده (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ئهی ئیماندار) چۆن ههموو فهرمان و بهڵگهیهکیان بۆ ڕوون دهکهینهوه، لهوهودوا تهماشاکا چۆن ڕوویان له حهق وهردهچهرخێنرێت و لهڕاستی لادهدرێن! |
قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا ۚ وَاللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ(76) (Muhemmed! tu ji bona wan ra aha) bêje: “Hûn ça ji bona wan tiştên pêştirê Yezdan ku qe (ewan tiştan ji bona we ra) tu zîyan û karê nadin perestî dikin?” Şixwa gohdarê zana hey Yezdan bi xweber e پێیان بڵێ: ئایا (ئهوه ڕاسته) له جیاتی خوا شتێک دهپهرستن که نه زهرهرتانی بهدهسته نه قازانج، (بهڵکو) ههر خوا خۆی بیسهرو زانایه (ئهو شتانهی ئێوه بهدهوریدا دێن هیچیان له دهست نایهت). |
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوا أَهْوَاءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِن قَبْلُ وَأَضَلُّوا كَثِيرًا وَضَلُّوا عَن سَوَاءِ السَّبِيلِ(77) Tu (ji bona wan ra aha) bêje: “Gelî xweyê pirtûkan! Hûn di “ol”a xwe da bê mafî tengayê çê nekin û hûn nebine peyrewê dilxwastina wî komalê, ku hêj berê da ji rêya rast derketibûne û ewan pir (meriv jî) ji rêya rast derxistibûne. (Erê!) ewan ji rêya rast derketibûne.” ههروهها بڵێ: ئهی خاوهنانی کتێب زیادهڕهوی مهکهن له ئاینهکهتاندا بهزیادهڕهوی نابهجێ و له سنووری حهق و ڕاستی دهرمهچن، شوێنی ئارهزووی ئهو کهسانه مهکهون که بێگومان پێشان گومڕا بوون و زۆر کهسیشیان گومڕا کردو ئهوانیش لهو ڕێگهو ڕێبازه ڕاسته لایاندا. |
لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُوا يَعْتَدُونَ(78) Ewanê ji zarên cihûyan, ku bûne file hene! Ewanan li ser zimanê Dawûd û li ser zimanê Îsayê kûrê Meryemê hatine deherandinê. Ji ber ku ewan serî bilind kiribûn (ewan biryarên di pirtûkê da hebûn, pêk ne anîbûn) û ji tuxubê xwe derbas dibûn, evan (deherandin li wan hati-bûye kirinê) نهفرین کراوه لهوانهی: بێ باوهڕ بوون له نهوهی ئیسرائیل لهسهر زاری داودو عیسای کوڕی مهریهم، ئهمهش لهبهر ئهوهی که ئهوان یاخی و سهرکهش بوون و دهستدرێژیان دهکرد. |
كَانُوا لَا يَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنكَرٍ فَعَلُوهُ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ(79) Ewan (zarên cihûyan) qe hevdu ji wan tiştên kerixokên ku ewan dikiribûne, ne didane parisandinê. Bi rastî tişta ewan dikirin, çiqa sik bûye ئهوانه قهدهغهی یهکتریان نهدهکرد له خراپهو تاوانێک که دهیانکرد، سوێند بێت بهخوا ئهوهی که دهیکهن زۆر خراپ و ناپهسهنده! |
تَرَىٰ كَثِيرًا مِّنْهُمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنفُسُهُمْ أَن سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَفِي الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ(80) (Muhemmed!) tu pirên (wan zarên cihûyan) dibînî, ku ewan (ji rikê bawergeran da) ji xwe ra ewanê bûne file dixne serkar. Bi rastî tişta dilê wan bixastin pêş va xistîye, çiqa sik e! ji bona wî şixwa Yezdan li wan xeşim kirîye û ewanê di şapatê da jî her bimînin زۆربهیان دهبینیت ڕازین بهخۆشهویستی و پشتیوانی ئهوانهی که بێ باوهڕ بوون، سوێند به خوا دهست پێشکهرییهکی خراپیان بۆ خۆیان ئهنجامداوه که خوایان له خۆیان تووڕه کردووه (بهو کارهیان)، (له قیامهتیشدا) لهناو سزای دۆزهخدا دهبێت بۆ ههمیشه بمێننهوه. |
وَلَوْ كَانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِيِّ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِيَاءَ وَلَٰكِنَّ كَثِيرًا مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ(81) Û heke ewan bi Yezdan û bi pêxember û bi wan biryarên ku li bal (pêxember da) hatine hinartine, bawar bikirinan, ewan (file) ji xwe ra ne dixistine serkar. Lê pirên ji wan ji (rêya baweryê) derketine خۆ ئهگهر ئهوانه باوهڕیان بهخواو بهم پێغهمبهرهو ئهو قورئانه ببوایه که بۆی دابهزیوه، ئهوه ئهوانهیان نهدهکرد بهخۆشهویست و سهرپهرشتیاری خۆیان، پشتیان بهوان نهدهبهست، بهڵام زۆربهیان تاوانبارو لادهرو یاخین و (حهق و ڕاستی مهبهستیان نیه، بهڵکو بهردهوام دژایهتی ئاینی ئیسلام دهکهن). |
۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَدَاوَةً لِّلَّذِينَ آمَنُوا الْيَهُودَ وَالَّذِينَ أَشْرَكُوا ۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقْرَبَهُم مَّوَدَّةً لِّلَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنْهُمْ قِسِّيسِينَ وَرُهْبَانًا وَأَنَّهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ(82) (Muhemmed!) Tuyê rast werî, ku ji merivan, neyarên mezin, ji bona bawergeran ra cihû û ewanê hevrîyan (ji bona Yezdan ra) çêker in. Û tuyê rast weri jî, ku ji bona bawergeran ra ji merivan, ewanê bi hezkirin nêzîkê wan in, ewan merivên, ku gotine: “Bi rastî em arîkarok in (mexînîyan bi xweber in).” Ji ber ku ji wan (mexînan) zana û ji cîhanê damen berdane wan hebûne, (eva hezkirina hanê ji bona bawergeran ra, kirine). Û evan (mexînan jî di gava ji bona wan ra biryarên Yazdan dihatine gotin ji litêkirinê) xwe qure ne dikirin. (Eva pêxembera ji pêxemberê me piçûktir e, ya jî tiştên mayî ne digotin) سوێند بهخوا دهبینیت و دهستت دهکهوێت سهر سهخترینی خهڵک له دوژمنایهتیدا بهرامبهر بهوانهی که باوهڕیان هێناوه، جولهکهن و ئهوانهی که هاوهڵیان بۆ خوا داناوه و سوێند بێت دهبینیت و دهستت دهکهوێت نزیکترینیان له سۆز و خۆشهویستی بۆ ئهوانهی که باوهڕیان هێناوه ئهوانهن که دهیانوت: بهڕاستی ئێمه نهصرانین، ئهوهش لهبهر ئهوهیه بهڕاستی ههندێک لهوان قهشهی دیندارن و ههندێکیشیان گۆشهگیرو کهسانی خواپهرستن و بێگومان ئهوان خۆ بهگهوره دانانێن. |
وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَىٰ أَعْيُنَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ ۖ يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ(83) Û di gava, ku ewan gohdarya wan (biryarên) li bal pêxember da hatine hinartinê, dikin, tu dibînî ji ber ku ewan maf bi salixdana rast zanîne, çave wan hêstiran dirêje, ewan dibêjin: “Xudayê me! Me bawer kirîye, îdî tu jî me bi wanê (ku bawer kirine) ra bi şahidî binivîse.” (ئهوانهیان که بهشوێن ڕاستیدا دهگهڕێن) ههر کاتێک گوێیان له قورئان دهبوو که بۆ پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) دابهزیووه، دهبینیت چاوهکانیان ئهسرینی خۆشی ههڵدهڕێژێت، بههۆی ئهو حهق و ڕاستیهی که دهیانناسی، لهکاتێکدا دهڵێن: پهروهردگارا ئێمه ئیمان و باوهڕمان هێناوه (به ئاینی ئیسلام) ده تۆش له ڕیزی (پهیڕهوان) و شایهتهکاندا تۆمارمان بکه. |
وَمَا لَنَا لَا نُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا جَاءَنَا مِنَ الْحَقِّ وَنَطْمَعُ أَن يُدْخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ الْقَوْمِ الصَّالِحِينَ(84) Û em bi xweber (ji Yezdan) daxwazî dikin, ku Xudayê me, me bixe nava komalê aştîkar. (Îja) emê ça bi Yezdan û bi wan (hemû) tiştên, ku ji wî li bal me da bi mafî hatîye, bawer nekin چی ڕێمان لێدهگرێت باوهڕ نههێنین به خواو بهوهی بۆمان هاتووه له حهق و ڕاستی، هیواداریشین که پهروهردگارمان بمانخاته نێو ڕیزی چاکان و گونجاوان بۆ خواپهرستی. |
فَأَثَابَهُمُ اللَّهُ بِمَا قَالُوا جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْمُحْسِنِينَ(85) Îdî Yezdan jî bi sedema wan (dilxwazîyên) ku ewan gotibûne, ewan bi qencî xistibûye wan bihiştên (ku di binê darê wan da) çem dikişin. Ewanê di wan (bihiştan da) her bimînin. Şixwa xelata qencîkaran eva ye جا بههۆی ئهوگوفتاره بهجێیهیان پاداشتی دانهوه، بهوهی باخهکانی بهههشتیان پێ دهبهخشێت که چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیدا دهڕوات، هاوڕێ لهگهڵ ژیانی ههمیشهیی و نهبڕاوهدا، ههر بهو شێوهیهشه پاداشتی چاکهکاران. |
وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ(86) Û ewanê, ku bi beratên me bûne file, derew kirine hene! Hevrîyên dojê ewan bi xweber in ئهوانهش باوهڕیان نههێناوه و ئایهت و فهرمانهکانی ئێمهیان به درۆزانی، ئا ئهوانه نیشتهجێی ناو دۆزهخن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ(87) Gelî ewanê ku we bawer kirine! Ewan tiştên paqijên, ku Yezdan ji bona we ra durist kirîye, hûn li xwe ne durist nekin û hûn ji tixûbê (biryarên Yezdan neborin). Bi rastî Yezdan ji wanê tixûbborî hez nake ئهی ئهوانهی که باوهڕتان هێناوه، ئهو نازو نیعمهته چاکانهی که خوا بۆی حهڵاڵ کردوون له خۆتانی حهرام مهکهن و له سنوور دهرمهچن و دهستدرێژیی مهکهن، چونکه بهڕاستی خوا دهست درێژکارانی خۆشناوێت. |
وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنتُم بِهِ مُؤْمِنُونَ(88) Û hûn (gelî bawergeran!) ji wan tiştên ku Yezdan bi dilikî ji bona we ra bi duristî û tîtalî daye, bixun. Û hûn parizaya wî Yezdanê ku we bi wî bawer kirîye, bikin لهو ڕزق و ڕۆزییه حهڵاڵ و پاکانه بخۆن که خوا پێی بهخشیوون، لهو خوایه بترسن که ئێوه ههمیشه باوهڕی دامهزراوتان پێیهتی (خۆتان له ڕزق و ڕۆزیی حهرام بپارێزن). |
لَا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ الْأَيْمَانَ ۖ فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ ۖ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ ۚ ذَٰلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ ۚ وَاحْفَظُوا أَيْمَانَكُمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(89) Yezdan we bi wan sondên we ne, ku hûn ne ji bona armancekî dixwûnin (lê hûn hema ça radibin, rûdinên, hûn dibêjin: “Wellahî eva aha ye)” gonehkar nake. Lê (Yezdan) we bi wan sondên we ne, ku hûn bi wan sondan, kirîn û birîn û peymanê dixwe, ji hev ra didin (paşê pêk jî naynin) gonehkar dike. Celata vê sonda hanê eva ye: Divê (ku ewê sondxandî) ji wê xwarina nîvwarî ye, ku hûn ji bona malîyên xwe ra didine xwarinê, deh kesê xezan ra xwarinê bide, ya jî (sondxandî) li wan deh xezanan kincan bike, ya jî (sondxandî) bendekî (kole) azad bike. Îdî kîjan (sondxandî; heke ji bê burhîyî û ji tunebûnê) rastî van (celatên borî) nehat, divê îdî ku ewa sê royan rojî bigire. Di gava hûn sond bixun, evan (celatên borî) dibine sedema rakirina gonehê sonda we. Û hûn sondê xwe biparisînin (di gava we sond xand, hûn ewan sondên ku we xandîye pêk bînin) Yezdan ji bona we ra berateyên xwe aha vedike, dibe ku hûn bi rastî sipazîya wî bikin خوا لێتان ناگرێت کاتێک بهسادهیی