الم(1) M. (Ji van tîpne di serê ferkeran da hatêne, tîpne ji hevçûyî tê gotine:Arşa wan e rastî hey Yezdan dizane) چهند پیتێك له سهرهتای ههندێ له سوورهتهكانی قورئاندا هاتوون ژمارهیان (14) پیته، نیوهی كۆی پیتهكانی زمانی عهرهبین، بۆ سهلماندنی (اعجاز) و مهزنی و گرنگی قورئان كه له توانای هیچ كهسدا نیه بهو پیتانه كتێبێكی ئاوا بێ وێنه دابنێت، بهرادهیهك ههتا ئهگهر ههموو گرۆی ئادهمیزاد و پهری كۆببنهوه بۆ ئهو مهبهسته بێگومان ناتوانن، ههروهها چهندهها نهێنی تریشی تێدایه، زاناكان له ههندێكی دواون، ههندێكیشیان وتوویانه: ههر خوا خۆی زانایه به نهێنی ئهو پیتانه. |
ذَٰلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ(2) Eva pirtûka hanê, tu dudilî têda tune ye, ku ji Yezdan hatîye hinartinê. Bi xweber jî bê dudilî beled e ji bona xudaparisan ئهو قورئانه كتێبێكه هیچ گومانێكی تێدا نیه، (كه له لایهن خوای پهروهردگارهوه ڕهوانه كراوه به جبرهئیلدا بۆ پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) كه مایهی ڕێنمووی و سهرچاوهی هیدایهته بۆ خواناسان و پارێزكاران (كه ئهوانهن فهرزهكان جێبهجێ دهكهن و له حهرام خۆیان دهپارێزن، له ڕووی بیروباوهڕو كردارو گوفترهوه). |
الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ(3) Xudaparis ew in, ku bi heyîne ne berçavî bawer dikin (Ça mafê hebona wan bi xwaberê jî). Û xudaparis, nimêja xwe dikin û ji wan tiştne, ku me ji wan ra xistîye rûzînî li hewcan disixurînin ئهوانهی باوهڕ به نهبینراوهكان دههێنن (وهك خوا و فریشته و ئهوانهی خوا باسی كردوون و ئێمه نایانبینین)، ههروهها نوێژهكانیان بهچاكی ئهنجام دهدهن و لهو ڕزق و ڕۆزییه (حهڵاڵهی) پێمان بهخشیوون، دهبهخشن. |
وَالَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ وَبِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ(4) Û ew in (Muhemmed!) ku bi wan biryarne li bal te da hatine hînartin û bi wan pirtûk û biryame, ku di berya te da jî hatine hînartinê bawer dikin û ewan (xudaparis in) ku di nêzîk da bi ro (û danê dawyê da) bi xweber bawer dikin (له ههمان كاتدا) ئهوانه باوهڕ دههێنن بهو (پهیامهی) كه بۆ تۆ (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) دابهزێنراوه و بهو پهیامانهش كه بۆ (پێغهمبهرانی (سهلامی خوایان لێ بێت) پێش تۆ دابهزێنراوه، دڵنیاش دهبن كه ڕۆژی دوایی پێش دێت و قیامهت ههر بهرپا دهبێت. |
أُولَٰئِكَ عَلَىٰ هُدًى مِّن رَّبِّهِمْ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ(5) Ewa beledîya, ku ji Xudayê wan ji bona wan ra hatîye, evan li ser wê beledîyê ne û ewanê (ji aşîtan) fereste bûne (û gehîjtine armançne xwe) hey evanan in ئهوانه له سهر شا ڕێگهی هیدایهتی پهروهردگاریانن و ههر ئهوانیش سهرفراز و سهرکهوتوو (ئهمانه بنهما سهرهکیهکانی ئیمان و ئیسلامن). |
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ(6) Bi rastî ewanê bûne filehene! Tu çi ewan (bi şapatan) bidî tirsandinê û çi (ewan bi şapatan) nedî tirsandinê, li bal wan yek e: hey ewan bawer nakin بهڕاستی ئهوانهی که بێ باوهڕ بوون ئاگاداریان بکهیت یان ئاگاداریان نهکهیت یهکسانه بۆیان، باوهڕ و ئیمان ناهێنن... |
خَتَمَ اللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ وَعَلَىٰ سَمْعِهِمْ ۖ وَعَلَىٰ أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ(7) Yezdan li ser dilê wan û bîhîtina wan duruf kirîye û li ser dîtina wan bi xweber jî xêlî heye û ji bona wan ra şapatek e mezin heye (چونکه) خوا مۆری ناوه بهسهر دڵ و گوێیاندا و پهردهی بهسهر چاویاندا هێناوه، (نه بیردهکهنهوه، نه ئامادهن حهق ببیستن و ڕاستییهکان نابینن)، ههر بۆیه سزایهکی سهخت چاوهڕێیانه (ئهمانهش دهستهیهکن له بێ باوهڕان که ههر خوا خۆی دهیانناسێت). |
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَا هُم بِمُؤْمِنِينَ(8) Û ji kesan hinek hene, ku dibêjin: Me bi Yezdan û bi ro û danê dawyê bawer kiriye. Ewan bi xweber jî qe bawer ne kirine له ناو خهڵکیدا کهسانێک ههن که دهڵێن: ئیمان و باوهڕمان به خوا و به ڕۆژی قیامهت هێناوه (لهڕاستیدا ئهوانه درۆ دهکهن) ئهوانه ههمیشه باوهڕدار نین). |
يُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَمَا يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ(9) Ewanan, Yezdan û ewanê ku bawer kirine dixapînin; (gotina wan nîne) lê ewanan hey xwe, bi xweber dixapînin û ewan bi xapandina xwe jî aga nabin ئهوانه (بهخهیاڵی خۆیان وا دهزانن) خوا و ئهو کهسانه دهخهڵهتێنن که باوهڕداری ڕاستهقینهن!! کهچی جگه له خۆیان کهسیان پێ ناخهڵهتێنرێ، بهڵام ههست ناکهن و تێناگهن و بیرناکهنهوه. |
فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ(10) Di dilê wan da nexweşî heye, îdî Yezdan nexweşîya wan bi nexwaşî pir kirîye. Û ji bona wan ra bi sedema wan derewne, ku ewan dikiribûne; şapatek e dilsoz heye ئهوانه له دڵ و دهروونیاندا نهخۆشی بێ باوهڕی و حهسوودی و کینه ههیه، خوایش دهردیان گران و کاریگهر دهکات و سزایهکی سهختیش (له دینا و قیامهتدا) چاوهڕێنانه به هۆی درۆکردن و (دژایهتییان بۆ ئیسلام). |
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ قَالُوا إِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُونَ(11) Û di gava ji wan : hatîye gotinê; “Hûn di zemîn da tevdanî nekin.” Ewan gotinê;” Bi rastî em bi xweber aştîkar in.” ئهوانه کاتێک پێیان دهوترێت تۆوی گوناهو تاوان و خراپهکاری مهچێنن له زهویدا، دهڵێن: بهڕاستی ئێمه تهنها چاکسازی دهکهین!! |
أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَٰكِن لَّا يَشْعُرُونَ(12) Hûn hişyar bin! Bi rastî hey tevdanok ewan bi xweber in, lê ewan bi tevdanokîya xwe jî agah nabin ئاگادار بن، که ڕاستی ههر ئهوانه تۆوی خراپه دهچێنن، بهڵام (بههۆی لووت بهرزی و دهردهدارییانهوه) ههستی پێ ناکهن و (خۆیانی لێ گێل دهکهن). |
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا كَمَا آمَنَ النَّاسُ قَالُوا أَنُؤْمِنُ كَمَا آمَنَ السُّفَهَاءُ ۗ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَاءُ وَلَٰكِن لَّا يَعْلَمُونَ(13) Û di gava ji wan ra hatîye gotinê; “Hûn jî bawer bikin, ça (misilmanan) bawer kirine.” Ewan gotinê: “Qey emê jî wekî evsanan bawer bikin? “Hûn hişyarbin! Bi rastî hey evsene ewan bi xweber in, lê ewan bi evseniya xwe nizanin کاتێک پێیان دهوترێت ئیمان و باوهڕ بهێنن وهکو ئهوه ههموو خهڵکه (بێ فێڵ و ڕاستگۆیانه) که باوهڕیان هێناوه، دهڵێن: چۆن ئێمه وهکو ئهو خهڵکه عهقڵ و گێلانه باوهڕ دههێنین، (خهڵکینه) چاک بزانن و ئاگاداربن که ههر ئهوانه خۆیان کهم عهقڵ و گێل و نهفامن، بهڵام بۆ خۆیان نازانن. |
وَإِذَا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا إِلَىٰ شَيَاطِينِهِمْ قَالُوا إِنَّا مَعَكُمْ إِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِئُونَ(14) Û di gava ewan rastî wanê bawer kirine tên, ewan ji bawergeran ra gotine; “Em bawer dikin.” Û di gava bi tenê bi pelîdne xwe va dimînin, ji pelînde xwe ra gotine: “Bi rastî em bi we ra nin, bi rastî hey em bi wan bawergeran tinaza dikin.” كاتێكیش (دووڕووهكان) دهگهن بهوانهی باوهڕیان هێناوه دهڵێن: ئێمه ئیماندارین و باوهڕمان هێناوه!!، كهچی كاتێك به تهنها دهمێننهوه له لای شهیتانه گهوره و فێڵبازهكانیان دهڵێن: بهڕاستی ئێمه لهگهڵ ئێوهین، بێگومان ئێمه تهنها گاڵتهیان پێدهكهین و پێیان ڕادهبوێرین!! |
اللَّهُ يَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَيَمُدُّهُمْ فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ(15) Yezdan bi wan tinazan dike û ji bo ku ewan di koraya xwe da bi quretî bijîn ji wan ra dan dide (بهڵام خهیاڵیان خاوه چونكه) خوا سزای گاڵتهجارییهكهیان لێدهستێنێت و (دهیانكاته پهندو گاڵتهجاڕ)، ئهوه جارێ بهرهڵای كردوون تا كوێرانه مل بنێن و درێژه بهگومڕایی خۆیان بدهن. |
أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَىٰ فَمَا رَبِحَت تِّجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُوا مُهْتَدِينَ(16) Ewan in, ku rê wundabonî, bi beledîyê kirîne. Îdî kirîn û firotana wan kar ne kirîye û ewan bi xweber jî ne hatine li ser rêya rast ئهوانه گومڕاییان كڕی بهڕێنموویی و هیدایهت، بازرگانیهكهیان قازانجی نهكرد، سهرمایهكهشیان كه هیدایهته له دهستیانداو مایهپووچ بوون و وهرگری ڕێبازی هیدایهت نهبوون... |
مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّا أَضَاءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لَّا يُبْصِرُونَ(17) Hecwekîya wan, wekî vê temtêla hanê; (ku yek di çola tarî da ji bona ronahîyê) agirekî hil bike (dora xwe dibîne). Îdî gava agir dora wî ronahî kirîye, heman Yezdan ronaya wan birîye û Yezdan ewan di tarîtîyê da hîştîye, îdî ewan nabînin نموونه و وێنهی ئهوانه وهك كهسێك وایه: ئاگرێك دابگیرسێنێت (بۆ سوودی خۆی و هاوڕێكانی) كهچی كاتێك ههڵگیرساو دهوروبهری خۆی ڕووناك كردهوه، خوا ڕووناكیهكهیان لێ بكوژێنێتهوه و له چهندهها تاریكیدا جێیان بهێڵێت و هیچ تروسكاییهك نابینین و ڕێ دهرناكهن. |
صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لَا يَرْجِعُونَ(18) Ewan (durûyan) ker in, lal in, kûr in. Îdî ewan ji temtêla xwe, li bal rastîyê da jî nafetilin ئهوانه كهڕو لاڵ و كوێرن (له ئاستی حهق و ڕاستیداو)، ناشگهڕێنهوه (بۆ سهر هیدایهت). |
أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصَابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ ۚ وَاللَّهُ مُحِيطٌ بِالْكَافِرِينَ(19) Û ya jî hecwekîya wan wekî temtêla wan kesne, ku ji jor da tavya şilya ewrê reşê tarî, ku têda deng, reqereqa ewr û berqetavê hebe, bi wan da digire, wan ji tirsan têlîne xwe dixine gohne xwe (ji bo ku ji deng) nemirin. Yezdan bi xweber jî filehildane binê zanîna xwe یاخود وێنهیان وهك كهسانێك وایه به دهست بارانێكی لێزمهوه گیریان خواردبێت، كه پهڵه ههوری تاریك و ههوره تریشقه و بروسكهی ههبێت، له تاو دهنگی بروسكهكه پهنجهیان دهئاخنن بهگوێچكهیاندا له ترسی مردن، خوایش گهمارۆی كافرانی داوه (بارانهكه قورئانه و بروسكهكان، ترساندنی دووڕووهكانه كه حهز بهبیستنی ناكهن). |
يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ ۖ كُلَّمَا أَضَاءَ لَهُم مَّشَوْا فِيهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُوا ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(20) Nêzîk dibe, ku berqetav dîtina wan behere. Çi qa ji bona wan ra ronahî çê dibe, ewan di ronahî da diçin û di gava tarîtî li ser wan çê dibe, ewan radibin li pîya dimînin. Û şixwa heke Yezdan bivê, wê bihîstin û dîtina wan behere. Bi rastî Yezdan bi xweber jî li ser hemû tiştan bi hêz e خهریكه تیشكی بروسكهكه بینایی چاویان بهرێت، ههر كاتێك بهر پێیان ڕۆشن دهكاتهوه، دهڕۆن، ههر كه تیشكهكه نهماو تاریك بوو لێیان، (دهسڵهمێنهوه و) ههڵوێسته دهكهن، خۆ ئهگهر خوا بیویستایه بیستن و بینینیانی لهناو دهبرد، بهڕاستی خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێكدا ههیه. |
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(21) Gelî kesan! hûn perestîya wî Xudayê xweyê, ku hûn û ewan heyîne berya we da heyî afirandîye, bikin. Bi vî awayî bi rastî hêvî heye ku hûn xudaparisî bikin ئهی خهڵكینه پهروهردگاری خۆتان بپهرستن، ئهو زاتهی كه ئێوه و پێشینانی ئێوهشی بهدی هێناوه، بۆ ئهوهی ڕێبازی خواناسی و تهقوا و پارێزكاری بگرنه بهر. |
الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَّكُمْ ۖ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَندَادًا وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ(22) Yezdan ew e; ku zemîn ji bona we ra xistîye binrax û ezman jî xistîye avayî. Û Yezdan ji ezman, avêk e wusa hînartîye; (ji bo ku ji we ra bibe dilik) Yezdan bi wê avê ber dane derxistine. Îdî hûn jî ji bona Yezdan rêhevrêyan negirin, Loma hûn bi xweber jî dizanin, ku hevrînê wî tune ne ههر ئهوزاته زهوی كردووه به فهرش و جێگای نیشتهجێ بوون و ژیان بۆتان، ئاسمانی وهكو سهقفێك بهسهرتانهوه ڕاگیر كردووه، له ئاسمانهوه ئاوی بۆ باراندوون، جا بههۆیهوه جۆرهها بهرههمی (درهخت و گژوگیای) بهدهرهێناوه تا ببێته ڕزق و ڕۆزی بۆتان، كهواته شهریك و هاوتا بۆ خوا بڕیار مهدهن، كه خۆشتان دهزانن پهرستراو دهبێت بهدیهێنهر بێت. |
وَإِن كُنتُمْ فِي رَيْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِّن مِّثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ(23) Û heke hûn dudil dibin, di wan biryarne ku me li ser bendê xweyê (Muhemmed) da hi-nartîye, hûn ji pêştirê Yezdan, gazî hemû arîkarê xwe jî bikin (heke hûn dikarin, ka) hûn jî ferkerek e wekî ferkerê wê bînin; heke hûn di doza xwe da rastin جا ئهگهر ئێوه له دوو دڵیدان و گومانتان لهم (قورئانه پیرۆزه) ههیه كه دامانبهزاندووه بۆ بهندهی خۆمان محمد (صلی الله علیه وسلم) ئهگهر بۆتان دهكرێت ئێوهش ههوڵ بدهن سوورهتێكی وهك ئهو بهێنن، هاوپهیمان و هاوكارهكانیشتان جگه له خوا (بۆ ئهو مهبهسته) بانگ بكهن ئهگهر ئێوه ڕاست دهكهن. |
فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا وَلَن تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ ۖ أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ(24) Îdî heke hûn ferkerkî wusa neynin û hûn nikarin jî bînin, îdî hûn xwe ji wî agirê, ku ji bona filan ra hatîye amede kirinê ardûkê wî, kes û kevir in, biparisînin خۆ ئهگهر نهتانتوانی و ههرگیز نایشتوانن (كهواته باوهڕبهێنن و) خۆتان بپارێزن لهو ئاگرهی: سووتهمهنیهكهی خڵكی و بهرده، كه بۆ بێ باوهڕ و خوانهناسان ئاماده كراوه. |
وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۖ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِن ثَمَرَةٍ رِّزْقًا ۙ قَالُوا هَٰذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِن قَبْلُ ۖ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا ۖ وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ ۖ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(25) Û (Muhemmed!) ewanê bawer kirine û karê aştî kirine hene! tu mizgîna bide wan, ku bi rastî ji bona wan ra bihiştne dibinê (darê wan da) çemne avê dikişin, hene. Çi qa berêkî ji wan bihiştan ji wan ra tê dayînê (ji bihiştîyan ra) dibêjin: “Ewan berne me hêj di berê da xweribûn, evan in û hûn ji xwarin û berne cure cure ji me ra bînin.” Û ji bona wan ra di bihiştan da zone paqij hene. Û ewan bi xweber jî di bihiştan da hermanok in (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) مژده بده بهوانهی كه باوهڕیان هێناوه و كارو كردهوه چاكهكانیان ئهنجامداوه بهوهی باخهكانی بهههشت كه چهندهها ڕوبار بهژێردرهخت و بهناو باخهكانیدا دهڕوات، بهڕاستی بۆیان ئامادهیه، ههركاتێك له میوهو بهرههمێكی ئهو باخانهیان بۆ دههێنن، دهڵێن: ئێستا لهوهتان هێنا، تاوێك لهمهو پێش خواردمان، ههر دهیهێنین و لهیهكتریش دهچن، (له ڕهنگ و ڕواڵهتدا، بهڵام لهتام و بۆندا زۆر جیاوازن)، ههروهها لهوێدا هاوسهرانی پاك و بێ گهردیان بۆ ئامادهكراوه (ئهو بهختهوهرانه) ژیانی ههمیشهیی و نهبڕاوه لهو بهههشتهدا دهبهنه سهر. |
۞ إِنَّ اللَّهَ لَا يَسْتَحْيِي أَن يَضْرِبَ مَثَلًا مَّا بَعُوضَةً فَمَا فَوْقَهَا ۚ فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَيَقُولُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلًا ۘ يُضِلُّ بِهِ كَثِيرًا وَيَهْدِي بِهِ كَثِيرًا ۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الْفَاسِقِينَ(26) Bi rastî Yezdan fedî nake, ku mixmixkê bi hecwekî (ji bona derxistina mafê) bide nîşan kirinê û hej tiştne ji mixmixkê wêdatir jî. Îdî ewanê bawer kirine hene! şixwa ewan dizanin, ku ewa hecwekîya mafekî reste ji Xudayê wan e. Lê ewanê bûne file jî dibêjin: “ Ka Yezdan bi wan hecwekîyan çi vaye?” Yez- dan bi wan hecwekîyan pir kesan ji rêya rast dûr dixe û pir kesan jî bi wan tîne rêya rast. Bi wan hecwekîyan, hey ewanê ji rêya rast derketî wunda dibin بهڕاستی خوا باكی نیهو نهنگ نیه بهلایهوه ههر نموونهیهك بهێنێتهوه به مێشولهیهك، لهویش بچووكتر بێت یان گهورهتر، جا ئهوانهی ئیمان و باوهڕیان هێناوه، ئهوه چاك دهزانن ئهم نمونهیه ڕاسته و له لایهن پهروهردگاریانهوهیه، ئهوانهش كافرو بێ باوهڕن دهڵێن: خوا مهبهستی چی بوو لهم نموونهیهدا؟ (خوای گهورهش دهفهرموێت) زۆرێكی پێ گومڕا دهكات و زۆرێكی تریشی پێ هیدایهت و ڕێنمووی دهكات، بهڵام دیاره جگه له لارو وێرو یاخی و تاوانباران كهسی تر گومڕا ناكات... |
الَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ(27) Ewanê rêderketî hene! ew in, ku ji piştî peymana dane Yezdan, (ji bona baweri û perestîyê) Peymana xwe dişkênin. Û tişta Yezdan ferman kirîye, ku bi hev ra bin ewan ewe hevratîyî dibirin (sertêdana da û bav û pismanan). Û ewan di zemîn da jî têkilîyî dikin. Evanan in hey ziyan dikin ئهوانهی پهیمانی خوا (كه له ڕووی فیترهت و سروشت و پهیامهكانی خواوه) ههیانه، (كه دهبێت خواناس بن) ههڵدهوهشێننهوه و پهیڕهوی ناكهن لهدوای بههێزو پتهو بوونی، ئهو پهیوهندییانهش دهپسێنن كه خوا فهرمانی گهیاندنی داوه، لهزهویشدا تاوان و خراپه دهچێنن، ئا ئهوانه خۆیان زهرهرمهند و خهسارهتمهندن. |
