يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا(1) Gelî kesan! Hûn parisaya wî Xudayî xweyî ku ewî hûn ji canekî bi tenê aferandine, bikin. (Ewî Xudayê ji wî canî) zoya wî jî afirandiye û ji wan herdukan pir mêr û jin zayandîye. Û hûn parisaya wî Yezdanê ku hûn li ser navê wî tiştan ji hev dixazin (û hûn bi fermana wî) bendê pismamîyê di nava hev da napezirinin, bikin. Bi rastî Yezdan li ser we da dîdevan e ئهی خهڵکینه له خهشم و ناڕهزایی ئهو پهروهردگارهتان خۆ بپارێزن که ئێوهی له تاکه نهفسێک دروست کردووه، ههر لهو نهفسهش هاوسهرهکهی بهدی هێناو لهو دووانه پیاوان و ژنانی زۆری خستۆتهوه و بڵاوکردهوه، ههروهها لهو خوایه بترسن که له یهکتر داوا دهکهن بهناوهێنانی ئهوهوه، ههوڵ بدهن پهیوهندی خزمایهتیش بپارێزن و (پتهوی بکهن)چونکه بهڕاستی خوا (ههمیشه و بهردهوام) چاودێره بهسهرتانهوه. |
وَآتُوا الْيَتَامَىٰ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ ۖ وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَهُمْ إِلَىٰ أَمْوَالِكُمْ ۚ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا(2) Û hûn malê sêwîyan ji bona wan ra bidin û hûn (ji malê wan sêwîyan) ewareyê xwe, di şûna qencê wan da neguhurin. Û hûn malê wan di nava malê xwe da nexun. Bi rastî ewa gonehekî mezin e (خهڵکینه) ماڵ و سامانی ههتیوان بدهنهوه دهست خۆیان (کاتێک گهوره بوون و فامیان کردهوه)، ماڵی خراپ و پیسی خۆتان مهگۆڕنهوه بهماڵی چاک و پاکی ئهوان، ماڵ و سامانیان مهخۆن لهگهڵ ماڵ و سامانی خۆتاندا (مهیفهوتێنن) بهڕاستی ئهو کاره ستهم و گوناهێکی گهورهیه. |
وَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تُقْسِطُوا فِي الْيَتَامَىٰ فَانكِحُوا مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا(3) Û heke hûn tirsîyan (ku hûn heke bi wan keçên sêwî ne, hûn serkarya wan dikin kevîn bibin) hûn di mafê wan da dadvanî nakin (îdî hûn bi wan ra kevîn nebin). Lê hûn bi wan jinên xweşa we diçin, ji bona we ra tîtal in bi wan ra kevîn bibin; du libî û sê libî û çar libî (kevîn bibin). Heke hûn tirsyan, ku hûn (di nava wan da) dadvanî nakin, îdî hûn bi yek jineke bi tenê ra kevîn bibin, ya ji hûn bi wan qerewaşên bendenê xweyên, ku îdî ewan bi bendetî ketine destê we, kevîn bibin. Ji bo ku hûn ji rêya rast dernekebin, eva kevînbûna we bi vî awayî ji bona we ra çêtir e ئهگهر ترسان له ئهنجام نهدانی دادپهروهری لهگهڵ کچه بێ باوکهکاندا (ئهگهر بیانکهنه هاوسهرتان، ئهوه واز لهوان بهێنن)، ئهوه له ئافرهتانی تر که حهڵاڵن بۆتان ژن ماره بکهن دوو دوو، یان سیان سیان، یان چوار چوار، (ئهڵبهته له یهک هاوسهر زیاتر مهرج و بارودۆخی تایبهتی خۆی ههیه) خۆ ئهگهر ترسان لهوهی که نهتوانن دادپهروهر بن (لهنێوان هاوسهرهکانتاندا) ئهوه با یهک ژن ماره بکهن، یان ئهو کهنیزهکانهی که ههتانن (که دیاردهیهکی کاتی بوو، ئیسلام بنهبڕی کرد)، ئهوهی که باسکرا نزیکتره لهوهی ستهم نهکهن (ئهگهر پهیڕهوی بکهن). |
وَآتُوا النِّسَاءَ صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً ۚ فَإِن طِبْنَ لَكُمْ عَن شَيْءٍ مِّنْهُ نَفْسًا فَكُلُوهُ هَنِيئًا مَّرِيئًا(4) Û hûn mara jinan bi xwaşî bidine wan. Heke ewan jinan ji wê mara xwe, bi xweşî ji ber xwe da ji bona we ra bibaxişînin, îdî hûn ewê mara baxişandî bi givirî bixun مارهیی ئافرهتان بدهن بهوپهڕی دڵفراوانی و ئاسوودهییهوه، خۆ ئهگهر بهئارهزوو ویستی خۆیان دهستیان ههڵگرت له ههندێک مارهیی و بهخشییان بهئێوه، ئێوه بۆتان ههیه بیخۆن و بهکاری بهێنن و بهبێ دوودڵی نۆشی بکهن (سوودی لێ وهربگرن). |
وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ الَّتِي جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَامًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا(5) Û hûn ewê malê xweyê, ku Yezdan sixurandina wê daye destê we, nedin efsanan. Hûn (bi kara) wê malî ewan efsanan bi xarin û vexarin xweyî bikin û hûn kincan li wan bikin û hûn ji bona wan ra mijûlinên qencî bejin ماڵ و سامانتان مهدهن بهکهم عهقڵ و پیاو خراپان (که ئێوه بهرپرسن له ماڵیان)، لهکاتێکدا خوا کردوویهتی بههۆی ژیان و پایهداری و ههستانهوهتان، بهڵکو تهنها بهشیان بدهن بۆ خۆراک و پۆشاک، بهجوانی قسهی ڕاست و دروستیان بۆ بکهن (تهرهیان مهکهن). |
وَابْتَلُوا الْيَتَامَىٰ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُم مِّنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَن يَكْبَرُوا ۚ وَمَن كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ ۖ وَمَن كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا(6) Û hûn sêwîyan, ka ku gihîştine dane kavînbûnê. Ya hêj negihîştine, biceribînin. Îdî heke we, di wê gavê da ji wan "gihijtin" goman kir, hûn heman malê wan ji wan ra bidin. Hûn malê wan ji tirsa wê, ewanê mezin bin, wê malê xwe ji me bistînin. Heman bi lez, bi dest belavî nexun. Û kîjan (serkar) zengîn be, îdî bila ewa di malê wan da tu sixurandinê neke. Û kîjan (serkar) xezan be, îdî bila ji wî malî wekî xûyê waletê ku têda dijî, bixwe. Îdî di gava we malê wan sêwîyan dane wan hûn ji bona, ku we malê wan sêwîyan daye wan, şahidan bigirin. Şixwa (ka we malê wan sêwîyan bi hemûtî daye yan jî ne daye) Yezdan ji bona hêjmara we, bi malê wan sêwîyan bes e ههتیوان تاقی بکهنهوه (بهوهی که ههندێک پارهیان بدهنێ و خۆتان سهرپهرشتییان بکهن) ههتا ئهوکاتهی که وهختی ئهوهیان دێت هاوسهر بگرن، ئهوسا ئهگهر ههستتان کرد ژیرو سهلارن، پاره و سامانهکهیان پێ بدهنهوه، نهکهن ماڵ و سامانیان بخۆن بهزیادهڕهوی لهخهرج کردنیدا له ترسی ئهوهی نهوهکو گهوره بن و زوو له دهستتان بسێننهوه، جا ئهوهی دهوڵهمهنده بادهستی بپارێزێت و ئهوهش که ههژاره بالێی بخوات و له سنوور دهرنهچێت و زیادهڕهوی نهکات، جاکاتێک ماڵ و سامانهکانیان تهسلیم دهکهنهوه ئهوه شایهتیان لهسهر بگرن (ههرچهنده) تهنها خوا بهسه بۆ لێپرسینهوه و چاودێری. |
لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِّمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنْهُ أَوْ كَثُرَ ۚ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا(7) Ji bona mêran ra ji wî malê, ku da û bav û pismamên wan li pey xwe da bi mîratî dihêlin, par hene. Û ji bona jinan ra jî ji wî malê, ku da û bav û pismamên wan li pey xwe da bi mîratî dihêlin, par hene. Eva (para hanê) hindik û piraya wê, parek e hijmarî (û) bi vê nevê ye پیاوان بهشیان ههیه لهو شتانهدا کهباوک و دایک و خزمان به میراتی لهدوایان بهجێ دهمێنێت، ههروهها ژنانیش بهشیان ههیه لهو شتانهدا که به میراتیی له باوک و دایک و خزمان بهجێ دهمێنێت، له کهم و زۆری بهشی ههرکهسێک دیاری کراوه و، دهبێت بیدرێتێ. |
وَإِذَا حَضَرَ الْقِسْمَةَ أُولُو الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينُ فَارْزُقُوهُم مِّنْهُ وَقُولُوا لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا(8) Di gava parkirina mîratê da heke (ji pêştirê mîratxwaran) lêzimên mayî û sêwî û xezan, amade ye parkirinê bûn, îdî hûn ji wê mîratê ji bona van ra jî (bidin) bi wan bidine xwarinê û hûn ji bona wan ra mijûlînên qenc bêjin خۆ ئهگهر کاتێک له دابهش کردنی میراتیدا خزمان و ههتیوان و ههژاران ئاماده بوون، ئهوه لهو میراتیه بهشیان بدهن و بهجوانی قسهیان بۆ بکهن (پیایاندا ههڵمهشاخێن). |
وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُوا عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ وَلْيَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا(9) Û ewanê, ku ditirsin heke li pey xwe da ûrtên bêwec bihêlin, wê li wê ûrta wan cewrê bê kirinê; (mafê wîyê wunda bibe) bira (ji mafê sêwîyan bitirse, destê xwe nede malê wan). Îdî bira ewan Yezdan parizî bikin û bira ewan gotinê rast (ji bona sêwîyan ra) bêjin (ça ewan ji bona zarên xwe ra dibêjin) دهبا ئهوانهش که (دوورنیه بهم نزیکانه بمرن) و نهوهی لاواز و ساوایان لهدوا بهجێ بمێنێت، خواناسی و ئاینداری بکهنه پیشهیان و گوفتاری چاک و بهجێ بڵێن (وهسیهت بکهن، بێگومان خوا دهمێنێت بۆ منداڵی جێماویان ئهگهر خواناس و گوفتار جوان و بهخشنده بن). |
إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَىٰ ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا ۖ وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا(10) Bi rastî ewanê ku malê sêwîyan bi cewrê dixun, hene! Ewanan hey zikê xwe tijî agir dikin. Şixwa ewananê di nêzîk da li bal doja hilopîtik da bêne kişandinê بهڕاستی ئهوانهی که ماڵی ههتیووان به ناحهق و ستهم دهخۆن، بێگومان ئهوانه تهنها ئاگر دهخۆن و ئهو ماڵه دهبێته ئاگر له سکیاندا، له قیامهتیشدا دهچنه ناو ئاگری دۆزهخهوه. |
يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنثَيَيْنِ ۚ فَإِن كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ ۖ وَإِن كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ ۚ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِن كَانَ لَهُ وَلَدٌ ۚ فَإِن لَّمْ يَكُن لَّهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ ۚ فَإِن كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ ۚ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا ۚ فَرِيضَةً مِّنَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا(11) Yezdan, ji bona zarên weyên kurîn, di mafê mîrat parkirinê da; li we (aha) şîret dike: ji bona kuran wekî du parê jinan, par heye. Îdî heke mîratxur, xwurî jin bin û ewan ji dudu yan jî pirtir bin, ji bona wan jinan ra ji sê parê mîratê du par hene. Heke ewa jina mîratxur yek bi tenê be, îdî nîvê malê mîratê mayî para wê jinikê ye. Heke mirî li pey xwe da bi tevê zarên xwe va da û bavê xwe jî hîştibe; ji şeş parê mîratê, ji bona her yekê ji da û bavê mirî ra par heye. Heke ji bona mirî ra zar tune bin; mîratxurê wî hey da û bavê wî ma bin, ji bona dayîka wî ra, ji malê mîratê ji sê paran, parek heye. Îdî heke xûşk û birayê mirî hebin, wê gavê ji bona dayîka mirî ra, ji malê mîratê şeş paran parek heye. Eva parên hanênan, ji piştî wan parên, ku mirî bi dayîna wan şîret kiriye û ji piştî deynê mirî ji malê mîratê derdikebe, paşê têne dayînê. Hûn nizanin, ka ji da û bavê we û ji zarên we, ji bona we ra kîjan bi qencî çêtir e. Evan parkirinên hanênan, parkirinê bi vê nevê ne, ji Yezdan e. Bi rastî Yezdan pir zanê bijejke ye خوا ڕێنموویتان دهکات و فهرمانتان پێ دهدا دهربارهی نهوهکانتان له بواری میراتی گرتندا (ئهویش ئهوهیه) که بهشی نێرینهیهکیان ئهندازهی بهشی دوو مێینهیانه، خۆ ئهگهر مناڵهکان تهنها ئافرهت بوون (دووان) و له دووان زیاتر بوون ئهوه دووبهش له سێ بهشی میراتیهکه لهوان بهش دهکرێت، خۆ ئهگهر مردووهکه تهنها کچێکی ههبوو ئهوه نیوهی داراییهکهی دهدرێتێ، شهشیهکیش دهدرێت بهههریهک له دایک و باوکی ئهگهر مردووهکه منداڵی ههبوو، خۆ ئهگهر مردووهکه منداڵی نهبوو، تهنها دایک و باوکی ههبوو ئهوه دایکی سێیهکی دهبات و ئهوی تریشی بۆ باوکی دهبێت، خۆ ئهگهر باوکی نهبوو دایک و براو خوشکی ههبوو شهشیهکی میرات بۆ دایکی دهبێت، ئهمانه ههمووی دوای وهسیهتێک که مردووهکه کردوویهتی و دانهوهی قهرزو قهرزاری دهبێت، ئێوه نازانن که باوانتان و نهوهکانتان نازانن کام لایان سوودی زیاتره بۆتان (لهبهرئهوه بهگوێرهی فهرمانی خوا میراتی دابهش بکهن، ئابهم شێوهیه میراتی دابهش کردن) فهرزه لهسهرتان که پهیڕهوی بکهن چونکه لهلایهن خواوه دیاریکراوه، بهڕاستی خوایش ههمیشه و بهردهوام زاناو دانایه. |
۞ وَلَكُمْ نِصْفُ مَا تَرَكَ أَزْوَاجُكُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّهُنَّ وَلَدٌ ۚ فَإِن كَانَ لَهُنَّ وَلَدٌ فَلَكُمُ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْنَ ۚ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِينَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۚ وَلَهُنَّ الرُّبُعُ مِمَّا تَرَكْتُمْ إِن لَّمْ يَكُن لَّكُمْ وَلَدٌ ۚ فَإِن كَانَ لَكُمْ وَلَدٌ فَلَهُنَّ الثُّمُنُ مِمَّا تَرَكْتُم ۚ مِّن بَعْدِ وَصِيَّةٍ تُوصُونَ بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ وَإِن كَانَ رَجُلٌ يُورَثُ كَلَالَةً أَوِ امْرَأَةٌ وَلَهُ أَخٌ أَوْ أُخْتٌ فَلِكُلِّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا السُّدُسُ ۚ فَإِن كَانُوا أَكْثَرَ مِن ذَٰلِكَ فَهُمْ شُرَكَاءُ فِي الثُّلُثِ ۚ مِن بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصَىٰ بِهَا أَوْ دَيْنٍ غَيْرَ مُضَارٍّ ۚ وَصِيَّةً مِّنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَلِيمٌ(12) Û ji bona we (mêran ra) nîvê wî malê, ku jina weye mirî li pey xwe da mîrat hîştîye heye, heke ji bona wan jinan ra zarên wan tu nebim heke zarên wan jinan hebin; îdî ji bona we ra ji wî malê mîratê, ji çar paran parak heye, ji piştî wan parên, ku ewan bi dayîna wan şîret kirine û ji piştî wan deynê, ku li ser we hebûye bê dayînê. Û ji bona wan jinên, ku ewan li pey we da mane, ji wî malê mîrata weye hîştî, ji çar paran parek heye, heke ji piştî mirina we da, zarên we ne mabin. Îdî heke ji piştî mirina we da, ji bona we ra zarên we mabin, ji wî malê mîrata weye hîştî, ji piştî wan şîretên we ne, ku we bi dana wan kirîye û ji piştî deynê we, ji bona wan jinan ra ji heşt paran, parek heye. Û heke mirî mêr be û ya jin be (bê dûmda bin, ji wan ra ji bav û dîya wan, tu ûrta wan ne mabe, ewan bi xweber jî bê dûmda bin ûrta wanê mayî ji dîya wan) bira, ya jî xûşka wan hebe, îdî ji bona van her yekê ra, ji piştî şîretên, ku mirî bi dana wan şîret kirîye û ji piştî deynê mirî, ji wî malê mîrata mayî derkebe; ji şeş paran parek heye. Îdî heke ewan (bira û xûşkên we ne ji dîya we) ji duduyan pirtir bin ewanan hemûşk jî ji piştî şîretên, ku mirî bi dana wan şîret kirîye û ji piştî deynê mirî ji wî malê mîrata ma; derkebe, ji sê paran, parekî da hempar in. Eva parkirina hanê rast e. Heke şîret û deynê wî zîyanê nede para wan. Eva (parkirina) şîretek e bi vê nevê ye ji Yezdan hatîye kirinê. Û Yezdan zanakî mulahîm e ههروهها نیوهی میراتی ژنهکانتان دهدرێت به ئێوه ئهگهر منداڵیان نهبوو، خۆ ئهگهر منداڵیان ههبوو ئهوه چواریهکی میراتی ژنهکانتان بۆ ههیه، ئهمانه ههمووی دوای بهجێهێنانی وهسیهتی ژنان و دانهوهی قهرزیان بۆ ژنان چواریهکی میراتی ئێوه بڕیاردراوه ئهگهر ئێوه منداڵتان لهدوا بهجێ نهمابێت، خۆ ئهگهر منداڵتان ههبوو ئهوه ههشتیهک بۆ ژنهکه دهبێت لهوهی که به میراتی لێتان بهجێ ماوه، ئهمانه ههمووی دوای بهجێهێنانی وهسیهتتان و دانهوهی قهرزهکانتان، خۆ ئهگهر پیاوێک یان ئافرهتێک مرد منداڵ و باوک و باپیرو براو خوشکی دایک و باوکی نهبوو، بهڵکو تهنها خوشکێک یان برایهکی دایکی ههبوو، ئهوه شهشیهک بهشی ههر یهکێک لهوان دهبێت، خۆ ئهگهر براو خوشکی دایکی له یهک زیاتر بوون ئهوه ههموویان هاوبهشن له سێیهکی میراتیهکهدا (بهیهکسانی ژن و پیاو) ئهمانه ههمووی دوای وهسیهتێک که دهکرێت، دانهوهی قهرز، لهکاتێکدا ئهو وهسیهته زیانبهخش نهبێت بهمیراتگران، ئهمانه ههر ههمووی بڕیار و فرمانن لهلایهن خوای گهورهوه و ئهو خوایه زانا و به حیلم و حهوسهڵهیه. |
تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ ۚ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(13) Evan parkirin û şîretên hanênan biryarên Yezdan in.Û kîjan jî bi gotina Yezdan û Pêxemberê wî bike, îdî Yezdanê ewî bixe wê bihişta, ku di binê (darê wê da) çem dikişin. Ewanê di w bihiştê da hemû gavan bimînin. Serfirazîya mezin eva ye ئهوانهی باسکران (دهربارهی ههتیووان و چۆنیهتی دابهشکردنی میراتی) ئهو سنوورانهن خوا دیاری کردوون، جا ئهو کهسهی فهرمانبهرداری خواو پێغهمبهرهکهی بکات (لهم بوارهداو له ههموو بوارهکانی تردا)، ئهوه خوا دهیخاته ناو باخهکانی بهههشتهوه: که چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیدا دهڕوات، هاوڕێ لهگهڵ ژیانی نهبڕاوه تیایدا، بێگومان ههر ئهوهشه سهرفرازیی گهوره و دهستکهوتی بێ سنوور. |
وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُّهِينٌ(14) Û kîjan bê gotina Yezdan û Pêxemberê wî û neyartîya biryarên wî bike (ji wan bibore) îdî Yezdanê ewî bixe agirekî wusa, ewayî di wî agirî da hemû gava bimîne. Û ji bona wî ra şapatek e riswabûyî heye (بهڵام) ئهوهی یاخی بێت له خواو پێغهمبهرهکهی و دهرچێت له سنوورهکانی، ئهوه خوا دهیخاته ناو ئاگرێکهوه که بۆ ههمیشه تیایدا دهمێنێتهوه و سزایهکی سهر شۆڕکهر و ڕیسواکهری بۆ ههیه. |
وَاللَّاتِي يَأْتِينَ الْفَاحِشَةَ مِن نِّسَائِكُمْ فَاسْتَشْهِدُوا عَلَيْهِنَّ أَرْبَعَةً مِّنكُمْ ۖ فَإِن شَهِدُوا فَأَمْسِكُوهُنَّ فِي الْبُيُوتِ حَتَّىٰ يَتَوَفَّاهُنَّ الْمَوْتُ أَوْ يَجْعَلَ اللَّهُ لَهُنَّ سَبِيلًا(15) Û ewan jinên weyên, ku maştoqî kirine hene! (divê ku hûn ji bona kirina wan) çar şahidan ji xwe bînin (ku ewan jinan maştoqî kirine, bidine rast kirinê). Îdî heke ewan şahidan, şahîdî dan (ku ewan jinan maştoqî kirine) hûn ewan jinan îdî di xanîyan da bigirin, heya ku ewan jinan bimirin ya jî haya Yezdan ji bona wan jinan ra rêyek e mayî derxe ئهو ئافرهتانهی که زینا دهکهن له ژنانتان ئهوه چوار شایهتیان له خۆتان لهسهر بگرن، جا ئهگهر شایهتیاندا، ئێوه له ماڵدا بهندیان بکهن، تا مردن یهخهیان پێدهگرێت یان خوا دهروویهکیان لێ دهکاتهوه. |
وَاللَّذَانِ يَأْتِيَانِهَا مِنكُمْ فَآذُوهُمَا ۖ فَإِن تَابَا وَأَصْلَحَا فَأَعْرِضُوا عَنْهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ تَوَّابًا رَّحِيمًا(16) Û ewan herduk (mêrikên) ji we (ku bi hev ra) qûndayî kirine hene! Heya ewan ji wê kirinê poşman bibin û aştîkarî bikin, hûn ji wan ra cefa bidin. Îdî heke ewan ji wê kirina xwe poşman bûn, hûn jî ji cefadana wan xwe bidine para da. Bi rastî Yezdan pir baxişgerê dilovîn e ئهو ژن و پیاوهتان، یان ئهو کوڕ و کچهتان که زینایان له دهست دهقهومێت، ئهوه ئێوه لێیان بدهن و ئازاریان بدهن، خۆ ئهگهر تهوبهیان کردو خۆیان پهروهرده و چاککرد، ئهوه ئێوه وازیان لێ بهێنن (تهعنهیان لێ مهدهن، بهچاوی سوک تهماشایان مهکهن) چونکه بهڕاستی خوا ههمیشه تهوبه وهرگره و بهڕهحم و میهرهبانیشه. |
إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِن قَرِيبٍ فَأُولَٰئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا(17) Bi rastî Yezdan poşmanîya wan merivên ku bi nezanî karên sikî kirine, paşê di nezîk da, ji wan kirinê xwe poşman bûne, (baxişandina) wan hildaye ser xwe. Şixwa îdî evan in, ku Yezdan poşmanîya wan litê dike. Û Yezdan zanakî bijejke ye خوای گهوره تهنها ئهو تهوبهو پهشیمانیه قبوڵ دهکات و ئهو کهسانه دهگرێتهوه که گوناهـ و نادروستی بهنهفامی و نهزانی ئهنجام دهدهن و پاشان بهزوویی تهوبه دهکهن و پهشیمانی دهردهبڕن، ئا ئهو جۆره کهسانه خوا تهوبهیان لێ وهردهگرێت و ههمیشه و بهردهوام خوا زانایه (بهوهی بهنهزانیی و نهفامی ههڵه و گوناهـ ئهنجام دهدات) و دانایه و (دهزانێت که ئادهمیزاد ههندێک جار لاوازیی ڕووی تێدهکات و بهههڵهدا دهچێت، لهبهرئهوه نائومێدی ناکات). |
وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ حَتَّىٰ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَلَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ ۚ أُولَٰئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا(18) Û ji bona wanê, ku karên sikatî dikin heya, ku gava yek ji wan amadeyî mirinê dibe; di wê gavê da gotîye: “A, di naha da ez ji wan kirinan poşman bûme.” Û ji bona wanê, ku bi filetî dimirin poşmanîya wan ji gunehan tune ye (yanî poşmanîya wanên di wê gavê da nayê litê kirinê). Şixwa evan in, ku me ji bona wan ra şapatek e dilsoz amade kirîye تهوبهو پهشیمانی بۆ ئهو کهسانه نیه که بهردهوامن لهسهر گوناهـو تاوان، ئهوکاتهی مردن یهخهی بهیهکێکیان گرت ئهوسا بڵێت: ئهوه ئیتر من بهڕاستی له ئێستهوه تهوبهم کرد، تهوبه لهوانهش وهرناگیرێت که بهکافری دهمرن، بۆ ئهو جۆره تاوانبارانه ههموویان سزایهکی بهئێشمان ئاماده کردووه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا ۖ وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَن يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُّبَيِّنَةٍ ۚ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِن كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَىٰ أَن تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا(19) Gelî ewanê bawer kirine! Ne durist e ji bona we ra ku hûn bi kotekî bibin mîratxurên jinan. Heya ewan jinan tolîtîya ber çavî nekin, ji bo ku hûn hinekî ji wî (malê mara wê) ji bona wan ra daye, (ewan jinan hinekî ji wî malî ji bona berdana xwe, ji bona we ra bibaxişînin), di para da bistînin hûn li wan zor nekin. Û hûn bi wan jinan ra bi qencî derbasîyî bikin. Îdî heke rikê we ji wan jinan tê (hûn hew bikin bi wan ra derbasîyî bikin) dibe ku ewa tişta rikê we jê tê, Yezdan ji bona we ra di wan da qencên pir çê bike ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه دروست نیه بۆتان ژنان به زۆر بکهنه میراتی خۆتان و دهستیان بهسهردا بگرن، (وهکو کهلوپهلی تری ناوماڵ)، ناچاریان مهکهن تا ههندێک مارهییتان بۆ بگهڕێننهوه، مهگهر ئهوان گوناهێکی ئاشکراو دیار ئهنجام بدهن، هاوژینییان بهجوانی لهگهڵدا بهرنهسهر، خۆ ئهگهر خۆشتان نهویستن و لێیان بێزار بوون، ئهوه دوور نیه و دهشێت حهزتان له شتێک نهبێت و خوا بیکات بهمایهی خێرو بێری زۆرو بێ سنوور. |
وَإِنْ أَرَدتُّمُ اسْتِبْدَالَ زَوْجٍ مَّكَانَ زَوْجٍ وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا ۚ أَتَأْخُذُونَهُ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا(20) Heke hûn bivên, ku hûn di şûna jina xwe da bi jinekê mayî ra kevîn bibin (yanî hûn jina xweye heyî berdin bi jineke mayî ra kevîn bibin) we ji bona wê jina xweya cara yekem da bi barê (devan) mal dabe wan, hûn ji wî malî qe tu tiştî para da ji wan nestînin. Hûnê ewî malî ça (ji wan jinan) bi vir û bi gunehkarya ber çavî bistînin خۆ ئهگهر ویستتان هاوسهرێک بخهنه جێگهی هاوسهرێکی ترو مارهییهکهی (ئاڵتون و سامانێکی) زۆرتان پێدا بوو، ئهوه نابێت هیچ شتێکی لێ بگێڕنهوه و لێی کهم بکهنهوه، ئایا ئهو مارهییهی که پێتانداوه وهریدهگرنهوه لێیان بهدروست کردنی بوختانێکی ناڕهواو گوناهو ستهمێکی ئاشکرا؟! |
وَكَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَقَدْ أَفْضَىٰ بَعْضُكُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ وَأَخَذْنَ مِنكُم مِّيثَاقًا غَلِيظًا(21) Ka hûnê ça ewî malî ji wan bistînin hûn bi xewber (bi jîn û bi mirin) tavê hev bûne? Ewan jinan jî (di gava kevîn bûne da) ji we peymaneke bi hez sitandibûne جا چۆن دروسته مارهییان لێوهربگرنهوه، لهکاتێکدا ئێوه چوونهته لای یهکترو ژنانیش پهیمان و بهڵێنێکی گهورهو گرنگیان لێ وهرگرتوون (لهکاتی مارهکردنیاندا). |
وَلَا تَنكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُم مِّنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۚ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا(22) Û hûn bi wan jinên, ku bav û (bapîrên we) bi van ra kevîn bûne, kevîn nebin. Ewan kevînbûnên borî, şixwa borîne. Bi rastî eva kevînbûna (bi jina bav û bapîran ra) maştoqî û tiştekî pir sik e. Eva sikê rêya ne نهکهن ئهو ئافرهتانه ماره بکهن که پێشتر باوکتان مارهی کردبوو، مهگهر ئهوهی که ڕابوورد (لهسهردهمی نهفامیدا پێش حهرام کردنی) بهڕاستی ئهو کاره گوناهێکی گهوره و ناشرین و ناپهسهنده و ڕێبازێکی خراپه. |
حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهَاتُكُمْ وَبَنَاتُكُمْ وَأَخَوَاتُكُمْ وَعَمَّاتُكُمْ وَخَالَاتُكُمْ وَبَنَاتُ الْأَخِ وَبَنَاتُ الْأُخْتِ وَأُمَّهَاتُكُمُ اللَّاتِي أَرْضَعْنَكُمْ وَأَخَوَاتُكُم مِّنَ الرَّضَاعَةِ وَأُمَّهَاتُ نِسَائِكُمْ وَرَبَائِبُكُمُ اللَّاتِي فِي حُجُورِكُم مِّن نِّسَائِكُمُ اللَّاتِي دَخَلْتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمْ تَكُونُوا دَخَلْتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ وَحَلَائِلُ أَبْنَائِكُمُ الَّذِينَ مِنْ أَصْلَابِكُمْ وَأَن تَجْمَعُوا بَيْنَ الْأُخْتَيْنِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا(23) Li ser we (kevînbûna we) bi dayîkên we ra û bi keçên we ra û bi xûşkên we ra û bi metên we ra û bi xatîyên we ra û bi keçên birayên we ra û bi keçên xûşkên we ra û bi wan dayên weyên, ku şîr dabine we û bi xûşkên weyên ji şîr û bi dayên jinên we ra û bi wan mozîkên weyên di mala we da nin, ji wê jina weya ku hûn bi jinanî tevê we razabin, heke hûn bi jinanî tevê dîya wan mozîkên xwe ranezabin şixwa îdî ji bona we ra tu qedexe tune ye, ku hûn bi wan mozîkên xwe ra kevîn bibin û bi jina kurên xweyên, heke ewan kuran ji dola we bin, hatine qedexekirinê. Û kevînbûna we bi du xûşkan bi hev ra jî (qedexe ye), ji pêştirê wan (kevînbûnê weyên borî) şixwa borîne. Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e (ئیمانداران، ئهم ئافرهتانه) مارهکردنیان حهرامکراوه لهسهرتان: دایکانتان، کچهکانتان، خوشکهکانتان، پورهکانتان (خوشکی باوک)، پورهکانتان (خوشکی دایک)، برازاتان، خوشکهزاتان، ئهو دایکانهی که شیریان داونهتێ، خوشکه شیریهکانتان، دایکی هاوسهرتان (خهسوو)، ئهو کچانهی له پیاوێکی ترن و لای ئێوه دهژین و پهروهرده دهبن و لهو ژنانهتانن که چوونهته لایان (واته زڕ کچهکانتان)، خۆ ئهگهر نهچووبنه لای دایکی ئهو جۆره کچانه ئهوه هیچ گوناهتان لهسهر نی یه (مارهیان بکهن)، (ههروهها حهرامه) هاوسهری ئهو کوڕانهتان ماره بکهن که لهپشتی خۆتانن (واته بوکهکانتان)، (ههروهها حهرامه) دوو خوشکیش پێکهوه بکهنه هاوسهری خۆتان له یهک کاتدا، جگه لهوانهی که ڕابوورد، بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام لێخۆشبوو میهرهبانه. |
۞ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۖ كِتَابَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ ۚ وَأُحِلَّ لَكُم مَّا وَرَاءَ ذَٰلِكُمْ أَن تَبْتَغُوا بِأَمْوَالِكُم مُّحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ ۚ فَمَا اسْتَمْتَعْتُم بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا تَرَاضَيْتُم بِهِ مِن بَعْدِ الْفَرِيضَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا(24) Û ewan jinên bi mêr hene! (kevînbûna bi wan jinan ra jî li ser we hatîye qedexekirinê) Ji pêştirê wan jinên (di gava qirînê da hatine zebunkirinê) ku ewan ketibin binê ewletîya we da mabin. (Evan qedexe û biryarên borî) biryarên Yezdan in, li ser we bi vê nevê hatine nivîsandinê. Ji pêştirê vanê borî; heke hûn malê xwa bidin bi wan ra kevîn bibin, ji bo ku xwe ji tulîyê biparîsînin, ji bona we ra durist bûye. Îdî kîjan ji we bi malê xwe bi wan jinan ra heke (bi xweşî) kevîn bibe, hûn ji bona wan jinên (ku hûn bi malê xwe bi wan ra kevîn bûne) kirya wan (mara wan e) ku we di nava xwe da diyar kirîye, bidine wan (jinan). Ji piştî, ku we ewa mala di nava xwe da bi qayîlî diyar kiribe, îdî hûn (ji wî malê diyar kirî bi qayîlbûna we herdukan, heke) kêm bidine wan (jinan) ya jî li wî malî pirtir bidin wan jinan) tu zîyan li ser we tune ye. Bi rastî Yezdan zanakî bijejke ye (ههروهها حهرامه) لێتان ئهو ئافرهتانهی که مێردیان ههیه جگه له کهنیزهکتان (لهو زهمانهدا باو بووه، جا ئهم سنوورانه) خوا بڕیاریداوه لهسهرتان، جگه لهوانهی که باسکران، حهڵاڵه بۆتان بههۆی ماڵ و دارایتانهوه هاوسهر بگرن (تا چوار ئافرهت) تا پاک داوێن بن و له سنووری ڕهوشتی بهرز دهرنهچن، جا لهگهڵ ههر ئافرهتێکدا هاوسهریتان گرت ئهوه فهرزه که مارهییهکهیان بدهنێ و هیچ گوناهیش نیه له سهرتان له کهم کردنهوهی ئهو مارهییهی لهسهری ڕێککهوتبوون له دوای دیاریکردنی، بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام زاناو دانایه. |
وَمَن لَّمْ يَسْتَطِعْ مِنكُمْ طَوْلًا أَن يَنكِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِن مَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُم مِّن فَتَيَاتِكُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِكُم ۚ بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ ۚ فَانكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ مُحْصَنَاتٍ غَيْرَ مُسَافِحَاتٍ وَلَا مُتَّخِذَاتِ أَخْدَانٍ ۚ فَإِذَا أُحْصِنَّ فَإِنْ أَتَيْنَ بِفَاحِشَةٍ فَعَلَيْهِنَّ نِصْفُ مَا عَلَى الْمُحْصَنَاتِ مِنَ الْعَذَابِ ۚ ذَٰلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ مِنكُمْ ۚ وَأَن تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَّكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(25) Û kîjan ji we heke nikaribe bi malê xwe, bi jineke dawparês e rizgar e bawerger ra kevîn bibe, îdî bira ewa bi wan koleyên jinên (ku di qirînan da hatine zebunkirinê) ketine bine ewletîya we da mane, ku ji wan keçên weyên (bende ne) bawerger in, kevîn bibe. Û Yezdan bi bawerêya we çêtir dizane. Şixwa hûn bi xweber jî ji hev in (ji yek nişakîne hemûşk meriv in; îdî hûn çi kole bin, çi rizgar bin, di merivatîyê da yek in.) Îdî heke ewan (jinan) xwe ji tulîtîyê biparisînin, hûn bi dustûra serkare wan jinên kole, bi wan ra kevîn bibin. Û hûn (ewî malê, ku we di nava hev da ji bona kirya wan, bi qayîlîya ji wan biryar kirîye) bi qencî bidin wan jinan. Heke ewan (jinan bi dizîka da) ji xwe ra bi destê tu kesekî negirin (ku bi wan ra tulîtî bikin). Îdî heke ewan jinan ji piştê (vê mêrkirinê) dîsa tûlîtî kirin, celata wan nîvê celata jinên rizgar in. Eva duristbûna kevîna bi wan jinên bende ra, ji bona wan mêrên rizgarên ji we ne ku ditirsin, heke bi wan ra kevîn nebin, wê maştoqîyê bikin, durist e. Û şixwa heke hûn (gelî mêrên bê malê xezan!) hew bikin (qe bi wan koleyên jin ra jî kavîn nebin) ji bona we ra ne kevînbûn çêtir e. Û Yezdan baxişkarê dilovîn e ئهوهش که نهیتوانی له ئێوه لهبهر دهست کورتی، ئافرهتانی سهربهستی باوهڕدا ماره بکات، ئهوه با له کچهکهنیزهکه ئیماندارهکانتان بخوازێت، خوایش زانایه که ڕادهی ئیمانتان چهنده و چۆنه، ئێوه ههندێکتان له ههندێکتانن (ههمووتان له ئادهم و حهوان و ئهم جیاوازیه چینایهتیه شتێکی کاتی یه)، لهبهرئهوه ئهو کهنیزهکانه ماره بکهن لهسهر ڕهزامهندی کهس و کارو خاوهنهکانیان و مارهییان بهچاکی پێ بدهن، لهکاتێکدا ئهو کهنیزهکانهش پێویسته پاک داوێن بن و دووربن له داوێن پیسی و دۆست گرتنهوه، خۆ ئهگهر شوویان کردو لهوهودوا داوێن پیسیهکانیان ئهنجامدا ئهوه نیوهی سزای ئافرهتانی سهربهست دهدرێن (چونکه ئازادیی تهواویان نهبووه لهو سهردهمهدا)، لهبهر ئهوه مارهکردنیان بۆ ئهوانهتانه که دهترسێت تووشی ههڵهو گوناهـ ببێت، خۆڕاگریتان (تا خوا دهرووتان لێدهکاتهوه) چاکتره بۆتان، خوایش لێخۆشبوو و میهرهبانه. |
يُرِيدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَيَهْدِيَكُمْ سُنَنَ الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ وَيَتُوبَ عَلَيْكُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ(26) Yezdan (bi van biryar û rezikan) divê, ku ji bona we ra tişta hûn pê nizanin, hîn bike û rêya wan (komelên) berya we da borîne, bide nîşanê we û sikatîne we ji bona we ra bibaxişîne. Û Yezdan zana ye bijejke ye بێگومان خوا دهیهوێت (بهم شێوهیه) ههموو شتێکتان بۆ ڕوون بکاتهوه و ڕێنموویتان بکات بۆ ئهو یاساو بهرنامانهی پێش خۆتان (که پێغهمبهران هێناویانه له جیهانی کۆمهڵایهتی و پهیوهندیهکان و... هتد) و تهوبه و پهشیمانیشتان لێ وهربگرێت، خوا زاناو دانایه. |
وَاللَّهُ يُرِيدُ أَن يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَن تَمِيلُوا مَيْلًا عَظِيمًا(27) Û Yezdan (bi van biryaran) divê, ku gunehên we ji bona we ra bibaxişîne lê ewanê, ku dibin peyrewê hewasa xwe hene! Ewan divên, ku we bi xarîyeke mezin alîyê gunehan da xar bikin بێگومان خوا دهیهوێت تهوبه و پهشیمانیتان لێ وهربگرێت و له ههڵهکانتان خۆش بێت، (بهڵام) ئهوانهی شوێن ئارهزهووات و ههوهسبازی کهوتوون دهیانهوێت ئێوه لابدهن به لادانێکی گهوره. |
يُرِيدُ اللَّهُ أَن يُخَفِّفَ عَنكُمْ ۚ وَخُلِقَ الْإِنسَانُ ضَعِيفًا(28) Ji ber ku meriv bêwec hatîye afirandinê; Yezdan divê (ku barê weyê ji biryaran heye) sivik bike خوا دهیهوێت (بهم بهرنامه و ڕێبازانه) بارتان سووک بکات و کار ئاسانیتان بۆ بکات (چونکه) ئادهمیزاد به لاوازی دروست کراوه (له بهرامبهر ئارهزووهکانیهوه خۆڕاگرنیه). |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَن تَكُونَ تِجَارَةً عَن تَرَاضٍ مِّنكُمْ ۚ وَلَا تَقْتُلُوا أَنفُسَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا(29) Gelî ewanê ku bawer kirîye! Hûn malê hevdu di nava hev da bi sedemên pûç nexun. Lê hûn (malê hev di nava hev da) bi kirîn û firotina bi qayîlbûna ji herdu , alîyên ji we (bixun). Û hûn bi xweber xwe bi ne duristî nekujin. Bi rastî Yezdan ji bona we ra dilovîn e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه ماڵ و سامانی یهکتر بهناحهق و بهبێ بهرامبهر مهخۆن لهنێوان خۆتاندا، مهگهر بازرگانیهک بێت و لهسهر ڕهزامهندی ههموولایهکتان بێت، خۆتان مهکوژن و (یهکتر بهناحهق مهکوژن، کاتێک بێزاریی و بێتاقهتی ڕووتان تێدهکات یان تووشی زیانێک دهبن)، بهڕاستی خوا میهرهبانه پێتان. |
وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ عُدْوَانًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ نُصْلِيهِ نَارًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا(30) Û kîjan (evan qedexan) bi neyartî û bi cewrî bike (bira ewa bizane!) bi rastî îdî emê ewî li bal agir da bikişînin. Û şapatdana hanê şixwa li ser Yezdan hesanî ye ههر کهسێکیش کاری وابکات (سامانی خهڵکی بهناحهق بخوات یان خۆی یان خهڵک بکوژێت) بهدوژمنایهتی و ستهمکردن، ئهوه له ئایندهدا دهیخهینه دۆزهخهوه و بهئاگر دهیسووتێنین، ئهو کارهش بۆ خوا ههمیشه و بهردهوام ئاسانه. |
إِن تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُم مُّدْخَلًا كَرِيمًا(31) Heke hûn xwe ji gunehên mezinên, ku hûn ji bona ne kirina wan hatine fermankirinê biparisînin, emî sikatîyên we veşerin û emê we bixin şûneke dilxweş (ku di wura da hunê bêne mexzûvankirinê) ئهگهر خۆتان بپارێزن لهو تاوانه گهورانهی قهدهغه کراوه لێتان، ئهوه له گوناههکانی ترتان چاوپۆشی دهکهین و دهتانخهینه جێیهکی خۆش و سازگارو ڕێزدارهوه (که بهههشتی بهرینه). |
وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبُوا ۖ وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبْنَ ۚ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِن فَضْلِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا(32) Û hûn dilxwazîya wî tiştê, ku Yezdan hinekên we li ser hinekên ji we, bi wan aborî kirîye, nekin (yanî xwezîka malê wî, ya jî para wî ji bona min ra bûya bi dilxwazî ne bêjin). Ji bona mêran ra ji keda ewan kirîye par heye û ji bona jinan ra jî ji keda ewan kirîye par heye. Û hûn ji Yezdan dilxwazîya (tiştan) ji abora wî bikin. Bi rastî Yezdan bi hemû tiştan dizane ئاواتهخوازی شتێک مهکهن که خوا بهخشیوویهتی بهههندێکتان و (نهیبهخشیووه بهههندێکتان، چونکه خوا دادپهروهره و یاساکانی له ڕووی زانستی و حیکمهتهوهیه، کاتێک مافی داوه بهپیاوان، له ههندێک ڕووی تریشهوه مافی داوه بهئافرهتان... هتد) پیاوان، بهشێکیان ههیه لهوهی که بهدهستیان هێناوه، ههروهها ئافرهتانیش بهشێکیان ههیه لهوهی که بهدهستیان هێناوه، ههمیشه و بهردهوامیش داوای زیاده بهخشش و بههرهی خوا بکهن، چونکه بهڕاستی خوا بهههموو شتێک زانایه. |
وَلِكُلٍّ جَعَلْنَا مَوَالِيَ مِمَّا تَرَكَ الْوَالِدَانِ وَالْأَقْرَبُونَ ۚ وَالَّذِينَ عَقَدَتْ أَيْمَانُكُمْ فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا(33) Û ji bona hemûşkan ra jî, me ji wî malê ku da û bav û pismaman li pey xwe da bi mîratî hîştine (parên ji mîratê) çê kirîye. Îdî hûn ji bona wanê, ku bi sondan we ji wan ra peymana maldayînê daye para wan bidine wan. Bi rastî Yezdan li ser hemû tiştan nêhrevan e بۆ ههموو کهسێک و ههموو سامانێک چهند میراتبهرێکمان داناوه لهوهی که له دایک و باوک و خزمان بهجێ ماوه (تا بهدادپهروهریی وهکو دیاریکراوه دابهشی بکهن) و بۆ ئهوانهش که پهیمانتان لهگهڵ بهستوون کهوا میرات لهیهکتر بگرن، مافی ئهوانیش بدهن، بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام شایهتێکی ئاگاداره بهسهر ههموو شتێکدا. |
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ ۚ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ ۚ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ ۖ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا(34) Bi sedema ku Yezdan bi abora xwe, hinekên merivan li ser hinekên wan rûmetdar kirîye û bi sedema ku (mêr) ji malê xwe sixurandinê dikin, mêr li ser jinan bûne serkar. Îdî ewan jinên aştîkar ew in, ku bi gotina (mêrên xwe dikin) bi dilê xwe va bi mêran ra girêdayîne û ewan jinan, parisya wan tiştên ku Yezdan fermana parisya wan kirîye (di ne amedina mêrên xwe da jî, parisaya wan) dikin . Lê ewan jinên, ku hûn ditirsin ewanê b gotina mêran bikin hene! Îdî hûn li wan şîretan bikin (ji bo ku ewan bi gotina mêran bikin) û hûn di razana tevê wan da, ji wan raqetinê bikin (heke ewan bi van kirinê we ne hatine rê) îdî hûn li wan bixin (ji bo ku ewan werên rêya rast.) Îdî heke ewan jinan bi gotina we kirin, hûn ji bona cefadayîna wan li mana negerin. Bi rastî Yezdan bilindê mezin e پیاوان سهرپهرشتیارن بهسهر هاوسهرهکانیانهوه، ئهمهش بههۆی ڕێزو زیاده ئهرکێکهوه که خوا داویهتی بهههندێک بهسهر ههندێکی تردا (سهرهڕای ئهوهی که)پیاوان لهماڵ و سامانیان خهرج دهکهن (له پێناوی ئاسوودهیی و خۆشگوزهرانی ئافرهتاندا)، لهولاشهوه ئافرهتانی ژیرو دیندارو گونجاو ههمیشه گوێڕایهڵی مێردهکانیانن، نهێنی نێوان خۆیان و مێردهکانیان دهپارێزن (بهتایبهت ئهو نهێنیانهی خوا دهیهوێت پارێزراو بن) بههۆی ئهوهی که خوا مافهکانی ئهوانی پاڕاستووه، ئهو ئافرهتانهش ئێوه دهترسن سهرکهشی وسهرپێچی بکهن سهرهتا ئامۆژگاریان بکهن، (ئهگهر سوودی نهبوو) لهناو جێدا پشتیان تێبکهن، (ئهگهر ئهوهش سوودی نهبوو) لێیان بدهن (بهمهرجێک لێدانهکه له دهم و چاو نهبێت و ئاسهوار بهجێنههێڵێت)، ئهگهر بهم هۆیانهوه له لادان و یاخی بوون وازیان هێنا، ئهوه ئیتر ستهمیان لێمهکهن و ڕێگهی تر مهگرنهبهر (بۆ ئازاردانیان) بێگومان خوا بهرزو بڵندو گهورهیه، (ئهگهر ستهمیان لێبکهن تۆڵهتان لێدهسێنێت). |
وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِّنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِّنْ أَهْلِهَا إِن يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا(35) Û heke hûn tirsîyan, ku we nîveka wan (jin û mêran) herdukan vebe (îdî ewan li hev nayên) hûn berewanekî ji malînê mêrikê û berewanekî jî ji malînê jinikê bişîne (civînê). Heke bi rastî ewan herdu berewanan bivên, ku di nîveka wan herdu (jinik û mêrikê) aştî bikin, Yezdanê aştîya wan herdukan pêk bîne. Bi rastî Yezdan zanayê agahdar e خۆ ئهگهر ترسان لهوهی نێوان ژن و مێرد بشێوێت (کێشهیان چارهسهر نهکرێت)، دادوهرێک له خزمی پیاوهکه و دادوهرێک له خزمی ژنهکه بنێرن (بۆ ڕێکخستنیان) ئهگهر چاکسازی و ڕێکخستنیان بوێت، ئهوه خوا پێکهاتن فهراههم دههێنێت له نێوان ژن و مێردهکهدا، بێگومان خوا ههمیشهو بهردهوام زاناو ئاگایه. |
۞ وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئًا ۖ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَبِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَىٰ وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا(36) Û hûn hey ji bona Yezdan ra perestî bikin û hûn ji bona Yezdan ra (di perestî û perestevanîyê da) tu tiştî hevrî çê nekin. Hûn ji bona da û bavên xwe, qencîyan bikin, hûn ji bona pismaman û sêwîyan û xezanan û ji bona cînarên pisman û cînarên, ku mala wan li kêleka mala we dane û ji bona hevalê ku li kêleka we dane (ya jî ji bona zoya xwe; heke mêr be ji bona jinikê, heke jinik be ji bona mêrê xwe) û ji bona rêwîyên rêyan û ji bona wan bendeyên (ku di qirînan da hatine zebunkirinê) ewan îdî ketine binê ewletîya we da mane, qencîyan bikin. Bi rastî Yezdan ji wanê xwe mezin zanên pesinvan hez nake (ئهی خهڵکینه) تهنها خوا بپهرستن و هیچ جۆره شهریک و هاوهڵێکی بۆ بڕیار مهدهن و چاکهکار بن لهگهڵ دایک و باوکتان و خزمان و ههتیووان و ههژاران و دراوسێی خزم و دراوسێی نزیک و دراوسێی بێگانهداو هاوهڵی کارو سهفهرو ڕێبوارو ژێر دهستهکانتاندا، بهڕاستی خوا ئهوانهی خۆش ناوێت که خۆدهنوێنن و فیزدهکهن و فهخر دهفرۆشن بهسهر خهڵکیدا. |