سوێند بهدهمتاندا دێت و (لهسهری ڕاهاتوون) بهڵکو لهو سوێندانهتان دهپرسێتهوه که بیرو هۆشتان لای ههبووه و بۆ مهبهستێک وتووتانه، جا کهفارهتی ئهو جۆره سوێندانه: نان و خۆراک دانه به ده کهسی ههژار بهشێوهیهکی مامناوهندی که بۆ خاو و خێزانتان سهرفی دهکهن، یاخود پۆشته کردنهوهیان یاخود ئازاد کردنی بهندهیهک (ئهگهر بووی) ئهوهی (توانای ئهو شتانهی نهبوو) با سێ ڕۆژ بهرۆژوو بێت، ئهوه کهفارهتی سوێندهکانتانه کاتێک سوێند دهخۆن و نایبهنه سهر، جا تادهتوانن سوێندهکانتان بپارێزن و مهیانشکێنن، ئا بهو شێوهیه خوا ئایهتهکانی خۆیتان بۆ ڕوون دهکاتهوه بۆ ئهوهی سوپاسگوزاری بکهن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ(90) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Bi rastî ewan tiştên ku bi wan sermestî çê dibe û xumar û kevirên çikandî (pût, yi jî ji bona litê kirina dilxwazîyan bi perestî li ser gorî têne jêkirinê) û destegul (li ser wan, navan dinivîsin; navê kîjanî derkebe destegulya wî ye) hemûşk jî sik in; ji karê pelîd in. Îdî hûn xwe ji wan (karan) biparisînin. Bi rastî hêvî heye ku hûn fereste bibin ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه دڵنیابن که عهرهق و قومارو گۆشتی ماڵاتی سهربڕاو بۆ غهیری خوا لهو شوێنانهی که خهڵک بهپیرۆزی داناوه نهک ئیسلام، بورج حهرام و حهڵاڵ زانین بههۆی ههڵدانی زارهوه ئهمانه ههرپیسن و لهکاروکردهوهی شهیتانن، کهواته ئێوهش خۆتانی لێ دوور بگرن و خۆتانی لێ بپارێزن، بۆ ئهوهی سهرفرازیی و بهختهوهریی بهدهست بهێنن (له ههردوو جیهاندا). |
إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ وَيَصُدَّكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنتُم مُّنتَهُونَ(91) Bi rastî pelîd divê ku bi wan tiştên sermestok û bi xumarê di nava we da neyartî û xeşmê çê dike, û we bîr aîna Yezdan û ji nimêjkirinê bide para da. Îdî hûnê ji van biparisînin, wusa nîne بهڕاستی شهیتان ههر دهیهوێت له ڕێگهی عهرهق و قومارهوه دوژمنایهتی و بوغزو کینه بخاته نێوانتانهوه و لهیادکردنی خوا و ناوه پیرۆزهکانی وێڵتان بکات، ههروهها سست و تهمهڵتان بکات له ئهنجامدانی نوێژهکان به شێنهیی، ئایا ئیتر بهس نیه؟ ئایا کۆڵ نادهن؟! (جا ههر که ئهم ئایهته پیرۆزه هاته خوارهوه، جاڕ درا به ناو شاری مهدینهدا که عهرهق حهرام کراوه، ئهوسا ئیمانداران قهڕابه و گۆزه و دیزه و ههرچی عهرهقی تیادا بوو ڕشتیانه کۆڵان). |
وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَاحْذَرُوا ۚ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ(92) Û hûn (gelî bawergeran!) bi gotina Yezdan û bi gotina pêxember bikin û hûn xwe ji bê gotina wan biparisînin. Îdî heke hûn ji gotina wan derkebin, hûn bizanin! Bi rastî li ser pêxemberê me, hey ragihandina van biryaran bi vekirî heye (ji pêştirê wî qe tu pirsa wî tune ye) (ئهی ئیمانداران) فهرمانبهرداری خوا بن، فهرمانبهرداری پێغهمبهریش بن و وریابن و ئاگادار بن (نهکهن سهرپێچی له فهرمان و ڕێنمووییهکانیان بکهن) جا ئهگهر پشت ههڵکهن و یاخی ببن ئهوه بزانن بهڕاستی کاری پێغهمبهری ئێمه تهنها ڕاگهیاندنی ئاشکراو ڕوونی پهیامهکهیه. |
لَيْسَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جُنَاحٌ فِيمَا طَعِمُوا إِذَا مَا اتَّقَوا وَّآمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ثُمَّ اتَّقَوا وَّآمَنُوا ثُمَّ اتَّقَوا وَّأَحْسَنُوا ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ(93) Ewanê ku bawer kirine û karê aştî kirine hene! Di gava ewan xwe (ji hemberya Yezdan hatinê da) parisandibin û bi wî bawer kiribin û karê aştî jî kiribin, paşê li pey (vê kirina xwe da, dîsa xwe ji kirini qedexan) parisandibin û bi wan (qedexan jî) bawer kiribin (ku ewan qedexe ne) û pasê (li pey vî da jî dîsa xwe ji kirina xirabîyan) parisandibin û qencî kiribin, ji bo ku ewan, ji wan (qedexeyên borî) çeşne kirine, qe tu gonehkarî li ser wan tune ye. Û Yezdan bi xweber jî şixwa ji qencîkaran hez dike هیچ گوناهێک نیه لهسهر ئهوانهی که باوهڕیان هێناوه و کرداره چاکهکانیان ئهنجامداوه لهوهی که خواردویانه و خواردویانهتهوه (پێش حهرامکردنیان)، کاتێک خۆیان پاڕاستبێت له حهرامی ئهو سهردهمه و بڕوایان ههبوو بێت و کرداره چاکهکانیان ئهنجام دابێت و پاشان له تازه حهرام کراوهکانیش خۆیان پاڕاستبێت و باوهڕیان هێنا بێت له دوایدا خۆیان پاڕاستبێت و بهردهوامیش بووبن لهسهر چاکهکردن، خوایش چاکهکارانی خۆش دهوێت (چاوپۆشی له ڕابوردوویان دهکات). |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَنَّكُمُ اللَّهُ بِشَيْءٍ مِّنَ الصَّيْدِ تَنَالُهُ أَيْدِيكُمْ وَرِمَاحُكُمْ لِيَعْلَمَ اللَّهُ مَن يَخَافُهُ بِالْغَيْبِ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ(94) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Bi sond! Yezdan we (di gava ihramê da) bi wan nêçîrên, ku dest û rimên we digihêjîne wan (ji bo ku hûn ewan bigirin) diceribîne, ji bo ku Yezdan bi wanê di penhatîyê da ji wî ditirsin, bizane (ka kîjan ji we di wê gavê da xwe ji qedexeyên wî diparisîne. Îdî kîjan ji virha (ji wan biryarên, ku Yezdan ji bona qedexeyên ihrama hecê ra danîye) bibore, bira ewa bizane, ku bi rastî ji bona wî ra şapateke dilsoz