طه(1) Arşa van tîpên ji hevçûî her Yezdan dizane سهرنجی سهرهتای سوورهتی (البقرة) بده. |
مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَىٰ(2) (Muhemmed!) Me Qur’an li ser te da ne hinartîye, ji bo ku tu bi wê (Qur’an)ê cefa bikişinî ئه ی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم ئێمه ئهو قورئانهمان دانهبهزاندووه بۆ سهر تۆ تاتووشی خهفهت و غهم و پهژاره ببیت. |
إِلَّا تَذْكِرَةً لِّمَن يَخْشَىٰ(3) Lê me (ewa Qur’ana hinartîye ku xurî ji bo (xuda) tirsan bibe bîranînekî بهڵکو یادخهرهوهیه، بۆ ئهو کهسهی که له لێپرسینهوهی پهروهردگار دهترسێت. |
تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَالسَّمَاوَاتِ الْعُلَى(4) Ewa (Qur’ana ji wî Xudayê) ku zemîn û ezmana bilind afirandî (hêdî hêdî) hatîye hinartinê قورئان، لهلایهن زاتێکهوه بهش بهش دابهزیووه، که زهوی دروست کردووه و ئاسمانه بڵندهکانی بهدی هێناوه. |
الرَّحْمَٰنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَىٰ(5) (Yezdan)ê dilovan, arş (wate) hildaye binê hêza xwe خوای میهرهبان بهسهر تهختی فهمانڕهوایهتی خۆیهوه وهستاوه (عهرشی ئهو زاته له سهرو حهوت چین ئاسمانهوهیه و لهوێوه سهرپهرشتی ههموو به دیهێنراوهکان دهکات، سهرنجی لاپهڕه 249 ئایهتی ژماره /2 الرعد). |
لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا وَمَا تَحْتَ الثَّرَىٰ(6) Çi tiştê di ezman û zemîn da heye û tiştê di nîveka wan herdukan da jî heye û tiştê di nava xunava xwelyê da heye jî, hemî ji bona wî ra nin ههرچی له ئاسمانهکان و ههرچی له زهویداو ههرچی له نێوانیاندا ههیه و ههرچی له ژێر خاکدایه (ههر ههمووی) خوا خاوهنیانه. |
وَإِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى(7) Heke tu (ji bona xwastin û lavayan) dengê xwe bilind bikî (ya jî dizîka da bêjî, li bal Yezdan yek e). Loma ewa bi hemî dizî û veşartîyan dizane خۆ ئهگهر بهئاشکرا قسه بکهیت، ئهوه بێگومان ئهو زاته بهنهێنی و له نهێنیش پهنهانتر دهزانێت. |
اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ(8) Yezdanê (babetê perestîyê ew e) ji pêştirê wî tu ilahek tune ne, hey ji bona wî ra navê rind hene الله زاتێکه که جگه لهو خوایهکی تر نیه، ههرچی ناوه پیرۆزو سیفاته جوانهکان ههیه ههر شایستهی ئهوه. |
وَهَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَىٰ(9) Qe (ji bûyera) Mûsa, ji bona te ra zanîn hatîye ئه ی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم ئایا ههواڵی بهسهرهاتی موسات پێگهیشتووه؟! |
إِذْ رَأَىٰ نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى(10) Di gavekî da (Mûsa) agirek dîtibû. Îdî ji bona malîyên xwe ra (aha) gotibû: "Hûn li vira binivin, bi rastî agirek li ber çavê min ket (ezê herim). Guman dikim, ku ez ji wî agirî ji bona we ra kozekî bînim, ya jî ez li ser wî agirî rastê beledekî werim کاتێک ئاگرێکی بینی (له گهڕانهوهیدا بۆ میسر، له شهوێکی ساردا، له بیابانی سینادا) بهخێزانکهی وت: ئێوه لێره بن، بهڕاستی من ئاگرێکم بهدی کردووه، (با برۆم) بهڵکو سهلکه بزوتێکتان بۆ بهێنم، یان کهسێکم دهست بکهوێت ڕێنموویم بکات. |
فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِيَ يَا مُوسَىٰ(11) Îdî gava (Mûsa) hatîye bal wî (agirî) deng (li Mûsa hate kirinê, aha got): "Mûsa جا کاتێک نزیکی ئاگرهکه بۆوه، بانگی لێکرا: ئهی موسا.. |
إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ ۖ إِنَّكَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى(12) Bi rastî ez Xudayê te me, îdî tu her du pêlava derxe, loma bi rastî a, di naha da tu li newala piroz ya (bi nav) Tuwa dayî دڵنیابه من پهروهردگاری تۆم، کهواته پێڵاوهکانت دا بکهنه، چونکه بێگومان تۆ له دۆڵی پیرۆزی - طوی- دایت. |
وَأَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمَا يُوحَىٰ(13) Û min tu (ji bona pêxemberîyê) hilbijartîye, îdî ewa tişta li bal te da tê niqandinê tu guhdarya wî bike منیش ههڵم بژاردوویت (بۆ ڕابهرایهتی و پێغهمبهرایهتی) جا گوێ بگره بۆ ئهو شتانهی له ڕێگهی وهحی و نیگاوه پێت ڕادهگهیهنرێت. |
إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي(14) Bi rastî ez, erê ez! Yezdan im, ji pêştirê min, tu ilahek tune ne, îdî tu ji min ra perestî bike, ji bona ku tu min bîra xwe bînî, tu nimêj bike بهڕاستی ههر من (الله) م، من خوام، هیچ خوایهک نیه جگه له من، کهواته ههر من بپهرسته و نوێژهکانیشت بهچاکی ئهنجام بده، تا ههمیشه منت له یاد بێت. |
إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَىٰ كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَىٰ(15) Bi rastî wê roya rabûna hemîyê were, ji bo ku hemî candar, bi kirinê xwe bêne xelat û celatkirinê. em (danê hatîna wê) vedişêrin بێگومان ڕۆژی قیامهت بهڕێوهیه و ههر دێت، نزیکه بیشارمهوه، بۆ ئهوهی ههموو کهسێک به گوێرهی کارو کردهوه و ههوڵ و کۆششی پاداشت بدرێتهوه. |
فَلَا يَصُدَّنَّكَ عَنْهَا مَن لَّا يُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَىٰ(16) Îdî bira ewê, ku bi hatina wê bawer nake, te (ji bawerya hatina wê royê) nede paradanê, ewa hey bûye peyrewê hewasa canê xwe. Îdî (heke tu peyrewîya wî bikî) tu ê jî teşqele bibi (ئهی موسا): نهیهڵیت ئهو کهسانهی که باوهڕیان بهقیامهت نیه و شوێنی ئارهزووی خۆیان کهوتوون، (لهو ڕاستیه) وێڵت بکهن، چونکه ئهوسا تیادهچیت و زهرهر دهکهیت. |
وَمَا تِلْكَ بِيَمِينِكَ يَا مُوسَىٰ(17) (Yezdan ji Mûsa pirsîye, jê ra gotîye): "Mûsa! Ewê di destê te yê rastê da çî ye (ئینجا خوای گهوره پرسی) ئهی موسا: ئهی ئهوه چیه، بهدهستی ڕاستهوه (گرتووته). |
قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّأُ عَلَيْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مَآرِبُ أُخْرَىٰ(18) (Mûsa bersiv daye aha) gotiye: "Ewa gopalê min e; Ez pala xwe didime li ser wî, ez pelê daran ji bona pezê xwe ra bi wî dadiweşînîm û hêj ji bona min ra di wî gopalî da hinek nîyazên mayî jî hene موسا وتی: ئهوه گۆچانهکهمه، خۆمی بهسهردا دهدهم و (دهیماڵم بهدرهختدا) تا گهڵا بوهرێنم بۆ مهڕهکانم، چهند مهبهستێکی تریشم تێیدا ههیه. |
قَالَ أَلْقِهَا يَا مُوسَىٰ(19) (Yezdan ji bona Mûsa ra) got: "Mûsa! Ewî (gopalê ji destê xwe) bavêje خوا فهرمووی: ده فرێی بده ئهی موسا. |
فَأَلْقَاهَا فَإِذَا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعَىٰ(20) Dema Mûsa (ewa gopala ji destê xwe) avêt, dêna xweyê (ewa kopala) wekî tîremarekî direve (tu dibê qey zîhayek e) جا ههر که فرێی دا، یهکسهر بوو به مارێکی زیندوو، بهخێرایی دهجوڵایهوه. |
قَالَ خُذْهَا وَلَا تَخَفْ ۖ سَنُعِيدُهَا سِيرَتَهَا الْأُولَىٰ(21) (Yezdan ji Mûsa ra aha) got: "Ewî bigire, tu ji wî netirse, dîsa emê li bal diliqê wî yê berê da bizirînin.” خوا فهرمووی: بیگره و مهترسه، وهک ئهوسای خۆی لێدهکهینهوه. |
وَاضْمُمْ يَدَكَ إِلَىٰ جَنَاحِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرَىٰ(22) Tu destê xwe bixe binçenqa xwe: destê te yê bê nexweşî sipî derkebe. Eva jî berateke mayî ye.” دهستیشت بخهره ژێر باڵتهوه، ئهو کاته بهڕهنگی سپی و درهوشاوهیی دێته دهرهوه، بێ ئهوهی عهیبدار ببێت، ئهوهش نیشانه و بهڵگهیهکی تره. |
لِنُرِيَكَ مِنْ آيَاتِنَا الْكُبْرَى(23) “Ji bo ku em bi te, ji wan beratên me yên mezinên (derhoze) bidine dîtinê (me evan beratan bi te dane xûyandinê) (ئهم شتانه بۆ ئهوهیه) تا ههندێک له موعجیزه گهورهکانی خۆمانت نیشان بدهین. |
اذْهَبْ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىٰ(24) Tu here bal Fir’ewn, loma bi rastî Fir’ewn ji ava rû derketîye ده بچۆ بۆ لای فیرعهون چونکه بێگومان یاخی یه و له سنوور دهرچووه. |
قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي(25) (Mûsa ji Yezdan lava kirîye aha) gotîye: "(Bêhna min teng e) tu bêhna min (موسا کهوته نزا کردن) وتی: پهروهردگارا سینه و دڵ و دهروونم ئاسووده و گوشاد بکه. |
وَيَسِّرْ لِي أَمْرِي(26) fire bike (ji bo singê min axiftinan hilde)." 26.26"Tu ji bona min ra bûyera min hêsanî bike ئیش و کارو ههوڵ و کۆششم بۆ ئاسان بکه. |
وَاحْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي(27) Tu girêya zimanê min veke گرێی زمانم بکهرهوه و زمانم گۆیا و پاراو بکه |
يَفْقَهُوا قَوْلِي(28) Ji bo ku ewan têgîhandina min bikin (ka ez çi dibêjim) تا له قسهو گوفتارو مهرامم تێنگهن. |
وَاجْعَل لِّي وَزِيرًا مِّنْ أَهْلِي(29) Tu ji malîna min, ji bona min ra şûnmaî û arîkaran çê bike له کهس و کاریشم هاوکار و یارمهتیدهرێکم بۆ بڕیاربده. |
هَارُونَ أَخِي(30) Bira ewa jî Harûnê bira yê min be (حهز دهکهم) هاروونی برام بێت، |
اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي(31) Tu piştevanîya min bi hêz bike خوایه پشتمی پێ بههێز بکه، |
وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي(32) Tu ewî di bûyera min da, bixe hevparê min بیکه هاوبهش و یاریدهدهرم، لهگهیاندنی (پهیامهکهتدا). |
كَيْ نُسَبِّحَكَ كَثِيرًا(33) Ji bo ku em pir (ji te ra perestî bikin, em te) ji kêmayan paqij bikin تا تهسبیحات و ستایشی تۆ زۆر بکهین، |
وَنَذْكُرَكَ كَثِيرًا(34) Em pir te bîra xwe bînin زۆر یادی تۆش بکهین و ناوی تۆ بهرین. |
إِنَّكَ كُنتَ بِنَا بَصِيرًا(35) Bi rastî tu bi xweber jî me dibînî چونکه بهڕاستی تۆ ههمیشه بینای به حاڵی ئێمه، به ههڵس و کهوتی ئێمه، به ههموو شتێکی ئێمه. |
قَالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يَا مُوسَىٰ(36) (Yezdan bersiva Mûsa daye, aha) gotîye: "Mûsa! Xwastinê te çi hene! (hemî) ji te ra hatine dayînê (خوای گهورهش) فهرمووی: ئهی موسا ههموو داخوازیهکانت بهجێ یه و پهسهنده و ههموویانت پێدرا. |
وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ(37) Bi sond! Me carekê mayî jî ji te ra qencî kiribû سوێند بهخوا بێگومان ئێمه جارێکی تریش منهتمان ناوهته سهر تۆو لای ڕهحمهتمان لێکردوویتهوه.. |
إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ(38) (Gava tu ji dîya xwe bûyî) me li bal dîya te da eva (kirina hanê) niqandibû کاتێک ئێمه ئهوهی پێوست بوو بهدایکت ڕابگهیهنرێت، پێمان گهیاند.. |
أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِّي وَعَدُوٌّ لَّهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِّنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي(39) Ku dîya te, te bixe sursûm, paşê te bavêje ava ro ya milmilok. Ji bo ku ewa ava, ewî sursûmî bavêje kêlekê xwe, wê yekê, ku neyar e ji bona min û neyar e ji bona wê (zara te ra jî) ewê (zara te) ji xwe ra bigire. (Mûsa!) Me hezkirinekî ji xwe, berdabû ser te, ji bo ku (ewa neyara) di binê dîdevanîya min da te şayî bike که بیخهره ناو تابوتێکی تایبهتهوه، ئینجا بیخهره دهریاوه، با دهریا بهرهو کهنار بیبات، تا سهرهنجام دوژمنهکهی من و دوژمنهکهی ئهو بیگرێتهوه، خۆشهویستیم ڕژاند بهسهرتدا، تا له ژێر چاودێری مندا گهوره ببیت. |
إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَن يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ(40) (Îdî ewî te hildaye bal xwe, me şîrê biyanan li ser te ne durist kiribû, te şîr venedixwar)". Di wê gavê da xûşka te çû bal wan; ji wan ra (aha) got: "Hûn divên, ku ez yeke bikarbe ji wî (kurîkî ra şîr bide) ewî xweyî bike, bidime nişanê we?" Ewan (bersîva xûşka te dan û gotin: "Ere" (xûşka te hat, dîya te ji wan ra bir.) Îdî me tu li bal dîya te da zivirandî. Ji bo, ku çavê wê ji hêstiran zaha bibe û bi murûzî çavnêr nebe. Û (Mûsa) te (ji wan mêrek) kuşt, îdî me jî te fereste kirî. Ji ber ku me te ji wan kovanan kiriyî, me tu bi pir aşîtan ceribandî. Tu bi çend salan di nava komalên (bajarê) Medyenê da hewyaî, paşê ewan gavên, ku me ji bona te ra dan, dabûn (dema dawya wan hat) Mûsa! Îdî tu li bal me da hatî.” (لهبیرت نهچێت) کاتێک خوشکهکهت دهڕۆیشت و چاودێری تۆی دهکرد، (له نزیکی کۆشکی فیرعهونهوه، بینی گیریان خواردووه به دهستهوه) وتی: باشه، ئایا کهسێکتان پێ بڵێم تا بۆتان بهخێو بکات، ئهوسا تۆمان گهڕاندهوه بۆ لای دایکت، تا چاوی ڕوون بێت و خهفهت نهخوات، (ئهوهبوو که گهوره بوویت بهههڵه) کهسێکت کوشت، ئنجا ئێمه ڕزگارمان کردیت له غهم و پهژاره، به جۆرهها شێوه تۆمان تاقی کردۆتهوه، ئیتر ئهوهبوو ساڵهها لهناو خهڵکی مهدینهدا مایتهوه، (بهشوانکاری ژیانی خۆتت برده سهر) ئینجا ئهی موسا لهکاتی دیاری کراودا هاتوویت (تا پهیامی ئێمه وهربگریت و ڕای بگهیهنیت)... |
وَاصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي(41) Û min tu (bi pêxemberî) ji bona xwe ra hêlbijartî.” (جا چاک بزانه) من تۆم دروست کردووه بۆ خۆم، (تا پهیامی من ڕابگهیهنیت). |
اذْهَبْ أَنتَ وَأَخُوكَ بِآيَاتِي وَلَا تَنِيَا فِي ذِكْرِي(42) Tu û birayê xwe bi beratên min va beheren û hûn herduk jî, sistayê di bîranîna min da nekin دهی بڕۆ خۆت و براکهت هاوڕێ لهگهڵ موعجیزهکانمدا، نهکهن لهگهیاندنی پهیامی مندا سستی و خاوی بکهن. |
اذْهَبَا إِلَىٰ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَىٰ(43) Hûn herduk herne bal Fir’ewn. Bi rastî ewa deliqîye ji ava rû derketîye ههردووکتان بچن بۆ لای فیرعهون، چونکه بهڕاستی ئهو له سنوور دهرچووه و له مهرزی بهندایهتی ترازاوه.. |
فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَىٰ(44) (Gava hûn çûne bal Fir’ewn) jê ra gotina nerm bêjin, dibe ku ewa şîretan hilde, ya jî (ji hatina şapatan) bitirse ههردووکتان بهنهرمی و جوانی گفتوگۆی لهگهڵدا بکهن، بۆ ئهوهی یاداوهری وهربگرێت، یان ترسی (سزای ئێمه) له دهروونیدا جێ بگرێت. |
قَالَا رَبَّنَا إِنَّنَا نَخَافُ أَن يَفْرُطَ عَلَيْنَا أَوْ أَن يَطْغَىٰ(45) (Mûsa û Harûn, bersiv dane, aha) gotine: “Xudayê me! Em ditirsin, ku (Fir’ewn) êrişê bîne ser me (me bide cefadanê) ya jî îdî pirtir ji ava rû derkebe.” موساو هاروون وتیان: پهروهردگارا؛ ئێمه بهڕاستی دهترسین پهلامارمان بدات و لهناومان بهرێت (پێش ئهوهی پهیامهکهتی پێ ڕابگهیهنین)، یان زیاتر سهرکهشیی بکات. |
قَالَ لَا تَخَافَا ۖ إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَىٰ(46) (Yezdan bersiva wan herdukan aha daye, ji wan ra) gotîye: “Hûn netirsin, ku loma ez bi we ra me (gotin û kirinê wan) dibêhêm û dibînim خوای گهوره فهرمووی: مهترسن من بهڕاستی لهگهڵتاندام، دهبیسم و دهبینم (نایهڵم دهستدرێژی بکاته سهرتان). |
فَأْتِيَاهُ فَقُولَا إِنَّا رَسُولَا رَبِّكَ فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَا تُعَذِّبْهُمْ ۖ قَدْ جِئْنَاكَ بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكَ ۖ وَالسَّلَامُ عَلَىٰ مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَىٰ(47) Îdî hûn herduk herne (bal Fir’ewn, nevinin herin) ji wî ra (aha) bêjin: "Em herhuk jî pêxemberên Xwedayê te ne (Fir’ewn!) tu zarên (cihûyan) bi me ra (me) bişîne (welatê me) tu îdî li wan şapata neke. Bi sond! Me ji Xudayê te beratên derhoze (m’ucize) anîne. Xweşî û jînî ji bona peyrewê beleda ne ئینجا بچن بۆ لای و پێی بڵێن: ئێمه ههردووکامان لهلایهن پهروهردگاری تۆوه ڕهوانه کراوین، (باوهڕی پێ بهێنه) و نهوهی ئیسرائیلیش ئازاد بکه، با له گهڵماندا بن، سزاو ئازاریان مهده، بهڕاستی ئێمه، هاورێ لهگهڵ موعجیزهی تایبهتی له لایهن پهروهردگارتهوه ڕهوانهکراوین، سڵاویش لهسهر ئهو کهسانه بێت که شوێنی هیدایهت و ڕێبازی ڕاستهقینه کهوتوون. |