كَيْفَ تَكْفُرُونَ بِاللَّهِ وَكُنتُمْ أَمْوَاتًا فَأَحْيَاكُمْ ۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ(28) Hûn ça dibine file (û bi Yezdan bawer nakin)? Hûn mirî bûn, îdî ewî hûn zinde kirin. Paşê (Yezdanê) we bimirîne û paşê wê we dîsa zinde bike û hûnê paşê li bal wî da bizivirin (خهڵكینه)، چۆن بێ بڕوا دهبن به خوا لهكاتێكدا ئێوه بێ گیان بوون (له توێی خاكدا) خوا (دروستی كردوون) و گیانی بهبهردا كردن، پاشان دهتانمرێنێت و دوایی زیندووتان دهكاتهوه، ئهوسا ههر بۆ لای ئهویش دهبرێنهوه. |
هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَىٰ إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ ۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ(29) Ewê ku hemûşk tiştne di zemîn da heyî ji bona we ra afirandîye heye! Ewa Yezdan e. Paşê ewa li bal ezman da fetilîye, îdî ewî ezman xistîye heft balokne jor da. Û ewa bi xweber jî bi hemûşk tiştan pir dizane ههر ئهوزاته ههموو شتێكی له زهویدا بۆ ئێوه دروست كردووه، پاشان ویستی ئاسمان دروست بكات، بۆیه به حهوت چین بهدی هێناو ڕێكی خستن، ههر خۆیشی به ههموو شتێك زاناو ئاگاداره. |
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ(30) Û gavekî Xudayê te (Muhemmed!) ji bona fereştan ra gotîye: “ Bi rastî ezê di zemîn da şûnmayekî bi afirîni.” (fereştan ji Yezdan ra) gotine: “Ka tuê di zemîn da ça ewan kesne, ku tevdanî dikin û xûnê dirêjin, biafirînî? Û em bi xweber jî te ji kemasîyan paqij dikin û sipazî (bi perestî) ji bona te ra dikin. “(Xudayê te ji wan ra) gotîye: “Bi restî ez bi tişta, ku hûn pe nizannn çêtir dizanim.” (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) باسی ئهوه بكه له دێرین زهماندا) پهروهردگارت به فریشتهكانی وت: بهڕاستی من دهمهوێت له زهویدا جێنشینێك دابنێم (بۆ ئاوهدانی و دینداری)، فریشتهكان وتیان: ئایا كهسێكی تیادا دهكهیته جێنشین كه خراپهو تاوانی تیادا بچێنێت و خوێنرێژی تێدا ئهنجام بدات؟! لهكاتێكدا ئێمه تهسبیحات و سوپاس و ستایشت دهكهین و قهدرو ڕێزی تۆ چاك دهزانین و بهدوورت دهگرین لهو شتانهی شایستهی تۆ نین، (لهوهڵامیاندا) خوا فهرمووی: بێگومان ئهوهی ئێوه نایزانن من دهیزانم. |
وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ(31) Û (Xudayê te) bi nişa kesan hemûşk nav (û navdan) daye hînkirinê, paşê ewan tiştan ber fereştan ra avitîye, îdî (ji fereştan ra aha) gotîye: “Ka, heke hûn di doza xwe da rast in, navê van tiştan ji min ra bejin.” (ئینجا ئادهمی درووست كرد، ویستی توانایی و لێهاتووی بۆ فریشتهكان ڕوون بكاتهوه) ناوی ههرچی پێویستی دهوروبهر ههیه فێری كرد، لهوهودوا به فریشتهكانی ڕانواند و پێی فهرموون: ئادهی ئێوه ناوی ئهو شتانهم پێ بڵێن ئهگهر ڕاست دهكهن و (توانای ئاوهدانكردنهوهی زهویتان ههیه؟). |
قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ(32) (Fereştan, ji Xuda ra) gotine: “Em te ji kêmasîyan paqij dikin, bi rastî ji pêştirê wî tişta te bi me daye hîn kirinê, tu zanîna me tune ye. Bi rastî pirzanê bijejke hey tu bi xweberî.” فریشتهكان وتیان: پاكی و بێگهردی و ستایش ههر شایستهی تۆیه، ئێمه هیچ زانستێكمان نیه، تهنها ئهوه دهزانین كه تۆ فێرت كردووین، بهڕاستی تۆ پهروهردگارێكی زاناو دانایت. |
قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَائِهِمْ ۖ فَلَمَّا أَنبَأَهُم بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ(33) (Yezdan ji bona nişa kesan ra) gotîye: “Adem! tu ji bona fereştan ra navê wan tiştan bêje.” Îdî gava Adem navê wan tiştan ji fereştan ra gotîye (ewan bêzar mane). Yezdan ji wan ra gotîye: “Min ji bona we ra ne got. Ku bi rastî ez bi veşartinê tiştne di ezman û zemîn da hene dizanim û ez bi wan tiştne ku hûn vedişêrin û diyar dikin jî dizanim ئهوسا خوا فهرمووی ئهی ئادهم ئادهی تۆ ئاگاداریان بكه به ناوهكانیان، جا كاتێك ئادهم ههواڵی ناوهكانی پێدان.. خوا فهرمووی: ئهی پێم نهوتن بهڕاستی من خۆم ئاگادارم به نهێنی ئاسمانهكان و زهوی، دهشزانم ئێوه چی دهردهخهن و چی دهشارنهوه؟! |