heye ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه سوێند بێت بێگومان خوای گهوره تاقیتان دهکاتهوه بهشتی کهم ههندێکیان له نێچیری کێوین که دێنه پێشهوه لێتان و دهتوانن بهدهست بیانگرن و به ڕمهکانتان ڕاویان بکهن (لهکاتی ئیحرامدا بۆ حهج و عهمره) تا به تهواوی له جیهانی واقعدا خوا بزانێت که کێ له پهنهانیدا دهترسێت له خوا، جا ئهوهی دهستدرێژی و نافهرمانی کردبێت له دوای ئهو تاقی کردنهوهیه (لهکاتی ئیحرامدا) ئهوه سزای بهئێشی بۆ هیه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَن قَتَلَهُ مِنكُم مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِّثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ(95) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Di gava heke hûn di ihramê da bin (heya ku hûn ji ihramê dernekebin) hûn nêçîran nekujin. Û kîjanî ji we (nêçîrekî) bi qestî bikuje, îdî celata wî ev e: Dibê ku ewa (kujrawa) tarişeke wekî wekî wê tarişa hov e hatîye kuştinê, ji wan tarişên kedî, bi gorî jêke. Dibê ku du merivên dadvanên ji we jî berewanî bikin, ku ewa tarişa (we gorî kirîye, di goşt û di bahayê xwe da) wekî wê tarişa hov e hatîye kuştinê, dibe. Dibê ku ewa (tarişa tê gorîkirinê) di bajarê (mizgefta bi nav) Kabe, têda ne (bê gorîkirinê) ya jî di şûna (goryan da, wekî bahayê goryan) xwurek bi xezanan bide xwarinê ya jî di şûna (xwurek da, wekî her pîvaneke ku bi bahayê goryan hatine kirinê) rojî bigire. Eva celatdana hanê, ji bo ku kujraw çeşne bike (ka kuştina nêçîran ça ne!) Ewan (nêçîrên borî) Yezdan sikatîyên wan baxişandîye û kîjan dîsa (ji piştî van celatan) nêçîran bike (bira ewa bizane!) bi rastî îdî Yezdanê ji wî tûlê hilde. Şixwa Yezdan bi xweber jî serva hatê xweyî tûl e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه لهکاتێکدا ئێوه له ئیحرامدان (نیهتی حهج یا عهمرهتان هێناوه) نێچیر ڕاو مهکهن، ئهوهی بهئارهزوو ڕاو بکات و نێچیر بکوژێت له تۆڵهیدا دهبێت قوربانیهکی وهک ئهو نێچیره پێشکهش بکات و ئهو بڕیارهش دهبێت دووکهسی شارهزای دادپهروهر له خۆتان بیدهن و قوربانیهکهش دهبێت پێشکهش بکرێت له دهوروبهری کهعبهدا، یاخود بهقهدهر نرخی قۆچهکه خۆراک پێشکهش بهههژاران بکات، یاخود بهقهدهر ژمارهی ههژاران (که خۆراکیان بهردهکهوێت) بهڕۆژوو بێت، تا تاڵاوی سهرپێچی خۆی بچێژێت، له ڕابوردووشدا ههرچی لهو بابهتانه ڕوویداوه خوا قهڵهمی چاوپۆشی بهسهردا هێناوه، جا ئهوهی ئهم ههڵانه دووباره بکاتهوه خوا تۆڵهی لێدهسێنێت، چونکه خوا باڵادهست و تۆڵه سێنهرێکی (به زهبره). |
أُحِلَّ لَكُمْ صَيْدُ الْبَحْرِ وَطَعَامُهُ مَتَاعًا لَّكُمْ وَلِلسَّيَّارَةِ ۖ وَحُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ مَا دُمْتُمْ حُرُمًا ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ(96) Ji bona jîyana we, ku bi hêsanî dom bike, ji bona we û ji bona rewîyan ra nêçîra deryayê bi tevê xwarina ji wan durist bûye. Û heya hûn di ihrama (hecê da bin) nêçîra reşaîyî ji bona we ra hatîye qedexekirinê û hûn parizaya wî Yezdanê ku hûnê li bal wî da bicivin, bikin ڕاوکردن و خواردنی زیندهوهرانی دهریایی بۆتان حهڵاڵ کراوه، لهبهر سوودی ئێوه و ئهو کهسانهش که له سهفهردان و ڕاوی زیندهوهرانی دهشتی و کێوی لێتان حهرامه ههتا له ئیحرامدا بن، لهو خوایه بترسن که ههر بۆ لای ئهو کۆ دهکرێنهوه (بۆ لێپرسینهوه). |
۞ جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِّلنَّاسِ وَالشَّهْرَ الْحَرَامَ وَالْهَدْيَ وَالْقَلَائِدَ ۚ ذَٰلِكَ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ(97) Ji bona ku hûn bizanin, Yezdan bi tiştên di ezman û di zemîn da heyî dizane û bi rastî jî Yezdan bi hemû tişt dizane;Yezdan Kabe (bi nav) Beyt il- Heram ji bona kesan ra xistîye şûnwarê (pêkanîna mafan û ewletîyî). Her wusa jî Yezdan mehên dane (heckirinê) û gorîyên bi guhar û bê guhar (ji bona kesan ra) xistine (sedemên) ewletîyî خوا، کهعبه که (البیت الحرام)ه کردوویهتی بههۆی ههستانهوه و بوژانهوهی خهڵکی (له ههردوو دنیادا)، ههروهها مانگه حهرامهکانیش و دیاریی و قوربانیه دیاری کراوهکان، ئهوهش بۆ ئهوهیه چاک بزانن و دڵنیا بن که خوا ئاگاداره بهههرچی له ئاسمانهکاندایه و بهههرچی له زهویدا ههیه، بهڕاستی خوا به ههموو شتێک زانایه. |
اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَأَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(98) Hûn bizanin! Bi rastî Yezdan zor şapat e. Û bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e چاک بزانن بهڕاستی خوا تۆڵهسێنهرێکی توند و تیژه (له یاخیهکان) ههروهها بێگومان لێخۆشبوو و میهرهبانه (بۆ ئیمانداران). |
مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ(99) Li ser pêxemberan ji pêştirê ragihandina (biryarên Yezdan) ji bona kesan ra (qe tu pirsa wan tune ye). şixwa Yezdan bi xweber jî bi wan tiştên ku hûn vedişêrin, ya jî hûn bi xûyayî derdixin, dizane پێغهمبهر هیچی لهسهر نی یه جگه له ڕاگهیاندنی پهیامی خوا، ههر خوا خۆیشی دهزانێت بهوهی دهریدهخهن، بهوهش دهیشارنهوه (له کردارو نیهتتان). |