إِنَّا قَدْ أُوحِيَ إِلَيْنَا أَنَّ الْعَذَابَ عَلَىٰ مَن كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ(48) Bi sond! Li bal me da halîye niqandinê; ewan kesên ku bi doza (pêxemberan bawer nakin) pişta xwe dane wan û ewan dane derewdêrandinê hene! Şapata (Yezdan) ji bona wan ra ne بێگومان ئێمه ئاگادارکراوین، که سزاو ئازارو بهڵا لهسهر ئهوانهیه که ڕاستیهکان به درۆ دهزانن و پشتی تێ دهکهن لێی یاخی دهبن. |
قَالَ فَمَن رَّبُّكُمَا يَا مُوسَىٰ(49) (Fir’ewn ji wan pirsîye; aha) gotîye: "Mûsa! Xudayê we kî ye فیرعهون به فیزهوه وتی: باسه ئهی موسا پهروهردگاری ئێوه کێیه؟! |
قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَىٰ كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَىٰ(50) (Mûsa bersiva Fir’ewn daye) gotîye: "Ewê afirandina hemû tiştan daye (reng û rûçikê wan çê kirîye) paşê jî (di armancê afirandinê da) anîne rêya rast, heye! Ewa Xudayê me ye موسا وتی: پهروهردگارمان ئهو زاتهیه که ههموو شتێکی بهتایبهتی و ڕێکو پێکی دروست کردووه، پاشان ڕێنموویی کردووه، تا بهچاکی دهوری خۆی ببینێت و (له خزمهتی ئادهمیزادا بێت). |
قَالَ فَمَا بَالُ الْقُرُونِ الْأُولَىٰ(51) (Fir’ewn ji wan pirsîye aha) gotîye: "Em (ji van doza we ra "Erê", bêjin lê) ka temtêla wan (komalên) ku di demê berê da borine çane فیرعهون وتی: ئهی ئهو ههموو خهڵکهی که لهوهو پێش تیاچوون، چیان لێهات و سهرهنجامیان چۆنه؟! |
قَالَ عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي فِي كِتَابٍ ۖ لَّا يَضِلُّ رَبِّي وَلَا يَنسَى(52) (Mûsa bersiva wan aha daye) gotîye: "Zanîna bi wan, di pirtûkekî da li bal Xudayê min e. Bi rastî Xudayê min ewan wunda nake û ji bîrva jî nake موسا وتی: زانیاری ئهوانه، لای پهروهردگارمهو له دۆسیهکانی (لوح المحفوظ) دا پارێزراوه، پهروهردگاری من، هیچی لێ ون نابێت، هیچ شتێکیش فهرامۆش ناکات. |
الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَسَلَكَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلًا وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّىٰ(53) Ewê, ku ji bona we ra zemîn xistîye hêlan heye! Ewa Xudayê min e. Ewî ji bona we ra di zemîn da rêyên celeb vekirine. Û ewî ji jor da avek hinartîye. Îdî me bi wî avî, ji hemî çêreyên celeb bi zotî afirandîye. (Di vira da tê zanînê, ku çêre jî bi zotî hatine afirandinê) ئهو زاتهی که زهوی بۆ ئێوه بار هێناوه، وهکو لانکه و بێشکه (لهسهری دهحهوێنهوه)، ههروهها جۆرهها ڕێگهی (زهمینی و ئاسمانی و ههوایی) تیادا بۆ فهراههم هێناون، له ئاسمانیشهوه باران دادهبهزێنێت، که بههۆیهوه چاندهها جووت ڕووهکی پێ ڕواندووه. |
كُلُوا وَارْعَوْا أَنْعَامَكُمْ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّأُولِي النُّهَىٰ(54) Hûn ji wan hêşînayan bixun û tarişên xwe bi wan bidine çêrandinê. Bi rastî ji bona wanê, ku fermana parisaya ji sikatîyan dikin, beratên hişhildanê hene خهڵکینه بخۆن (لهو بهرههم و بهرهکهته)، ماڵاتهکانیشتان بلهوهڕێنن، بهڕاستی ئا لهو شتانهدا بهڵگهونیشانهی زۆر ههیه بۆ کهسانی ژیرو هۆشمهند. |
۞ مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَىٰ(55) Me hûn ji wî (zemînî) afirandine û emê dîsa we li bal wî (zemînî da bimirî) bizvirînin û emê careke dinê dîsa we ji wî (zemînî) derxin ئێمه ئێوهمان ههر لهم زهویه دروست کردووه، (دوای ماوهیهک) دهتانخهینهوه ناوی، پاشان جارێکی تر دووباره لهو زهویه دهرتان دههێنینهوه (بۆ لێپرسینهوه و وهرگرتنی ئهو پاداشتهی که شایستهن). |
وَلَقَدْ أَرَيْنَاهُ آيَاتِنَا كُلَّهَا فَكَذَّبَ وَأَبَىٰ(56) Bi sond! Me bi Fir’ewn hemî beratên xwe yê (derhoze) dane dîtinê. Îdî ewî ewan beratan dane derewdêrandinê, ji bawerîya bi wan para da çû (bi wan bawer nekir) سوێند به خوا بهڕاستی ههرچی بهڵگه و موعجیزه ههبوو نیشانی فیرعهونماندا کهچی ههر ههمووی بهدرۆزانی و ئاماده نهبوو باوهڕ بهێنێت، بهڵکو ههر سهری باداو یاخی بوو. |
قَالَ أَجِئْتَنَا لِتُخْرِجَنَا مِنْ أَرْضِنَا بِسِحْرِكَ يَا مُوسَىٰ(57) (Fir’ewn ji Mûsa ra aha) gotîye: "Mûsa! Qey tu hatî bal me, ji bo ku tu bi wan ançê xwe, me ji welatê me derxî فیرعهون (به ناڕهزاییهوه) وتی: ئهی موسا هاتووی بۆ لامان، تا لهسهر زهوی خۆمان به دهرکردنمان بدهیت و ئاوارهمان بکهیت، بههۆی جادووگهریهکهتهوه؟! |
فَلَنَأْتِيَنَّكَ بِسِحْرٍ مِّثْلِهِ فَاجْعَلْ بَيْنَنَا وَبَيْنَكَ مَوْعِدًا لَّا نُخْلِفُهُ نَحْنُ وَلَا أَنتَ مَكَانًا سُوًى(58) Îdî emê jî wekî wan ançê, ku tu dikî, ançan ji te ra bînin. Îdî (Mûsa!) tu di nîveka me û xwe da, danê rademvaî dayne: Bira cîyekî wusa be, ne em ne jî tu para nekebin (ji me her du destan ra wekî hev be) کهواته سوێند بێت ئێمهش جادوویهکت بۆ دههێنین وهک ئهوهی خۆت، جا شوێن و کاتێک بۆ ئێمهو بۆ خۆت دابنێ، نه ئێمه سهرپێچی لێ بکهین نه تۆش، تا له یهک شوێن و کاتدا دهستبهکار ببین له شوێنێکی ڕێک و پێکدا. |
قَالَ مَوْعِدُكُمْ يَوْمُ الزِّينَةِ وَأَن يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى(59) (Mûsa ji wan ra aha) got: "Danê hatina me li bal hev bira roya xemla (ji bona cejnê be); ji bo ku hemî meriv di gava taştê da bicivin موسا وتی: کاتی دیاریکراومان ڕۆژی ڕازاندنهوه بێت لهکاتی چێشتهنگاودا خهڵکی کۆبکرێتهوه. |
فَتَوَلَّىٰ فِرْعَوْنُ فَجَمَعَ كَيْدَهُ ثُمَّ أَتَىٰ(60) Îdî Fir’ewn para da zivirî (çû). Paşê endezezanê xwe civandin, hatine (radewa xwe) فیرعهون ئهو دانیشتنهی بهجێ هێشت و ههرچی فێڵ و تهڵهکهی ههبوو خستیهکارو پاشان (له کاتی دیاری کراودا) هات (به لهخۆبایی بوونهوه). |
قَالَ لَهُم مُّوسَىٰ وَيْلَكُمْ لَا تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَيُسْحِتَكُم بِعَذَابٍ ۖ وَقَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَىٰ(61) (Piştî, ku Mûsa jî hate wura, endezezanê Fir’evn dîtin, ji wan ra aha) gotîye: "Xwelî li we be! Li ser navê Yezdan bi vir derewan nekin, we reha we bi şapatan be birînê. Bi sond! Ewê vira dike, bi xweber belangaz bûye موسا به جادووگهرانی وت: هاوار له ئێوه، نهکهن درۆ به ناوی خواوه ههڵبهستن، (هاوهڵی بۆ بڕیار بدهن، باوهڕ به پێغهمبهران نهکهن) چونکه ئهو زاته بهتوانایه بهبهڵایهک ههمووتان لهناو ببات و بتانفهوتێنێت، چونکه بهڕاستی ئهو کهسهی کهشتی ناڕهوای ههڵبهستووه و پڕوپاگهندهی درۆی کردووه نائومێد و بێ هیواو ڕهنجهڕۆ بووه. |
فَتَنَازَعُوا أَمْرَهُم بَيْنَهُمْ وَأَسَرُّوا النَّجْوَىٰ(62) Îdî ewan ançkarên (Fir’ewn) di nava xwe da li ser bûyera xwe tekoşîn kirine û bi dizî ji hev ra pistepist kirine (گوفتاری موسا کاری تێکردن) کهوتنه باس و خواس له نێوان خۆیاندا و بهنهێنی چپ و هوڕیان دهست پێ کرد. |
قَالُوا إِنْ هَٰذَانِ لَسَاحِرَانِ يُرِيدَانِ أَن يُخْرِجَاكُم مِّنْ أَرْضِكُم بِسِحْرِهِمَا وَيَذْهَبَا بِطَرِيقَتِكُمُ الْمُثْلَىٰ(63) (Bi eşkere ji hev ra aha) gotine: "Evan herduk ançkaran, hey divên, ku bi ançê xwe we ji zemînê we derxin, ewan divên ku ola we ya nemûşî beherin (ههندێک له دارو دهستهی فیرعهون) وتیان به (جادووگهران) بهڕاستی ئهم دوانه، دوو جادووگهرن و دهیانهوێت، له وڵات و نیشتمانی خۆتان دهرتانپهڕێنن بههۆی جادووهکهیانهوه و ئهم ڕێگهو بهرنامه گرنگ و بهرزهی ئێوه لهناو بهرن... |
فَأَجْمِعُوا كَيْدَكُمْ ثُمَّ ائْتُوا صَفًّا ۚ وَقَدْ أَفْلَحَ الْيَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَىٰ(64) Îdî hûn hemî endezeyên xwe bicivînin, paşê deste dest, bi rêzî werin. Bi sond! Kî îro bi ser va were, ewa fereste bûye جا ههرچی تواناو دهسهڵات و جادوویهکتان ههیه بیخهنهکارو یهک پارچه و یهک دهست، دهستبهکار بن، بێگومان ئهوهی ئهمڕۆ دهیباتهوه سهرفرازو سهرکهتوو بههرهمهنده!! |
قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِمَّا أَن تُلْقِيَ وَإِمَّا أَن نَّكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقَىٰ(65) (Ançkaran ji Mûsa ra aha) gotine: "Mûsa! Tuyê bavejî, ya jî emê di cara yekem da bibine avêtkar ئهوسا جادووگهران وتیان: ئهی موسا؛ یان تۆ دهستبهکاربه و (دار عهسای خۆت) فڕێ بده، یان ئێمه سهرهتا دهست پی دهکهین و فڕێی دهدهین؟ |
قَالَ بَلْ أَلْقُوا ۖ فَإِذَا حِبَالُهُمْ وَعِصِيُّهُمْ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِن سِحْرِهِمْ أَنَّهَا تَسْعَىٰ(66) (Mûsa ji wan ra) gotîye: "Na, hûn bavêjin. Îdî (gava ewan gopal û kapê xwe avêtin) kap û gopalê wan, ji ançê wan (te digo qey) li bal hev da dibezyan موسا وتی: نهخێر؛ ئێوه له پێشدا دهست پێ بکهن، جا ههر دهستیان پێکرد پهت و گوریس و دارو چێوهکانیان وا دههێنرایه بهرچاوی بههۆی جادوویانهوه، بێگومان وهک مار بهخێرایی دهڕوات. |
فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ خِيفَةً مُّوسَىٰ(67) Îdî Mûsa (gava ewan) bi gewdetî (dîtin) di hundurê xwe da tirsîya ئهوسا موسا ههستی کرد به ترسێک له دڵ و دهروونیدا. |
قُلْنَا لَا تَخَفْ إِنَّكَ أَنتَ الْأَعْلَىٰ(68) Me (ji bona Mûsa ra) got: "(Mûsa!) tu netirse, loma bi rastî servahatin ji te ra ne (ئێمهش نیگامان بۆ کرد) وتمان: مهترسه و دڵنیابه چونکه بهڕاستی ههر تۆ بهرزو سهرکهتوویت. |
وَأَلْقِ مَا فِي يَمِينِكَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوا ۖ إِنَّمَا صَنَعُوا كَيْدُ سَاحِرٍ ۖ وَلَا يُفْلِحُ السَّاحِرُ حَيْثُ أَتَىٰ(69) (Mûsa!) tişta di destê te yê rastê da heye, ewî bavêje. (Ewê destê te da) wê wan tiştên (ku ewan ançkaran) bi pêşetî çê kirine dabi’ulîne. Loma tişta ewan bi pêşetî çê kirine, ewan endezên ançkaran in. Şixwa ançkar ji kur hatibin, serfiraz nabin.” ئهوهش لهدهستی ڕاستتدایه (واته عساکهت)فڕێی بده، ههرچی ئهوان کردوویانه دهیماشێتهوه و قووتی دهدات، چونکه بێگومان ئهوهی کردوویانه تهنها فێڵ و تهڵهکهی جادووگهره، جادووگهریش بۆ ههر کوێ بچێت و ههرچی بکات سهرکهتوو نابێت. |
فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سُجَّدًا قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هَارُونَ وَمُوسَىٰ(70) Îdî (gava Mûsa gopalê xwe avêtîye, gopalê Mûsa ewan pêşeyên ançkaran daqulandîye) ançkaran xweberdane çûne secdê (aha) gotine: "Me bi Xudayê Harûn û Mûsa bawer kirîye ئهوسا ئیتر جادووگهران، خران به ڕووداو سوژدهیان برد بۆ خوا (ڕاستییان بۆ دهرکهوت) وتیان: ئیتر ئێمه باوهڕێکی بهتینمان هێناوه بهپهروهردگاری هاروون و موسا. |
قَالَ آمَنتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ ۖ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ ۖ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُم مِّنْ خِلَافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ وَلَتَعْلَمُنَّ أَيُّنَا أَشَدُّ عَذَابًا وَأَبْقَىٰ(71) (Fir’ewn ji wan ra aha) gotîye: "Hêj berya min ji we ra destûr ne daye, we bi wî bawer kirîye? (Bira wusa be) bi rastî (Mûsa) mezinê we ye. Ewê ku hûn hînê ançê kirine (şixwa ewa Mûsa bi xweber e). Îdî (hûnê bibînin) ku ezê dest û pa yê we bi çîloçepî jê bikim, paşê ezê we bi serê çiqilê darê xurman da darda bikim. Hûnê wê gavê bizanin (ka ji min û ji Xudayê Mûsa) kîjan ji me zor şapat e, şapata wî her heye فیرعهون وتی: ئایا ئێوه ههر ئاوا باوهڕتان پێ هێنا پێش ئهوهی مۆڵهتتان بدهم و ڕازی بم؟ بهڕاستی دیاره موسا گهوره و مامۆستاتانه و ههر ئهو فێری جادووگهری کردوون، شهرت بێت دهست و قاچتان به پێچهوانهوه بقرتێنم و ههڵتانواسم بهقهدی دارخورمادا ئهوسا چاک دهزانن که کاممان (من، یان خوای موسا) سزامان توندو تیژو بهردهوامه! |
قَالُوا لَن نُّؤْثِرَكَ عَلَىٰ مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالَّذِي فَطَرَنَا ۖ فَاقْضِ مَا أَنتَ قَاضٍ ۖ إِنَّمَا تَقْضِي هَٰذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا(72) Ewan (bersiva Fir’ewn dane aha) gotine: "Tu çi dikarî bikî (xwe nede para) bi serê me bike, loma em nikarin hilbijartina te, li ser van beratên vekirî ne (berçavî) kû ji me ra hatine û li ser wî Xudayê em afirandine, bikin. Tu çi jî bikî, ewa kirina te, di jîna vê cîhanê da ne (جادووگهرانی تاوێک لهمهوبهر، بهباوهڕێکی بهتینهوه) وتیان: ههرگیز تازه باوی تۆ نادهین بهسهر ئهم بهڵگه و نیشانانهدا که بۆمان ههتووه سوێند بهو کهسهی که دروستی کردووین، چیت لهدهست دێت ئهنجامی بده و درێغی مهکه، بهڕاستی تۆ ههر دهتوانیت ژیانی ئهم دنیایهمان لێ زهوت بکهیت. |
إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِيَغْفِرَ لَنَا خَطَايَانَا وَمَا أَكْرَهْتَنَا عَلَيْهِ مِنَ السِّحْرِ ۗ وَاللَّهُ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ(73) (Bi rastî me bi Xudayê xwe bawer kirîye, ji bo ku Xudayê me, xeletîyên me û ewan gonehên ji ançkirina, ku te bi me bi zor daye kirinê çêbûye) bibaxşîne. Bi rastî Yezdan (ji te) çêtirê û her maîtir e ئێمه ئیتر بهڕاستی باوهڕمان هێناوه به پهروهردگارمان، تا له گوناههکانمان خۆش ببێت و لهو جادووگهریهش که به زۆر پێت کردین، ههمیشه خوای گهوره له ههموو کهس چاکتره و له ههموو کهس پایهدارترو بهردهوامتره. |
إِنَّهُ مَن يَأْتِ رَبَّهُ مُجْرِمًا فَإِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَلَا يَحْيَىٰ(74) Loma kî bi gonehan va here bal Xudayê xwe, îdî ji bona wî ra doj heye. Ewa di dojê da, ne dimire û ne jî dijî ئێمه دڵنیاین لهوهی، که ئهوهی به تاوان و گوناههوه بگهرێتهوه بۆ لای پهروهردگاری، بێگومان ئهوه دۆزهخ بۆی ئامادهیه که نهدهمرێت تیایدا (تا له سزا ڕزگاری ببێت) نه دهژی (به ئارامی و ئاسوودهیی). |
وَمَن يَأْتِهِ مُؤْمِنًا قَدْ عَمِلَ الصَّالِحَاتِ فَأُولَٰئِكَ لَهُمُ الدَّرَجَاتُ الْعُلَىٰ(75) Lê kî bi bawerî here bal Xudayê xwe, bi rastî karê aştî jî kiribe, îdî ji bona wan ra payeyên bilind hene ئهو کهسهش به ئیمانهوه بگهرێتهوه بۆ لای و بهڕاستی کردهوه چاکهکانی ئهنجام دابێت، ئهوه بۆ ئهوانه پلهو پایهی بهرزو بڵند ئامادهیه... |
جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ وَذَٰلِكَ جَزَاءُ مَن تَزَكَّىٰ(76) (Ewan payan) bihişta rez û beran e, di binê (darê) wê bihiştê da çem dikişin, ewanê di wura da her bimînin. Xelata wan (kesên, ku) xwe ji gonehan paqij dikin ewa ye بهههشتی -عهدهنه- که باخهکهنی چڕو پڕه دهچنه ناوی، چهندهها ڕووبار بهژێر درهختهکانیدا دهڕوات، هاورێ لهگهڵ ژیانی ههمیشهیی و نهبڕاوهدا، ئهوهش پاداشتی کهسێکه دڵ و دهروون و ڕهوشتی خۆی خاوێن کردبێت. |
وَلَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقًا فِي الْبَحْرِ يَبَسًا لَّا تَخَافُ دَرَكًا وَلَا تَخْشَىٰ(77) Bi sond! Me li bal Mûsa da (aha) niqandîye: "Tu zarên cihuyan (ji misrê) bi şev da derxe rê.” (Gava Mûsa ewan di şevê da derxistin, hatine derê avê, nikaryan ji avê derbas bibûnan, bêzar mane) îdî me (ji bona Mûsa ra aha got: "Mûsa!) tu (gopalê xwe li avê) bixe, tu ji bona (peyrewê xwe ra) rêyeke zaha ji deryayê bigire, ji bo ku ewan (ji gîhandina Fir’ewn û hevalê wî) netirsin û (ji fetisandina di avê da jî kovanan) bi tirs nekişînin (دوای تێپهڕ بوونی چهند ساڵیک) سوێند به خوا بهڕاستی نیگامان بۆ موسا کرد که شهوڕهوی بکه بهبهندهکانم و ڕێگهیهکی وشکیان له دهریادا بۆ دابین بکه و لهکاتێکدا ترسی ئهوهت نی یه که پێت بگهن و خهمی نوقم بوون تیاچوونیشت نی یه. |
فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُم مِّنَ الْيَمِّ مَا غَشِيَهُمْ(78) Îdî Fir’ewn bi tevê leşkerê xwe va ketine pey wan. (Gava ewan ketine nava avê, te bidîta avê ewan) ça niximandin! Îdî ewan di ava milmilî da, fetisîn hatine niximandinê ئهوسا فیرعهون به سهربازانیهوه شوێنیان کهوتن، کوتوپڕ لهناو ئاوهکهدا شهپۆلی دهریا دای بهسهریانداو ههموویانی داپۆشی بهچ داپۆشینێک! |
وَأَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَمَا هَدَىٰ(79) (Bi vê kirina hanê) Fir’ewn, komalê xwe wud da kir, ne anî rêya rast فیرعهونیش قهوم و گهلهکهی خۆی گومرا کردو ڕێنموویی نهکردن. |
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ قَدْ أَنجَيْنَاكُم مِّنْ عَدُوِّكُمْ وَوَاعَدْنَاكُمْ جَانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ وَنَزَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ(80) (Gava zarên cihuyan fereste bûn, me ji wan ra aha gotibû:) "Gelî zarên cihûyan! Bi sond! Me hûn ji neyarê we felat kirine. (Ji bona hinartina Tewratê me ji bona we ra) kêleka rastê çiya yê Tûrê Sîna (bi êwirgahi) peyman dabû, me (ji bona, ku hûn birçî nebin, ji bona we ra) di jor da, gezo û goştê qarutkan hinartîye (پاشان خوا؛ ڕوو به نهوهی ئیسرائیل دهفهرموێت): ئهی نهوهی ئیسرائیل بێگومان ئێمه ئێوهمان له دهست دوژمنهکهتان ڕزگار کردو بهڵێنیشمان دانێ که لای ڕاستی کێوی طوردا (پهیمانتان لێ وهربگرین)، گهزۆ و شهلاقهشمان بۆ دابین کردن. |
كُلُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَلَا تَطْغَوْا فِيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي ۖ وَمَن يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِي فَقَدْ هَوَىٰ(81) Hûn ji paqijê rozîyên me dane we, bixun, hûn ji bona van xwarinan ne deliqin (ji ava rû dernetebin) ji bo ku xeşma min bi ser we da nekebe. Bi sond! Xeşma min bi kê da hatibe, îdî ewan krtîye agir بخۆن لهو ڕزق و ڕۆزیه پاک و چاکانهی که پێمان بهخشیوون و زیادڕهوی و گوناهکاری و فێڵ و تهڵهکهی تێدا مهکهن، بۆ ئهوهی خهشم و قینی من داتاننهگرێتهوه، بێگومان ئهوهی خهشم و قینی من دایبگرێت، ئهوه ئیتر کهوتووه و تیاچووه. |
وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَىٰ(82) “Bi rastî ez bi xweber, ji bona wî kesê ji kirinê xwe yê (sik) poşman bibe û bi hebûna girêdên me (şert) bawer kiribe, paşê jî hatibe rêya rast, baxişkar im دڵنیاش بن بهڕاستی من زۆر لێخۆش بووم له کهسهی که تهوبه دهکات و باوهڕ دههێنێت و کاروکردهوهی چاکه دهکات، لهوهودوا (تا دوا ههناسهی ژیانی) بهردهوام دهبێت لهسهر ئهو ڕێبازه. |
۞ وَمَا أَعْجَلَكَ عَن قَوْمِكَ يَا مُوسَىٰ(83) (Piştî ewan cihûyan li çola sina ê êwirîn, Mûsa birayê xwe yê Harûn di na- va wan da hîşt, ji bona peymana Xuda daye, çûne çiyayê Tûr; Yezdan ji Mûsa ra aha gotiye): "Mûsa! Gelo çi tiştê, ku tu bi lez ji komalê te (raqetandî, hatî vira) (لهوهودوا موسا خۆی گهیانده کێوی طور، خوای گهوره لێی پرسی:) ئهی موسا بۆچی تۆ پهلهت کردو قهومهکهت بهجێ هێشت. |
قَالَ هُمْ أُولَاءِ عَلَىٰ أَثَرِي وَعَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضَىٰ(84) (Mûsa aha bersiv daye) gotîye: "Heya ewan di şopa min da nin, min lez kirîye, ez hatime bal te, ji bo ku tu Xuda! bi min qayîl bibî موسا وتی: ئهوان لهسهر ڕێبازی من دهڕۆن، (بهڵام من ئارهزوومهندی گفتوگۆت بووم) بۆیه بهپهله هاتم تا تۆ ئهی پهروهردگارم لێم ڕازی بیت (فهرمانه پیرۆزهکانت وهربگرم). |
قَالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِن بَعْدِكَ وَأَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُّ(85) (Xuda bersiva Mûsa daye) gotîye: "Bi sond! Ji piştî te, me komalê te ceribandîye. Samirî ewan ji rêya rast derxistin, rêya wan wunda kirîye پهروهرردگار فهرمووی: بێگومان ئێمه قهومهکهتمان له دوای هاتنی تۆ تاقیکردهوه (کهچی سهرکهتوو نهبوون، باوهڕ دامهزراو نهبوون) کابرای سامیری گومڕای کردن. |
فَرَجَعَ مُوسَىٰ إِلَىٰ قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا ۚ قَالَ يَا قَوْمِ أَلَمْ يَعِدْكُمْ رَبُّكُمْ وَعْدًا حَسَنًا ۚ أَفَطَالَ عَلَيْكُمُ الْعَهْدُ أَمْ أَرَدتُّمْ أَن يَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِّن رَّبِّكُمْ فَأَخْلَفْتُم مَّوْعِدِي(86) Îdî Mûsa para da li bal komalê xwe da bi hêrs û kovan, zivirî (ji komalê xwe ra aha) gotîye: "Gelê min! Qey Xudayê we ji bona we ra peymanekê rind ne dabû! Qey danê peymanê pir direj bibû, ku we aha kir? Ya jî we bi van kirinan diva, ku ji Xudayê we xeşmek bi we da were, îdî hûn rabûn, peymana we dabû mîn, jê poşman bûn پاشان موسا گهڕایهوه بۆ ناو قهومهکهی، بهتووڕهیی و داخ و خهفهتێکی زۆرهوه، وتی: ئهی قهومهکهم، مهگهر پهروهردگارتان بهڵێنی چاکی نهدابوونێ (که سهرفرازتان بکات له دنیاو قیامهتدا) ئایا ئهو بهڵێن و پهیمانه زۆری پێچووه؟ یاخود ویستتان خهشم و قین لهلایهن پهروهردگارتانهوه دابارێت بهسهرتاندا، بۆیه ئیتر ئهو بهڵێنهی دابووتان به من نهتان بردهسهر (که پابهندی یهکخواناسی بن؟!). |
قَالُوا مَا أَخْلَفْنَا مَوْعِدَكَ بِمَلْكِنَا وَلَٰكِنَّا حُمِّلْنَا أَوْزَارًا مِّن زِينَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْنَاهَا فَكَذَٰلِكَ أَلْقَى السَّامِرِيُّ(87) (Ewan bersiva Mûsa dane, aha) gotine: "Bi rastî em ji ber xwe da, ji wê peymana me daye te, poşman ne bûne, lê jî xişrê komalê Fir’ewn, hinek bar li me hatibû kirinê, me hildabû. îdî me ewan (xişran) avêtine (agir, me ewan bahatin) bi vî awayî "Samirî jî (xişre xwe) avête (agir bahat) خهڵکهکه وتیان: ئێمه سهرپێچی کردنمان له بهڵێنهکهی تۆ بهئارهزووی خۆمان نهبووه، حهزمان له سهرپێچی نهکردووه، بهڵام ئێمه زێرو زیوێکی زۆری - قبطی- یهکان درابوو بهسهرماندا، جا ئیتر فرێمانداو سامیریش بهو شێوهیه فرێیدا.. |
فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَدًا لَّهُ خُوَارٌ فَقَالُوا هَٰذَا إِلَٰهُكُمْ وَإِلَٰهُ مُوسَىٰ فَنَسِيَ(88) Îdî Samirî ji bona wan ra (tokela) golikeke, ku diore derxist, paşê ewan (ji hev ra aha) gotine: "Ilahê we û ilahê Mûsa eva ye, lê ewî eva birva kirîye (çûye li çîyayê "Tûrî Sîna" lê digere) بهو زێرو زیوه پهیکهری گوێرهکهیهکی بۆ دروست کردن (جارجار) بۆڕهیهکی دهکرد، (سامیری و بێ دینهکان بێ شهرمانه) وتیان: ئهمه خوای ئێوه و خوای موسایه، ئهو له بیری چووه و (بهشوێنیدا دهگهرێت). |
أَفَلَا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا وَلَا يَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَلَا نَفْعًا(89) Ma qey ewan nabînin, ku ewa golika li bal wan da tu (bersivekî) nazivirîne û ji bona wan ra qe tu kar û zîyanê jî nake جا ئایا ئهو نهفامانه نازانن ئهو گوێرهکهیه وهڵامی هیچ قسهیهکیان ناداتهوه؛ هیچ زهرهر، یان قازانجێکی بۆتان نیه؟! |
وَلَقَدْ قَالَ لَهُمْ هَارُونُ مِن قَبْلُ يَا قَوْمِ إِنَّمَا فُتِنتُم بِهِ ۖ وَإِنَّ رَبَّكُمُ الرَّحْمَٰنُ فَاتَّبِعُونِي وَأَطِيعُوا أَمْرِي(90) Bi sond! Hêj berê da jî Harûn ji wan ra gotibû: "Gelê min! Bi rastî hûn bi wê golika hatine ceribandinê (hûıı ji rê derketine). Bi rastî Xudayê we ewê dilovîn e; îdî (hûn werin) bibine peyrewê min û bi gotina min bikin بێگومان پێشتریش هاروون پێی وتن: ئهی قهومی من؛ ئێوه بهم گوێرهکه زێرینه تووشی تاقیکردنهوهیهکی سهخت بوون و تیایدا دهرنهچوون، دڵنیابن که پهروهردگارتان خوایهکی میهرهبانه، شوێنی من بکهون و گوێڕایهڵی فهرمانی من بن. |
قَالُوا لَن نَّبْرَحَ عَلَيْهِ عَاكِفِينَ حَتَّىٰ يَرْجِعَ إِلَيْنَا مُوسَىٰ(91) Ewan (bersiva Harûn dane aha) gotine: "Bi sond! Heya Mûsa (ji çîyayê Tûr) li bal me da nezivire, neyê vira, emê hey ji bona (perestîya wê golikê) bê nivandin dom bikin کهچی وتیان: ههرگیز وازی لێ ناهێنین و بهدهوریدا دێین و دهیپهرستین ههتا موسا خۆی دهگهرێتهوه!! |