الَّذِينَ يَبْخَلُونَ وَيَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبُخْلِ وَيَكْتُمُونَ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۗ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا(37) Ewanê qure ne xwe mezinzan hene! Ewanan dexesî dikin û ewan fermana kesan dikin, ku ewan kesan jî dexesî bikin (qe tu tişti ji bona tu merivî ra nedin). Ewan dexesan ewî tişta ku Yezdan ji rûmeta xwe daye wan vedişêrin. Me bi xweber jî ji bona filan ra şapateke sernegûn amade kirîye ئهوانهی ڕهزیلی دهکهن و فهرمان دهدهن بهخهڵکی که ڕهزیل بن و ئهو شتانهی خوا له زیاده فهزڵی خۆی پێی بهخشیوون (له ماڵ و سامان و زانستی) دهیشارنهوه و (نایهڵن کهس سوودی لێوهربگرێت، با ئهوه بزانن) که ئێمه بۆ خوانهناسان سزایهکی سهرشۆڕکهرمان ئاماده کردووه. |
وَالَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ ۗ وَمَن يَكُنِ الشَّيْطَانُ لَهُ قَرِينًا فَسَاءَ قَرِينًا(38) Ewanê ku malê xwe bi rûmetî, ji bona merivan ra disixurînin hene! Ewan malê xwe disixurînin ji bona ku meriv bibînin, ewan bi Yezdan û bi dan û gavê para da jî bawer nakin. (Yezdan ji van hez nake ewan hevalê pelîd in) û pelîd ji bona kêra bibe heval, îdî ewa çiqa sikê hevala ne ئهوانهش که ماڵ و سامانیان بۆ ڕووپامایی خهڵکی دهبهخشن، باوهڕناهێنن نه به خوا، نه بهرۆژی دوایی (دیاره که شهیتان ئهوانی له خشته بردووه و کردوونی بههاوهڵی خۆی) جا ئهوهی شهیتان بکاته هاوهڵ و هاودهمی خۆی (مهگهر خوا بزانێت) چ ناپوخت و نالهبارێکی کردۆته هاوهڵی خۆی. |
وَمَاذَا عَلَيْهِمْ لَوْ آمَنُوا بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَنفَقُوا مِمَّا رَزَقَهُمُ اللَّهُ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِهِمْ عَلِيمًا(39) Û heke ewanan bi Yezdan bi dan û gavê para da bawer bikirinan û ewnan ji wê dilika ku me ji bona wan ra daye, di rêya (Yezdan) da bisixurandinan, gelo wê ji bona wan ra çi bibûya? Şixwe Yezdan bi wan dizanîbû چ زیانێکیان لێدهکهوت؟ چیان بهسهر دههات؟ (ئهو خهڵکه) ئهگهر باوهڕیان به خواو ڕۆژی دوایی بهێنایه و لهو ڕزق و ڕۆزیهی که خوا پێی بهخشیوون بیانبهخشیایه (جگه له سوود و قازانجی بێ سنوور له ههردوو دنیادا) خۆ خوا ههمیشهو بهردهوام ئاگای لێیانهو زانیاری هیه دهربارهیان. |
إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ ۖ وَإِن تَكُ حَسَنَةً يُضَاعِفْهَا وَيُؤْتِ مِن لَّدُنْهُ أَجْرًا عَظِيمًا(40) Bi rastî Yezdan li tu kesî, wekî çirûskekî jî cewrê nake. Heke (meriv) wekî çirûskekî qencî kiribe (ji xwe Yezdan) ji wî ra ewê qencîya wî car bi car pir dike û Yezdan li bal xwe da ji wî ra xelateke mezin tîne بهڕاستی خوا بهقهدهر تۆزقاڵێک ستهم (له ئادهمیزاد) ناکات، خۆ ئهگهر چاکهیهک ههبێت (بهرهکهتی بهسهردا دهڕژێت و) چهند بهرابهری دهکات و لهلایهن خۆیهوه پاداشتی گهورهو بێ سنوور دهبهخشێت (به چاکه خوازان). |
فَكَيْفَ إِذَا جِئْنَا مِن كُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِيدٍ وَجِئْنَا بِكَ عَلَىٰ هَٰؤُلَاءِ شَهِيدًا(41) Îdî di gava em ji bona her komekî ra dîdevanekî tînin û em te jî li ser vanan bi dîdevanî tînin, gelo wê temtêla wanê ça bibe ئینجا دهبێت حاڵی ئهو خهڵکه چۆن بێت کاتێک له ههر میللهتێک شایهتێکمان هێنا و تۆشمان هێنا (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بهشایهت بهسهر ئهو خهڵکهوه (که پهیامی خوات پێڕاگهیاندوون). |
يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّىٰ بِهِمُ الْأَرْضُ وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا(42) Di wê royê da ewanê bûne file û ewanê di hemberê pêxemberan da serî bilind kirine, hene! ewan hez dikin ku zemîn ewanan dabi ilîne. Ewan bi xwerber jî qe tu axiftinê ji Yezdan penha nakin ئهو ڕۆژه ئهوانهی بێ باوهڕ بوون و له پێغهمبهر یاخی بوون، ئاواتهخوازن که زهوییان پێ تهخت بکرایهو (ههر لهتوێی خاکدا ون بوونایهو زیندوو نهکرانایهتهوه) و ناتوانن هیچ گوفتارێکی پهنهانیان له خوا بشارنهوه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنتُمْ سُكَارَىٰ حَتَّىٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّىٰ تَغْتَسِلُوا ۚ وَإِن كُنتُم مَّرْضَىٰ أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا غَفُورًا(43) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn heya nizan bin ka hûn çi dibêjin, di gava nimêjê da, hûn bi mestî nimêj nekin û heke hûn serên pak bin û pêştirê di gava rêwîtîyê da, heya hûn xwe neşon, hên nimêj nekın. Û heke hûn nexweş bin (ku hûn nikarbin avê bixebitînin) ya jî hûn rêwîyê rêya bin (hûn rastê avê ne hatin) ya jî yek ji we ji qedemgehê hatibe (hûn çûbûne qedemgehê we destmêja xwe şikênandibe) ya jî ji yekê ji wan herduk qulukên we, ji peş û paşîya we da tiştek hatibe (destnimêja we hatibe şikênandinê) ya jî dest (we li bedena) jinan ketibe (di wan temtêlên borî da) hûn rastî avê ne hatibin, îdî hûn di şûna destnimêja bi avê, bi xwelyeke temîzê paqij destnimêj bigirin. Hûn bi wê xwelîyê, rûyê xwe û destê xwe mes bikin (xwelyê li wan bixin). Bi rastî Yezdan baxişkar û veşartakê sikatîya ne ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه نزیکی نوێژ مهکهون لهکاتێکدا ئێوه سهرخۆشن ـ ئهمه کاتێک بوو هێشتا عهرهق و شهراب حهرام نهکرابوو ـ ههتا ئاسهواری سهرخۆشیی نامێنێت و دهزانن چی دهڵێن (له نوێژهکهدا) و به لهشی بێ نوێژیشهوه نوێژ مهکهن مهگهر ڕێبوار بن و له سهفهردا بن، ههتا خۆتان دهشۆن، خۆ ئهگهر نهخۆش بوون یان له سهفهردا بوون یان لهسهرئاو گهڕانهوه، یان لهگهڵ ئافرهتانی نامهحرهم له یهککهون و ئاوتان دهست نهدهکهوت (بۆ خۆشتن و دهست نوێژ گرتن) ئهوا تهیهموم بکهن بهخاکێکی پاک و (بهو خاکه) دهست بهێنن بهسهر دهم و چاوو دهستاندا، بێگومان خوا ههمیشه و بهردهوام لێ خۆشبووهو گوزهشت و چاوپۆشی ههیه. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّوا السَّبِيلَ(44) Ma qey (Muhemmed!) tu li bal wan kesên ku ji bona wan ra pareke (ji zanîna pirtûkê) hatîye dayînê, mêze nakî? Ewanan rê wundabûnî dikirin Û ewanan divên ku hûn jî rê wunda bikin ئایا نهتڕوانیوهته ئهوانهی که شارهزایی ههندێک له کتێبه ئاسمانیهکانیان دراوهتێ، ئهوانه گومڕایی دهکڕن و دهیانهوێت ئێوهش گومڕاو سهرلێشێواو بن. |
وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِأَعْدَائِكُمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَلِيًّا وَكَفَىٰ بِاللَّهِ نَصِيرًا(45) Û Yezdan bi neyarên we çêtir dizane. Şixw Yezdan ji bona serkarya we, besê we ye. Û Yezdan bi arîkarî jî şixwe bes e خوای گهورهش چاک دوژمنهکانتان دهناسێت، جا تهنها خوا بهسه که یارو یاوهر بێت و تهنها خوا بهسه پشتیوان بێت. |
مِّنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكِن لَّعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا(46) Ji wanê cihû (hinek hene aha dikin); Ewanan (rewşa te ye ku di pirtûka li bal wan da heyî) ji şûna wan peyvan diheşivînin û (aha jî) dibêjin: “Em (gotina te) dibihîsin lê em (bi gotina te) nakin”, (ji hevra jî aha dibêjin:) “Tu gohdarya wî bike lê ji wî tu tiştî seh neke.” Û ewanan ji bona tinaza bi "ol"a te bikin; zimanê xwe ji devê xwe derdixin, xaromaro dikin (dibêjin: "Tu) dêna xwe bide me.” Û heke ewan bi rastî (aha) gotibûnan: “Me gotina te bihîst û em bi gotina te dikin, tu gohdarî bike û tu li me mêze bike.” Wê ji bona wan ra çêtir bibûya û wê eva gotina bi hêztir bibûya. Lê Yezdan bi sedema filetîya wan li wan deherandin kirîye, îdî ji pêştirê hindikên wan. tu kes ji wan bawer nakin ههندێک لهوانهی که بوونهته جوو قسه لهجێی خۆیدا دهسکاریی دهکهن و جێ گۆرکێی پێدهکهن و بهئارهزووی خۆیان لێکی دهدهنهوه (به کینهوگاڵتهوه) دهڵێن: بیستمان و بهقسهشمان نهکردیت!! گوێ بگره دهک گوێت لێ نهبێت!! (ههروهها دهیان وت:) (راعنا) و دهمیان بۆ خوار دهکردهوه تا مانایهکی ههڵه ببهخشێت و ببێته تهعنه و ڕهخنه له دین، خۆ ئهگهر بهڕاستی ئهوان بیانوتایه: بیستمان و گوێڕایهڵین و تۆیش گوێمان بۆ بگرهو مۆڵهتمان بده (تا تێبگهین) چاکترو ڕاستترو بهنرختر بوو بۆیان، بهڵام (چونکه پاک نین و دهروون نهخۆشن) خوا نهفرهتی لێ کردوون بههۆی کوفریانهوه، بۆیه باوهڕناهێنن کهمێک نهبێت. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ ۚ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا(47) Gelî ewan kesên ku ji we ra pirtûk hatîye! Ewa (pirtûka) me hînartîye, ku ewa (pirtûka) bi xweber jî rastdarê ji bona we (pirtûka) bi we ra heyî, hêj di berya ku me rûyên we şop ne kirîye, îdî ewan rûyan di para da em dizivirînin wekî pişta stûyê wan rast dibin, û hêj bi berya ku emê ewan ji (derê xwe) bideherînin, ça me ewan (merivên) hevrîne Roya Şemîyê deherandine hûn bi wê bawer bikin. Û bi rastî fermanên Yezdan şixwe hatine kirinê ئهی ئهوانهی کتێبتان پێ بهخشراوه باوهڕ بهێنن بهو (قورئانهی) که ناردوومانهو بهڕاست دانهری ئهوهی ئێوهیه، پێش ئهوهی (ڕۆژێک بێت) که ڕووخسارانێکی (بێ دین) پان و پلیش بکهینهوه و ئاسهواری دهم و چاو نهیهڵین و بهرهو پشتی بکهین و وهکو پشتی سهری لێبکهین، یاخود نهفرینیان لێبکهین وهکو چۆن نهفرینمان له خهڵکانی شهمووان کرد (ئهوانهی که بهفێڵ ڕاوه ماسیان کردو فهرمانی خوایان شکاند)، بێگومان ههر فهرمانی خوایه که ههمیشهو بهردهوام ئهنجام دراوه. |
إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَاءُ ۚ وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدِ افْتَرَىٰ إِثْمًا عَظِيمًا(48) Bi rastî Yezdan (gunehên) hevrîtîya (ku ji wî ra çê dikin) nabaxişîne û ewa ji bona evînê xwe ra, ji pêştirê vî gunehî hemûşk gunehên mayî dibaxişîne. Û bi rastî kîjan ji Yezdan ra hevrêyan bigıre, bi sond! Ewî bi gunehekî mezin, vireke mezin kirîye بهڕاستی خوا خۆش نابێت ئهگهر هاوهڵی بۆ بڕیار بدرێت، بێجگه لهوه له ههر گوناهێکی تر بیهوێت خۆش دهبێت، بۆ ئهو کهسهی که دهیهوێت، جا ئهوهی هاوهڵ و شهریک بۆ خوا بڕیار بدات، ئهوه ئیتر بهڕاستی تاوانێکی گهورهی ههڵبهستووه. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُم ۚ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا(49) Ma qey (Muhemmed!) tu li bal wanê ku bi xweber xwe (ji gunehan) paqij dikin mêze nakî? (Ewan ça xwe paqij dikin! Gotina wan nîne). Lê Yezdan kîjanî bivê ewî ji gunehan paqij dike, qe li wan wekî taki jî cewr nayê kirinê ئایا نهتڕوانیووهته ئهو کهسانهی خۆیان خۆیان به چاک دهدهنه قهڵهم (دهڵێن ئێمه ههڵبژاردهی خواین) ئهوه وا نیه، بهڵکو خوا (بهندهکانی دهناسێت)و ههرکهس (شایسته بێت، پهسهندی دهکات)و دڵ و دهروونی خاوێن دهکات و ئهوانه به قهدهر تاڵی ناوکی خورما ستهمیان لێ ناکرێت. |
انظُرْ كَيْفَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ ۖ وَكَفَىٰ بِهِ إِثْمًا مُّبِينًا(50) (Muhemmed!) Tu li wan mêze bike û binhêre; ka ewan ça bi derewan viran li ser (navê) Yezdan dikin! Şixwa eva vira hene xuyayî, bi gunehî bes e سهرنج بدهو تهماشا بکه چۆن (خاوهنانی کتێبی ئاسمانی) درۆ به دهم خواوه دهکهن (بێباکانه دهڵێن: عوزهیر یان مهسیح کوڕی خوان) ئهو تاوان و گوناههیان بهسه (بۆ سزادانیان چونکه تاوانێکی زۆر گهوره)ی ئاشکرایه. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا(51) Ma qey (Muhemmed!) tu nabînî? Ewan merivên ku ji bona wan ra pareke (ji zanîna) pirtûkê hatiye, ewanan bi sernegûnîyê (put) û bi kotekîya (pelidan) bawer dikin. Ewan ji bona wanê bûne file ra jî dibêjin: “Evan (pût û sernegûnî û kotekê pelîd) ji wanê ku bawer kirine; çêtir di rêya rast danin.” ئایا نهتڕوانیوهته ئهوانهی که بهشێک له کتێبی ئاسمانی پێدراوه (کهچی لهگهڵ ئهوهشدا) باوهڕیان بهفاڵچی و جادووگهرو بت و پهیکهرو شهیتان و... ههیه و دهربارهی ئهوانهی که بێ باوهڕن دهڵێن: ئهوانه چاکترن و ڕێبازی ڕاستتریان گرتووه، تا ئهوانهی که ئیمان و باوهڕیان (بهئاینی ئیسلام هێناوه). |
أُولَٰئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ ۖ وَمَن يَلْعَنِ اللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ نَصِيرًا(52) Evanan in, ku Yezdan li wan deherandin kirîye û Yezdan li kîjanî deherandinê bike, îdî tu ji bona wî ra rastî tu arîkarî nayê ئهو (جوولهکانه) کهسانێکن خوا نهفرینی لێکردوون، کهسێکیش خوا نهفرینی لێ بکات، ئهوه ههرگیز هیچ کهست دهست ناکهوێت بیکهیته پشتیوانی. |
أَمْ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّنَ الْمُلْكِ فَإِذًا لَّا يُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِيرًا(53) Ya jî qey ji bona wan ra pareke ji seroktîyê heye? (Ewanan xwe bi wê qure dikin). Heke ji bona wan ra parek ji seroktîyê hebûya, îdî ewan di wê gavê da ji bona kesan ra qe takî jî nadin مهگهر ئهوانه ههندێک دهسهڵاتیان بهدهسته، تا ئهوکاته بهقهدهر تۆزقاڵێک له ناوکی خورما بهخهڵکی نهدهن؟! |
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا(54) Ya jî qey ewan, ji ber ku Yezdan ji abora xwe ji bona kesan ra qencî kirîye, dexesî dikin? Bi sond! Me ji bona binemala Îbrahim ra pirtûk û (zanîna) retkokî dabûye, îdî me ji bona wan ra maldarî û seroktîyeke mezin dabûye یان ههر ئهوهیه که حهسادهت و بهخیلی بهخهڵکی (ئیماندار) دهبهن لهسهر ئهوهی خوا له فهزڵ و بهخششی خۆی بهشی داون (پێغهمبهری لهناویاندا ههڵبژاردووه) خۆ بێگومان ئێمه بهنهوهی ئیبراهیم کتێبمان بهخشیووه (به موسا تهورات و به عیسا ئینجیل و به محمدیش (صلی الله علیه وسلم) قورئان) ههروهها لهجۆرهها دانایی بههرهوهرمان کردوون و (به ههندێکیان) وهک (یوسف و داود و سولهیمان) دهسهڵات و پاشایهتیهکی گهورهمان بهخشیووه. |
فَمِنْهُم مَّنْ آمَنَ بِهِ وَمِنْهُم مَّن صَدَّ عَنْهُ ۚ وَكَفَىٰ بِجَهَنَّمَ سَعِيرًا(55) Îdî hinekan ji wan bi wî bawer kirine û hinekan ji wan jî ji wî rû fetilandine. Ji bona (celatdana wan) doja ku agirê wê hilopîtke besê wan e جا لهو خهڵکه ههیه باوهڕیان به (محمد (صلی الله علیه وسلم) و به قورئان) هێناوهو شوێنی کهوتوون، ههشیانه ڕێی لێگرتووه و پشتی تێکردووه، دۆزهخیش بهسه (بۆ ئهو یاخییانه) که ئامادهیه و کڵپهی سهندووه. |
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا سَوْفَ نُصْلِيهِمْ نَارًا كُلَّمَا نَضِجَتْ جُلُودُهُم بَدَّلْنَاهُمْ جُلُودًا غَيْرَهَا لِيَذُوقُوا الْعَذَابَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَزِيزًا حَكِيمًا(56) Ewanê ku bi beratên me filetî dikin hene! Bi rastî emê ewanan bixne agir. Çiqa çermê wan (ji şewatê) dipizire, ji bona ku ewan şapatê tam bikin, em ewî çermî bi hinek çermê mayî diguhurin. Bi rastî Yezdan servahatê bijejke ye بهڕاستی ئهوانهی باوهڕیان نههێناوه به ئایهت و فهرمانهکانی ئێمه، له ئایندهدا دهیانسوتێنین بهئاگری دۆزهخ، ههموو جارێک پێستیان داوهشاو سووتاو ههڵقرچا، پێستی تر دهکهین بهبهریاندا، بۆ ئهوهی به چاکی سزاو ئازار بچهژن، بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام باڵادهسته و (دهتوانێت تۆڵه له خوانهناسان بسهنێت)، دانایه (که مۆڵهتیان دهدات بهڵکو بگهرێنهوه بۆ ڕێبازی دینداری). |
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ لَّهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ ۖ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلًّا ظَلِيلًا(57) Û ewanê ku bawer kirine û kare aştî kirine hene! Emê ewan jî bixne wan bihiştên, ku di binê (darê wan da) çem dikişin. Ewanê di wan bihiştan da tim bimînin. Ji bona wan ra di wan bihiştan da zonên paqij hene. Û erê! Emê ewanan bixne binê) sîhên sîhwanok ئهوانهش که باوهڕیان هێناوهو کارو کردهوهی چاکه ئهنجام دهدهن لهئایندهیهکی نزیکدا دهیانخهینه ناو باخهکانی بهههشتهوه که چهندهها ڕووبار (بهژێر درهختهکانیداو به بهردهم کۆشکهکانیدا) دهڕوات و لهوێدا ژیانی ههمیشهیی و بهردهوام دهبهنه سهر، هاوڕێ لهگهڵ چهندهها هاوسهری پاک و بێگهردو خاوێن و پاکیزهدا، ههروهها دهیانخهینه ژێر سایهی سێبهری جوان و ڕازاوهی ههمیشهیی یهوه (نه گهرمایان دهبێت، نه سهرما). |
۞ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا(58) (Hûn bi zanin) bi rastî Yezdan fermana we dike, ku hûn ewan tiştên bi ewletî li bal we hatine danînê, bidne xweyê wan û hûn di gava berewanî di nava kesan da bikin hûn bi dadvanî berewanî bikin. Bi rastî Yezdan bi şîretên qenc çiqa şîretan li we dike! Bi rastî Yezdan bihîstkarê dîtoke ye بێگومان خوا فهرمانتان پێدهدات که ههموو ئهمانهتهکان (سپاردهکان) بگهڕێننهوه دهست خاوهنهکانیان و ههر کاتێکیش داوهریتان کرد لهنێوان خهڵکیدا، دادپهروهرانه فهرمانڕهوایی بکهن، چونکه بهڕاستی خوا بهجوانی و چاکی و تهواوی ئامۆژگاری و فهرمانتان پێدهدات، بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام بیسهر و بینایه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنكُمْ ۖ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا(59) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn bi gotina Yezdan bikin û hûn bi gotina pêxember û ewan (serokên) ji we ne, ku xweyê fermana we ne, bikin îdî heke hûn bi Yezdan û bi dan û gavê para da bawer dikin di gava hûn ku di tiştekî da tekoşinê bikin (hûn nizan bin ku ewa mafê kê ye) hûn temtêla wî tiştî (ji bona berewanîyê) li bal (biryarên) Yezdan û pêxember da beherin. Eva kirina we (ku hûn ewan bûyerên xwe ne, hûn pê nizanin, di binê bal biryarên Yezdan û pêxember) ji bona we ra çêtir e û paşîya wî jî qenc e biryar û berewana ne ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، فهرمانبهردارو گوێڕایهڵی خواو پێغهمبهرو فهرمانڕهواکان بکهن که له خودی خۆتانن (له بیروباوهڕو پابهندیدا)، خۆ ئهگهر له شتێکدا بوو بهکێشهتان دهربارهی حوکمی خوایی، ئهوه ئهو کێشهیه بگێڕنهوه بۆ لای خواو پێغهمبهرهکهی (صلی الله علیه وسلم) (که قورئان و سوننهت دهگهیهنێت)، ئهگهر ئێوه باوهڕتان بهخواو به ڕۆژی قیامهت ههیه، (ڕهفتارکردنتان) بهو شێوهیه چاکترین و جوانترین سهرچاوهیه بۆ چارهسهری کێشهکانتان. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَن يَكْفُرُوا بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا(60) Ma qey (Muhemmed!) tu li bal wan merivên ku viran dikin mêze nakî? Ewan (dibêjin): “Ku bi rastî ewanan bi wan biryarên (Qur’an)a li bal te da hatîye hinartînê bawer kirine û bi wan biryarên di berya te da jî hatiye hinartinê bawer kirine” û bi vî ra jî ewan divên, ku di bûyerên xwe da ji bona berewanîyê herin bal pelîd, ewan bi xweber jî hatibûne fermankirinê, ku ewan bi pelîd bawer nekin. Bi rastî pelîd divê ku ewan di wundabûneke dûr da wunda bike ئایا نهتڕوانیووهته ئهو (دوورووانهی) لافی ئهوه لێ دهدهن گوایه بهڕاستی باوهڕیان هێناوه بهوهی که بۆ تۆ ڕهوانهکراوه و بهوهش که پێش تۆ ڕهوانهکراوه (بۆ پێغهمبهران)! کهچی دهیانهوێت ڕووبکهنه زۆردارو جادووگهرو خوانهناسان تا دادوهریان له نێواندا بکهن و چارهسهری کێشهکانیان بکهن، لهکاتێکدا به ڕاستی فهرمانیان پێدراوه که باوهڕیان به (تاغوت) نهبێت، شهیتانیش دهیهوێت گومڕایان بکات بهگومڕاییهکی دوورو بێ سنوور. |
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا إِلَىٰ مَا أَنزَلَ اللَّهُ وَإِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنَافِقِينَ يَصُدُّونَ عَنكَ صُدُودًا(61) Û di gava ji wan ra bê gotinê: “Hûn (di gavê tekoşînan da ji bona berewanîyê) li bal wan biryarên, ku Yezdan hinartîye û li bal pêxember da werin.” Tu ewanê durû dibînî, ku ewan ji te bi hemûtî dûr dikebin (ji te direvin) کاتێکیش پێیان بوترێ: وهرن بۆ لای ئهو (قورئانهی) که خوا ناردوویهتی یه خوارهوه و بۆ لای پێغهمبهرهکهی (بۆ چارهسهری کێشهکانتان) کهچی دهبینی دووڕووهکان پشتت تێدهکهن و ڕووت لێ وهردهگێڕن بهتهواوی. |
فَكَيْفَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ثُمَّ جَاءُوكَ يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا إِحْسَانًا وَتَوْفِيقًا(62) Îdî di gava bi sedema wan kirinê wanê borî, aşîtek bi wan da tê, ewan paşê têne bal te, bi Yezdan sond dixun û dibêjin: “Me hey qencî û aştîya di nava wan da va ye.” Gelo temtêla wan (wê gavê) ça dibe ئاخۆ ئهوانه حاڵیان چۆن بێت کاتێک بههۆی ڕهفتاری نادروستیانهوه بهڵایهک دووچاریان دهبێت، کهچی لهوهودوا (که پهنایان نامێنێت) هاوار بۆ تۆ دههێنێن و سوێند بهخوا دهخۆن: لهو کارهماندا مهبهستمان تهنها چاکهکاریی و ڕێکخستن و ئاشتی بوو. |
أُولَٰئِكَ الَّذِينَ يَعْلَمُ اللَّهُ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَعِظْهُمْ وَقُل لَّهُمْ فِي أَنفُسِهِمْ قَوْلًا بَلِيغًا(63) Evanê bi van salixan in; ku Yezdan bi tişta di dilê wan da heyî dizane. Îdî tu giza xwe ji wan bibire û tu li wan şîretan bike û tu ji bona wan ra mijûlîyên nermne, ku (pozê wan) bi wê bişewite, bêje ئا ئهوانه کهسانێکن خوا دهزانێت چی له دڵ و دهروونیاندا حهشاردراوه، کهواته ڕهفتاری ئهوانه پشتگوێ بخه، ئامۆژگاریان بکه و قسهی بهپێزو بهتوێکڵی وایان پێ بڵێ که بهقوڵایی دهروونیاندا بچێته خوارهوه و بیانههژێنێت. |
وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُوا أَنفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَّحِيمًا(64) Me çiqa pêxemberek şandîye, hey ji bona ku bi dustûra Yezdan bi gotina wî bê kirinê, me şandîbûye. Heke ewanan di gava bi xweber li xwe cewr kiribûne (paşê) hatibûna bal te, ji bo ku îdî ji Yezdan baxişandina (gunehên) xwe ra lava bikin û pêxember jî ji bona wan ra ji Yezdan ji bona baxişandina (gunehên) wan lava bikira, bi rastî ewanê rast bihatinan, ku Yezdan baxişkarê dilovîn e هیچ فرستادهیهکمان نهناردوه مهگهر تهنها بۆ ئهوهی گوێڕایهڵی بکرێت بهفهرمانی خوا، خۆ ئهگهر ئهو خهڵکه بهڕاستی کاتێک ستهمیان له خۆیان کرد (به لادان له شهریعهت) بهاتنایه بۆ لای تۆ و داوای لێخۆشبوونیان له خوای گهوره بکردایه، پێغهمبهریش داوای لێخۆشبوونی بۆ بکردنایه، ئهوه بێگومان ئهو کاته دهیانزانی که خوا تهوبه و پهشیمانی وهرگرهو میهرهبان و دلۆڤانه (ئهگهر بهڕاستیان بوایه). |
فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا(65) Wusa nîne; bi Xudayê te sond dixum! Heya ewanan di wan tekoşînên, ku di nava wan da reh daye, ji bona berewanîya te neynên li bal te, ku tu di nava wan da (bi dadî) berewanî bikî, paşê ewan ji wê berewanîya te kiri, di dilê xwe da jî qe tu xeyîdîn û du dilî jî xweyî nekin û heya ewan bi hemûtî xwe ne hisperên te, ewan nabine bawerger نهخێر، سوێند به پهروهردگارت ئهوانهی (لافی بڕوا لێدهدهن) بڕوا ناهێنن ههتا له ههموو کێشهیهکدا که ڕوودهدا له نێوانیاندا تۆ نهکهن به دادوهرو گوێڕایهڵی تۆ نهکهن، دوای ئهوهش نابێت له دڵ و دهروونیاندا هیچ ناڕهزاییهک دروست ببێت بهرامبهر ئهوهی که داوهریت لهسهر کردووه و دهبێت بهتهواویی تهسلیم بن و ڕازیی بن. |
وَلَوْ أَنَّا كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِن دِيَارِكُم مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٌ مِّنْهُمْ ۖ وَلَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا مَا يُوعَظُونَ بِهِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا(66) Û heke bi rastî me li ser wan binivîsîya, ku hûnê bi xweber xwe bikujin, ya jî hûnê ji welatê xwe derkebin, ji pêştirê hindikên ji wan, tu kesî ji wan ewan fermanên me pêk ne dianînan. Û heke ewan, evan şîretên ku li wan hatîye kirinê pêk bianînan, wê ji bona wan ra çêtir bibûya û wê ji bona paydarya wan zor binecî bibûya خۆ ئهگهر بهڕاستی ئێمه پێویستمان بکردایه لهسهریان که خۆتان بکوژن، یان له وڵات و نیشتمانتان دهرچن ئهوهیان نهدهکرد، مهگهر کهمێکیان نهبێت (چونکه بهجێ هێنانی فرمانی خوا بهبێ چهن و چوون پیشهی بهنده ڕاستهقینهکانه، ئێمهش ئهو داخوازیهمان لێ نهکردوون) جا ئهگهر بهڕاستی ئهوانه بهگوێرهی ئامۆژگاری و فرمانی ئێمه ڕهفتاریان بکردایه، ئهوه چاکتر بوو بۆیان و دامهزراوترو چهسپاوتر دهبوون لهسهر حهق و ڕاستی. |
وَإِذًا لَّآتَيْنَاهُم مِّن لَّدُنَّا أَجْرًا عَظِيمًا(67) Di wê gavê da bi rastî meyê li bal xwe da ji bona wan ra xelateke mezin bianîya جا ئهوکاته بێگومان لهلایهن ئێمهوه پاداشتی گهورهو بێ سنوورمان پێدهبهخشین... |
وَلَهَدَيْنَاهُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيمًا(68) Û bi rastî meyê ewanan bianînan rêya rast بهتهواویش هیدایهت و ڕێنموویمان دهکردن بۆ ڕێگهو ڕێبازی ڕاست و دروست. |
وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا(69) (Şixwa wusa ne); kê bi gotina Yezdan û Pêxember bike, îdî ewa dibe hevalê wanê ku Yezdan bi wan qencî kirîye ji Pêxember û yaran û şehîd (kuştîyê rêyarast) û aştî karan. Evanan çiqa hevalên qenc in ئهوهی فهرمانبهرداری خواو پێغهمبهر بکات، جا ئهوانه لهگهڵ ئهو کهسانهدا دهبن (له بهههشتی بهریندا) کهخوا نازونیعمهتی ڕژاندووه بهسهریاندا لهپێغهمبهران و ڕاستگۆیان و شههیدان و پیاوچاکان، ئای که ئهوانه هاوهڵ و هاوڕێ و هاودهمێکی چاک و بێ وێنهن! |
ذَٰلِكَ الْفَضْلُ مِنَ اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ عَلِيمًا(70) Evan qencên (ku ji bona qencîkaran ra hatîye dayînê) ji Yezdan in. Û şixwa (heke) Yezdan bi wan qencîyan bizane bes e. (Bira ewanê mayî qe jî nizanbin) ئهو ڕێزو بههره گهورهیه ههر لهلایهن خواوهیه (بۆ بهختهوهرانه)، خوا خۆی بهسه که زانایه بهههموو شتێک. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ فَانفِرُوا ثُبَاتٍ أَوِ انفِرُوا جَمِيعًا(71) Gelî ewanê ku we bawer kirîye hûn di hemberê neyaran da xwe amede bikin (civîn û tedarika qirîna bi neyaran ra pêk bînin). Îdî hûn bi nijdewanî (deste û deste) ya jî hûn hemûşk bi hev ra êrişê beherin ser neyaran ئهی ئهوانهی که باوهڕتان هێناوه ئهوهی خۆتانی پێدهپارێزن بیگرنه دهست و ئاماده باش بن، ئینجا دهسته دهسته یان ههمووتان یهک پارچه (بهرهو بهرهکانی جهنگ) ههڵمهت بهرن و هێرش ببهن. (ههرکاتێک لهلایهن سهرکردایهتیهکی متمانه پێکراوهوه داواتان لێکرا). |
وَإِنَّ مِنكُمْ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ فَإِنْ أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَالَ قَدْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيَّ إِذْ لَمْ أَكُن مَّعَهُمْ شَهِيدًا(72) Û bi rastî ji we hinek hene, ku ewan dereng dikebin (çekê xwe dereng weldigerin, para dikebin). Îdî ewa (mêze dikin) heke bi we da aşîtek hatibe, ewa aha dibêje: “Bi sond! Yezdan bi min qencî kirîye, loma di qirînê da ez bi wan ra amade ne bûm.” سوێند بێت (دهستهیهک دووڕوو ههن) لهناوتاندا بهڕاستی خۆیان دهخڵافێنن و سستی دهکهن، جا ئهگهر بهڵایهکتان تووش بێت (ههریهک لهوانه) دهڵێت: بهڕاستی خوا چاکی بۆ کردم که لهگهڵ ئهواندا ئامادهی (ئهو جهنگه) نهبووم. |
وَلَئِنْ أَصَابَكُمْ فَضْلٌ مِّنَ اللَّهِ لَيَقُولَنَّ كَأَن لَّمْ تَكُن بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُ مَوَدَّةٌ يَا لَيْتَنِي كُنتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا(73) Û heke ji rûmeta Yezdan qencîyek bi we da hatibe, tu dibê qe di nîveka we û wî da tu hogirî tune bûye. Ewa aha dibêje: “Xwezîka ez jî (di parkirina vê şorê da) bi wan ra bûma, îdî ezê jî bi serfirazîyeke mezin va serfiraz bibûma.” سوێند بێت ئهگهر فهزڵ و دهستکهوتێکتان لهخواوه دهستکهوت بهڕاشکاوی دهڵێت ـ ههر وهک لهنێوان ئێوه و ئهو جۆره کهسانهدا دۆستایهتی و ئاشنایهتی نهبوو بێت ـ خۆزگه لهگهڵ ئهواندا بوومایه و بۆ ئهوهی دهستکهوتێکی چاک و زۆر و زهبهندهم بهدهست بهێنایه. |
۞ فَلْيُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يَشْرُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ ۚ وَمَن يُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيُقْتَلْ أَوْ يَغْلِبْ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا(74) Îdî ewanê, ku jîna dan û gavê para da bi jîna cihanê kirîne hene! Bira ewanan di rêya Yezdan da, qirîn bikin. Û kîjan di rêya Yezdan da qirînê bike; heke ewa îdî bê kuştinê, ya jî ewa bi servahatî serfiraz be (neyarê xwe sernegûn bike) emê ji bûna wî ra bi rastî kirê û xelatên mezin bînin دهبا بجگێت له پێناوی خوادا، ئهوانهی ژیانی دنیا دهفرۆشن بهرۆژی دوایی، جا ههر کهس بجهنگێت لهپێناوی خوادا ئهوه ئهگهر بکوژرێت و شههید ببێت، یان سهرکهوتن بهدهست بهێنێت، ئهوه لهئایندهدا پاداشتی گهوره و بێ سنووری پێدهبهخشین. |
وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا(75) Û ji bona we ra çi bûye; ku hûn di rêya Yezdan da ji bona ferestîya wan kesên hatine bê hêzkirinê (zebûn bûne) ji mêr û jin û zarên ku (aha) lava dikin: “Xudayê me! Tu me ji vî gundê, ku gundînê wî cewrkar in derxe û tu ji bona me ra serkarekî ji bal xwe bişîne û tu ji bona me ra li bal xwe arîkarekî bişîne” qirînê nakin (ئهی ئیماندارن) ئهوه چیتانهو بۆچی ناجهنگن لهپێناوی ڕهزامهندی خوادا و ڕزگار کردنی لاوازکراوو چهوساوهکان، لهو پیاوان و ئافرهتان و منداڵانهی که دهڵێن: پهروهردگارا تۆ ڕزگارمان بکه لهم شارهی که خهڵکهکهی ستهمکارن و لهلایهن خۆتهوه پشتیوان و یارمهتیدهرێکمان بۆ ساز بکه. |
الَّذِينَ آمَنُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ الطَّاغُوتِ فَقَاتِلُوا أَوْلِيَاءَ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّ كَيْدَ الشَّيْطَانِ كَانَ ضَعِيفًا(76) Ewanê bawer kirine hene! Ewanan di rêya Yezdan da qirînê dikin û ewanê bûne file jî; ewanan di rêya palîd da qirînê dikin. Îdî (gelî bawergeran!) hûn bi serkarên pelîd ra qirînê bikin. Bi rastî xaxê pelîd bê hêz bûye ئهوانهی ئیماندارن (تهنها) له پێناوی خوادا دهجهنگن (بهڵام) ئهوانهی بێ باوهڕن له پێناوی ستهمکارو زۆردار و (تاغوت)دا دهجهنگن، ده بجهنگن دژی یاوهرانی شهیتان (چونکه) بهڕاستی پیلان و تهڵهکهی شهیتان پووچ و لاوازه. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ كُفُّوا أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً ۚ وَقَالُوا رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلَا أَخَّرْتَنَا إِلَىٰ أَجَلٍ قَرِيبٍ ۗ قُلْ مَتَاعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ اتَّقَىٰ وَلَا تُظْلَمُونَ فَتِيلًا(77) Ma qey te ewanê, ku ji wan ra hatîye gotine: “Hûn destê xwe (ji qirînê) bidin para û hûn nimêj bikin û baca malê xwe bidin” (bi vî ra jî dîsa ewan dest ji qirînê bernedidan) nedîtine? Îdî di gava qirîn li ser wan bi nivîsarî bi vê nevê bûye di wê gavê da destekî ji wan, ku ewa desta wekî tirsa ji Yezdan, ji merivan ditirsîyan û hêj ji merivan pirtir ditirsîyan, aha gotine: “Xudayê me! Te ji bona çi qirîn li ser me bi vê nevê nivîsîye? Ma qey çi dibû ku te can sitandina me heya gaveke nêzîk para bida?” (Muhemmed! tu ji wan ra) bêje: “Jîna berxudarya cihanî hindik e û (Jîna berxudarya) di gav û danê para da, ji bona xudaparisan çêtir e. Li wan wekî takî dendikê jî nayê cewrkirinê.” ئایا نهتڕوانیووهته ئهوانهی که پێیان وترا: دهست بپارێزن کاتی جهنگ نیه! بهڵکو ههر نوێژ بکهن و زهکات بدهن، کهچی کاتێک جهنگیان بۆ بڕیاردرا، دهستهیهکیان له خهڵکی دهترسان بهقهدهر ئهوهی که له خوا دهترسن، یاخود زیاتریش و دهیانوت: خوایه تۆ بۆچی جهنگت لهسهر فهرزکردین، خۆزگه بۆ ماوهیهک دوات دهخستین، بهوانه بڵێ: ڕابواردنی ژیانی دنیا زۆر کهم و کورته، ژیانی قیامهت چاکترو خۆشترو نهبڕاوهیه بۆ ئهو کهسهی له خوا دهترسێت و پارێزکاره، لهوێ بهقهدهر تاڵی ناوکی خورمایهک ستهمتان لێناکرێت. |
أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ وَلَوْ كُنتُمْ فِي بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ ۗ وَإِن تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا هَٰذِهِ مِنْ عِندِ اللَّهِ ۖ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هَٰذِهِ مِنْ عِندِكَ ۚ قُلْ كُلٌّ مِّنْ عِندِ اللَّهِ ۖ فَمَالِ هَٰؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا(78) Hûn li kur dibin bibin, heke hûn di bedenên girtî da bin jî, wê hey mirinê bigihîje we û heke qencîyek bi wan da hatibe, ewan dibêjin: “Eva qencîya ji Yezdan e.” Û heke sikatîyek bi wan da hatibe, ewan dibêjin: “Eva sikatîya ji bal te (ji bê awîkîya te ye) bi me da hatîye.” (Muhemmed! tu ji wan ra) bêje: “Hemûşk jî (qencî û sikatî) ji bal Yezdan in.” Îdî gelo ji bona vî komalî ra çi bûye, ku navên şîretan bibêhên (دڵنیا بن) له ههر کوێ بن مردن یهخهتان پێ دهگرێت، با لهناو چهندهها قهڵاو شوێنی سهخت و قایمیشدا بن، (جا دووڕووهکان) ئهگهر خێریان بێته ڕێ دهڵێن: ئهمه له لایهن خواوهیه و ئهگهر توشی ناخۆشی و زیانێک بێن (به پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) دهڵێن: ئهمهیان بههۆی تۆوهیه، پێیان بڵێ: ههر ههمووی (ههرچی پێش دێت) لهلایهن خواوهیه و (بۆ تاقی کردنهوهیه) ئهوه بۆچی ئهو خهڵکه (باوهڕ لاوازه) هیچ شتێک تێناگهن و له ڕاستیهکان حاڵیی نابن. |
مَّا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَمَا أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ ۚ وَأَرْسَلْنَاكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا(79) Çi tişta ji qencîyan bi te da were, ewa (qencîya) ji Yezdan e û çi tişt ji sikatîyan bi serê te da hatibe, îdî ewa (bi sedema gunehên te kirî) bi te da hatîye. Û ji bona, ku me (Muhemmed!) tu bi pêxemberî ji bona kesan ra şandiyî, Yezdan besê şahîdîyî ye (ڕاسته) که ههرچی بۆ تۆ (بۆ ههرکهسێک) پێش دێت له خێرو چاکه له خواوهیه و ههرچی ناخۆشیهکیشت بۆ پێش دێت دهستی خۆتی تیایه (ههرچهنده بهبێ ویستی خوا ڕوو نادات، بهڵام پاداشتت ههیه ئهگهر خۆگر بێت) و ئێمه تۆمان ناردووه (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بۆسهر خهڵی بهپێغهمبهرایهتی (تا بیرو بۆچوونیان ڕاست بکهیتهوه)، خوایش بهسه که شایهته بۆ ئهو مهبهسته. |
مَّن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ ۖ وَمَن تَوَلَّىٰ فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا(80) Kîjan bi gotina pêxember bike, îdî (bira ewa bizane) ku ewî bi gotina Yezdan jî kirîye û kîjan ji pêxember rû bifetilîne, îdî (bira ewa jî bizane!) ku me (Muhemmed!) te li ser wan da parisvan ne şandîyî ئهوهی فهرمانبهرداری پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) بکات، ئهوه بهڕاستی فهرمانبهرداری خوای کردووه، ئهوهش پشتی ههڵکردووه (ئهوه خۆی زهرهرمهند دهبێت) خۆ ئێمه تۆمان نهناردوه تا ببیته چاودێر بهسهر ئهوانهوه. |
وَيَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَزُوا مِنْ عِندِكَ بَيَّتَ طَائِفَةٌ مِّنْهُمْ غَيْرَ الَّذِي تَقُولُ ۖ وَاللَّهُ يَكْتُبُ مَا يُبَيِّتُونَ ۖ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا(81) Ewanan (ji bona te ra) dibêjin: "Fermana te (li ser çevê me) emê bi gotina te bikin." Îdî di gava ku ewan ji bal te derdikebin, destekî ji wan di şevê da ji pêştirê wan gotine, ku te ji wan ra gotîne (di nava xwe da) hinek gotinê mayî dihûnin. (Qe tiştek nabe!) Yezdan ewan tiştê ku ewan dihûnin, dinivîse. Îdî (Muhemmed!) tu dest ji wan berde û tu xwe hêspire Yezdan û şixwa Yezdan bi serkarî bes e (دووڕووهکان کاتێک لای تۆن) دهڵێن: ملکهچ و فهرمانبهردارین، بهڵام کاتێک لای تۆ ههستان و دوورکهوتنهوه، دهستهیهکیان قسهکانی تۆ له شهودا دهگۆڕن و ئهوه ناڵێن که تۆ وتوته، جا ئهوهی شهو ههڵی دهبهستن و (پیلانی بۆ دهکێشن) خوا تۆماری دهکات، کهواته گوێ بهوانه مهده و پشت به خوا ببهسته تهنها خوات بهسه که یارو یاوهرت بێت. |
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ ۚ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا(82) (Gelo) qe ewan (di arş û peyvê) Qur’anê da naponijin? Heke Qur’an ji bal pêştirê Yezdan (hatibûya) wê ewanê di Qur’anê da rastê pir tiştê ne wekhev hatibûnan ئهوه بۆ ئهوانه سهرنجی قورئان نادهن و لێکی نادهنهوهو لێی وردنابنهوه؟ خۆ ئهگهر له لایهن کهسێکی ترهوه بوایه جگهله خوا بێگومان جیاوازی و دژایهتیهکی زۆریان تێدا دهدۆزیهوه. |
وَإِذَا جَاءَهُمْ أَمْرٌ مِّنَ الْأَمْنِ أَوِ الْخَوْفِ أَذَاعُوا بِهِ ۖ وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَإِلَىٰ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنبِطُونَهُ مِنْهُمْ ۗ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَاتَّبَعْتُمُ الشَّيْطَانَ إِلَّا قَلِيلًا(83) Û di gava ku ji wan ra bûyerek, ji ewletîyê (ku bawerger serva hatine, file para da revîne) ya jî ji tirsê (ku file bi serva hatine, bawerger para da revîyane) hatibe, heman ewan (durûyan) ewê bûyerê belav dikin. Û heke ewan, ewa bûyera bi birana li bal Pêxember (ji wî pirs bikirinan) ya jî ewan ewa bûyera bibirina li bal wan serokên xweyên, ku fermandarê wan in (ji wan bipirsîyan) wê ewê, ku ewanan jî wî rastîya bûyeran hîn dibin, rastîya wê bûyerê bizanîya. Û heke rûmet û dilovanîya Yezdan e, ku li ser we heye ne bûya, ji pêştirê hindikên ji we, hûnê hemûşk bibûna peyrewê pelîd (لێرهدا خوا ڕهخنه دهگرێت له ههندێک ئیمانداران): ههرکاتێک ههواڵێکیان بۆ بێت دهربارهی ئاسایش و هێمنایهتی، یاخود ترس و بیم، بڵاوی دهکهنهوه (بیر له سهرئهنجام ناکهنهوه)، خۆ ئهگهر ئهو ههواڵهیان بڵاو نهکردایهتهوه و بیانگێڕایهتهوه بۆلای پێغهمبهرو (صلی الله علیه وسلم)، یان بۆ لای کاربهدهستانێک که له خۆیانن، ئهوه ئهوانهی کهله نهێنی ههواڵهکان تێدهگهن و دهکۆڵنهوه، نهێنی و ڕازهکانیان لێ دهردههێنا، جا ئهگهر فهزڵ و چاودێری خواو ڕهحمهت و میهرهبانیهکهی نهبوایه شوێنی شهیتان دهکهوتن، جگه له کهمێکتان. |
فَقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا تُكَلَّفُ إِلَّا نَفْسَكَ ۚ وَحَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ ۖ عَسَى اللَّهُ أَن يَكُفَّ بَأْسَ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ وَاللَّهُ أَشَدُّ بَأْسًا وَأَشَدُّ تَنكِيلًا(84) Îdî (Muhemmed!) tu di rêya Yezdan da qirînê bike, tu hey (ji kirinê xwe) têyî pirs kirine. Û tu helana bide bawergeran, bi rastî goman heye, ku Yezdan tirsa wanê bûne file, ji we bide paradanê. Û Yezdan bi xweber jî zor êrişê û zor sernegûnvan e (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) بجهنگه له پێناوی خوادا، چونکه ئهو ئهرکه ههر لهسهرشانی خۆته، (واته: ههتا ئهگهر تهنها خۆیشت بیت)، ههروهها هانی ئیماندارانیش بده (بۆ بهشداری له شهڕهکاندا) ئومێده خوای گهوره هێز له بێ باوهڕان بسهنێتهوه و بهریان بگرێت و زاڵتان بکات بهسهریاندا، چونکه خوا هێزو دهسهڵاتی زۆرتره (بهڵکو بهراورد ناکرێت) و بهتوندی و سهختی تۆڵهیان لێدهسێنێت. |
مَّن يَشْفَعْ شَفَاعَةً حَسَنَةً يَكُن لَّهُ نَصِيبٌ مِّنْهَا ۖ وَمَن يَشْفَعْ شَفَاعَةً سَيِّئَةً يَكُن لَّهُ كِفْلٌ مِّنْهَا ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ مُّقِيتًا(85) Û kîjan mehderyeke qencî bike, ji bona wî ra di wê mehderyê da pareke wî heye û kîjan mehderyeke sikîtî bike, ji bona wî ra di wê mehderyê da gerewa wî heye. Yezdan bi xweber jî li ser hemû tiştan dîdevan e (hemberya wan dide) ئهوهی تکایهکی باش بکات، خهڵک هان بدات بۆ چاکهخوازی، (له نێوان خهڵکدا ههوڵی تهبایی بدات)، ئهوه بهشێک لهو پاداشتی چاکهیهی بۆ ههیهو لهو خێرهدا بهشداره (که ڕۆڵی تیادا ههیه) ههروهها ئهوهش که تکایهکی خراپ دهکات و ڕۆڵێکی خراپ دهبینێت و ههوڵی فیتنه بهرپا کردن دهدات و هاندهرێتی، ئهوه ئهویش بهشێکی مسۆگهری ههیه له سزاو لێپرسینهوه، خوایش ههمیشهو بهردهوام ئاگاو چاودێره بهسهر ههموو شتێکدا. |
وَإِذَا حُيِّيتُم بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَسِيبًا(86) Û di gava hûn (bi jîn danan) hatine selam danê; îdî hûn bi rindê (jîn danan) selaman bidin, ya jî hûn jî wekî wê selamê, selamê bidin. Bi rastî Yezdan li ser hemû tiştan hêjmarkarvan e ههرکاتێک سڵاو و چاک و چۆنیهکتان لهگهڵدا کرا ئهوه بهجوانتر له سڵاوهکهی ئهو یاخود (هیچ نهبێت) وهکو خۆی وهڵام بدهنهوه، بێگومان خوا له ههموو شتێک دهپرسێتهوه. |
اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ ۗ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثًا(87) Yezdan ew e, ku ji pêştirê wî tu yezdanê (babatê perestîyê) tune ye. Di wê roya rabûna hemû da, ku tu dudilî têda tune ye, ewa Yezdanê we hemûşkan bicivîne. Û gelo ji Yezdan kê rast goyîtir heye (الله) خوایهکه بێجگه لهو هیج خوایهکی تر نیه (شایستهی پهرستن بێت)سوێند به خوا له ڕۆژی قیامهتدا کۆتاندهکاتهوه و هیچ شک و گومانێکی تێدا نی یه، جا کێ ههیه قسه و گوفتاری له فهرمایش و فهرموودهی خوا ڕاستترو دروستتر بێت؟ |
۞ فَمَا لَكُمْ فِي الْمُنَافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَاللَّهُ أَرْكَسَهُم بِمَا كَسَبُوا ۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ ۖ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا(88) Îdî ka hûn ji bo çi di mafê durûyan da bûne dû deste? Şixwa Yezdan ewan bi sedama keda ewan kirî, paşopê kirine. Qey hûn divên, ku hûn ewan kesên Yezdan ewan ji rêya rast wunda kirine dîsa bîne rêya rast? Û Yezdan kîjanî ji rêya rast wunda bike, îdî tu ji bona wî ra qe tu rêyan nabînî جا ئهوه چیتانه (ئهی ئیمانداران) دهربارهی دووڕووهکان بوون به دوو دهستهوه؟! له کاتێکدا خوا (سهر شۆڕی کردوون) و وهری گێڕاونهتهوه بۆ بێ باوهڕی بههۆی ئهو کردهوانهی که کردوویانه، ئایا دهتانهوێت (دڵی) کهسێک هیدایهت و ڕێنموویی بکهن که خوا گومڕای کردووه؟! (بههۆی باوهڕی دانهمهزراو و دڵ و دهروونی نهخۆشیهوه)، بێگومان ئهوهی خوا گومڕای بکات (بههۆی کارو کردهوهی ناپهسهندیهوه) ئهوه ههرگیز ڕێگهیهکت دهست ناکهوێت بۆ ڕێنموویی کردنی. |
وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَمَا كَفَرُوا فَتَكُونُونَ سَوَاءً ۖ فَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ أَوْلِيَاءَ حَتَّىٰ يُهَاجِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوْا فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ ۖ وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا(89) Ewan hez kiribûn, ku hûn jî filetî bikini ça ewan filetî kiribûne, îdî ku hûn bibin wekî hev. Heya ewan di rêya Yezdan da ji welatê xwe koç nekin, îdî hûn ji wan ji xwe ra serkar û dostan negirin. Heke ewan ji koçkirinê rû fetilandin (ji welat derneketin) hûn bi çi awayî li kur, ça rastî wan hatin, îdî hûn ewan bigirin û hûn bi wan ra qirînê (bi kuştinê ve jî bikin). Û hûn ji wan qe tu serkar û dostan û qe tu arîkarekî jî negirin (ئهو دووڕووانه) ئاواتهخوازن که ئێوهش بێ باوهڕ بن وهک خۆیان بێ باوهڕ بوون، ئهو کاته (ههردوولاتان) یهکسان دهبن له بێ باوهڕیدا، کهواته لهوانه پشتیوان و یاوهر مهگرن ههتا کۆچ دهکهن لهپێناوی خوادا، خۆ ئهگهر یاخی بوون و پشتیان تێکردن، ئێوه بیانگرن و بیانکوژن له ههر کوێدا ئهوانهتان دهستکهوت، ههرگیز نهکهن ئهوانه بکهنه یاوهرو هاوکار... |
إِلَّا الَّذِينَ يَصِلُونَ إِلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَاقٌ أَوْ جَاءُوكُمْ حَصِرَتْ صُدُورُهُمْ أَن يُقَاتِلُوكُمْ أَوْ يُقَاتِلُوا قَوْمَهُمْ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَسَلَّطَهُمْ عَلَيْكُمْ فَلَقَاتَلُوكُمْ ۚ فَإِنِ اعْتَزَلُوكُمْ فَلَمْ يُقَاتِلُوكُمْ وَأَلْقَوْا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ فَمَا جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ عَلَيْهِمْ سَبِيلًا(90) Jî pêştirê wan kesên, ku xwe avêtine ber bextê wî komalê, ku di nîveka we û wan da peyman hebe (hûn dest nedine van). Û (pêştirê) wan kesên ku hatine xwe avêtine ber bextê we, ji qirîna bi we ra ya jî qirîna bi komalê xwe ra bê zar bûne, singê wan teng bûye (hûn dest nedine van jî). Heke Yezdan bi va, wê Yezdanê ewanan bi ser we da bi hêz bikirinan, îdî ewanê bikariyan bi we ra qirînê bikin. Heke ewanan (ji qirîna bi we ra) dest berdan (îdî ewan bi we ra qirîn ne kirin) û ewan hevhatin ji bona we ra şandin (deste dostîyê dirêjê bal we da kirin); îdî Yezdan ji bona we ra, ku hûn bi wan ra qirînê bikin, tu rê nade جگه لهوانهی که پهنا دهبهنه بهر تیره و هۆزێک پهیمان لهنێوان ئێوه و ئهواندا بهستراوه، یاخود هاتبن بۆ لای ئێوه لهکاتێکدا دڵیان تهنگ و بێزار بێت لهوهی جهنگتان لهگهڵ بکهن یان دژی تیره و هۆزهکهی خۆیان بجهنگن، خۆ ئهگهر خوا بیویستایه ئهوانی زاڵ دهکرد بهسهرتانداو دژتان دهجهنگان، جا ئهگهر ئهوانه دووره پهرێزو کهنارگیر بوون له ئێوه و جهنگیان لهگهڵ نهکردن و ڕێبازی ئاشتیان گرتهبهرو ملکهچ بوون، ئهوه خوا هیچ ڕێگهیهکی دانهناوه بۆ ئێوه بهسهر ئهوانهوه (که شهڕیان پێ بفرۆشن بیانکوژن یان بهدیل بیانگرن). |
سَتَجِدُونَ آخَرِينَ يُرِيدُونَ أَن يَأْمَنُوكُمْ وَيَأْمَنُوا قَوْمَهُمْ كُلَّ مَا رُدُّوا إِلَى الْفِتْنَةِ أُرْكِسُوا فِيهَا ۚ فَإِن لَّمْ يَعْتَزِلُوكُمْ وَيُلْقُوا إِلَيْكُمُ السَّلَمَ وَيَكُفُّوا أَيْدِيَهُمْ فَخُذُوهُمْ وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ ۚ وَأُولَٰئِكُمْ جَعَلْنَا لَكُمْ عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا مُّبِينًا(91) Hûnê rastî desta mayî jî werin, ku ewa desta divên ji we û ji komalê xwe jî ewle bin. (Lê) ewanan çiqa ji bona tevdanê têne gazîkirinê, ewanan di nava tevdanîyê da qulopanî davêjin. Îdî heke ewanan bi rastî dest (ji qirîna bi we ra) bernedin û ku ewan hevhatinê ji bona we ra neşînin û destê xwe ji we nedine para da, hûn li kur bi çi awayê, ça we bi wan qedandin, îdî hûn ewanan bigirin; bi wan ra (bi tekoşînî) qirînê bikin. Û evan in, me ji bona we ra dustûra xûyayê daye; ku hûn êrişê beherin ser wan (ههروهها) چهند کهسانێکی ترتان دهستدهکهوێت که دهیانهوێت له ئێوهش و له هۆز و قهومی خۆشیان ئهمین بن، ههر کاتێک بانگ کرابنهوه بۆ ئاشووبنانهوه درێغیان نهکردووه و ڕۆچوون تیایدا و چاکتر تێههڵچوونهتهوه، جا ئهگهر ئهوانه دووره پهرێزیان نهگرت لێتان و کهنارگیر نهبوون و ڕێبازی ئاشتیان نهگرتهبهرو دهستیان نهکێشایهوه له جهنگ کردن لهگهڵتان، ئهو کاته بیانگرن و بیانکوژن له ههر کوێ دهستان ڕۆیی بهسهریاندا، ئا ئهوانه گێڕاومانه بۆتان بهسهریانهوه بهڵگهیهکی ڕوون و ئاشکرا لهسهر (ڕاست و ڕهوایی کوشتن و بهدیل کردنیان). |
وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ أَن يَقْتُلَ مُؤْمِنًا إِلَّا خَطَأً ۚ وَمَن قَتَلَ مُؤْمِنًا خَطَأً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ إِلَّا أَن يَصَّدَّقُوا ۚ فَإِن كَانَ مِن قَوْمٍ عَدُوٍّ لَّكُمْ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ ۖ وَإِن كَانَ مِن قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُم مِّيثَاقٌ فَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَىٰ أَهْلِهِ وَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ ۖ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةً مِّنَ اللَّهِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا(92) Û ji bona bawergerekî ji xêncî xeletîyê, kuştina bawergerekî mayî qe durist nîne. Û kîjan (bawerger) bawergerekî mayî bi xeletî bikuje, îdî (celata wî ev e:) Gotî bendekî bawerger azad bike û gotî ji bona mîratxurên kuştî ra xûn bide, ji xêncî heke mîratxurên kuştî ewê xûnê bibaxişîne kujraw. Û heke ewa (kuştîyê bawerger) ji komalekî wusa be, ku ewa komala ji bona we ra neyar be îdî (celata kujrawê eva ye:) Gotî bendekî bawerger azad bike. Û heke ewa (kuştîyê bawerger) ji komalekî wusa be, ku di nîveka we û wan da peyman hebe, îdî (celata kujraw ev e:) , Gotî ji bona mîratxurê kuştî ra xûnekî bide û bendekî bawerger jî azad bike. Kesê ku hêza wî tune bû (evan celatan pêk bîne) ji bona ku poşmanîya wî li bal Yezdan litê bibe, divê ku ewa du mehan li peyhev rojîyan bigire. Û Yezdan zanakî bijejke ye بۆ هیچ ئیماندارێک نیه ئیماندارێکی تر بکوژێت مهگهر به ههڵه، خۆ ئهگهر کهسێکی ئیماندار به ههڵه ئیماندارێک بکوژێت، ئهوه دهبێت بهندهیهکی ئیماندار ئازاد بکات و خوێن باییهکهی بدات به کهسوکاری کوژراوهکه (وهک میراتی دابهشی بکهن) مهگهر لێی ببوورن و له خوێنهکهی خۆش ببن، خۆ ئهگهر کوژراوهکه له ناو قهوم و دهستهیهکدا بوو دوژمنی ئێوه بوون، بهڵام ئهو (کوژراوه) ئیماندار بوو، با (بکوژهکه) بهندهیهکی ئیماندار ئازادبکات و ئهگهر ئیمانداره کوژراوهکه لهناو قهوم و دهستهیهک بوو که پهیمان لهنێوانتاندا ههبوو، دهبێت خوێنبایی بدرێت بهکهسوکاری و بهندهیهکی ئیمانداریش ئازاد بکرێت، (خۆ ئهگهر بکوژهکه) ئهوهی بۆ نهلواو دهستی نهکهوت (بهنده ئازاد بکات و بهندایهتی باوی نهمابوو ماڵ و سامانیشی نهبوو) ئهوه دهبێت دوومانگ لهسهریهک بهڕۆژوو بێت، ئهمه بڕیارێکه بۆ ڕاستی و دروستی تهوبه و گهڕانهوهکهی، ئهمهش لهلایهن خواوهیه، بێگومان خوای گهوره ههمیشه و بهردهوام زاناو دانایه. |
وَمَن يَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِيمًا(93) Û kîjan jî merivekî bawerger bê armanc bikuje, îdî celata wî doj e, ewayê di wê dojê da hey bimîne. Û Yezdan bi xweber jî li wî xeşim kirîye ewa (ji dilovanîya xwe) deherandîye, Yezdan ji bona wî ra şapateke mezin amade kirîye ههر کهسێک بهدهستی ئهنقهست ئیماندارێک بکوژێت (بهحهلالی بزانێت)، ئهوه تۆڵهی ئهو کهسه دۆزهخه، نهمره تیایدا، ههروهها خوا لێی توڕه بووه و نهفرینی لێکردووه و سزایهکی گهوره و بێ سنووری بۆ ئاماده کردووه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَىٰ إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِندَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ ۚ كَذَٰلِكَ كُنتُم مِّن قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا(94) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Di gava hûn di rêya Yezdan da (çûne qirînan) îdî hûn (file û bawergeran rind) ji hev derxin; ji bo ku hûn bi jîna vê cihanê hinek kêrhatîyên wê ji xwe ra dest bixin hûn (di gava qirînê da) ku yekê li we selam kir ji bona wî ra nebêjin: “Tu bawerger nînî.” Bi rastî li bal Yezdan şoreyên pir hene. Hûn jî di berya naha da wusa bûn. Îdî Yezdan bi we qencî kirîye (hûn bi wê qencîya Yezdan hatine, we bawer kirîye). Îdî hûn rind biponijin (paşê biryara xwe bidin). Bi rastî Yezdan bi tişta ku hûn dikin agahdar e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، کاتێک دهرئهچن بۆ گهیاندنی ئیسلام و جیهاد لهپێناوی خوادا، وردبین بن و ههموو شتێک ڕوون بکهنهوه (دووره پهرێزبن له پهلهو ههڵهشهیی) و بهوکهسانه مهڵێن که سهلامتان لێدهکهن: (ڕاست ناکهیت) تۆ ئیماندار نیت!! (بهو ههڵوێسته) مهبهستتان دهسکهوتی ژیانی دنیابێت، لای خوا دهستکهوتی زۆر ههیه، خۆ کاتی خۆی ئێوهش وابوون (باوهڕتان شاراوه بوو) تا خوا منهتی نایه سهرتان (سهرکهوتنی پێبهخشین و دهرووی لێکردنهوه) کهواته، وردو دووربین بن، چونکه بهڕاستی خوا ئاگاداره بهههموو ئهوکاروکردهوانهی که دهیکهن. (پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) دهستهیهک له هاوهڵانی نارد بۆ گهیاندنی ئیسلام، ئوسامهی کوڕی زهیدی کرده لێپرسراویان، کابرایهک که ناوی (مهرداس) بوو مهڕو وشتری دهلهوهڕان، ئوسامهو هاوهڵانی بینی، ترساو بهپهله دوور کهوتهوهو خۆی کرد به ئهشکهوتێکدا، ئهمانیش شوێنی کهوتن، کاتێک چوونه بهردهم ئهشکهوتهکه کابرا هات بهپیریانهوهو سهلامی لێکردن و شایهتمانی هێنا، بهڵام ئوسامه هێرشی کرده سهری و کوشتی.. دوایی که پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) بیستی تووڕه بوو له ئوسامه و فهرمووی: بۆچی کوشتت؟ ئایا دڵ و سینهتان ههڵدڕی بوو بزانن بهڕاستێتی یان نا!!)... |
لَّا يَسْتَوِي الْقَاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَالْمُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ ۚ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ عَلَى الْقَاعِدِينَ دَرَجَةً ۚ وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَفَضَّلَ اللَّهُ الْمُجَاهِدِينَ عَلَى الْقَاعِدِينَ أَجْرًا عَظِيمًا(95) Ji bawergeran: ewan bawergerên, ku di mala xwe da bê kul rûniştine, wekî wan bawergerên, ku bi mal û canê xwe va di rêya Yezdan da tekoşînê dikin, nabin. Yezdan ewanê bi mal û canê xwe va (di rêya wî da) tekoşînê dikin, bi payan li ser wanê (ku bê kul di mala xwe da) rûniştine, rûmetdar kirîye. Û çiqa Yezdan ji bo hemûşkan ra rindayî (û qencî) peyman kirîbe jî. (Erê!) Yezdan bi xelateke mezin ewanê tekoşînvan, li ser wanê (ku bê kul di mala xwe da) rûniştine rûmetdar kirîye ئهوانهی دانیشتوون له ئیمانداران و (جهنگ ناکهن) ـ مهگهر ئهوانهی که ناتهواون ـ (کوێر، شهل، نهخۆش،... هتد) لهگهڵ ئهوانهدا که جیهادو کۆشش دهکهن له پێناوی خوادا به ماڵ و سامان و خۆیان چوونیهک نین، بێگومان خوا فهزڵ و ڕێزو پلهیهکی تایبهتی بڕیارداوه بۆ تێکۆشهران به ماڵیان و خۆیان، بهسهر ئهوانهدا که دانیشتوون و (فیداکاری ناکهن و گیان بهخت ناکهن)، خوای گهوره بهههر دهستهیهکیان بهڵێنی چاک و بهنرخی داوه، (بێگومان) خوا فهزڵ و ڕێزو پاداشتی گهورهو بێ سنووری ئهو تێکۆشهر و موجاهیدانهی داوه بهسهر ئهو دانیشتوانهدا... |
دَرَجَاتٍ مِّنْهُ وَمَغْفِرَةً وَرَحْمَةً ۚ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا(96) Yezdan (ji bona tekoşînvanan) li bal xwe da, paydarî û baxişandin û dilovîn (daye). Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e ئهویش چهندهها پلهو پایهن (بهگوێرهی ههوڵ و کۆشش) لهلایهن خواوه پێشکهش دهکرێن (بهگوێرهی ڕادهی نیهت پاکیی و تێکۆشان)، هاوڕێ لهگهڵ لێخۆشبوون و ڕهحمهتدا، چونکه خوا ههمیشهو بهردهوام لێخۆشبووهو به ڕهحم و دلۆڤانه. |
إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنتُمْ ۖ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ ۚ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا ۚ فَأُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا(97) Bi rastî ewanê ku bi xweber li xwe cewr kirine hene! Di gava firiştan canê wan distînin, firiştan ji wan ra gotine: “Hûn li ser çi temtêlê û hûn heya naha li kêderê bûn?” (Ewan pisyara firiştan dane aha) gotine: “Em di zemîn da hinek belengaz bûn (me nikaribû xwe tevda).” (Firiştan ji wan ra) gotine: “Qey zemînê Yezdan fire nebû, ku we di vî zemînê da kêderê bivan, we li bal wura da koç bikira?” Îdî êwra van doj e û doj jî çiqa sikê şûna ne بهڕاستی ئهوانهی له سهره مهرگدا فریشته گیانیان دهکێشن لهکاتێکدا ئهوان ههمیشه ستهمیان له خۆیان دهکرد (ئیمان و باوهڕیان له مهترسیدا بوو کهچی کۆچیان نهدهکرد بۆ نیشتمانی ئیمان، بهتوندیی پیایاندا ههڵدهشاخێن)و دهڵێن: باشه ئێوه له چیدا بوون و لهکوێ ژیانتان دهبرده سهر؟! له وهڵامدا دهڵێن: ئێمه بێ دهسهڵات و لاواز کراو بووین له زهویدا، فریشتهکان دهڵێن: باشه ئایا زهوی خوا فراوان و پان و پۆر نهبوو تا کۆچی تێدا بکهن و (کۆچ بکهن بۆ نیشتمانێک که ئیمانداران تیایدا فهرمانڕهوان یاخود سهربهستن)؟ ئا ئهوانه شوێنهواریان دۆزهخه، که جێگه و ڕێگه و سهرئهنجامێکی ناخۆش و ناسازو خراپه. |
إِلَّا الْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ لَا يَسْتَطِيعُونَ حِيلَةً وَلَا يَهْتَدُونَ سَبِيلًا(98) Ji pêştirê wan (bawergerên) ku bi rastî belengaz bûne; nikarin ji bona xwe ra ku xaxekî bikin, ji destê cewrkaran fereste bibin, îdî ewan belengazan çi mêr bin û çi jin bin û çi zar bin, yek e مهگهر ئهوانهیان که بهڕاستی بێ دهسهڵات و ناتهوان و لاوازکراون لهو پیاوانهی ژن و منداڵیان لهگهڵدایهو ناتوانن تهگبیرو گۆڕانکاریهک بۆ خۆیان بکهن و هیچ ڕێگهیهکیش شارهزانین بۆ چارهسهرو دهربازکردنی خۆیان. |
فَأُولَٰئِكَ عَسَى اللَّهُ أَن يَعْفُوَ عَنْهُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَفُوًّا غَفُورًا(99) Îdî evanan in, tê gomankirinê ku Yezdanê ji wan kêmasîyên wan bibore. Şixwa Yezdan bi xweber jî borîkarê baxişvan e ئا ئهوانه خوا لێبووردن و چاوپۆشی بۆ ئاماده کردوون و خوا ههمیشهو بهردهوام زۆر لێخۆشبووهو زۆریش چاوپۆشی دهکات (مهبهست له وشهی ـ عسی ـ بۆ هاتنه دی بهڵێنه خواییهکهیه). |
۞ وَمَن يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً ۚ وَمَن يَخْرُجْ مِن بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا(100) Û kîjan di rêya Yezdan da (ji nava welatê file) koç bike, ewayê bi rastî di zemîn da rastê penagehên pir û maldarîyên zengîn were. Û kîjan li bal Yezdan û Pêxemberê wî da bi koçî ji xanîyê xwe derkebe, paşê mirin bi wî bigire ewa bimire, îdî kirya (xelatdana wê dikebe) ser Yezdan. Û Yezdan baxişkarê dilovîn e جا ئهوهی کۆچ بکات له پێناوی خوادا لهو زهوییهی که کۆچی بۆ دهکات، سهربهرزییهک بۆ خۆی و ڕیسواییهکی زۆریش بۆ دوژمنانی دروست دهکات، بهرهکهت و فراوانی ڕزق و ڕۆزی ڕووی تێدهکات، ههر کهسێکیش ماڵ و حاڵی خۆی بهجێ بهێڵێت وله پێناو خواو پێغهمبهرهکهیدا دهرچێت (واته بهرهو وڵاتی ئیسلام، یاخود شوێنێکی ئازاد) کۆچ بکات، پاشان مردن یهخهی پێبگرێت، ئهوه ئیتر ئهو کهسه پاداشتهکهی کهوتۆته سهر خوا (ههر خۆی دهزانێت چۆن پاداشتی دهداتهوه)، خوا ههمیشهو بهردهوام لێخۆشبوو میهرهبانه (بهتایبهت بۆ ئهو جۆره کهسانه). |
وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُوا مِنَ الصَّلَاةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا ۚ إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُوا لَكُمْ عَدُوًّا مُّبِينًا(101) Û di gava hûn derketin rê, heke hûn (di rêya xwe da) tirsîyan, ku ewanê file wê ji bona we ra zîyanê bidin îdî heke hûn nimêja xwe kurt bikin, tu zîyan û gunehkarî li ser we tune ye. Bi rastî file ji bona we ra neyarên xûya ne ههر کاتێک بهسهفهر بهلایهکی زهویدا ڕۆیشتن، ئهوه گوناهبار نابن بهکورت کردنهوهی نوێژ، (بهتایبهت) ئهگهر ترسان ئهوانهی خوانهناسن پیلان و بهڵایهکتان بهسهربهێنن وئازارتان بدهن، چونکه بهڕاستی کافران دوژمنانی ئاشکرای ئێوهن. |
وَإِذَا كُنتَ فِيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلَاةَ فَلْتَقُمْ طَائِفَةٌ مِّنْهُم مَّعَكَ وَلْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذَا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِن وَرَائِكُمْ وَلْتَأْتِ طَائِفَةٌ أُخْرَىٰ لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَلْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَأَسْلِحَتَهُمْ ۗ وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُم مَّيْلَةً وَاحِدَةً ۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن كَانَ بِكُمْ أَذًى مِّن مَّطَرٍ أَوْ كُنتُم مَّرْضَىٰ أَن تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ ۖ وَخُذُوا حِذْرَكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا(102) Û di gava (Muhemmed!) tu di nava wan da bî; îdî tu ji bona wan ra nimêja wan (bi komatî) bikî, îdî bira destek ji wan bi te ra nimêj bikin û bira awan hemûşk çekên xwe jî hildin. Di gava (kom bi te ra) kunde birin, îdî bira ewan (rabin nimêja xwe hemû bikin) para da herin li pey we da (dîdevanî bikin) û bira ewa desta mayînê, ku hêj nimêj ne kiribûne (di cara yekem da dîdevanî dikiribûne) werin, îdî bira ewan bi we ra nimêja xwe bikin. Û bira ewan bi hemûtî tedbîra xwe bibînin û çekê xwe bigirin. Ewanê bûne file hene! Ewan hez kiribûne, heke hûn ji çekê xwe û ji dilikê xwe bê goman bibin, îdî ewan nişkê va bi hev ra (wekî êraşa merivekî bi tenê) li ser we da êrişê bînin. Heke barişt bibare ya jî hûn nexweş bin (hûn bizanin! heke hûn çekên xwe hildin) hûnê ji hildana wan çekan cefayî bibînin, qe hûn çekan hilnedin jî tu zîyan ji bona we ra tune ye. Lê hûn dîsa tedbîra xwe hildin. Bi rastî Yezdan ji bona filan ra şapateke sernegûnî amade kirîye کاتێکیش تۆ (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) لهناو هاوهڵاندا بویت و پێش نوێژیت بۆ دهکردن (له کاتی جهنگدا)، ئهوه با دهستهیهکیان لهگهڵ تۆدا بوهستن بۆ نوێژ و چهکهکانیان پێ بێت، جا کاتێک ئهم دهستهیهی که نوێژ دهکات چوونه سووژده بائهوانی تر له پشتانهوه بن (ئینجا که لێبوونهوه لهو ڕکاته) ئهو دهستهیهی تر که پاسهوانییان دهکردو نوێژیان نهکردووه بابێن لهگهڵ تۆدا نوێژهکهیان بکهن، با هوشیارو چهکداریش بن، چونکه بێ باوهڕان ئاواتهخوازن که ئێوه غافڵ بن له چهکهکانتان و له کهل و پهلتان، تایهک هێرش بکهنه سهرتان وتهفرو توناتان بکهن، بهڵام بۆتان ههیه و قهیناکات چهکهکانتان دانێن ئهگهر ناڕهحهت بوون بههۆی بارانهوه، یان ههندێکتان نهخۆشکهوتن، ههمیشه وریابن، بهڕاستی خوا سزای ڕیسواکهرو شهرمهزاری بۆ خوانهناسان ئاماده کردووه. |