قُل لَّا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَالطَّيِّبُ وَلَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ ۚ فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ(100) (Muhemmed!) Tu bêje: “Piratîya mirar û sikan, çiqa te sodret bike, dîsa jî mirar û paqij (durist ne duristî) wekî hev nabin. Îdî gelî xweyê hişan! Hûn parizaya Yezdan bikin.” Bi rastî hêvî heye ku hûn fereste bibin (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: پیس و پاک یهکسان نین، ههرچهنده زۆریهتی ئهو پیسه سهرنجی ڕاکێشا بیت، کهواته ئهی هۆشمهندان له خوا بترسن و پارێزکار بن، بۆ ئهوهی سهرفراز و سهرکهوتووبن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِن تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ وَإِن تَسْأَلُوا عَنْهَا حِينَ يُنَزَّلُ الْقُرْآنُ تُبْدَ لَكُمْ عَفَا اللَّهُ عَنْهَا ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ(101) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn ji wan tiştên, heke arşa wan ji bona we ra bê vekirine, hûnê bi wan sik bibin, pirsa wan (ji pêxember) nekin. Û heke hûn ji wan tiştan didanê hinartina Qur’anê da (ji pêxember) pirs bikin, ewan tiştê ji bona we ra bêne vekirinê. Yezdan (evan) ji bona we ra baxişandîne. Bi rastî Yezdan baxişkarê mulahîm e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه پرسیار مهکهن له ههندێک شت، که ئهگهر ئاشکرا بکرێت بۆتان سهغڵهتتان دهکات، خۆ ئهگهر پرسیار بکهن دهربارهیان لهکاتی دابهزاندنی قورئاندا ئهوه بۆتان ئاشکرا دهکرێت، خوا چاوپۆشی لێ کردوون و (باسی نهکردوون) خواش لێخۆشبوو و بهحیلم و حهوسهڵهیه. |
قَدْ سَأَلَهَا قَوْمٌ مِّن قَبْلِكُمْ ثُمَّ أَصْبَحُوا بِهَا كَافِرِينَ(102) Bi sond! Komalekî di berya we da (evan tiştên hanêna ji pêxemberan) pirs kiribûne; paşê (ji rika da) bi wan (pirsan) bûne file بێگومان کهسانێک پێش ئێوه پرسیاریان دهربارهیان کرد، پاشان که بۆیان ڕوون دهبۆوه بڕوایان پێ نهدهکرد و پێی بێ باوهڕ بوون (کهواته ئێوه وامهبن). |
مَا جَعَلَ اللَّهُ مِن بَحِيرَةٍ وَلَا سَائِبَةٍ وَلَا وَصِيلَةٍ وَلَا حَامٍ ۙ وَلَٰكِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ۖ وَأَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ(103) Yezdan ji bona (tu kesekî ra fermana gorîdana) bi tarişa (ku pênç salan zaye, îdî gohê wê hatîye qelişandinê; sitewr serbest hatîye berdanê) û bi wê tarişa (ku hatîye peymankirinê, heke ewa meriva ji merg û nexweşîya xwe mefa bibe, wê ewê tarişê li ser pûtan jêke) û bi wê tarişa (ku bi çêwî nêr û mê zaye, dibêjin: “Eva mê gehîjte birayê xweyê nêr.” Îdî herduk jî têne berdanê) û bi wê tarişa (tove, ku deh salan tovdaî kiribe, îdî ii pişta wî pûrt hildane; aha gotine: “Pişta vî hişk bûye ji wî tov çê nabe,” serbest berdane) ne kirîye. Lê ewanê bûne file hene! ewana (evan gotinan) bi vir li ser navê Yezdan derewan dikin. Şixwa pirê wan bi xweber jî (ji van tiştan) hişê wan nabirin خوا بڕیاری ئهوهی نهداوه که وشتر گوێی ببڕدرێت یان بهڕهڵا بکرێت، یان بهرخۆلهی مهڕهکان بۆ بتهکان سهر ببڕدرێت، یان وشتری نێر ئازاد بێت، بهڵام ئهوانهی بێ باوهڕ بوون درۆیان بهدهم خواوه ههڵدهبهست، زۆربهشیان ژیر نابن (ههر له خۆیانهوه بڕیاری نابهجێ دهدهن و کرداری ناپهسهند دهکهن). |
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَىٰ مَا أَنزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ قَالُوا حَسْبُنَا مَا وَجَدْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا ۚ أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لَا يَعْلَمُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ(104) Û di gava, ku ji bona wan ra hatibe gotinê; ewan, biryarên Yezdan hinartine hene! Werin bibin (peyrewê wan) û bibin peyrewê pêxember. Ewan (aha) gotine: “Ewan biryarên ku em rast hatin, bav û bapîrên me li ser diçûn, besê me ye.” Gelo heke bav û bapîrên wan qe tu tiştekî nizanbin û ne hatibine rêya rast jî (dîsa rêya wan, bav û kalan besê wan e).” ههر کاتێک پێیان بوترێت: وهرن بۆ لای ئهوهی خوا دایبهزاندووه و وهن بۆ لای پێغهمبهریش (بۆ ئهوهی داوهری بکات له نێوانتاندا) ئهوه دهڵێن: ههر ئهو بهرنامهیهمان بهسه که باوو باپیرانمان لهسهری بوون و له مامۆستاو ڕابهرانمانهوه فێری بوین و بۆمان ماوهتهوه، ئایا ئهگهر کاتێکیش باوان و مامۆستایانیان هیچ شتێک له حهرام و حهڵاڵ نهزانن و ڕێنموویش وهرنهگرن، ئهوه ههرشوێنیان دهکهون؟! |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنفُسَكُمْ ۖ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ ۚ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ(105) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! (Hûn bi xweber li xwe mêze bikin). Di gava hûn di rêya rast da bin (hûn hatibne rêya rast) ewanê ku ji rêya rast derketine, qe bi tu awayî nikarin zîyana we bikin. Şixwa fetla we hemûşka jî li bal Yezdan da ne; îdî (Yezdanê di wê gavê da) ewan tiştên, ku we dikirin wê ji bona we ra bêje ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه ههمیشهو بهردهوام سهرگهرمی پهروهردهی خۆتان بن و (مهترسن)، چونکه ئهوانهی گومڕان ناتوانن زیانتان لێبدهن ئهگهر ئێوه بهچاکی ڕێبازی