قَالَ يَا هَارُونُ مَا مَنَعَكَ إِذْ رَأَيْتَهُمْ ضَلُّوا(92) (Ji piştî, ku Mûsa ji çîyayê "Tûr" li bal wan da zivirî, bi hêrs, ji bona Harûn aha) gotîye: "Harûn! (Ka bêje) gava te dît, ku ewan (evan tiştên hanê dikin, ji bo çi) te ewan ji vê rêderketina haê nedane para da (موسا، که گهڕایهوه به توڕهییهوه) وتی: ئهی هاروون، چی وای لێ کردیت (بێ دهنگ بیت) و هیچ نهکهیت، کاتێک بینیتن ئاوا گومرا بوون؟ |
أَلَّا تَتَّبِعَنِ ۖ أَفَعَصَيْتَ أَمْرِي(93) Ka ji bo çi tu nebûyî peyrewê min (wekî min hêrsa xwe bianîya, ewan ji kirinê wan bidana para?) Qey te bê gotina min kirîye چی وای لێ کردیت پهیڕهوی من نهکهیت؟! ئایا له فهرمانی من یاخی بوویت؟! |
قَالَ يَا ابْنَ أُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَلَا بِرَأْسِي ۖ إِنِّي خَشِيتُ أَن تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَمْ تَرْقُبْ قَوْلِي(94) (Harûn ji bona hêrs danîna Mûsa aha) gotîye: "Kûrê dayîka min bi rû û serê min negire, loma bi rastî ez (ji te tirsîyam) dibe tu gohdarya min nekî, ku tu (ji bona min ra) bêjî: Te di nava zarên cihûyan da du tîretî kirîye (ji ber vî ez têkilî wan nebûm) هاروون وتی: کوڕی دایکم (بۆ ئهوهی سۆزی بجوڵێنێت) ڕیشم مهگره و قژم ڕامهکێشه، (من بۆیه زۆر لهسهری نهچووم) بێگومان ترسام دوایی پێم بڵێیت: تۆ جیاوازیت خسته ناو نهتهوهی ئیسرائیلهوه و گوێت بهقسهی من نهدا. |
قَالَ فَمَا خَطْبُكَ يَا سَامِرِيُّ(95) (Paşê Mûsa zivirî ser Samirî jê ra aha) gotîye: "Samirî! (ka bêje;) te ji bona çi evan tiştan kirîne?” (ئنجا موسا ڕووی کرده کابرای سامیری) وتی: ئهی سامیری، ئهوکاره خهتهرناکه چی یه که ئهنجامت داوه؟ (ئهم پیلان و تهڵهکه و فێله چی یه دروستت کردووه)؟! |
قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَكَذَٰلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي(96) (Samirî bersiva Mûsa aha daye) gotîye: "Tişta komal ne didît min ewa didît; (gava Cebraîl ji te ra niqandin dianîya, min ewa didît) îdî min ji şopa saî qemçek (xwelî) hildaye avête nava xişrê (hatibû bihatin, eva tokela hanê jê deket.) Şixwa canê min jî wusa şîrîn dixwest سامیری وتی: ئهوهی من بینیم، ئهوان نهیانبینی، من مشتێکم له شوێن پێی (ئهسپهکهی) جوبرهئیل ههڵگرت و فڕێمدایه ناو پهیکهرهکهوه، بهو شێوهیه نهفسی بهدکردارم ئهو کارهی پێکردم (یاخود دهگونجێت سامیری درۆ بکات، تا خۆی له خهشمی حهزرهتی موسا ڕزگار بکات و جادوویهکی ئهنجام دابێت). |
قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَيَاةِ أَن تَقُولَ لَا مِسَاسَ ۖ وَإِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَّن تُخْلَفَهُ ۖ وَانظُرْ إِلَىٰ إِلَٰهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا ۖ لَّنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفًا(97) (Mûsa ji bona Samirî ra aha) got: "Îdî tu (ji vira) here, di jîna te ya cîhanê da, ji bona te ra eva heye;" Nêzîkê min nebin (loma bi min ra derdê bê derman heye)". Ji bona te ra danê (şapatê) heye. Qe tu ji wê şapatê para nakebî, tu li encama wî ilahê xwe î, ku nedihewyaî ji wî ra te perestî dikir mêze bike. Bi rastî emê ewî bişimitînin, paşê emê ewî di ava milmilî da bi hûritî bidine bayê (موسا به سامیری) وت: دهبڕۆ تا ماوی له ژیاندا (ههر کهسێک نزیکت کهوتهوه دهبێت) بڵێیت: به هیچ شێوهیهک بهریهککهوتن نی یه (دیاره که دهست ههرکهسی بهربکهوتبێت تووشی ئازارێکی زۆر بووه)، دڵنیاش به که کاتێکی تریشت بۆ دیاری کراوه، که ههرگیز ناتوانیت لێی دهرباز ببیت، سهرنجی خواکهشت بده که بهدهوریدا دهسوڕایتهوه و دهتپهرست، دهبێت بیسوتێنین و ههلا ههلای بکهین و بیخهینه ناو دهریاوه. |
إِنَّمَا إِلَٰهُكُمُ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا(98) Bi rastî ewê ku ji pêştirê wî tu ilahê bebetê perestîyê tune ye, heye! Ewa Yezdanê we ye. Ewî hemî tişt hildane zanîna xwe خهڵکینه: ئێوه دڵنیابن که پهروهردگارتان تهنها زاتی (الله) یه، جگه لهو خوایهکی تر نیه، زانیاری و زانستی ئهو زاته ههموو شتێکی گرتۆتهوه. |
كَذَٰلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنبَاءِ مَا قَدْ سَبَقَ ۚ وَقَدْ آتَيْنَاكَ مِن لَّدُنَّا ذِكْرًا(99) Bi vî awayî em ji bona te ra ji serdaborîyên berê diaxivin. Bi sond! Me ji bal xwe da (pirtûkekê da bîrxistoker) daye te ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم): ئێمه بێگومان ئا بهو شێوهیه ههندێک له بهسهرهاتی ئهوانهی ڕابروود بۆت دهگێرینهوه، دڵنیابه ئێمه لهلایهن خۆمانهوه قورئانمان پێ بهخشیوویت که یاداوهری بێت له ههموو ڕوویهکهوه. |
مَّنْ أَعْرَضَ عَنْهُ فَإِنَّهُ يَحْمِلُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وِزْرًا(100) Îdî kê ji wê rû bifetilîne, bi rastî ewê di roya rabûna hemî da barekî giran hilde ئهوهی پشتی تێ کردبێت، ئهوه بێگومان له ڕۆژی قیامهتدا کۆڵیک گوناهـ ههڵدهگرێت. |
خَالِدِينَ فِيهِ ۖ وَسَاءَ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حِمْلًا(101) Ewan di binê wî barî da her diminin. (Ewa bara) di roya rabûna hemî da ji bona wan ra çiqa hildaneke sik e (ئهو جۆره کهسانه) لهناو سزادا بۆ ههمیشه دهمێننهوه، ئای چهند خراپه ئهو کۆڵه قورسهی که له قیامهتدا بهکۆڵیانهوهیه. |
يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ ۚ وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقًا(102) Di roya, ku di Sturî da tê pufkirinê, em nûsîtemkaran di wê royê da bi çav beloqî û şasî dicivînin ڕۆژێک دێت فوو دهکرێت به - صور- دا، ئهو ڕۆژه تاوانباران چاویان کوێرهو شین ههڵگهڕاوه (دیمهنێکی ناشرین و سامناکیان ههیه). |
يَتَخَافَتُونَ بَيْنَهُمْ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا عَشْرًا(103) Di nava hev da pistepist dikin (ji hev dipirsin; gelo çend royan em di cîhanê da mane? Bersiva hev dane, aha gotine: "Hûn di cîhanê da hey deh royan mane) بهچپهو سرته بهیهک دهڵێن: تهنها ده شهو نهبێت؛ (له دنیادا یان له جیهانی بهرزهخدا) هیچی تریان پێچووه. |
نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ إِذْ يَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِيقَةً إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا يَوْمًا(104) Em bi wê (mayîna wan yê cîhanî, ku ewan di nava hev da pistepist dikirin, ji hev ra) digotin, çêtir dizanin. Loma ewanê di pêşrewanê da nemûşê wan in (aha) gotine: "Hûn di cîhanê da hey royekî mane ئێمه چاک دهزانین سهرهنجام چی دهڵێن چونکه ژیرترین و وریاترینیان دهڵێت: تهنها ڕۆژێک نهبێت هیچی ترتان پێ نهچووه!! |
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْجِبَالِ فَقُلْ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسْفًا(105) (Muhemmed!) Ewan ji te temtêla çîyan dipirsin: (Ka çîyayê di roya rabûna hemû da, wê ça bibin?) îdî tu ji wan ra bêje: "Xudayê min ê wan çîyan hûr bike bixe (arişt) bide bayê پرسیارت لێدهکهن دهربارهی کێوهکان (که له بهرپا بوونی قیامهتدا چیان بهسهر دێت)، ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) تۆ پێیان بڵێ: پهروهردگارم ههڵی دهتهکێنێت و وردو خاشی دهکات... |
فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا(106) Îdî (Xudayê min ê) şûna wan rast bike, bihêle جا پهرش و بڵاوی دهکاتهوه و دهیکاته زهویهکی پان و تهخت و بهرین وازی لێ دههێنێت و بهجێ دههێڵێت. |
لَّا تَرَىٰ فِيهَا عِوَجًا وَلَا أَمْتًا(107) Tu (şûna wan da) qe tu kort û tepan nabînî.” هیچ خوارو خێچی و بهرزی و نزمیهک لهسهر ڕووکاری نابینیت. |