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ(34) Û di gava me ji bona fereştan ra gotîye: “Hûn ji bona Adam ra kunde beherin.” Îdî ji pêştirê pelîd, hemûşkan kunde birin. Pelîd ji kunde birine para çû, ewî quretî kir. Û (pelîd bi xweber jî) bûye file كاتێكیش بهفریشتهكانمان وت: سوژده بهرن بۆ ئادهم (سوژدهی ڕێزو بهفهرمانی خوا، وهكو ڕووگهیهك) سوژدهیان برد، جگه ئیبلیس نهبێت كه سهرپێچی كردو خۆی به گهورهزانی و خۆی خسته ڕیزی كافرهكانهوه. |
وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ(35) Û me (ji bona Adem ra) gotîye: “Adem! Tu û bi tevê jina xwe va di bihiştê da bihewin hûn ji kêdera bihiştê divên, hûn di wura da (ji berê wê) bixun. Lê hûn herduk jî nêzîkê vê dara (da nîşana tiştan Şeceretul me´rifet) nebin. Îdî heke hûn nêzîkên wê darê bibin (ji berê wê bixun) hûnê bibine jiwanê cewrkar.” ئینجا وتمان: ئهی ئادهم خۆت و هاوسهرت لهم بهههشتهدا ژیان بهرنهسهرو نیشتهجێ بن لهههر كوێ حهزدهكهن بخۆن و بخۆنهوه بهتێرو تهسهلی، بهڵام نزیكی ئهم درهخته مهكهون (درهختێكی دیاری كراو بۆ تاقی كردنهوه لێیان قهدهغه كرا) ئهگینا دهچنه ڕیزی ستهمكارانهوه. |
فَأَزَلَّهُمَا الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَىٰ حِينٍ(36) Îdî pelîd ewan herduk jî ji bihiştê şimitandin û ewan herduk ji wan xweşîne, ku ewan berê têda bûn, derxistin. Me jî (ji bona wan ra) got: “Hûn ji bihiştê berjêr bibin, hinekî ji we, ji bona hinekne we ra neyar bin. Hûnê heya danekî di zemîn da bi vê temtêlê bijîn شهیتان (فرسهتی لێهێنان) و له خشتهی بردن (وای لێكردن له بهرو بوومی درهخته قهدهغه كراوهكه بخۆن) و لهو شوێنه (خۆش و پڕ له نازو نیعمهته) بهدهركردنی دان، ئهوسا پێمان وتن: (مادهم سهرپێچیتان كرد ئیتر لێره جێتان نابێتهوه)، دهبێت دابهزنه خوارهوه بۆ سهر زهوی، جا (لهوێ) ههنێدكتان دوژمنی ههندێكتانن (شهیتان دوژمنی ئێوهیه و بهردهوام ههوڵ دهدات دوژمنایهتی له نێوانتاندا بهرپا بكات)، تاماوهیهكی دیاری كراو نیشتهجێ دهبن لهزهویداو له نازو نیعمهتهكان سوود وهردهگرن و بههرهوهر دهبن. |
فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِن رَّبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ(37) (Paşê) Adem ji Xudayê xwe çend peyv hildan (bi wan peyvan ji Xuda lava kirîye) Xuda jî lavaya wî litê kirîye. Bi rastî baxişgerê dilovîn hey Xuda ye پاشان ئادهم لهلایهن پهروهردگاریهوه چهند وشهو نزایهكی وهرگرت (بهدڵ و بهكوڵ پاڕایهوه خوای میهرهبانیش) نزاكهی وهرگرت و لێی خۆش بوو، چونكه بهڕاستی تهنها ئهو، زاتێكی ئێجگار میهرهبان و تۆبه وهرگره. (نزاكهش له ئایهتی 23 ی سوورهتی ئهعراف دا هاتووه). |
قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا ۖ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدًى فَمَن تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(38) Me ji bona (nişa kesan ra) gotîye: “Hûn hemûşk jî ji wi ra berjêr bin. Kîngê ji min, ji bona we ra beledîyek hatêbe; îdî kîjan ji we bibe peyrewê wê beledîya min, ji bona wî ra tu murûzîya ji (kêm xelat) û tirsa (ji şapatan) tune ye.” ئنجا وتمان: ههمووتان دهبێ دابهزن (بۆ سهر زهوی) جا ئهگهر ههركاتێك له لایهن منهوه ڕێنوماییتان بۆهات، ههركهس شوێن ڕێنوومایی من بكهوێت، ئهوه نه ترس و بیمیان لهسهر دهبێت، نه غهمگین و دڵتهنگ دهبن. |
وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(39) Û ewanê bûne file û beratenê me didine derew dêrandinê hene! Hevrînê agir hey ewan in. Di agir da hey ewan in tim (gavan) dimînin ئهوانهش بێ باوهڕ بوون و باوهڕیان به ئایهتهكانی ئێمه نهبوو، ئهوانه نیشتهجێی دۆزهخن و بۆ ههتا ههتایی تیایدا دهمێننهوه. |
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ(40) Gelî zarne cihûyan! Hûn ewan qencîne min e, ku min bi we kirîye bîra xwe bînin. Û hûn ewê peymana min daye we pêk bînin, ku ez jî ewê peymana we pêk bînim. Îdî hûn hey ji min bitirsin ئهی نهوهی ئیسرائیل (نهوهی حهزرهتی یهعقوب (سهلامی خوای لهسهر بێت) یادی نازو نیعمهتی من بكهنهوه كه بهسهرتاندا ڕژاندومهو بهوهفاو بهئهمهك بن و پهیمانهكهم جێبهجێ بكهن (كه ئیمان و كردهوهی چاك و باوهڕكردنه بهههموو پێغهمبهران بهبێ جیاوازی) ئهوسا منیش پهیمانی خۆم بهجێ دههێنم (كه جێنشین كردنتانه له دنیاداو، بهههشتی بهرینه له قیامهتدا) باترس و بیمتان تهنها له من ههبێت (تا ئاسوودهیی ڕههاتان پێ ببهخشم)... |