هیدایهت و خواناسیتان گرتبێته بهر، دڵنیابن گهڕانهوهی ههموو شتێک بۆلای خوایه، سهرهنجام ههواڵی ههموو ئهو کارو کردهوانهتان دهداتێ که ئهنجامی دهدهن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا شَهَادَةُ بَيْنِكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ حِينَ الْوَصِيَّةِ اثْنَانِ ذَوَا عَدْلٍ مِّنكُمْ أَوْ آخَرَانِ مِنْ غَيْرِكُمْ إِنْ أَنتُمْ ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَأَصَابَتْكُم مُّصِيبَةُ الْمَوْتِ ۚ تَحْبِسُونَهُمَا مِن بَعْدِ الصَّلَاةِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ إِنِ ارْتَبْتُمْ لَا نَشْتَرِي بِهِ ثَمَنًا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَىٰ ۙ وَلَا نَكْتُمُ شَهَادَةَ اللَّهِ إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الْآثِمِينَ(106) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Di gava ku yek ji we ketibe ber mirinê, bira ewa du merivên (pismamê) we ne, ku davdan in ji bona şîretên xwe ra şahid bigire. Û heke hûn di rêwîtîyê da bin, teşqela mirinê (di wê gavê da) bi serê we da hatibe, hûn du merivan ji wanê ku ne (pismamê) we ne ji xwe ra ji bona şîretên xwe şahidan bigirin. Heke hûn di mafê van herduk şahidên ku ne ji we ne, dudil bin (ewanê dîtin û bihîstinê xwe veşerin) hûn ewan herduk şahidan di piştî nimêjê bigirin; bira ewan herduk şahid (aha) sond bixun: “Bi Yezdan! Em bi tu cureyê (ditin û bihîstina xwe) venaşêrin û em (ewê dîtin û bihîstina xwe jî) ji bona pismamên me bi xweber be jî, bi tu tiştî nafiroşin. Şixwa heke em ewî (dîtin û bihîstina xwe veşêrin, ya jî bifroşin) di wê gavê da em dibine ji wanê gonehkar.” ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه: کاتێک نیشانهی مهرگ و مردن له کهسێکتان دهرکهوت، شایهتی نێوانتان با دووکهس بن لهکاتی وهسیهتهکهدا، دووکهسی دادپهروهر بن له خۆتان یان دوو کهسی تر جگه له خۆتان، ئهگهر ئێوه بۆ بازرگانی و شتی تر سهفهرتان کرد له وڵاتداو جا مردن یهخهی گرتن، ئهگهر دوودڵ بوون له دوو شایهتهکه ئهوا ڕایانگرن له دوای نوێژی عهسر سوێند بخۆن بهخواو (بڵێن) ئێمه سوێندهکهمان بههیچ نرخێک ناگۆڕینهوه با سوێند بۆ خوراوهکه نزیکترین خزمیش بێت (له ڕاستی لا نادهین)، ئێمه شایهتیهک که بۆ خوا ئهنجاممانداوه نایشارینهوه و ونی ناکهین، چونکه بهڕاستی ئهگهر وابکهین ئهوه کهوابوو بێگومان له ڕیزی تاوانبارانداین. |
فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِن شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ(107) Îdî heke derket, ku ewan herdu şahid jî babetê gonehkaryê bûne (şahidîya xwe rast ne gotine) bira du mîratxurên ji pismamê mirî (ku ewan herduk jî ji wan pismamên, di mîratê da xwayê par in) di şûna van herdu şahidan da, rabin şahidî bidin (aha jî) sond bixun: “BiYezdan! Şahidîya wan herdukan, ji şahidîya wan herdukan jî rastir e û bi sond! Em ji rastîyê para ne çûne. (Şixwa heke em rastîyê veşêrin) di wê gavê da em dibine ji wanê cewrkar.” خۆ ئهگهر دهرکهوت ئهو دوو شایهتهی پێشوو (درۆیان کردووهو) خۆیان گوناهبار کردووه ئهوه دووکهسی تر له خزمی نزیکی ستهم لێکراوی مردووهکه له جیاتی ئهوان ئاماده بکرێن و ئینجا سوێند بهخوا بخۆن و بڵێن: که به ڕاستی شایهتی ئێمه له شایهتی ئهوان ڕاستترو دروستتره، ئێمه هیچ ستهم و دهستدرێژیهکمان نهکردووه و (تهماعمان له ماڵیاندا نیه)، خۆ ئهگهر نیهتمان وابێت، ئهوه بهڕاستی کهوابوو ئێمهش له ڕیزی ستهمکارانداین. |
ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَن يَأْتُوا بِالشَّهَادَةِ عَلَىٰ وَجْهِهَا أَوْ يَخَافُوا أَن تُرَدَّ أَيْمَانٌ بَعْدَ أَيْمَانِهِمْ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاسْمَعُوا ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ(108) Eva şahidîya bi vî awayî, ji bona ku şahid, şahidşya xwe rast bidin, ya jî şahid bitirsin (heke şahidîya wan di para da rast dernekebe) wê sonda wanê bi hinek sondê (şahidên mayî) para da derew derkebe, rêyeke çêtir e. Û hûn yezdanparizî bikin, hûn gohdarya (biryarên Yezdan bikin). Bi rastî Yezdan komalê ku ji rêya rast derkene nayne rê ئهوهی که باسکرا نزیکترین و شیاوترین شێوازه بۆ شایهتی جێبهجێ کردن بۆ ئهوهی سوێند و شایهتیهکان به ڕاستی بدرێن لهبهر خوا یان له ترسی ئابڕوو چوونی بهدرۆ خستنهوهی سوێندهکانیان (تا مافی کهس نهفهوتێت)، له خوا بترسن و گوێ بگرن (بۆ ههموو ڕێنموییهکی خێر) خوایش هیدایهت و ڕێنموویی هۆزو قهومی تاوانبارو گوناهکارو له سنوور دهرچوو نادات. |
۞ يَوْمَ يَجْمَعُ اللَّهُ الرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَا أُجِبْتُمْ ۖ قَالُوا لَا عِلْمَ لَنَا ۖ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ(109) Di roya ku Yezdan, pêxemberan dicivîne (ji wan aha di pirse): “Di gava, ku we biryarên min ji bona koma xwe ra digotin ji bona we ra çi pisyar hate danê?” (Pêxemberan) gotine:”Bi rastî tu zanîn ji bona me ra (bi pisyara wan) tune ye, hey tu bi tenê bi wan tiştên penha çêtir dizanî.” رۆژێک دێت، خوا ههموو پێغهمبهران کۆدهکاتهوه، ئیجا پێیان دهفهرموێت: چۆن وهڵامتان درایهوهو خهڵکی ههڵوێستیان چۆن بوو بهرامبهرتان؟ تا چ ڕادهیهک هاتن بهدهمتانهوه؟ (له سامناکی ئهو ڕۆژه و بههۆی دڵنیاییان له زانیاری بێ سنووری خوایی) وتیان: ئێمه نازانین و هیچ شارهزاییهکمان نیه، بهڕاستی خوایه تۆ ههر خۆت ئاگات له ههموو نهێنی و شاراوهکانه و به ههموو پهنهانێک دهزانیت. |
إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنكَ إِذْ جِئْتَهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُّبِينٌ(110) Di gavêkî da Yezdan ji bona Îsayê kûrê Meryemê ra (aha) gotîye: “Îsa! Tu ewan qencîyên min e, ku li ser te û li ser dîya te hene, bîra xwe bîne. (Tu dizanî) ku min piştevanîya te bi canê pîroz kiribû. (Îdî) tu di çincîlê da û di gavê lawîtî û di kalîya xwe da bi kesan ra diaxivî, kanê! Min bi te nivîsandin û zanîna retkokî û Tewrat û Încîl, daye hînkirnê. (Û bîra xwe bîne) kanê! Te ji heryê tokela çûkan bi destûra min, çê dikirin, îdî te di wan tokelan da puf dikir, ewan tokelan jî bi destûra min, îdî dibûne çûk. Û te bi destûra min kurên zikmakî û kotî mefa dikirin. Kanê! Te bi destûra min mirî (bi zindî) derdixistin. Û (bîra xwe bîne) kane! Di gava ku tu (li bal zarên cihûyan da) bi beratên daveker va hatibûyî, îdî ewanê file ne, ku ji wan zarên cihûyan bûn (aha) digotin: “Bi rastî evan (berateyên ku tu ji bona me ra tînî) hey ançên xûyayî ne.” Me jî tu di wê gavê da ji wan parisandî ئهوسا (لهناو ههموو پێغهمبهراندا ڕوو به عیسای کوڕی مهریهم) خوا فهرمووی: ئهی عیسای کوڕی مهریهم یادی ئهو نازو نیعمهتهی من بکهرهوه که ڕژاندم بهسهر خۆت و دایکتدا، کاتێک من بههۆی فریشته جوبرهئیلی پیرۆزهوه پشتیوانیم لێکردیت، ئهوکاتهی له بێشکهداو بهپیریش بهڕهوانی قسهت بۆ خهڵکی دهکرد، ههروهها کاتێک فێری نووسین و دانایی و تهورات و ئینجیلم کردیت، کاتێکیش له قوڕ وهک شێوهی باڵندهت دروست دهکرد بهفهرمانی من، ئهمجا فووت پیادهکرد، جا دهبوو بهباڵده بهفهرمانی من و کوێری زگماک و بهڵهکت چاک دهکردهوه بهفهرمانی من، کاتێکیش مردووهکانت بهزیندوویی بهفهرمانی من له گۆڕ دهردههێنایهوه، ههروهها یادی ئهوه بکهرهوه که شهڕی نهوهی ئیسرائیلم لێ لادایت، کاتێک بهبهڵگه ئاشکراکانهوه هاتی بۆ لایان، جا ئهوانهشیان که بێ باوهڕ بوون وتیان: ئهمه جگه لهوهی جادوویهکی ئاشکرایه هیچ شتێکی تر نیه. |
وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ(111) Û (bîra xwe bîne) gava me li bal suxtan da niqandibû; ku ewan suxtan bi min û bi pêxemberê min bawer bikin. (Ewan suxtan aha) gotine: “Me bawer kirîye û tu şahid be, ku em bi rastî misilman in.” ههروهها کاتێک نیگام نارد بۆ هاوهڵه دڵسۆزو تایبهتیهکانی عیسا (حهواریهکان) که ئیمان و باوهڕ بهێنن به من و به پێغهمبهرهکهم، ئهوانیش وتیان: ئیمان و باوهڕی تهواومان ههیه، خوایه تۆش بهشایهت به که بهڕاستی ئێمه موسڵمان و (ملکهچ و دڵسۆزین). |
إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ ۖ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(112) Di gava suxtan ji bona (Îsa ra aha) gotine: “Îsayê kurê Meryemê! Gelo Xudayê te dikare, ku bi ser me da li ezmanan xewaneke (xwarinan) bihênirîne?” (Îsa ji wan ra aha pisyar daye) gotîye: “Heke hûn bawer dikin, hûn yezdanparizî bikin (ji van gotin û kirinan dest berdin).” کاتێک حهواریهکانیش وتیان: ئهی عیسای کوڕی مهریهم، ئایا پهروهردگاری تۆ دهتوانێت له ئاسمانهوه سفره و خوانێکمان بۆ دابهزێنێت؟ عیسا وتی: له خوا بترسن، ئهگهر ئێوه ئیماندارن، (ئهمه چ داخوازیهکه دهیکهن؟!). |
قَالُوا نُرِيدُ أَن نَّأْكُلَ مِنْهَا وَتَطْمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعْلَمَ أَن قَدْ صَدَقْتَنَا وَنَكُونَ عَلَيْهَا مِنَ الشَّاهِدِينَ(113) Ewan (suxtan aha) gotine: “Em divên, ku em ji wê (xewanê) xwurekan bixun ji bo ku dilê me hêsanî be û em bizanin, ku tu bi rastî ji bona me ra rastîyê dibêjî, û em jî li ser wan bibne şahid.” (حهوارییهکان بۆ پاساوی داواکهیان) وتیان: دهمانهوێت (بۆ پیرۆزی و بهرهکهت) لێی بخۆین و دڵنیابین و چاک بزانین که بێگومان ڕاستت لهگهڵدا کردووین و لهسهریشی ببینه شایهت (تا ئهوهی باوهڕی ههیه باوهڕی دامهزراوتر بێت). |
قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنزِلْ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِّنَ السَّمَاءِ تَكُونُ لَنَا عِيدًا لِّأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآيَةً مِّنكَ ۖ وَارْزُقْنَا وَأَنتَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ(114) Îsayê kûrê Meryemê jî (bi lavatî aha) gotîye: “Xudayê me! Tu li ezmanan bi ser me da xewaneke (xwarinan) bihênirîne, ji bo ku ewa (xewana) ji bona me û ji bona wanê pêşrewan û paşrewanê me ra bibe cejnekî û derheozeke ji te be. Û tu (ewan xurekan) bi me bide sixurandinê. Şixwa tu bi xweber jî çêtirê sixurandokanî.” ئهوسا عیسای کوڕی مهریهم وتی: ئهی خوای پهروهردگار له ئاسمانهوه سفره و خوانێکمان بۆ دابهزێنه تا ببێته جهژن بۆ نهوهکانی ئێستا و داهاتوومان و بهڵگهیهک بێت لهلایهن تۆوه بۆ پێغهمبهرایهتی من و دهسهڵاتی بێ سنوورت و له ڕزق و ڕۆزی بههرهوهرمان بکه، ههر تۆی چاکترین ڕۆزی بهخش. |
قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ ۖ فَمَن يَكْفُرْ بَعْدُ مِنكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَّا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِينَ(115) Yezdan jî (aha) gotîye: “Bi rastî ezê ewê (xewanê) bi ser we da bihênirînim. Îdî kîjan ji we ji piştî hinartina (xewanê) bibe file, ezê ewî bi şapateke wusa şapat bikim, ku ez wekî wî di gerdûnê da, tu kesekî şapat nakim.” (ئینجا) خوا فهرمووی: بهڕاستی من ئهو سفره و خوانهتان بۆ دادهبهزێنم، جا ئهوهتان (دوای دابهزاندنی سفرهوخوانهکه) بێ بڕوابێت و سوپاس ناپهزێربێت، ئهوه بهڕاستی من سزایهکی دهدهم که سزای هیچ کهسێکم له جیهاندا ئاوانهدا بێت. |
وَإِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيْنِ مِن دُونِ اللَّهِ ۖ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ ۚ إِن كُنتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ ۚ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ ۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ(116) Di gavekî da Yezdan (ji bona Îsayê kûrê Meryemê ra aha) gotîye: "Îsayê kûrê Meryemê! Qey te ji bona kesan ra (aha) gotîye.” Hûn (gelî kesan!) ji bal Yezdan, min û dîya min jî ji xwe ra bixne du Yezdan? (Îsa aha) gotîye: “Ez (te ji wan gotinê wan) paqij dikim, tu maf ji bona min ra tune ye, ku ez ewê tişta qe tu mafê hûn têda tune be, bêjim. Heke min wusa gotibe şixwa tu pê dizanî. Tu bi tişta ku hundurê min da heye dizanî, lê ez bi tişta di hundurê te da heyî nizanim. Bi rastî hey tu bi tiştên penha dizani.” کاتێکیش خوا (ههر له قیامهتدا) فهرمووی: ئهی عیسای کوڕی مهریهم، ئایا ئهوهتۆ بهخهڵکیت وتوه: منیش و دایکیشم به دوو خوا دابنێن له خوار خوای پهروهردگارهوه؟ عیسا له وهڵامدا وتی: پاکی و بێگهردی و بێ هاوهڵی شایستهی تۆیه، بۆم نیه من شتێک بڵێم بۆ خۆم که مافی من نهبێت؟! (چۆن حهق بهخۆم دهدهم شتی وا بێت به زارمدا؟!) خۆ ئهگهر شتی وام وتبێت ئهوه بهڕاستی تۆ دهیزانیت و لێت شاراوه نیه، چونکه تۆ دهزانیت بهههرچی له دڵ و دهروونمدا ههیه، بهڵام من نازانم بهوهی که له دهریای علم و زانستی بێ پایانی تۆدا ههیه، چونکه بهڕاستی ههر تۆ زانا و شارهزای نهێنی و پهنهانی. |
مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ ۚ وَكُنتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَّا دُمْتُ فِيهِمْ ۖ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنتَ أَنتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ ۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ(117) Min ji bona wan ra, ji pêştirê wan (biryarên) ku te fermana min kirîye; ez ewan ji wan ra bêjim, qe tu tişt ji wan ra ne gotîye. (Min ji bona wan ra aha) gotîye: “Hûn perestîya wî Yezdanê, ku Xudayê min û Xudayê we ye, bikin. Heya ku ez di nava wan da bim, ez şahidê li ser wan im, îdî di gava ku te ez ji nava wan derxistim (canê min sitand) tu bi xweber dibî dîdevanê li ser wan. Şixwa tu bi xwer jî şahidê li ser hemû tiştanî.” (بێگومان تۆ چاک دهزانیت): من هیچ شتێکم پێ نهوتوون جگه لهوهی که تۆ فهرمانت پێداوم، ئهویش ئهوهیه: تهنها خوا بپهرستن که پهروهردگاری من و پهروهردگاری ئێوهشه و من شایهت بووم بهسهریانهوه ههتا لهناویاندا بووم، ئینجا کاتێک منت مران و گیانت کێشام، ئیتر ئهوه ههر خۆت چاودێر و ئاگادار بوویت لێیان و ههر تۆش شایهتیت بهسهر ههموو شتێکهوه. |
إِن تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُكَ ۖ وَإِن تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ(118) Heke tu ewan şapat bikî, bi rastî ewan bendeyên te ne (tu kes têkil nabe). Şixwa heke tu ewan bibaxişînî, bi rastî servahatê bijejke hey tu bi xweberî (dîsa tu kes nikare têkil bibe) جا ئهگهر ئهشکهنجهیان بدهیت (لهسهر لادان و تاوانیان)، ئهوه بهڕاستی بهندهی خۆتن و ئهگهر لێشیان خۆش ببیت، ئهوه بهڕاستی تۆ خۆت خوایهکی باڵادهست و دانایت (دهزانیت کێ شایستهی لێخۆشبوونه). |
قَالَ اللَّهُ هَٰذَا يَوْمُ يَنفَعُ الصَّادِقِينَ صِدْقُهُمْ ۚ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(119) Yezdan gotîye: “Eva roya hane royake wusa ne, ku di wê roye da rastîya rastgoyan ji bona (wan rastgoyan) bi kêr tê. Ji bona wan ra bihiştên, ku di binê (darê) wan da çem dikişin, hene. Ewanê di wan bihiştan da tum carîn bimînin. Yezdan bi wan qayîl bûye, ewan bi xweber jî (bi dana) Yezdan qayîl bûne. Serfirazîya mezin eva ye.” (ئینجا) خوای گهوره فهرمووی: ئهمه ئهو ڕۆژهیه که ڕاستگۆیان ڕاستگۆییهکهیان سوودیان پێدهگهیهنێت، باخهکانی بهههشت بۆیان ئامادهیه که چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیدا دهڕوات و بۆ ههمیشهو ههتاههتایی لهو بهههشتهدا دهمێننهوه و خوای پهروهردگاریش لێیان ڕازی بووه و ئهوانیش له خوا ڕازی بوون، ئهوهیه سهرفرازیی گهوره و بێ سنوور. |
لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا فِيهِنَّ ۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(120) Seroktîya ezman û zemin û seroktîya wan tiştên (di ezman û zemin da) heyî hey ji bona Yezdan ra ne. Şixwa Yezdan bi xweber jî li ser hemû tiştan bi hêz e ئاسمانهکان و زهوی ههر خوا خاوهنیانه، ههروهها ئهوهش که تیایاندایه و ئهو زاته ههمیشه دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه. |