يَوْمَئِذٍ يَتَّبِعُونَ الدَّاعِيَ لَا عِوَجَ لَهُ ۖ وَخَشَعَتِ الْأَصْوَاتُ لِلرَّحْمَٰنِ فَلَا تَسْمَعُ إِلَّا هَمْسًا(108) Di wê roya (civînê da) hemû kes dibine pewrewê wî gazîkarê, ku ji bona wî ra xarkirina (li bal rast û çepê da çênabe). Hemû deng ji bona (Yezdanê) dilovan ra ker dibin. Îdî tu ji pêştirê mişînîyê tu dengî ji wan nabînî.” لهو ڕۆژهدا ههموو خهڵکی شوێنی جاڕدهری کۆکردنهوه دهکهون، هیچ سهرپێچی و لاریهک ناکرێت، ههموو دهنگهکان لهبهر پهروهردگاری میهرهبان نزمن و بههێواشی دهدوێن، تهنها چپه و سرتهیهکی کهم نهبێت هیچی تر نابیستیت. |
يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَٰنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلًا(109) Di wê royê da tu mehderî kêr nayê, ji pêştirê mehderya wî kesî, ku (Yezdan)ê dilovan ji bona wi ra destûra mehderyê dabe û (Yezdan) bi gotinê wî qayîl bûbe (mehderya vî bi tenê bi kêr tê) لهو ڕۆژهدا تکاو شهفاعهت وهرناگیرێت و بێ سووده، مهگهر له کهسێک خوای میهرهبان مۆڵهتی بدات و ڕازی بێت بهوهی قسهی بۆ بکرێت و قسهی لێ وهربگرێت. |
يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا(110) (Yezdan) bi kirinê wan ê borî û bi kirinê wan ê para tê, dizane. Ewan kesan bi tu zanînê, zanîna (Yezdan, ya jî zanîna ji Yezdan bi xweber) hilnedane binê zanîna xwe خوا به ههموو ئهو شتانه دهزانێت (که له قیامهتدا) چاوهڕێیانهو به ههموو ئهو شتانهی (که له دنیادا) ئهنجامیان داوه و ئهو خهڵکه ههرگیز ناتوانن ئاگاداری زانست و زانیاری بێ سنووری ئهو زاته ببهن. |
۞ وَعَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ ۖ وَقَدْ خَابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْمًا(111) Û hemî rû ji bona (Yezdan)ê zende û şîra zebûn bûne. Bi sond! Ewanê cewr hildane, hene! Ewan (di wê royê da) belengaz bûne ههرچی ڕووخسارهکانه (له ڕۆژو قیامهتدا) ملکهج و فهرمانبهردارن، بۆ ئهو زاتهی کهههمیشه زیندووه و دهسهڵاتی بێ سنووری ههیه، بێگومان ئهوهی ستهمی کردووه، ڕهنج بهخهسارو نائومێدو بێ هیوایه. |
وَمَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا يَخَافُ ظُلْمًا وَلَا هَضْمًا(112) Û kîjanî jî bawer kiribe û karê aştî kiribe, îdî ewa ji cewr û ji maf ne danê, natirse ئهوهش که کارو کردوهوه چاکهکان ئانجام دهدات و لهکاتێکدا ئیمانداریش بووبێت، ئهوه ئیتر ناترسێت لهوهی ستهمی لێ بکرێت یان مافی پێشێل بکرێت. |
وَكَذَٰلِكَ أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا وَصَرَّفْنَا فِيهِ مِنَ الْوَعِيدِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ أَوْ يُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْرًا(113) Bi vî awayî me (ewa pirtûka) Qur’aneke ‘erebî hinartîye me di wê (Qur’an)ê da (peymana) şapatan bi cure cure fetilandin (ji wan ra gotin). Loma dibû ku ewan xudaparizî bikin, ya jî ewa (Qur’an)a ji bona wan ra bibe bîrdaxistinekî ئا بهو شێوهیه ئێمه قورئانێکی عهرهبی و پاراو و ڕهوانمان دابهزاندووه و جۆرهها ههڕهشهشمان تیادا باس کردووه، بۆ ئهوهی له خوا بترسن و یاخود ببێته هۆی ئهوهی که یاداوهریان تێدا بهدی بهێنێت. |
فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ ۗ وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِن قَبْلِ أَن يُقْضَىٰ إِلَيْكَ وَحْيُهُ ۖ وَقُل رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا(114) Îdî bi rastî serokê maf, Yezdanê bilinde. (Muhemmed!) Heya ku li bal te da niqandina wê pêk ne hatibe tu leza (xûndina) Qur’anê neke, tu (aha) bêje: "Xudayê min! Tu zanîna min pir bike خوای گهوره زۆر پایه بهرزو بڵنده و پاشای به حهق و ڕاستهقینهیه، (ئهی محمد صلی الله علیه وسلم) نهکهیت له خوێندنی قورئاندا پهله بکهیت: له پێش ئهوهی وهحی و نیگای ئهو قورئانه تهواو ببێت بۆ لای تۆ (چونکه ئێمه نایهڵین فهرامۆشی بکهیت) نزا بکه و بشڵێ: پهروهردگارا، بهردهوام زانست و زانیاری زۆرترو زیاترم پێ ببهخشه. |
وَلَقَدْ عَهِدْنَا إِلَىٰ آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا(115) Bi sond! Me hêj di berê da li bal nişa kesan da peyman dabû (ku ewa ji berê wê darê nexu). Îdî (ewê nişa ê peymana me) bîrva kirîye, em bi xweber jî ji bona (nişa kesan ra) rastê tu cadê ne hatin سوێند بهخوا بێگومان ئێمه پێشتر پهیمانمان له ئادهم وهرگرت (که نزیکی درهختی قهدهغه کراو نهکهوێت) کهچی بیری چوو، به مهرجێک نهمانبینی پێشتر بڕیاری کردنی ئهو سهرپێچییه بدات. |
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ(116) Gava me (nişa kesan afirandibû, me) ji bona firiştan ra (aha) gotibû: "Gelî firiştan! Hûn ji bona Adem ra secde beherin." Îdî ji pêştirê nişa pelîd hemî (firiştan ji bona Adem ra) secde birin, ewî secde nebir سهردهمێک بهفریشتهکانمان وت: سوژده بهرن بۆ ئادهم، ههموو سوژدهیان برد، جگه له ئیبلیس که سهرسهخت و یاخی بوو. |
فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَٰذَا عَدُوٌّ لَّكَ وَلِزَوْجِكَ فَلَا يُخْرِجَنَّكُمَا مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقَىٰ(117) Îdî me jî (ji bona nişa kesan ra aha) got: "Adem! Bi rastî eva (pelîda) ji bo te û jina te ra neyar e (haja we bira bi we hebe) ku ewa we herdukan ji bihiştê dernexe, îdî ku hûn şepirze bibin جا وتمان: ئهی ئادهم، بهڕاستی ئهم (ئیبلیسه) دوژمنی خۆت و هاوسهرهکهته، وریابن له بهههشت بهدهرکردنتان نهدات، به هۆیهوه تووشی ناخۆشی و نهگبهتی و دهربهدهری ببن. |
إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَلَا تَعْرَىٰ(118) Bi rastî (di bihitê da) ji bona te ra tazîbûn û birçîbûn tune ye دڵنیاشبه تۆ له بهههشتدا نهبرسیت دهبێت نهرووت و ڕهجاڵ دهبیت و... |
وَأَنَّكَ لَا تَظْمَأُ فِيهَا وَلَا تَضْحَىٰ(119) “(Tu di bihiştê da) bi rastî ne tî dibî û ne jî tav li te dixe نهتینووشت دهبێت و نهگهرماش زۆرت بۆ دههێنێت. |
فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا يَبْلَىٰ(120) Îdî pelîd li bal (nişa kesan da xwarina ji berê dara da zanînê (Şeceret ul-M’erîfet) daye siwêrandinê, ji wî ra (aha) gotiye: "Adem! Tu divê ku ez beledîya te bikim, li bal dara (dazanîna) her maî û li bal seroktîya bê dawîya ne rizî جا شهیتان گومانی خسته دڵیهوه و پێی وت: ئهی ئادهم پێت بڵێم و نیشانت بدهم درهختی نهمری و موڵک و داراییهک که بهسهرناچێت کامهیه؟!! |
فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِن وَرَقِ الْجَنَّةِ ۚ وَعَصَىٰ آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَىٰ(121) Îdî (ji bo ku ji mirinê felat bibin. tim cari bijîn, rabûn) ji wê darê xwarin (piçtî xwarinê) ji herdukan ra cîhê ‘eybên wan vebûn, herduk li bal (darê) bihiştê da revîyan, ji bo ku bi pelên wan daran pêş û paşîya xwe bigirin. Adem (bi vî awayî) ji gotina Xudayê xwe derket û jê mehrûm ma (شهیتان ههر کۆڵی نهدا تا فریوی دان) ههردووکیان له بهروبوومی درهختهکهیان خوارد (ئیتر جل و بهرگ و پۆشاکیان داماڵرا)، عهیب و عاریان دهرکهوت، بهپهله ههوڵیاندا بهگهڵای درهختهکانی بهههشت (خۆیان داپۆشن) ئابهو شێوهیه ئادهم یاخی بوو له پهروهردگاری و فریوی خواردو ڕێگای لێ تێکچوو، پاشان پهروهردگاری ههڵی بژارد و (کردی به پێغهمبهر) تهوبهی لێ وهرگرت و هیدایهت و ڕێنموویی کرد. |
ثُمَّ اجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَتَابَ عَلَيْهِ وَهَدَىٰ(122) Paşê (Adem bi zarîn û girîn ji wan kirinê xwe poşman bû). Xudayê Adem, ewa (ji nava heyan) hilbijart û kirinê wî baxişandin, îdî ewa anî rêya rast پاشان پهروهردگاری ههڵیبژارد بۆ پێغهمبهرێتی و لهخۆی نزیک خستهوهو تهوبهشی لێ وهرگرت و شارهزا و ڕێنمایی کرد، بۆ پارانهوهو داوا کردنی لێخۆشبوون. |
قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِيعًا ۖ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدًى فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَايَ فَلَا يَضِلُّ وَلَا يَشْقَىٰ(123) (Xudayê wî ji wan ra aha) gotîye: “Hûn herduk hemî (ji bihiştê) berjêr bin: Hinekê ji we, wê ji bona hinekên we ra neyar bin. Îdî gava ji min li bal we da beledî hat, kî ji we bibe peyrewê beledî ya min, paşê ewa rê wunda nake û şepirze jî nabe (ئهوسا خوای گهوره فهرمانیدا) وتی: ئیتر ههردووکتان له بهههشت دابهزن بهگشتی، ههندێکتان دهبنه دوژمنی ههندێکتان، جا ئهگهر هیدایهت و ڕێنموویی من بۆ ئێوه هات، ئهوهی شوێنی بهرنامهکهم بکهوێت، نهگومڕا دهبێت، نه ناخۆشی و ناڕهحهتی و ناسۆر دێته ڕێی. |
وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَىٰ(124) Kîjan rû ji bîranîna min bifetilîne, îdî ji bona wî ra jîneke nemir û nejî heye û emê ewê di roya rabûna hemî da kor bicivînin ئهوهیش ڕوو وهربگێرێت له بهرنامه و یادی من پشتی تێ بکات، بێگومان بۆ ئهو جۆره کهسانه ژیانێکی ترش و تاڵ و ناخۆش پێش دێت، له ڕۆژی قیامهتیشدا بهکوێری حهشری دهکهین.. |
قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَىٰ وَقَدْ كُنتُ بَصِيرًا(125) (Ewa di wê royê da aha) dibêje: "Xudayê min! Te ji bo çi ez bi korî civandime? Bi sond (hêj berê da) min didit ئهو جۆره کهسه دهڵێت: ئهی پهروهردگار بۆ بهکوێری حهشرت کردم خۆ من کاتی خۆی چاوساغ و بینا بووم. |
قَالَ كَذَٰلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا ۖ وَكَذَٰلِكَ الْيَوْمَ تُنسَىٰ(126) (Xuda jê ra) dibêje: "Wusa ne: Gava beretên me ji te ra hat, îdî te ewan beratên me bîrva kiribûn, tu jî wusa dî îro da hatî bîrva kirinê (له وهڵامدا خوا) دهفهرموێت: تۆ ئا بهو شێوهیه بوویت (کوێت بوویت له ئاستی) ئایهت و بهڵگهکانی ئێمهدا کاتێک پێت ڕادهگهیهنرا، ئێمهش ئهمڕۆ ئاوا مامهڵهی کهسێکی لهبیر کراوت لهگاڵدا دهکهین (له سزاو ئازاردا دههێڵرێیتهوه). |
وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي مَنْ أَسْرَفَ وَلَمْ يُؤْمِن بِآيَاتِ رَبِّهِ ۚ وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَشَدُّ وَأَبْقَىٰ(127) Em bi vî awayî, ewê dest belavê, ku bi beratên Xudayê xwe bawer nake celat dikin. Bi rastî şapata para da jî hêj zortir û her mayîtir e ئا بهو شێوهیه، تۆڵه دهکهینهوه لهو کهسهی که له سنوور دهترازێت و باوهڕ بهئایهت و فهرمانهکانی پهروهردگاری ناهێنێت، بێگومان سزای قیامهت زۆر سهخت ترو بهردهوامتره (له سزای دنیا). |
أَفَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّأُولِي النُّهَىٰ(128) Qey ji bona wan ra ne bûye rêzber, ku me di berya wan da çiqa komalên çaxan teşqele kirîye? Ewan bi xweber jî di nava kavilê wan da digerin (bi çavê xwe jî ewan kavilan di bînin). Bi rastî di van (beratan da) ji bona xwe parizan, beratên sodretî hene ئایا بۆیان ڕوون نهبۆتهوه که چهندهها نهوهمان پێش ئهمان لهناو بردووه، بهناو شوێنهوارو ماڵ و حاڵیاندا هاتوچۆ دهکهن، بهڕاستی ئا لهو بهسهرهاتانهدا بهڵگه و نیشانهی زۆر ههیه بۆ خاوهن بیرو هۆشمهندهکان. |
وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَكَانَ لِزَامًا وَأَجَلٌ مُّسَمًّى(129) Heke ewa paymana (danê şapatdana wan) ji Xudayê te ne borî bûya (celata wanê, wê bi kirina wan ra) bihata. (Lê) dane (şapatdanê) hatîye navdanê خۆ ئهگهر بڕیارێک لهلایهن پهروهردگارتهوه پێش نهکهوتایهو مۆڵهتی دیاریکراویش نهبوایه، ئهوه لهناو بردنی خوانهناسان شتێکی ئهنجامدار دهبوو. |
فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا ۖ وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ(130) Îdî tu li ser gotinê wan hew bike, tu di berya roj hila û roj ava da bi sipazîya Xudayê xwe, perestî bike tu di hinekî danê şevê da û kêlekê royê da jî bi paqijîya Xudayê xwe ji kemasîyan perestîya wî bike. Loma hêvî heye ku tu (bi vê kirinê) qayîl bibî کهواته ئهی محمد صلی الله علیه وسلم، ئهی ئیماندار خۆڕاگر به بهرامبهر ئهو گوفتاره نابهجێیانهیان که دهیڵێن و تهسبیحات و ستایش و سوپاسی پهروهردگارت بکه، پێش ههڵهاتنی خۆرو پێش ئاوابوونی، له ههندێک کاتهکانی شهودا ههر تهسبیحات و ستایشی بکه، له بهشه جیا جیاکانی ڕۆژیشدا ههر تهسبیحات و ستایشی بکه، بۆ ئهوهی له ڕهزامهندی پهروهردگار بههرهماند ببیت. |
وَلَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَىٰ مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ ۚ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ(131) (Muhemmed!) Tu her du çavê xwe, li bal wan zonê (Fileyên) ku me ji hinekî wan ra ji bona ceribandina wan, xemla cîhanê daye wan, bi direjî zoq neke. Bi rastî rozîyên Xudayê te, qenctir û her mayîtir e (ئهی ئیماندار) تۆ چاوهکانت مهبڕه ئهو نازو نیعمهتهی که ههندێک خهڵکمان لێ بههرهوهر کردووه، که زینهت و ڕازاوهی ژیانی دنیایه، بۆ ئهوهی لهو نازو نیعمهته تاقیانبکهینهوه، بێگومان ڕزق و ڕۆزی پهروهردگارت (له بهههشتدا) چاکترو بهردهوامتره. |
وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا ۖ لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا ۖ نَّحْنُ نَرْزُقُكَ ۗ وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَىٰ(132) Tu fermana malîyên xwe bi nimêjkirinê bike. Tu bi xweber jî li ser cefayên wê berxwe bide. Em ji te rozînan naxwezin, em ji te ra rozînan didin. Şixwa encam ji bona xudaparizan e (ئهی پێغهمبهر صلی الله علیه وسلم، ئهی ئیماندار) فهرمان بده به ههموو تاکهکانی خێزانت، تا نوێژهکهیان (بهچاکی ئهنجام بدهن، چونکه خۆراکی ڕۆحه) و بهردهوام و کۆڵنهدهر و خۆڕاگربه لهسهری، ئێمه بێگومان داوای ڕزق و ڕۆزی له تۆ ناکهین، بهڵکو ئێمه ڕزق و ڕۆزی به تۆ دهبهخشین، سهرهنجامی چاک ههر بۆ خواناسی و دینداریه. |
وَقَالُوا لَوْلَا يَأْتِينَا بِآيَةٍ مِّن رَّبِّهِ ۚ أَوَلَمْ تَأْتِهِم بَيِّنَةُ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَىٰ(133) Ewan (aha) gotine: "Gotî ewî (ji bona pêxemberya xwe) hinek beratên (derhoze) ne anîbûya (ku me bi wî bawer bikira)?" Qey ji bona wan ra di pirtûkê berê da beratên daveker ne hatibû (کافرهکانی مهککه) وتیان: باشه، ئهوه بۆ لهلایهن پهروهردگاریهوه مهعجیزهیهکی بۆ ئێمه نههێناو (نیشانی نهداین)، مهگهر باسی (ئهو مهعجیزانه) له کتێبه پێشووهکاندا ڕوون نهکراوهتهوه؟ (کاتی خۆی نیشانی قهومه پێشووهکانمان داوه بهڵام خۆ باوهڕیان نههێناوه، بۆ ئامانیشی پێش بهێنین ههر باوهڕ ناهێنن). |
وَلَوْ أَنَّا أَهْلَكْنَاهُم بِعَذَابٍ مِّن قَبْلِهِ لَقَالُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِن قَبْلِ أَن نَّذِلَّ وَنَخْزَىٰ(134) Heke me ewan hêj di berya hatina (pêxemberan li bal wan da, teşqele kiribûnan, wê ewanê bi gotinan: "Xudayê me! Qey çi dibû, ku te li bal me da pêxemberek şandibûya, îdî hêj ku em aha ser berjêr û riswa ne bibûnan em bibûna peyrewê beratên te) خۆ ئهگهر بهڕاستی ئێمهش پێش ناردنی قورئان و پێغهمبهر لهناومان ببردنایه، ئهوه دهیانوت: پهروهردگارا، بۆچی پێغهمبهرێکت بۆ ڕهوانه نهکردین، تا شوێنی بهرنامه و ئایهتهکانی تۆ بکهوین پێش ئهوهی زهلیل و ڕیسوا ببین. |
قُلْ كُلٌّ مُّتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا ۖ فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحَابُ الصِّرَاطِ السَّوِيِّ وَمَنِ اهْتَدَىٰ(135) (Muhemmed! Tu ji wan ra aha) bêje: "Hemî kes dîdarî dikin, îdî hûn jî dîdarî bikin (paşê em mêze bikin) ka hevrîyên rêya rast kî ne û ka kîjan di rêya rast da nin? Hûnê wê gavê bizanin (ئهی پێغهمبهر(صلی الله علیه وسلم) به دوژمنانی دین) بڵێ: ههموولایهک چاوهڕوانن، ده ئێوهش چاوهڕێ بن له ئایندهدا دهزانن که کێ خاوهنی بهرنامه و ڕێبازی ڕاست و دروسته و کێش ڕێبازی هیدایهتی گرتۆته بهر. |