فَإِذَا قَضَيْتُمُ الصَّلَاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِكُمْ ۚ فَإِذَا اطْمَأْنَنتُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ ۚ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا(103) Îdî di gava we nimêja xwe (bi vî awayî pêk anî) hûn perestîya Yezdan li ser pîyan û rûniştî û li ser kêlekan dirêjkirî, bi bîranînî bikin. Îdî di gava hûn (ji tirsa êrişa filan û neyaran) ewlebûn hûn nimêja xwe (weki ça Yezdan ferman kirîye) dîsa wusa pêk bînin. Bi rastî nimêj li ser bawergeran bi danitî nivîsarîyeke (wusa ne, kirina wê bi vê nevê bûye) hatîye nivîsandinê جا کاتێک له نوێژ بوونهوه ئهوه یادی خوا بکهن بهپێوهبن یان بهدانیشتنهوه یان به ڕاکشانهوه (بهههرجۆرێک بۆتان گونجا) کاتێکیش ئارامی باڵی کێشا بهسهرتانداو نیشتهجێ بوون، ئهوه نوێژ بهچاکی و تهواوی ئهنجام بدهن، چونکه بهڕاستی نوێژ لهسهر ئیمانداران فهرزه لهکاتی دیاریکراودا دهبێ ئهنجام بدرێت. |
وَلَا تَهِنُوا فِي ابْتِغَاءِ الْقَوْمِ ۖ إِن تَكُونُوا تَأْلَمُونَ فَإِنَّهُمْ يَأْلَمُونَ كَمَا تَأْلَمُونَ ۖ وَتَرْجُونَ مِنَ اللَّهِ مَا لَا يَرْجُونَ ۗ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا(104) Û hûn (gelî bawergeran!) ji bona daçûna li pey neyaran da sistayî nekin. Heke hûn (ji daçûna li pey neyaran da) cefa dikişînin, bi rastî ewan neyaran jî cefa kişandine ça hûn cefayî dikişînin û hêj (pirtir jî). Hûn ji Yezdan tiştên wusa daxwazî dikin, ku qe ewan neyaran, ewê daxwazîya we nakin. Bi rastî Yezdan zanayê bijejke ye له بهرامبهر (لهشکری بێ باوهڕانهوه که شهڕتان پێ دهفرۆشن یان بهربهستن له ڕێگهی پێگهیاندنی بانگهوازی خوادا) سستی و کهمتهرخهمی مهکهن و بکهونه دوایان، چونکه ئهگهر ئێوه ئێش و ئازارو ماندوێتی و برینداریتان بۆ پێش بێت، بۆ ئهوانیش ههرپێش دێت، بهڵام ئهوهی ئێوه بهئومێدو بهتهمان لهلایهن خواوه دهستان بکهوێت (له بهههشتدا) ئهوان به تهمای نین، خوا ههمیشه و بهردهوام زاناو دانایه. |
إِنَّا أَنزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ ۚ وَلَا تَكُن لِّلْخَائِنِينَ خَصِيمًا(105) Bi rastî me pirtûk li bal te da (Muhemmed) bi mafitî hinartîye, ji bo ku tu di nava kesan da bi wan biryarên ku Yezdan bi te daye diyarkirinê, berewanî bikî. Û tu ji bona qelpan ra nebe parisvanê dozdar ئێمه بهڕاستی قورئانمان بۆ لای تۆ دابهزاندوهته خوارهوه، سهرتاپای حهق و ڕاستی بهردهوامه، بۆ ئهوهی دادوهری بکهیت له نێوان خهڵکیدا بهو شێوهیهی که خوا نیشانی داویت و ڕێنموویی کردویت و بهگونجاوی دهزانیت (بۆ چارهسهری کێشهکان و بهڕێوهبردنی کۆمهڵگا و قازانجی خهڵکی)، نهکهیت بهرگری له ناپاکان بکهیت... (دهگێڕنهوه جولهکهیهک لای (طعمة) ناوێک قهڵغانێک بهئهمانهت دادهنێت، بهڵام (طعمة) حاشای لێدهکات، که دێن ماڵهکهی بگهڕێن فڕێی دهداته ماڵه دراوسێکهیهوه، جاکه کێشهکه دهگاته لای پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) خهریکه لایهنی (طعمة) بگرێت، چونکه زۆر بهدهم و پل بووه، بهڵام خوای گهوره ئهم چهند ئایهته دادهبهزێنێت له ـ (١٠٥ تا ١١٣). |
وَاسْتَغْفِرِ اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا(106) Û (Muhemmed! tu ji bona) baxişandina (gunehan) ji Yezdan baxişandanê daxwazî bike. Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) بهردهوام) داوای لێخۆش بوون له خوا بکه، چونکه بهڕاستی ئهو خوایه ههمیشهو بهردهوام لێخۆشبوو میهرهبانه. |
وَلَا تُجَادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنفُسَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ خَوَّانًا أَثِيمًا(107) Û tu ji ber wanê, ku bi xweber li xwe qelpî kirine tekoşînê neke. Bi rastî kîjan qelpî û gunehkarî bike, Yezdan ji wî hez nake بهرگری لهو کهسانهش مهکه که ناپاکن و خیانهت له خۆیان دهکهن، چونکه بهڕاستی خوا ئهو کهسانهی خۆش ناوێت ههمیشه خیانهتکارو تاوانبارن. |
يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَلَا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرْضَىٰ مِنَ الْقَوْلِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطًا(108) Ewan durûyan (sikatîyên xwe) ji merivan vedişêrin, lê ji Yezdan venaşerin. Di dana şevê da jî ewanan; ewan peyvên Yezdan pê qayîl nabe dihûnin, Yezdan bi xweber jî bi wan ra ne. Bi rastî Yezdan ewê tişta ku ewan dikin, hildaye binê hêzê xwe ئهوانه دهیانهوێت خیانهت و تاوانهکانیان لهخهڵکی بشارنهوه، لهکاتێکدا ناتوانن له خوای بشارنهوه که لهگهڵیاندایهو چاودێریانه، بهشهودا قسهی واههڵدهبهستن خوا پێی ڕازی نیه و خوا بهردهوام گهمارۆدهری ئهو کارو کردهوانهیه که ئهنجامی دهدهن. |
هَا أَنتُمْ هَٰؤُلَاءِ جَادَلْتُمْ عَنْهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَمَن يُجَادِلُ اللَّهَ عَنْهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَم مَّن يَكُونُ عَلَيْهِمْ وَكِيلًا(109) (Em bêjin: Muhemmed! tu) di jîna cihanê da ji bona vana tekoşînê bikî, îdî gelo di roya rabûna hemûşkî da, kîjanê ji ber wan da bi Yezdan ra tekoşînê bike? Ya jî kîjanê serkarya wan hilde ser xwe (ku ewan ji şapatan fereste bike) باشه ئهوهته ئێوه بهرگریان لێدهکهن له ژیانی ئهم دنیایهدا، ئهی ڕۆژی قیامهت، لای خوا کێ بهرگریان لێدهکات؟ یاخود کێ پشتیوان و یاریدهدهریان دهبێت (تا له سزای دۆزهخ ڕزگاریان بکات)؟ |
وَمَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا(110) Û kîjan merivekî ku karekî sik bike, ya jî bi xweber li xwe cewr bike, paşê (ku zanî ewî gunehek kirîye) ji bona baxişandina wî gunehê kirî, heke ji Yezdan lava bike, ewayî rastê Yezdan were, ku Yezdan bi rastî baxişkarê dilovîn e ئهوهی خراپهیهک بکات (دژ بهخهڵکی) یان ستهم له خۆی بکات لهوهودوا (بهخۆیدا بچێتهوه) و داوای لێخۆشبوون له خوا بکات، ئهوه خوایهکی لێخۆشبوو و میهرهبانی دهستدهکهوێت. |
وَمَن يَكْسِبْ إِثْمًا فَإِنَّمَا يَكْسِبُهُ عَلَىٰ نَفْسِهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا(111) Û kîjan meriv gunehekî ked bike, ewî îdî ewa guneha ji xwe ra kirîye. Û şixwa Yezdan bi xweber jî zanakî bijejke ye ئهوهش که گوناهو تاوانێک ئهنجام دهدات، ئهوه بهزیانی خۆی تهواو دهبێت، زیان بهخۆی دهگات (له قیامهتدا)، بێگومان خوا ههمیشهو بهردهوام زاناو دانایه. |
وَمَن يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُّبِينًا(112) Û kîjan meriv nûsîtemekî, ya jî gunehekî ked bike, paşê bavêje sitûyî yekê bê gur û bê goman, bi sond! Îdî ewî ber çavî, vir û gunehekî mezin hildaye ser xwe جا ئهوهی ههڵهیهک یان تاوانێک ئهنجام بدات و لهوهودوا بیسهپێنێت بهسهر بێ تاوانێکداو بێ تاوانێکی پێ لهکهدار بکات، بێگومان ئهو کهسه بوختان و تاوانێکی ئاشکرای ئهنجامداوه و تاوانێکی گهورهی کردووه (زیاد له گوناههکهی خۆی). |
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ لَهَمَّت طَّائِفَةٌ مِّنْهُمْ أَن يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ ۖ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِن شَيْءٍ ۚ وَأَنزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُن تَعْلَمُ ۚ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيمًا(113) (Muhemmed!) heke rûmet û dilovanîya Yezdan li ser te tune bûya; ji bo ku ewan te ji rêya rast derxin, we destekî ji wanê (durû) xebat bikirinan (ku te ji rêya Yezdan derxistinan). Lê ewan ji pêştirê xwe bi tenê, tu kesî ji rêya rast dernaxin. Û ewan (bi wan xebatê xwe jî) qe bi tu tiştî zîyana te nakin. Şixwa Yezdan jî bi ser te da pirtûk hinartîye û bi te zanîna retkokî daye hînkirinê û tişta qe te berê da pê nizan bûye daye zanînê. Û bi rastî rûmeta Yezdan li ser te mezin e خۆ ئهگهر فهزڵ و ڕهحمهتی خوا نهبوایه بهسهرتهوه خهریک بوو ههندێکیان سهرت لێ بشێوێنن، بێگومان ئهوان بهو کارهیان ههر سهر له خۆیان دهشێوێنن، دڵنیابه که ناتوانن له هیچ شتێکدا زیانت پێبگهیهنن، خوای گهورهش قورئان و دانایی بۆ دابهزاندوویت و فێری ئهو شتانهی کردوویت که جاران نهتدهزانی، بهردهوامیش فهزڵ و ڕێزی خوا لهسهر تۆ (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) زۆرو فراوان و ئاشکراو دیاره و (نایهڵێت تووشی ههڵه ببیت). |
۞ لَّا خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ ۚ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا(114) Ji pêştirê (mijûlya wî) kesê (ku bi dizîka) fermana bi dana mal, ji bona arîkarya merivan, ya jî bi qencîyan, ya jî bi aşîtîya di nava kesan da bike, qe tu qencî di wan piste piste wan da tune ye. Û kîjan evan (piste û pist û civînê bi dizî) ji bona qayîlbûna Yezdan bike, îdî bi rastî emê ji bona wî ra xelatên mezin bînin له زۆربهی چپه و سرته و قسه نهێنیهکانیاندا هیچ خێرێک بهدی ناکرێت و تیایدا نیه، مهگهر چپهی ئهو کهسهی که فهرمان بدات بهبهخششێک، یان چاکهیهک، یان ڕێکخستن و چاکسازی و ئاشتبوونهوهیهکی نێوان خهڵکی، جا ئهوهی (ئهو شێوازه چاکهیه) ئهنجام بدات و مهبهستی تهنها دهستکهوتنی ڕهزامهندی خوا بێت، ئهوه له ئایندهدا پاداشتی زۆرو بێ سنوور و گهورهی پێدهبهخشین. |
وَمَن يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدَىٰ وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَبِيلِ الْمُؤْمِنِينَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا(115) Û kîjan merivê, ji piştî ku rêya rast jê ra diyar bibe, paşê ewa di hemberê pêxember da dutîretî bike û bi xweber jî bi peyrewê wê rêya ku ewa pêştirê rêya bawergera ne; emê jî ewî bizivirîne wê rêya ku ewa li bal da zivirêya ye û emê ewî bixin dojê. Ewa doja çiqa sikê êwran e ئهوهش دوژمنایهتی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) بکات و لێی جیابێتهوه له دوای ئهوهی ڕێگهی ڕاست و دروستی بۆ ڕوون بۆتهوه و ڕێبازێک بگرێتهبهر که جیابێت له ڕێگهو ڕێبازی ئیمانداران، ئهوه ڕووی وهردهچهرخێنین بۆ ئهو ڕووگهو بهرنامهیهی ههڵی بژاردووهو ڕووی تێکردووه، (له قیامهتیشدا) دهیخاته ناو دۆزهخهوه و دهیسوتێنین که ئهویش سهرئهنجامێکی زۆر ناخۆش و سامناکه. |
إِنَّ اللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَاءُ ۚ وَمَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا(116) Bi rastî Yezdan (gunehê) ku jê ra hevrî bê çêkirinê nabaxişîne, ji pêştirê vî (gunehî, Yezdan) ji bona kêra bivê (gunehê wî) dibaxişîne û kîjan meriv ji bona Yezdan ra hevrîyan bigire, bi sond! Îdî ewa bi wundabûneke dûr wunda bûye بهڕاستی خوا خۆش نابێت لهوه هاوهڵ و شهریکی بۆ بڕیار بدرێت و جگه لهو (هاوبهش دانانه) له گوناهانی تر بۆ ههر کهس بیهوێت و شایسته بێت و (پهشیمان بێت) خۆش دهبێت، جا ئهوهی شهریک و هاوهڵ بۆ خوا بڕیار بدات، ئهوه بهڕاستی گومڕا بووه بهگومڕاییهکی زۆر دوور. |
إِن يَدْعُونَ مِن دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِن يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطَانًا مَّرِيدًا(117) Ewan (hevrîçêkeran) ji pêştirê Yezdan hey gazî (hinek xudayên) mê dikin û ewan (bi vê gazîkirina xwe) hey gazî pelidê hînckar dikin (ئهو هاوهڵگهرانه) ئهوهی هاناو هاواری بۆ دهبهن و دهیپهرستن ـ جگه لهخوا ـ چهند پهرستراوێکی کار تێکراون (پهرستراو دهبێت کارتێکهر بێت نهک کارتێکراو، بۆیه بتهکانیان بهمێینه ناوناوه وهک: لات و عوززا)، تهنها هاناو هاواریشیان ههر بۆ شهیتانی سهرکهش و یاخی یه که له ههموو خێرێک داماڵراوه. |
لَّعَنَهُ اللَّهُ ۘ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ نَصِيبًا مَّفْرُوضًا(118) Yezdan ewa pelîda deherandîye. Û pelîd (ji bona Yezdan ra) gotîye: “Bi rastî ezê ji benddeyên te pareke hatîye diyarkirinê. hildim ئهو شهیتانهی که خوا نهفرینی لێکردووه وتوویهتی: سوێند بێت به تۆ ئهی خوا بهشێکی دیاریکراو له بهندهکانت دائهبڕم له ئیمان و خواناسی. |
وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ ۚ وَمَن يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِّن دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُّبِينًا(119) Û ezê ewan bendeyên te ne (ku para min ketine) ji rêya rast wunda bikim û ezê bi wan minî minyan bidime pevxistinê (ku ewan jîna xwe wusa pêş va beherin) û ezê fermana wan bikim, ku ewan îdî guhê tarişan biqelêşin (ji bona pûtan ra duruf bikin) û ezê fermana wana bikim, ku ewan; ewî rûçikê Yezdan afirandîye biguhurin (ji bona bedewî û rindaya xwe, ru û rûçik, heya bi mêyîtî û nêritî jî xwe biguhurin.) Û kîjan meriv bi rastî ji pêştirê Yezdan, pelîd ji xwe ra serkar bigire; îdî bi sond! Ewî zîyaneke ber çavî kirîye سوێند بێت به تۆ گومڕایان دهکهم و به ئاوات و خهیاڵی پووچهوه سهرگهرمیان دهکهم و خۆم فرمانیان پێدهدهم و هانیان دهدهم و ئهوجا ئهوانیش بێگومان گوێی ئاژهڵهکانیان دهبڕن، ههروهها فرمانیان پێ دهدهم ئهوانیش دروست کراوانی خوا دهستکاری بکهن و بیگۆڕن (لهم سهردهمهدا ئهڵقه لهگوێکانی بهناو زانا دهستکاریی جینات و سیفاتی ڕهچهڵهکیی دهکهن و بهگوێی شهیتان دهکهن، ئادهمیزادو زیندهوهران تێکدهدهن، جگه لهههندێکیان نهبێت که مهبهستیان خزمهتی ئادهمیزاده)، جا ئهوهی له جیاتی خوا شهیتان بکاته پشتیوانی خۆی، ئهوه بهڕاستی دووچاری زیان و خهسارهتمهندیهکی ئاشکرا بووه. |
يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ ۖ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا(120) Pelîd (ji bona wan ra) pey mana (pir tiştan) dide û minî mîniyan ji bona wan ra pevdixe. Pelîd ji pêştirê xapandinê, qe tu tiştî ji wan ra peyman nade (شهیتان) بهڵێنیان دهداتێ و ئاوات و ئارهزوو دهڕازێنێتهوه بۆیان، دیاره که شهیتانیش هیچ بهڵێنێکیان پێنادات جگه له فریودان و خهڵهتاندن نهبێت. |
أُولَٰئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَلَا يَجِدُونَ عَنْهَا مَحِيصًا(121) Êwra vanaya paşîyê hey doj e. Ewan ji dojê qe tu rêya ferestîyê jî nabînin ئائهوانه جێگهو سهرهنجامیان دۆزهخه و کهلێنی لێ دهرچوونیان دهست ناکهوێت. |
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۖ وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا ۚ وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِيلًا(122) Û ewanê ku bawer kirine û karê aştî kirine hene! Bi rastî emê ewan bixne wan bihiştên, ku di binê (darê wan da) çem dikişin. Ewanê di wan bihiştan da hey bimînin. Eva peymaneke rast e ji Yezdan e. Û gelo ji Yezdan bi gotin; rastgotî, kê heye ئهوانهش باوهڕیان هێناوه و کارو کردهوه چاکهکانیان ئهنجامداوه، ئهوه لهمهودوا دهیانخهینه ناو باخهکانی بهههشتهوه که چهندهها ڕووبار بهژێر درهخت و بهبهردهم کۆشکهکانیدا دهڕوات و ژیانی ههمیشهیی و نهبڕاوه و بهردهوام تیایدا دهبهنهسهر، ئهوه بهڵێنێکی نهگۆڕاوی خوایی یه، جاکێ ههیه ڕاستترو دروستتر له خوا بهڵێنی خۆی بباتهسهر؟ |
لَّيْسَ بِأَمَانِيِّكُمْ وَلَا أَمَانِيِّ أَهْلِ الْكِتَابِ ۗ مَن يَعْمَلْ سُوءًا يُجْزَ بِهِ وَلَا يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا(123) (Gelî bawergeran! Evan xelat û celatên hanênan) ne bi mînî mînîya we dibe, ne jî bi mînî mînîya xweyê pirtûkan dibe. Kîjan meriv sikatîyan bike, ewayî bi wê sikatîyî bê celatkirinê û ji bona wî ra ji pêştirê Yezdan rastê tu serkar û arîkarekî nayê (پاداشت و ڕێزو نرخ) نه به ئارهزووی ئێوهیه، نه به ئارهزووی خاوهنانی کتێبه، ئهوهی خراپهو گوناهێک بکات، ئهوه بههۆیهوه سزا دهدرێت و هیچ کهس و هیچ هێزێکی تری دهست ناکهوێت جگه له خوا پشتگیریی بکات و یارمهتی بدات. |
وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا يُظْلَمُونَ نَقِيرًا(124) Û çi mêr û çi jin bi bawergerî, kîjan kesê ji karên aştîkaran bike, îdî ewanê bikevine bihiştê û wekî çirûskekî jî li wan cewr nayê kirinê ئهوهش کردهوه چاکهکان ئهنجام بدات نێر بێت یان مێ لهکاتێکدا ئیماندار بێت، جا ئهوانه دهچنه بهههشتهوهو بهقهدهر پهردهی ناوکی خورما ستهمیان لێناکرێت. |
وَمَنْ أَحْسَنُ دِينًا مِّمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۗ وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلًا(125) Û gelo ji "OL" a wî kesê, ku bi qencî xwe hispartîye Yezdan û bûye peyrewe "OL" a Îbrahîm e, ku ji xwarîye li bal rastîyê da derketîye, "OL"a kîjanan rast e? Û Yezdan jî Îbrahîm ji xwe ra dost girtibû کێ ههیه ئاینی چاکتره پهسهندترو جوانتر بێت لهو کهسهی ڕووی کردۆته خوا و خۆی تهسلیمی ئهوزاته کردووهو لهکاتێکدا کارجوان و کار پهسهندهو شوێنی ئاینی ئیبراهیمی ملکهچ و فهرمانبهردار کهوتبێت، که خوا ئیبراهیمی کردۆته خۆشهویستی خۆی ڕێزداری کردووه. |
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ مُّحِيطًا(126) Û çi tişta di ezman da heye û çi tişta di zemîn da heye, hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne. Şixwa Yezdan ewan tiştan hemû jî (bi zanîn) hildaye binê hêza xwe ههرچی له ئاسمانهکان و ههرچی له زهویدا ههیه ههر خوا خاوهنیانهو دهسهڵاتی ئهو خوایه دهوری ههموو شتێکی داوه (بهوردیی و بهتهواویی له ههموو شتێک ئاگاداره). |
وَيَسْتَفْتُونَكَ فِي النِّسَاءِ ۖ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ وَأَن تَقُومُوا لِلْيَتَامَىٰ بِالْقِسْطِ ۚ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا(127) (Muhemmed!) Ewan (di mefê) jinan da (ku para wan ji malê mîratê çiqas e) ji te dipirsin. (Tu ji bona wan ra aha) beje: “Şixwa Yezdan (di mafê) wan da ji bona we ra (rê) dayê (nişankirinê): Ewa malê mîrata ku ji bona wan jinên sêwî ra hatine dîyarkirinê, hûn bi xweber jî divên ku bi wan ra kevîn bibin û (mafê wan) kurên bê wec û (mafê) sêwîyan ku hûn bi (dadvanî) mafê wan ragirin, di pirtûkê da ji bona we ra hatîye xwendinê.” Û hûn ji qencîyan çi bikin, bi rastî îdî Yezdan bi wan dizane ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پرسیارت لێدهکهن دهربارهی ئهوهی که پێویسته پیاوان ئهنجامی بدهن بهرامبهر به ژنان، پێیان بڵێ: خوای گهوره دهربارهیان وهڵامتان دهداتهوه؛ جائهوهی بهسهرتاندا دهخوێندرێتهوه له قورئاندا (روونی کردۆتهوه لهمهوپێش له سهرهتای ئهم سوورهتهوه) دهربارهی ئهو کچه بێ باوکانهی ئهوهی خوا بۆی داناون نایاندهنێ و ناشتانهوێت مارهیان بکهن و (رێگهش له شووکردنیان دهگرن) و دهربارهی میراتی ئهو منداڵه بێ دهسهڵاتانهی ناتانهوێت بهدادپهروهری ههڵسوکهوت و مامهڵهیان لهگهڵدا بکهن و بهرپاکردنی دادگهریی لهنێوان بێ باوکاندا (ئهرکی سهرشانی ئیماندارانه)، ئهوهی که ئهنجامی دهدهن له چاکه ئهوه بێگومان خوای گهوره پێی ئاگاداره بهچاکهکاریی لهگهڵ منداڵانی بێ باوکدا (که مافیان بدهن و ستهمیان لێنهکهن)، جا ههر خێرو چاکهیهک ئهنجام بدهن خوا زانایه پێی. |
وَإِنِ امْرَأَةٌ خَافَتْ مِن بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَن يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا ۚ وَالصُّلْحُ خَيْرٌ ۗ وَأُحْضِرَتِ الْأَنفُسُ الشُّحَّ ۚ وَإِن تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا(128) Û heke jinek tirsîya ku bi mêre xwe ra derbasî nake, ya jî tirsîya ku mêrê wêyî dest ji wê berde, ji bona aştîya di nava xwe da heke xebatê bikin, tuzîyan û gunehkarî li ser wan tune ye. Şixwa hevhatin (ji bona wan ra) çêtir e. Û can bi xweber jî ji bona kumreşîye ra hatîye amadakirinê. Û heke hûn qencîyan bikin (bi hev ra darbasî bikin) û hûn xwe ji bê mafîyê biparisînin (hûn bizanin!) bi rastî Yezdan bi tişta hûn dikin îdî agahdar e ئهگهر ئافرهتێک له لووت بهرزی یان پشت ههڵکردنی مێردهکهی ترسا، ئهوه هیچ گوناهیان لهسهر نیه و کارێکی چاکه: ئهگهر نێوان خۆیان چاک بکهن و لهسهر شێوازێک ڕێک بکهون (وهک ئهوهی ئافرهتهکه دهست ههڵگرێت لهههندێ مافی خۆی تابهڕێزو سهربهرزیهوه بمێنێتهوه لهگهڵ مێردهکهیدا) ههمیشه ڕێکهوتن و تهبایی شتێکی چاک و پهسهنده، ههرچهنده خهڵکی به سروشت حهز بهرهزیلی دهکهن و تهنها بهرژهوهندی خۆیان دهوێت، (ئهگهر قیامهت و بهههشت و دۆزهخ لهبهرچاو نهگیرێت) جا ئهگهر چاکهکارو ڕهفتارجوان بن (لهگهڵ هاوسهرانتاندا)و خاوهن تهقواو پارێزکار بن و ستهمیان لێ نهکهن، ئهوه دڵنیابن بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام ئاگایه به کارو کردهوهتان. |