وَآمِنُوا بِمَا أَنزَلْتُ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُمْ وَلَا تَكُونُوا أَوَّلَ كَافِرٍ بِهِ ۖ وَلَا تَشْتَرُوا بِآيَاتِي ثَمَنًا قَلِيلًا وَإِيَّايَ فَاتَّقُونِ(41) Û (gelî zarne cihûyan!) ewa (Qur’an) a min hinartîye heye! rastdarya wan (biryar û pirtûka) bi we ra heye dike. Hûn bi wê bavêr bikin. Û ewanê di cara yekem da bi wê filetî kirine hene! hûn nebine ji wan û hûn beratenê min bi perekî hindik nefîroşin. Îdi hûn hey parisîya min bikin ههروهها ئیمان بهێنن بهو قورئانهی كه ناردومهته خواره كه پاڵپشتی پهیامهكهی لای ئێوهیه (تهورات و ئینجیلی دهستكاری نهكراو) مهبنه یهكهم بێ بڕوا پێی (له جیاتی یهكهم باوهڕدار) و ئایهتهكانم به نرخێكی كهم مهگۆڕنهوه (له پێناوی بهدهستهێنانی ههندێ مهرامی كهم نرخی دنیادا)، تهنها له من بترسن و خۆتان له خهشمی من بپارێزن. |
وَلَا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُوا الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ(42) Hûn bizanin, ji bona ku mafê veşêrin; maf û pûçîyê teve hev nekin نهكهن ڕاستی و بهتاڵ، حهق و ناحهق بهیهكهوه بئاڵێنن و حهق مهشارنهوه، درۆ دامهپۆشن بهڕاست لهكاتێكدا خۆشتان حهق و ڕاستی دهزانن كامهیه. |
وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ(43) Û hûn nimêja xwe bikin û hûn baca malê xwe bidin û hûn bi wanê, ku xwe (ji bona Yezdan ra) kûz dikin, xwe kûz bikin نوێژهكانتان بهچاكی ئهنجام بدهن به دروشمهكانیهوهو زهكاتیش بدهن، لهگهڵ كڕنووش بهراندا كڕنووش ببهن (بۆ پهروهردگارتان). |
۞ أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ(44) Hûn ça fermana kesan bi qencîyan dikin, hûn xwe jî bîrva dikin û hûn bi xweber jî pirtûkê di xunin? Îdî qe hûn hiş hilnadin (كهی ئهوه ڕاسته) فهرمانی چاكه بهخهڵكی بدهن و خۆتان فهرامۆش بكهن؟! لهكاتێكدا خۆ ئێوه كتێبی خوا ـ تهورات ـ دهخوێننهوه، (دهزانن سزای گوفتاری بێ ڕهفتار چۆنه) جا ئایا ژیریتان ڕێتان لێناگرێت لهو ههڵوێسته ناشرینه؟! |
وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ(45) Û hûn ji Yezdan bi hewdana li ser perestîyê û bi nimêj kirinê, arikarî bixwazin. Eva xwastina bi vî awayî ji xêncî xudatirsan li ser merivan pir mezin e (ئێوه ههوڵ بدهن) پشت ببهستن بهئارامگرتن و نوێژكردن (بۆ گهیشتن به ئامانج) بهڕاستی نوێژ ئهركێكی گهورهو گرانه، مهگهر لهسهر ئهو كهسانهی كه به خۆشهویستی و سۆزهوه خواپهرستی ئهنجام دهدهن و (باوهڕی دامهزراویان ههیه)... |
الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَاقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَيْهِ رَاجِعُونَ(46) Ewanê guman dikin, ku ewanê rastî Xudayê xwe werin û bi rastî ewanê li bal Xudayê xwe da bizivirin, hene! Xudatirs ewan in ئهوانهی دهزانن بێگومان به دیداری پهروهردگاریان شاد دهبن و باوهڕی پتهویان ههیه و كه بۆ لای ئهو دهگهڕێنهوه. |
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ(47) Gelî zarne cihûyan! hûn ewan qencîne min e, ku min bi we kirîye bîra xwe bînin û bi rastî min hûn li ser (rûnîştîne) cihanê rûmetdartir kirine ئهی نهوهی ئیسرائیل: یادی نازو نیعمهتهكانم بكهنهوه كه ڕشتومه بهسهرتاندا بێگومان من گرنگی زۆرم پێداون و نازونیعمهتی زۆرم پێبهخشیوون (لهخواردن و خواردنهوه له موعجیزهی جۆراوجۆر، لهچارهسهركردنی كێشهكانیان،... هتد) من زیاده ڕێزی ئێوهم داوه بهسهر ههموو خهڵكیدا (ئهڵبهته لهسهردهمی خۆیاندا و ئهوانهی كه پابهندی ئاینی خوا بوون، به تایبهتی پێغهمبهران و پیاوچاكان)... |
وَاتَّقُوا يَوْمًا لَّا تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئًا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلَا يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا هُمْ يُنصَرُونَ(48) Û ji wê roya, ku di wê roye da bi tu cureyî can ji ber canekî mayî ra nayê şapat kirinê û ji bona wî canê nûsitemkar tu mehderî nayê litê kirinê û ji bona ferestîya wî tu berberya bi tiştan jî nayê hildanê û ewan bi xweber jî nayêne arîkar kirinê, hûn xwe biparîsînin خۆتان بپارێزن له ڕۆژێك كه كهس فریای كهس ناكهوێت و كهس هیچی لهدهست نایهت و تكاكاری كهسیش وهرناگیرێت و بارمتهو گۆڕانكاری تیادا ئهنجام نادرێت و ئهو كهسانهی خوانهناسن یارمهتی نادرێن و سهرناخرێن. |