وَلَن تَسْتَطِيعُوا أَن تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ ۖ فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ ۚ وَإِن تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا(129) Hûn çiqa ced dikin, bikin, bi rastî dîsa hûn nikarin di nava jinan da dadvanî bikin. Barî îdî hûn bi hemûtî li bal yekê (ji wan jinên xwe da) hogirî nekin, ku hûn ewa mayî jî wekî wanê darda mayî bihelin. Û heke hûn aştî bikin (bi wan ra derbasîyê bikin) û hûn xwe ji bê mafîtîyê biparisînin (hûn bizanin!) bi rastî Yezdan îdî baxişkarê dilovîn e ههرگیز ئێوه ناتوانن له نێوان هاوسهرهکانتاندا دادپهروهرانه ڕهفتار بکهن، له کاتێکدا ئهگهر زۆریش سوور بن لهسهری، جا کهوابوو نهکهن ههر ڕوو له یهکێکیان بکهن به تهواوی ئهوی تر واز لێبهێنن وهک ههڵپهسێرراو، نه ئهوهیه مێردار بێت، نه ئهوهشه بێ مێرد بێت، خۆ ئهگهر چاکسازی بکهن و ڕێک بکهون و خۆتان بپارێزن له ستهم، ئهوه بهڕاستی خوا ههمیشهو بهردهوام لێخۆشبوو میهرهبانه. |
وَإِن يَتَفَرَّقَا يُغْنِ اللَّهُ كُلًّا مِّن سَعَتِهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ وَاسِعًا حَكِيمًا(130) Û heke ewan herduk (jin û mêr) ji hev raqetin, Yezdanê ewan herdukan jî ji maldarya xwe zengîn bike (ewanan hewciyê hevdu nake). Şixwa Yezdan zengînê bijejke ye خۆ ئهگهر ژن و مێرد لێک جیاببنهوه (بهگوێرهی شهرع و بهرنامهی خوا) ئهوه خوا ههریهکهیان شادو بێ نیازو بهختهوهر دهکات، له بهخشینی فراوانی خۆی (بههاوسهرێکی گونجاو) چونکه خوا ههمیشهو بهردهوام فراوانگیرو دانایه. |
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ وَصَّيْنَا الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَإِيَّاكُمْ أَنِ اتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَإِن تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ غَنِيًّا حَمِيدًا(131) Û çi tiştên di ezmana da heye û çi tiştên di zemîn da, heye hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne. Bi sond! Me li wanê ku di berya we da ji wan ra pirtûk hatibûye, şîret kirîye û me li we jî şîret kirîye, ku hûn parizaya Yezdan bikin û heke hûn filetîya Yezdan bikin, hûn bi rastî (bizanin)! Îdî çi tiştên di ezmana da heyî û çi tiştên di zemîn da heyî hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne. Şixwa Yezdan bi xweber jî bê perwayî pesinvan e ههر بۆ خوایه ئهوهی له ئاسمانهکان و ئهوهی له زهویدایه، سوێند بهخوا بهڕاستی ئێمه ئامۆژگاری و فهرمانمانداوه بهسهر ئهوانهی بهرنامهی خوایان بۆ هاتبوو له پێش ئێوه، ههروهها ئامۆژگاری ئێوهشمان کردووه له خوا بترسن و به تهقواو پارێزکاربن، خۆ ئهگهر بێ باوهڕو یاخی بن (ئهوه خۆتان زیان دهکهن)، چونکه بهڕاستی ههر بۆ خوایه ئهوهی له ئاسمانهکان و ئهوهی له زهویدایه، خوایش ههمیشهو بهردهوام بێ نیازهو شایستهی سوپاسه. |
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا(132) Û çi tiştên di ezmanan da heyî û çi tiştên di zemîn da heyî, hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne. Û şixwa Yezdan bi serkarî bes e ههر بۆ خوایه ئهوهی له ئاسمانهکان و ئهوهی له زهویدایه و ههر ئهو خوایه بهسه بۆ ئهوهی چاودێر بێت و کاروباری پێ بسپێریت (ئاسمانهکان ههر خوا خۆی فراوانییان دهزانێت و نهێنیهکانی زهویش کهمێکی زانراوه). |
إِن يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ أَيُّهَا النَّاسُ وَيَأْتِ بِآخَرِينَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ ذَٰلِكَ قَدِيرًا(133) Gelî kesan! Heke Yezdan bivê, wê we behere (tune bike) û wê (di şûna we da) hinekî mayî (ne ji we) bîne. Û bi rastî Yezdan bi vê kirinê dişî (hêza wî li ser wê kirine heye) خهڵکینه، ئهگهر خوا بیهوێت، ئێوه لهناو دهبات و کهسانی تر دههێنێته مهیدانهوه و خوا ههمیشه و بهردهوام دهسهڵاتی بهسهر ئهوکارهدا ههیه. |
مَّن كَانَ يُرِيدُ ثَوَابَ الدُّنْيَا فَعِندَ اللَّهِ ثَوَابُ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا بَصِيرًا(134) Kîjan merivê qencên cihanê bivê, îdî (bira ewa bizane) qencên cihanî û qencên gav û danê para da jî hemûşk li bal Yezdan heye. Bi rastî Yezdan bihîstokê dîdevan e ئهو کهسهی تهنها پاداشتی دنیای دهوێت (ئهوه بابزانێت) که لای خوا پاداشتی دنیاو پاداشتی قیامهتیش ههیه، خوا ههمیشهو بهردهوام بیسهرو بینایه. |
۞ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَىٰ أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ ۚ إِن يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَىٰ بِهِمَا ۖ فَلَا تَتَّبِعُوا الْهَوَىٰ أَن تَعْدِلُوا ۚ وَإِن تَلْوُوا أَوْ تُعْرِضُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا(135) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn bibin arîkarê dadvanîyê. Hûn ji bo Yezdan, li ser we bi xweber be jî ya jî li ser da û bav û pismamê we, ku zengin û xezan bin jî (qe raqetandinê) nekin, nihrevanîyê (şahîdîyê) bidin. Loma Yezdan ji wan (zengin û xezanan) babettir e (ku hûn rûmeta wî bigirin). Îdî ji bona ku hûn dadvanî nekin, nebine peyrewê dilxwestina xwe. Û heke hûn , (di nava wan da durûtî bikin, zimanê xwe) xaro maro bikin (ku nihrewanî ji bona wan ra bi kêr were ji bona ewan bêne parisandinê) ya jî ji (nihrewanîyê) dest berdin (rastîyê nebêjin) îdî (hûn bizanin) bi rastî Yezdan bi tişta hûn dikin agahdar e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه ههمیشه ڕاگری دادوهری بن و شایهتیی بۆ خوا بدهن، با شایهتیهکهشتان زیانی بۆ خۆتان و دایک و باوکتان یان خزمانیش ههبێت، ئهگهر کهسانێک لهوانه دهوڵهمهندبێت یان ههژار خوا بهرژهوهندی ئهوان چاکتر دهزانێت له ئێوه (واته بهتهماعی دهوڵهمهندی له دادپهروهری لامهدهن و بههۆی نهداریی و بهزهیی بێ جێ له حهق لامهدهن) نهکهن شوێن ئارهزووی نهفس بکهون له دادپهروهری لابدهن، جا ئهگهر ئێوه پێچ لێ بدهن (زمان بگۆرن) و شایهتی ناحهق بدهن، یان پشت ههڵکهن، ئهوه چاک بزانن خوا ئاگاداره به کارو کردهوهتان. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي نَزَّلَ عَلَىٰ رَسُولِهِ وَالْكِتَابِ الَّذِي أَنزَلَ مِن قَبْلُ ۚ وَمَن يَكْفُرْ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا بَعِيدًا(136) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! Hûn bi Yezdan û bi Pêxemberê wî û bi wê pirtûka, ku ewî li ser Pêxemberê xwe da hinartîye û bi wê pirtûka ku ewî hêj berê da hinartîye, bawer bikin. Û kîjan merivê ku bi Yezdan û bi firişteyên wî û bi pirtûkên wî û bi pêxemberên wî û bi dan û gavê para da filetî bike, îdî bi sond! Ewa di wundabûneke dûr da wunda bûye ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، بهردهوام و دامهزراو بن لهسهر ئیمان به خوا و پێغهمبهرهکهی و بهو قورئانهش که له ماوهی چهند ساڵێکدا دایبهزاندووه بۆ پێغهمبهرهکهی و بهو کتێبانهش که پێشتر ڕهوانهی کردوون، جا ئهوهی باوهڕی نهبێت بهخواو فریشتهکانی و به کتێبهکانی و بهپێغهمبهرانی و بهرۆژی دوایی، ئهوه بهڕاستی گومڕابووه بهئهوپهڕی گومڕایی. |
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَّمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ سَبِيلًا(137) Bi rastî ewanê bawer kirine, paşê bûne file, paşê dîsa bawer kirine, li pey wî da dîsa bûne file, paşê filetî pir kirine hene! Yezdan ji bona wan ra baxişandinê nake û ewan li bal tu rêya rast da jî nayne بهڕاستی ئهوانهی باوهڕیان هێناوه و دوایی پاشگهز بوونهتهوه، دووباره ئیمانیان هێنایهوه و دوایی پاشگهز بوونهوه، لهوهودوا زیاتر له بێ دینی و کافریدا ڕۆچوون، هیچ کات خوا لهوانه خۆشنابێت و ڕێنمووییان ناکات بۆ ڕێبازێکی سوود بهخش. |
بَشِّرِ الْمُنَافِقِينَ بِأَنَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا(138) (Muhemmed!) Tu mizgînê bide durûyan, ku bi rastî ji bona wan ra şapateke dilsoz heye (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) مژده به دووڕووهکان بده که بهڕاستی سزایهکی بهئێشیان بۆ ئاماده کراوه!! |
الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَيَبْتَغُونَ عِندَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا(139) Ewan (durûyan) ji xêncî bawergeran, filan ji xwe ra serkar digirin. Gelo qey ewan li bal wan filan ji xwe ra rûmetê divên? Îdî bi rastî serfirazî û rûmet hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne ئهو دووڕووانهی که بێ باوهڕهکان دهکهنه پشتیوان و یارویاوهری خۆیان لهجیاتی ئیمانداران، ئایا دهیانهوێت عیززهت و دهسهڵات و سهربهرزیان لای ئهوان دهست بکهوێت؟ (ئهوانه بهههڵهدا چوون) چونکه بهڕاستی عیزهت و باڵاداستی و سهربهرزیی ههر ههمووی بۆ خوایه. |
وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَابِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّىٰ يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ ۚ إِنَّكُمْ إِذًا مِّثْلُهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَافِقِينَ وَالْكَافِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا(140) Û bi sond! (Yezdan) di pirtûkê da li ser we da hinartibû, gava we bihîst ku ewan (durûyan) bi beratên Yezdan dibine file, ya jî bi wan beratan tinazan dikin, heya ewan (durûyan) noqê mijûlîyên mayî nebin, hûn bi wan ra rûnenên, Heke hûn di wê gavê da bi wan ra rûnên, hûn jî îdî dibine wekî wan. Bi rastî Yezdan durû û filan bi hev ra di dojê da dicivîne بهڕاستی (خوای گهوره) له قورئاندا ئهم بڕیارهی ناردووه بۆ سهرتان که: ههر کاتێک له جێیهکدا گوێتان لێ بوو کوفرو گاڵته بهئایهتهکانی خوا دهکرا، ئهوه دامهنیشن لهگهڵ ئهوانهدا ههتا قسهو باسهکهیان بهگۆڕن (ئهگهر دابنیشن و گوێ نهدهنێ) ئهوه بهڕاستی ئێوهش لهو کاتهدا وهک ئهوانن و (حسابی ئهوانتان بۆ دهکرێت) بهڕاستی خوا دووڕووهکان و بێ باوهڕهکان ههموویان له دۆزهخدا کۆدهکاتهوه. |
الَّذِينَ يَتَرَبَّصُونَ بِكُمْ فَإِن كَانَ لَكُمْ فَتْحٌ مِّنَ اللَّهِ قَالُوا أَلَمْ نَكُن مَّعَكُمْ وَإِن كَانَ لِلْكَافِرِينَ نَصِيبٌ قَالُوا أَلَمْ نَسْتَحْوِذْ عَلَيْكُمْ وَنَمْنَعْكُم مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ ۚ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا(141) Ewan (durûyan) dîdarya temtêla we dikin. Îdî heke ji bona we ra ji Yezdan ferestîyek hatibe (aha) gotine: “Ma qey em jî bi we ra ne bûn?” Û heke (di qirînê da) ji bona filan ra parek hebe; (ewan filan di qirînê da serfiraz bibin) ji bona filan ra jî (aha) gotine: “Ma qay me di dizîka da arîkarya we ne dikir? Û me hûn ji bawerkaran ne didane parizandine? (Di van her du kirinê xwe da jî ewan durûyan divên, ji we her du destan jî ku pareke ji şorê ji xwe ra hildin). Îdî bi rastî Yezdanê di roya rabûna hemû da, berewenîya di nîveka we da bike. Bi rastî Yezdan ji bona filan ra tu rêya servahatîyên wan, li ser bawergeran çê nake ئهوانهی که خۆیان بۆ ئێوه مهڵاسداوه چاوهڕوانی بهسهرهاتتان دهکهن، ئهگهر سهرکهوتنێکتان لهلایهن خواوه دهست بکهوێت دهڵێن: ئهی ئێمه لهگهڵتاندا نهبووین؟! خۆ ئهگهر کافرهکان بهشێکیان ببێت له سهرکهوتن، دووڕوهکان دهڵێن: ئایا ئێمه لهسهر ئێوهمان نهدهکردهوه و، نهمانهێشت ئیمانداران زیانتان پێبگهیهنن، ئینجا خوا له ڕۆژی قیامهتدا دادوهریی دهکات له نێوانتاندا (ئهی بێ باوهڕ و دووڕووهکان) دڵنیابن ههرگیز خوا نایهڵێت بێ باوهڕان بهسهر ئیمانداراندا دهست ڕۆیشتوو بن و ڕیشهکهنیان بکهن. |
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَهُوَ خَادِعُهُمْ وَإِذَا قَامُوا إِلَى الصَّلَاةِ قَامُوا كُسَالَىٰ يُرَاءُونَ النَّاسَ وَلَا يَذْكُرُونَ اللَّهَ إِلَّا قَلِيلًا(142) Bi rastî durû (divên) ku Yezdan bixapînin û Yezdan bi xweber jî; ka xapandin çî ye, wê bide nîşanê wan. Û di gava (ewan durûyan ji bona) nimêjjkirinê radibin, ewan bi sistayî rabûne (nimej kirine). Ewan (nimêja xwe) ji bona ku meriv bejin: “(evan nimêj dikin)” loma dikin. Ewan Yezdan hey bi hindik bîra xwe tînin بهڕاستی دووڕووهکان (وا دهزانن) فێڵ له خوا دهکهن (لهکاتێکدا) ئهو زاته فێڵهکانیان پووچ دهکاتهوه (نازانن که دیار و نادیار، لای خوا ڕوون و ئاشکرایه)، ههر کاتێکیش (بۆ ڕیاو ڕووپامایی) ههڵدهستن بۆ نوێژ، زۆر بهلهش گرانیی و تهمهڵیی ههڵدهستن، ئهوانه ڕیایی و ڕوپامایی بۆ خهڵکی دهکهن، زۆر کهم یادی خوا دهکهن. |
مُّذَبْذَبِينَ بَيْنَ ذَٰلِكَ لَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ وَلَا إِلَىٰ هَٰؤُلَاءِ ۚ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَلَن تَجِدَ لَهُ سَبِيلًا(143) Ewanan (di nava bawergeran û filan da mane) ne ji (bawergeran in) û ne jî ji (filan in). Û bi rastî Yezdan kîjan merivî ji rêya rast derxe, îdî tu ji bona wî ra raste tu rêyan nayê ئهوانه گیریان خواردووه لهو نێوانهدا، نهئهوهیه پاڵ بدهن بهئیماندارانهوه، نهئهوهشه پاڵ بدهن بهکافرانهوه، ههر کهس خوا (بههۆی نالهباریی خۆیهوه) گومڕای بکات، ئهوه ههرگیز ناتوانیت ڕێبازێکی ڕاست و ڕزگاری بۆ بدۆزێتهوه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَتُرِيدُونَ أَن تَجْعَلُوا لِلَّهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَانًا مُّبِينًا(144) Gelî ewanê ku we bawer kirîye! hûn ji xêncî wanê bawer kirine, filan ji xwe ra serkar negirin. Qey hûn divên ku hûn ji bona Yezdan ra li ser xwe da, beratên bi hêz bidin, (ku Yezdan jî we bi wan beratên bi hêzên ber çavî şapat bike) ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه بێ باوهڕان مهکهنه یارو یاوهری خۆتان لهجیاتی ئیمانداران، ئایا دهتانهوێت به دهستی خۆتان بهڵگهیهکی ئاشکرا بدهنه دهست خوا لهسهر خۆتان. |
إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا(145) Bi rastî ewanê durû di maxê agirê jêr da nin. Û tu ji bona wan ra rastê tu arîkarî nayê بهڕاستی دووڕووهکان له چینی ههره خواری ناو دۆزهخدان و ههرگیز بۆ ئهوان پشتیوانێکت دهست ناکهوێت. |
إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَاعْتَصَمُوا بِاللَّهِ وَأَخْلَصُوا دِينَهُمْ لِلَّهِ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ ۖ وَسَوْفَ يُؤْتِ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ أَجْرًا عَظِيمًا(146) Ji pêştirê wanê ku ji kirine xwe poşman bûne û karê aştî kirine û xwe (bi pirtûka) Yezdan girtine û "OL"a xwe hey ji bona Yezdan ra xurî kirine. Îdî evanê (bi van salixan) bi bawergeran ra nin. Yezdanê bi rastî ji bona bawergeran ra xaletên mezin bîne جگه لهوانهیان تهوبهی ڕاستهقینهیان کردووه و کارونیهتیان چاک کردووه و دهستیان بهئاینی خواوه گرتووه و پهیڕهوی بهرنامهکهی دهکهن و بهتهواویی دین و ئاینیان ساغ کردۆتهوه بۆ خوا، جا ئهوانه لهگهڵ ئیمانداراندا دهبن و (لهگهڵ ئهواندا حهشر دهکرێن)، بێگومان لهئایندهدا خوا پاداشتی زۆرو بێ سنوور دهبهخشێت بهئیمانداران. |
مَّا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِن شَكَرْتُمْ وَآمَنتُمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا(147) Heke hûn sipazîya (Yezdan bikin) û hûn bi wî bawer bikin, Yezdanê bi şapatdana we çi bike? Û Yezdan bi xweber jî sipazvanê zana ye خوا چ پێویستیهکی بهسزادانی ئێوه ههیه؟ ئهگهر شوکرانه بژێرو سوپاسگوزاربن و ئیمان و باوهڕی دامهزراوتان ههبێت، خوایش ههمیشهو بهردهوام سوپاسگوزاری بهنده چاکهکانیهتی و زاناو ئاگایه پێیان. |
۞ لَّا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلَّا مَن ظُلِمَ ۚ وَكَانَ اللَّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا(148) Yezdan ji pêştirê wî merivê, ku li wî hatîye cewrkirinê, ji mijîliyên sikên bi eşkere bêne gotinê hez nake (yani Yezdan sikati, axiftin ve jî jê hez nake, hemberya wî bi celatî dide). Û Yezdan bîhistokê zana ye بێگومان خوا حهز ناکات له قسهی ناشیرین و نابهجێ و ناو ناتۆره وتن و جنێودان، مهگهر کهسێک ستهم لێکراو بێت، خوا ههمیشهو بهردهوام بیسهرو زانایه. |
إِن تُبْدُوا خَيْرًا أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَن سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ عَفُوًّا قَدِيرًا(149) Heke hûn qencîyekî eşkera bikin, ya jî hûn veşerin, ya jî hûn ji sikatên (hatine kirinî) biborin (hûn bizanin!) bi rastî Yezdan daborîyê bi hêz e ئهگهر کردارو گوفتارو بهخششی خۆتان ئاشکرا بکهن یان بیشارنهوه، یاخود چاوپۆشی له ههڵهو گوناهێک بکهن، ئهوه بێگومان خوا ههمیشهو بهردهوام لێخۆشبووه بهدهسهڵاتیشه. |
إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيُرِيدُونَ أَن يُفَرِّقُوا بَيْنَ اللَّهِ وَرُسُلِهِ وَيَقُولُونَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَنَكْفُرُ بِبَعْضٍ وَيُرِيدُونَ أَن يَتَّخِذُوا بَيْنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا(150) Bi rastî ewanê bi Yezdan û bi Pêxemberê wî dibine file (bawer nakin) û ewan divên, ku dutîreti di nava Yezdan û Pêxemberên wî da çê bikin û ewan dibejin: “Em bi hinekî (pêxemberan) bawer dikin û em bi hinek (pêxemberan jî) dibine file (bi wan bawer nakin).” Û ewan divên, ku (di nava filetî û bawerîyê da) ji xwe ra rêyeke nîvwarî bigirin, hene بێگومان ئهوانهی باوهڕ به خواو پێغهمبهران ناهێنن و دهیانهوێت جیاوازی بکهن له نێوان خواو پێغهمبهرهکانیدا (گوایه باوهڕیان بهخوا ههیه بهڵام باوهڕیان بهپێغهمبهران نیه)، (یاخود) دهڵێن: باوهڕ دههێنین بهههندێک له پێغهمبهران و باوهڕ بهههندێکیان ناهێنین و دهیانهوێت لهو نێوانهدا ڕێگه و بهرنامهیهک بۆ خۆیان بهدهست بهێنن... |
أُولَٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ حَقًّا ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ عَذَابًا مُّهِينًا(151) Bi rastî evan in, ku bi rastî file ne. Û me bi xweber jî ji bona filan ra şapateke sernegûn amade kirîye ئا ئهو کهسانه بهڕاستی ههر بێ باوهڕن و بۆ بێ باوهڕان سزایهکی سهر شۆڕکهرمان ئامادهکردوه. |
وَالَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَلَمْ يُفَرِّقُوا بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ أُولَٰئِكَ سَوْفَ يُؤْتِيهِمْ أُجُورَهُمْ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا(152) Û ewanê, ku bi Yezdan û bi Pêxemberên wî bawer kirine û di nava yekê ji wan da jî qe dutiretî nakin, hene! Bi rastî (Yezdan) ê di nêzîk da xelata wan bide wan. Û Yezdan bi xweber jî baxişkarê dilovîn e ئهوانهی باوهڕیان به خوا و پێغهمبهرهکانی هێناوه و هیچ جۆره جیاوازیهکیان نهکردووه له نێوان هیچ کامیانداو باوهڕیان به ههموویان ههیه، ئا ئهوانه لهئایندهدا خوای گهوره پاداشتی خۆیان دهداتێ، خوای گهورهش ههمیشه و بهردهوام لێخۆشبوو میهرهبانه (بۆ باوهڕداران). |
يَسْأَلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَن تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِّنَ السَّمَاءِ ۚ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَىٰ أَكْبَرَ مِن ذَٰلِكَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ۚ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَن ذَٰلِكَ ۚ وَآتَيْنَا مُوسَىٰ سُلْطَانًا مُّبِينًا(153) Ewanê wayê pirtûk hene! Ewan (Muhemmed!) ji te dipirsin; ku tu ji ezmana bi ser wan da pirtûkekî bidî hinartinê. Bi sond! Ewan ji Mûsa, hêj ji vê meztir pirsîne. Ewan ji Mûsa ra (aha) gotine: “Ka îdî (Mûsa!) tu Yezdan bi eşkere bi me bide dîtinê.” Bi sedema cewra ewan kirî, îdî birûska bêhişî bi van girtîye. Ji piştî ku ji wan ra beratên daveker jî hatibûn, ewan dîsa golik ji xwe ra girtin hebandin, îdi me ewan ji wan sikatên wan (ji piştî poşmanîya wan) baxişandin û me ji Mûsa ra jî beratên bi hêzên daveker anîne ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) خاوهنانی کتێب داوای ئهوهت لێدهکهن که له ئاسمانهوه کتێبێکیان بۆ دابهزێنیت، جا ئهوانه بهڕاستی داوای لهوه گهورهتریان له موسا کرد، وتیان: دهمانهوێت خوامان بهئاشکرا نیشان بدهیت، ئهسا ههوره بروسکهیهک لێیدان له سهرئهنجامی ئهو ستهمه ناڕهوایهو (ئهو داخوازیه نادروسهیاندا) کهچی لهوهودوا گوێرهکه پهرستیانکرد له دوای ئهو ههموو بهڵگه و موعجیزه ئاشکرایانه که بۆیان هات، جا لهوهشیان خۆش بووین و بهڵگهو موعجیزه و بهرنامهی ئاشکرامان بهخشی به موسا (تا ڕێنمووییان بکات). |
وَرَفَعْنَا فَوْقَهُمُ الطُّورَ بِمِيثَاقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُم مِّيثَاقًا غَلِيظًا(154) Û bi sedema peymana wan (ku bi hêz be) me (çîyayê bi nav) Tûr rakire ser wan û me ji bona wan ra (aha) gotiye: “Hûn bi kundetî di derî da bikebin (wî bajarî). Û me (ji bona wan ra aha jî) gotîye: “Hûn ji bona (nêçîra masîyan) di roya şemîyê da (ji qedexeme xwe) neborin.” Û me ji wan (li ser van biryaran) peymaneke bi hêz sitandiye بۆ چهسپاندن و وهرگرتنی پهیمانهکه کێوی (طور) مان بهرز کردهوه بهسهریانداو پێمان وتن: که له دهروازهی شاری (قدس)هوه بهسوژدهوه بچنه ژورهوه (ههروهها فرمانمانداو) وتمان: له ڕۆژانی شهموواندا دهستدرێژی مهکهن و (ڕاوه ماسی مهکهن، بۆ ئهو مهبهسته) پهیمانێکی توندو بههێزمان لێوهرگرتن. |
فَبِمَا نَقْضِهِم مِّيثَاقَهُمْ وَكُفْرِهِم بِآيَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ الْأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ ۚ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا(155) Îdî bi sedema, ku ewan peymana xwe şikênandibûn û ewan bi beratên Yezdan bûne file (bi wan bawer nekiribûne) û ewan pêxember bê mafî kuştibûne û bi wê gotina wanê, ku ewan (gotibûne): “Dilê me bi xêlî ye” (bi serê wan da me aşît anî). Na! Gotina wan nîne (dilê wan bi xêlî nîne) lê Yezdan bi sedema fıletîya wan, li ser dilê wan duruf kirîye. Ji pêştirê hindikên ji wan, îdî tu kes ji wan bawer nakin ئینجا بههۆی پهیمان شکاندنیان و بێ باوهڕیان بهئایهتهکانی خواو کوشتنی بهناحهقی پێغهمبهران لهلایهن ئهوانهوه و ئهو قسهیهشیان که دهڵێن دڵی ئێمه داخراوه و بهرگی پێوهیه (مهبهستیان ئهوهیه که ئامادهنین گوێ بۆ هیچ ڕاستیهک بگرن، خوا خهشمی لێگرتن و نهفرینی لێکردن) نهخێر بهو جۆره نیه که ئهوانه دهیڵێن، بهڵکو خوا مۆری ناوه بهسهر دڵ و دهروونیاندا بههۆی بێ باوهڕ بوونیانهوه، جا ههر بۆیه کهمێکیان نهبێت باوهڕناهێنن. |
وَبِكُفْرِهِمْ وَقَوْلِهِمْ عَلَىٰ مَرْيَمَ بُهْتَانًا عَظِيمًا(156) Û bi sedema filetîya wan e (bi Îsa) û bi wê gotina wan e; ku ewan bi wan gotinê xwe, vir û pizeke mezin avêtibûne Meryemê (ههروهها خوا ڕقی لێیانه) بههۆی بێ باوهڕ بوون و ئهو بوختانه گهورهیهی که بۆ مهریهم ههڵیانبهست... |
وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِن شُبِّهَ لَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ ۚ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ ۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا(157) Û bi sedema wê gotina wan e; ku ewan gotibûne: “Bi rastî Îsayê Mesîhê kûrê Meryemê ku pêxemberê Yezdan e, me kuştîye” (me bi wan da teşqele anîye). Ewan bi xweber jî Îsa ne kuştîbûne û ewan Îsa li çarmixê jî nexistîbûne, lê ji bona wan ra Îsa manendebûye. Û bi rastî ewan merivên (ku di mafê kuştina Îsa da du tîrebûne hene!) ewan bi xweber jî (di mafê kuştinê da) du dil in. Ji pêştirê peyrewîya gomanan ji bona wan ra (bi kuştina Îsa) qe tu zanîn tune ye. Bi rastî ewan Îsa ne kuştine بههۆی ئهو قسهیهشیان که دهیانوت به ڕاستی ئێمه مهسیح پێغهمبهری خوا عیسای کوڕی مهریهممان کوشتووه، کهچی لهڕاستیدا نهکوشتوویانهو نه له قهنارهو خاچیانداو، بهڵکو لێیان تێکچووه و (کهسێکی تریان کوشتووه له بری ئهو)، بهڕاستی ئهوانهی که بیرو بۆچوونی جیاوازیان لهو کێشهیهدا ههیه، خۆشیان له گوماندان تیایدا و ئهوانه هیچ زانستیهکی ڕاستیان نیه لهو بارهیهوه، جگه له شوێنکهوتنی گومان نهبێت و بهدڵنیاییهوه (دهڵێین) که نهیانکوشتووهو بۆیان نهکوژراوه. |
بَل رَّفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا(158) Lê Yezdan Îsa (ji diliqê merivtayî derxistîye) ewa li bal xwe da bilind kirîye. Û bi rastî Yezdan serfirazê bijejke ye نهخێر، بهڵکو خوا بهرزی کردهوه بۆ لای خۆی، خوا ههمیشهو بهردهوام باڵادهست و دانایه. |
وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا(159) Û bi rastî ewanê xwayê pirtûk hemûşk jî, wê hêj di berya mirina xwe da, bi Îsa bawer bikin û di roya rabûna hemûtî da jî Îsa li ser wan nêhrevanî (şahidî) bide هیچ کهسێک نیه له خاوهنانی کتێب، که باوهڕ نههێنێت به عیسا پێش ئهوهی گیانی دهربچێت، بهڵکو سوێند بهخوا ههر باوهڕ دههێنێت پێی له پێش مردنیدا (له سهرهمهرگدا پهرده لهسهر چاویان لادهدرێت و گهلێک ڕاستی دهردهکهوێت بۆیان، یاخود کاتێک عیسا دادهبهزێت گاورو جووهکانی ئهو کاته باوهڕی دروستی پێدههێنن) و له ڕۆژی قیامهتیشدا شایهته بهسهریانهوه (که ئهوانهی گومڕا بوون، خۆیان گومڕا بوون و ئهم کاتی خۆی ههر ڕێگهی ڕاستی نیشانداون). |
فَبِظُلْمٍ مِّنَ الَّذِينَ هَادُوا حَرَّمْنَا عَلَيْهِمْ طَيِّبَاتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَبِصَدِّهِمْ عَن سَبِيلِ اللَّهِ كَثِيرًا(160) Îdî bi sedema wê cewra, ku ewanê cihû dikirin û ewan cihûyan pir meriv ji rêya Yezdan difetilandin, me jî ewan tiştên paqijên, ku ji bona wan ra durist bûye, bi ne duristî qedexe kirîye بههۆی زوڵم و ستهمێک لهلایهن ئهوانهی که بوونهته جوو و بههۆی ئهوهی که زۆر کۆسپیان دهخسته بهر ڕێبازی خوا، ئێمه ههندێک نازو نیعمهتمان لێ حهرام کردن که پێشتر بۆیان حهڵاڵ بوو... |
وَأَخْذِهِمُ الرِّبَا وَقَدْ نُهُوا عَنْهُ وَأَكْلِهِمْ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ ۚ وَأَعْتَدْنَا لِلْكَافِرِينَ مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا(161) Û bi sedema, ewan hatibûne fermankirinê, ku ewan malê kesan bi serdaparîtî hilnedin, lê dîsa ewan serdaparî hildidan û ewan malê merivan di nava xwe da bi pûçîtî xwaribûne (me jî ewan tiştên paqijên ku ji bona wan ra durist bûye, bi ne duristî qedexe kirîye). Û bi rastî me ji bona fileyan ji wan şapateke dilsoz amede kirîye ههروهها بههۆی سوو خۆریانهوه که بهڕاستی لێیان حهرام کرابوو و بههۆی ئهوهشهوه که ماڵی خهڵکی بهناڕهوا دهخۆن (ههندێک شتی تری حهڵاڵمان لێ حهرام کردن)، بێگومان بۆ ئهوانهیان که بێ باوهڕن سزایهکی بهئێشمان ئاماده کردووه. |
لَّٰكِنِ الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ مِنْهُمْ وَالْمُؤْمِنُونَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ ۚ وَالْمُقِيمِينَ الصَّلَاةَ ۚ وَالْمُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالْمُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أُولَٰئِكَ سَنُؤْتِيهِمْ أَجْرًا عَظِيمًا(162) Lê ji wan; ewan zanayên, ku di zanînê da rehdane hene! Ewanan û ewanê bi rastî bi wan biryar û pirtûka, ku li bal te da (Muhemmed) hatîye hinartinê û bi wan pirtûkên ku di berya te da hatine hinartinê, bawer dikin û ewanê ku nimêja xwe dikin û ewanê ku baca xwe didin û ewanê bi rastî bi Yezdan û bi ro û danê para da bawer dikin hene! Bi rastî emê ji bona van ra (xelat) û kiryeke mezin bidine wan بهڵام ئهوانهیان که له زانستی و زانیاریدا ڕۆچوون، ههروهها ئیمانداران (لهوانیش و لهئێمهیش)، باوهڕ دههێنن بهوهی بۆ تۆ ڕهوانهکراوه و بهوهش پێش تۆ ڕهوانه کراوه، بهتایبهت ئهوانهی که بهچاکی نوێژهکانیان بهدروشمهکانهوه ئهنجام دهدهن و زهکاتیش دهدهن، باوهڕیشیان بهخواو بهرۆژی دوایی ههیه، ئا ئهوانه له ئایندهیهکی نزیکدا پاداشتی گهورهو بێ سنووریان دهدهینهوه. |
۞ إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِن بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا(163) Bi rastî (Muhemmed!) me ça li bal Nûh û li bal wan pêxemberên li pey Nûh da hatine, niqandîye û me li bal Îbrahîm û Îsmaîl û Îshaq û Yaqûb û nevîyên wan û Îsa û Eyûb û Yûnis û Harûn û Suleyman da, niqandîye; me wusa jî li bal te da niqandîye û me ji bona Dawûd ra jî pirtûka (bi nav) Zebûr anîye بهڕاستی ئێمه (وحی)و نیگامان بۆ تۆ ناردووه ههر وهکو چۆن (وحی) و نیگامان بۆ نوح و پێغهمبهرانی دوای ئهو ناردووه، ههروهها (وحی) و نیگامان ناردووه بۆ ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یهعقوب و (ههندێک) له کوڕانی یهعقوب و عیسا و ئهیوب و یونس و هاروون و سولهیمان، زهبوریشمان به داود بهخشیووه (کتێبێک بووه زۆربهی تهسبیحات و ستایشی پهروهردگار بووه). |
وَرُسُلًا قَدْ قَصَصْنَاهُمْ عَلَيْكَ مِن قَبْلُ وَرُسُلًا لَّمْ نَقْصُصْهُمْ عَلَيْكَ ۚ وَكَلَّمَ اللَّهُ مُوسَىٰ تَكْلِيمًا(164) Wekî me ça li bal wan pêxemberên, ku me hêj di berê da (serdaborya wan) ji te ra gotîye û ewan pêxemberên, ku me ji te ra (serdaborya wan) ne gotîye niqandîye (me li bal te da jî niqandîye). Û bi rastî Yezdan bi Mûsa ra jî axiftin kirîye بێگومان بهسهرهاتی ههندێک له پێغهمبهرانمان بۆ گێڕاویتهوه، بهسهرهاتی ههندێکی تریشمان بۆ نهگێڕاویتهوه، بهڕاستی خوای گهوره خۆی لهگهڵ موسادا گفتوگۆی یهکسهری و ڕاستهوخۆی ئهنجامداوه. |
رُّسُلًا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا(165) Ji bo ku meriv di pey hatina pêxemberan da ji bona xwe ra di hemberê Yezdan da îdî tu mana nebinin, me ewan pêxemberan bi mizgînvan û datirsvan li bal kesan da bi pêxemberî şandine. Bi rastî Yezdan serfirazekî bijejke ye پێغهمبهرانمان (ڕهوانه کردووه) که مژدهدهرن (به ئیمانداران) و ترسێنهرن بۆ (یاخیهکان)، تا خهڵکی هیچ بهڵگهیهکیان بهدهستهوه نهمێنێت (لهسهر بێ دینی و یاخی بوونیان) دوای ئهوهی خوا پێغهمبهرانی بۆ ڕهوانه کردوون، بێگومان ههمیشهو بهردهوام خوا باڵادهست و دانایه. |
لَّٰكِنِ اللَّهُ يَشْهَدُ بِمَا أَنزَلَ إِلَيْكَ ۖ أَنزَلَهُ بِعِلْمِهِ ۖ وَالْمَلَائِكَةُ يَشْهَدُونَ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا(166) Lê Yezdan ewan biryarên, ku li bal te da bizanîna xwe hinartîye, şahîdîya wan dide, ku ewî ewan biryaran hinartîne û firiştan jî şahîdî didin (ku Yezdan ewan hinartine). Û şixwe Yezdan (ji bona) şahîdîyê bes e (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ههرچهنده ئهو خهڵکه باوهڕت پێناکهن) بهڵام خوا خۆی شایهته لهسهر ئهو قورئانهی که ڕهوانهی کردووه بۆت، بهئاگاداری و زانیاری خۆیشی ڕهوانهی کردووه، فریشتهکانیش شایهتی دهدهن (لهسهر ئهوه، ههرچهنده) خوا خۆی بهسه بۆ ئهو شایهتییه. |
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَن سَبِيلِ اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا ضَلَالًا بَعِيدًا(167) Ewanê bûne file û merivan jî ji rêya Yezdan didine para da hene! Bi rastî ewan di rêyeke dûr da wunda bûne بهڕاستی ئهوانهی که بێ باوهڕ بوون و ڕێبازی بێ باوهڕیان گرتۆتهبهر و بهربهستیشیان دانا لهبهردهم ڕێبازی خوادا (بهشێنهیی و نهرم و نیانی)، بێگومان ئهوانه گومڕا بوون و له ڕاستی زۆر دوور کهوتوونهتهوه. |
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ يَكُنِ اللَّهُ لِيَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِيَهْدِيَهُمْ طَرِيقًا(168) Ewanê bûne file û cewr jî kirine hene! Bi rastî Yezdan ji bona wan ra qe tu baxişandinê nake û ji bona wan ra jî qe tu rêyî nade diyarkirinê بهڕاستی ئهوانهی که بێ باوهڕ بوون و ستهمیان کردووه خوا نهیویستووه لێیان خۆش بێت، هیدایهت و ڕێنمویشیان بکات بۆ ڕێگه و ڕێبازێک (که سوودی لێوهربگرن)... |
إِلَّا طَرِيقَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا(169) Ji peştirê rêya dojê, ewanê di wê dojê da hey bimînin. Û eva (celatdana hanê) bi rastî li ser Yezdan hesanî ye جگه له ڕێگهی دۆزهخ که دهیانگهیهنێته ناوی و ژیانی نهمریی بهناچاریی دهبێت تیایدا بهرنهسهر، ئهو سزادانهشیان لای خوا زۆر ئاسانه (چونکه ئهوانه شایستهن). |
يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُمُ الرَّسُولُ بِالْحَقِّ مِن رَّبِّكُمْ فَآمِنُوا خَيْرًا لَّكُمْ ۚ وَإِن تَكْفُرُوا فَإِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا(170) Gelî kesan! Bi rastî (bizanin) ku pêxember ji Xudayê we bi maf va hatîye, îdî hûn (bi wî) bawer bikin. Ji bona we ra bawerî çêtir e. Heke hûn (bi wî bawer nekin) hûn bibine file, îdî bi rastî (bizanin)! Çi tiştên di ezman û zemînda hene! Hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne. Yezdan bi xweber jî zanakî bijejke ye ئهی خهڵکینه بهڕاستی لهلایهن پهروهردگارتانهوه پێغهمبهرێکتان بۆ هاتووه بهحهق و ڕاستی، ده ئێوهش ئیمان و باوهڕی پێ بهێنن، ئهوه چاکتره بۆتان، خۆ ئهگهر باوهڕ نههێنن، ئهوه دڵنیابن که ههرچی له ئاسمانهکان و زهویدا ههیه ههر خوا خاوهنیانه (ئاتاجی ئیمانی ئێوه نیه)، چونکه خوا ههمیشهو بهردهوام زاناو دانایه. |
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ ۚ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَىٰ مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِّنْهُ ۖ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ۖ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ ۚ انتَهُوا خَيْرًا لَّكُمْ ۚ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ سُبْحَانَهُ أَن يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ ۘ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا(171) Geli xweyê pirûkan! Hûn di "OL"a xwe da pêş va neçin (OL´a we çî ye, wusa bawer bikin. Îsa Pêxember e. kûrê Yezdan nîne). Û hûn di mafê Yezdan da ji pêştirê rastîyê tu tiştî nebêjin. Bi rastî Îsayê Mesîhê kûrê Meryemê pêxemberê Yezdan e (kurê wî nine). Ewa Îsa peyveke (fermaneke) Yezdan e, ewî ewa peyva li bal Meryemê da avêtîye û ewa canekî ji Yezdan e, îdî hûn bi Yezdan bawer bikin û hûn bi pêxemberên Yezdan jî bawer bikin û hûn (di mafê Yezdan da) nebêjin: “Ku ewa sisê ne.” Heke hûn xwe (ji van gotinan biparisînin) bidine para da, ji bona we ra eva paradana çêtir e. Bi rastî Yezdanê (babetê) perestîyî, Yezdanekî bi tenê ye. Ewa ji hebûna zaran (hûn ça dibêjin) paqij e (ji wî ra qe tu zar tune ye). Çi tiştên di ezmanan da hene û çi tiştên di zemîn da hene, hemûşk jî ji bona Yezdan ra ne. Şixwa Yezdan bi xweber jî bi serkarî bes e ئهی خاوهنانی کتێب زیادهڕهوی مهکهن له ئاینهکهتاندا، جگه له حهق و ڕاستی هیچی تر به دهم خواوه مهڵێن، بهڕاستی مهسیح، عیسای کوڕی مهریهم جگه لهوهی که فرستادهی خوایه (شتێکی تر نهبووه)، له دایک بوونهکهی بهفهرمانی خوا بووه کهله مهریهمدا (بهرجهسته بوو)، عیسا ڕۆح و گیانێکی (تایبهتیه) لهلایهن خواوه بهخشراوه، ده ئیتر باوهڕی دامهزراو به خوایهتی خواو به پێغهمبهرانی بهێنن، ههرگیز مهڵێن خوا سیانه (لهو گوفتاره نابهجێ یه) واز بهێنن چاکتره و قازانجتانه، چونکه بهڕاستی خوا تهنها یهک تاکه خوایه، پاک و بێگهردو دووره لهوهی که منداڵی ببێت (بوختانی ناقۆڵای وا، چۆن دهکهن)؟! ههرچی له ئاسمانهکان و ههرچی له زهویدا ههیه ههر ههمووی ئهو خاوهنیانه، بێگومان خوا بهسه که بهدیهێنهرو سهرپهرشتیاری (دروستکراوانی بێت). |
لَّن يَسْتَنكِفَ الْمَسِيحُ أَن يَكُونَ عَبْدًا لِّلَّهِ وَلَا الْمَلَائِكَةُ الْمُقَرَّبُونَ ۚ وَمَن يَسْتَنكِفْ عَنْ عِبَادَتِهِ وَيَسْتَكْبِرْ فَسَيَحْشُرُهُمْ إِلَيْهِ جَمِيعًا(172) Û bi rastî (Îsa)yê Mesîh ji bendetîya Yezdan serî bilind ne kirîye û ne gotîye: “(Ez nabime bende ji bona Yezdan ra)” û ewan firişteyên (ku nêzîkê Yezdan dibin) jî, ji bendetîya wî serî bilind ne kirine. Û kîjan merivê ku ji bendetîya wî serî bilind bike û xwe mezin bizane; (bira ewa bizane!) bi rastî îdî Yezdanê ewan hemûşkan li bal xwe da bicîvîne ههرگیز مهسیح لاری لهوه نیه که بهندهی خوا بێت، ههروهها فریشته نزیکهکانیش، جا ئهوهی لاری و سهرپێچی بکات له پهرستنی خواو خۆی بهزل بزانێت، ئهوه (با دڵنیابێت) ههمووان له ئایندهدا لای ئهو زاته دهبێت کۆببنهوه (بۆ لێپرسینهوه). |
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضْلِهِ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ اسْتَنكَفُوا وَاسْتَكْبَرُوا فَيُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ اللَّهِ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا(173) Ewanê ku bawer kirine û karê aştî kirine hene! Îdî wê kirya wanê bê kêmayî ji bona wan ra bê dayînê (û ewa) ji rûmeta xwe ji bona wan ra (hêj kirya wan pir dike). Û ewanê ji bendetîyî serî bilind kirine û xwe mezin kirine hene! Îdî (Yezdanê) ewanan bi şapateke dilsoz, şapat bike. Ewanan ji bona xwe ra ji pêştirê Yezdan qe rastî tu serkar û arîkarekî jî nayên (جا ئهو کاته) ئهوانهی که باوهڕیان هێناوه و کاروکردهوه چاکهکانیان ئهنجامداوه، ئهوه خوا به تهواوی و بهچاکی پاداشتهکانیان دهداتهوه و له فهزڵ و بهخششی تایبهتی خۆی بۆیان زیادیش دهکات، بهڵام ئهوانهی سهرپێچی و لاریان کردووه و خۆیان بهزل زانیووه، ئهوه خوا سزای زۆر بهئێشیان دهدات، ئهوسا بێجگه له خوا کهسێکیان دهست ناکهوێت که پشتیوانیان لێ بکات و سهریان بخات (ئهڵبهته ئهو زاتهش بهزهیی پیایاندا نایهتهوه). |
يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَكُم بُرْهَانٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا(174) Gelî kesan! Bi sond, ji Xudayê we, ji bona we ra berata rastî hatîye. Û me li bal we da ronahîyake (Qur’an) bi xûyayê hinartîye ئهی خهڵکینه بهڕاستی له لایهن پهروهردگارتانهوه بهڵگهو نیشانهی ئاشکراتان بۆ هاتووه (که محمد پێغهمبهوه (صلی الله علیه وسلم)و نوورو ڕووناکیهکی ئاشکراشمان بۆ دابهزاندوون (که قورئان)ه. |
فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِّنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَاطًا مُّسْتَقِيمًا(175) Îdî ewanê ku bi Yezdan bewer kirine û xwe bi wê bawerîyê jî girtine hene! Yezdanê ewan bigîhîne dilovanî û rûmeta xwe û wê ewan bîne bal wê rêya rastê, ku ewa rêya li bal wî da diçe جا ئهوانهی باوهڕیان بهخوا هێناوه و شوێنی بهرنامهکهی کهوتوون، ئهوه له ئایندهیهکی نزیکدا خوا دهیانخاته ژێر سایهی فهزڵ و ڕهحمهتی تایبهتی خۆیهوه و هیدایهت و ڕێنمووییان دهکات بۆ لای خۆی له ڕێگهی ڕێبازێکی ڕاست و دروستهوه. |
يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي الْكَلَالَةِ ۚ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَكَ ۚ وَهُوَ يَرِثُهَا إِن لَّمْ يَكُن لَّهَا وَلَدٌ ۚ فَإِن كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ ۚ وَإِن كَانُوا إِخْوَةً رِّجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنثَيَيْنِ ۗ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّوا ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ(176) (Muhemmed!) Ewan ji te (mîrata wan mirîne, ku ji pêştirê xûşka wî ye ji da û bavê ya jî ji bavê, tu kesê wî ne mabe) dipirsin. Tu jî ji bona wan ra bêje: “Şixwe Yezdan ji bona we ra (di mafê mîrata) mîratxurên dûr da aha gotîye: “Heke mêrikek miribe, qe tu zarê wî tune be, hey mîratxurê wî xûşka wî mabe, îdî nîvê mîrata wî, para xûşka wî ye. Heke mirî xûşk be qe tu zarê xûşkê jî tune be, mîrata xûşkê hemûşk para birayê wê ye (yanî malê mîratê hemûşk ji bona birayê wê ra ne, di herdu cûran da jî, heke ji bona mirî ra bav û zar û ya jî mîratxurên nêzîk tune bin). Heke mîratxur, du xûşk bin îdî ji bona wan herduk xûşkan ra ji malê mîratê birayê wan, ji sisyan, dûv par para wan e. Û heke mîratxurên mirî, xûşk û bira bin, îdî parkirina mîrata aha ne; ji bona her mêrekî mîratxur ra wekî du parê jineke mîratxur ra ji malê mîratê, mîrat heye. Ji bo ku hûn (mafan) wunda nekin, Yezdan ewan parkirinan ji bona we ra vedike. Şixwa Yezdan bi xweber jî bi hemû tiştan dizane ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) داوای فتوات لێدهکهن دهربارهی (کلاله) که بریتی یه: له کهسێک باوک و نهوهی نهبێت، تۆش بڵێ: خوا وهڵامتان دهداتهوه لهو بارهیهوه، ئهگهر کهسێک (پیاوێک) وهفاتی کردو منداڵی نهبوو، ههر تهنها خوشکێکی ههبوو، ئهوه نیوهی سامانهکهی بۆ ئهوه (نیوهکهی تریشی دهخرێته دارایی گشتی یهوه ئهگهر ههبێت و ئهگهر نهبوو له بهرژهوهندیهکی گشتیدا بهکار دههێنرێت)، (بهڵام ئهگهر مردووهکه ئافرهت بوو) ئهوا براکهی ههموو میراتیهکهی دهبات، ئهگهر ئافرهتهکه منداڵی لهدوا بهجێ نهمابوو، (خۆ ئهگهر پیاوه مردووهکه) دوو خوشکی له دوا بهجێ مابوو ئهوه دووبهش له سێ بهشی ئهوهی بهجێی هێشتووه بۆ ئهوان دهبێت، خۆ ئهگهر میراتگران پیاوان و ئافرهتان بوون ههموویشیان له خوشک و برا پێکهاتبوون ئهوه بۆ نێرینهیهکیان ئهندازهی بهشی دوو مێینه ههیه، خوای گهوره ئهم شتانهتان بۆ ڕوون دهکاتهوه نهوهکو سرگهردان ببن، خوای گهورهش به ههموو شتێک زانایه. |