وَإِذْ نَجَّيْنَاكُم مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ ۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَاءٌ مِّن رَّبِّكُمْ عَظِيمٌ(49) Û hûn (gelî zarne cihûyan!) gava min hûn ji hevrîne Fir’ewn fereste kiribûn, ku (ewan hevrîne Fir’ewn jî) bi şikê şapatan hûn didane şapat kirinê. Ewan serê zarne we ne kur in jê dikirin (keç) û jinê we para da didane jînandinê (bîra xwe bînin). Bi rastî di van şapatan da ji Xudayê we ji bona we ra ceribandineke pir mezin heye بیری نیعمهتی ڕزگاربونیشتان بكهنهوه كاتێك ڕزگارمان كردن و لهدهست دارو دهستهی فیرعهون كه خراپترین سزاو ئازاریان دهدان، كوڕهكانتانیان سهردهبڕین و ئافرهتهكانتانیان دههێشتنهوه (بۆ كارهكهری و خزمهت) ئهوهش بۆ ئێوه توشهات و تاقیكردنهوهیهكی گهوره بوو بۆتان لهلایهن پهروهردگارتانهوه (تا پشت بهو زاته ببهستن و بڕوای تهواوتان پێی ههبێت). |
وَإِذْ فَرَقْنَا بِكُمُ الْبَحْرَ فَأَنجَيْنَاكُمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ(50) Û hûn ewê gava, ku me derya ji bona (ferestîya we) ji hev çırand, me hûn fereste kirin û hevrîne Fir’ewn jî me di avê da fetisandin we bi xweber jî li wan mêze dikirin (bîra xwe bînin) یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كه لهبهر خاتری ئێوه دهریاكهمان لهت كرد، ئینجا ڕزگارمان كردن، دارو دهستهی فیرعهونمان نغرۆ كرد، لهكاتێكدا ئێوه بهچاوی خۆتان بینیتان و تهماشاتان دهكردن. |
وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَىٰ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ(51) Û hûn ewê gava, ku me ji bona Mûsa ra peymana bi çil şevê dabû; (ji bona hinartina pirtûka bin av Tewrat li çîyayê Tûrusînayê) we bi xweber jî li dûv Mûsa da ewa golika ji xwe ra bi perestî girtibûn, bi wê girtêna golikê bi perestî we bi xweber li xwe cewr kiribûn یادی ئهو (نیعمهته) بكهنهوه كاتێك چل شهو وادهمان دانا بۆ موسا (بۆ پاڕانهوهو نزا) پاشان گوێرهكهكهتان كرده خواتان، بێگومان ئێوه ستهمكار بوون. |
ثُمَّ عَفَوْنَا عَنكُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(52) Me paşê ji wan nûsitemkarîyan, hûn baxişandin (bîra xwe bînin) dibe ku hûn sipazî bikin پاشان (لهو ههموو ههڵانهتان) خۆشبووین بۆ ئهوهی سوپاسگوزاریی بكهن. |
وَإِذْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَالْفُرْقَانَ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ(53) Û hûn ewê gava, ku me ji bona Mûsa ra pirtûk (Tewrat) û berewanîya di nîveka maf û pûçîtîyê dabû (bîra xwe bînin). Bi rastî hêvî heye, ku hûn werne rêya rast یادی ئهونیعمهته بكهنهوه كاتێك كتێبی (تهورات) و جیاكهرهوهی (رهواو، ناڕهوامان) بهخشی به موسا بۆ ئهوهی ڕێبازی هیدایهت بگرنهبهر (له گومڕایی ڕزگارتان ببێت). |
وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنفُسَكُم بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَىٰ بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنفُسَكُمْ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ عِندَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ(54) Û hûn ewê gava, ku Mûsa ji bona kûmalê xwe ra gotibû: “Gelî komalê min! Bi rastî, ji ber ku we ewa golika ji xwe ra bi perestî girtibûn, we li xwe cewr kiribûye, hûn ji wan kirine xwe para da li bal Xudayê xwe da bizivirin û hûn (dil xwazine) xwe bikujin (bi gotina wî nekin). Eva şîreta hanê li bal Xudayê we, ji bona we ra çêtir e. Îdî (ji piştî poşmanîya we Xudayê we) hûn baxişandin (bîra xwe bînin). Bi rastî hey Xuda bi xweber pir baxişkarê dilovîn e یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك موسا به قهوم و هۆزی خۆی وت: ئهی قهوم و هۆزهكهم بهڕاستی ئێوه بهو گوێرهكه پهرستی یه ستهمتان له خۆتان كردووه، دهی بگهڕێنهوه بۆ لای بهدیهێنهرتان و تهوبه بكهن و ئینجا خۆتان بكوژن (بێ تاوان تاوانبان بكوژێت)، ئهوه باشتره بۆتان (چونكه تاوانهكهتان زۆر گهورهیه) پاشان ئهویش (واته خوا دوای لهناوبردنی ههندێك له تاوانباران) تۆبهی وهرگرت (لهوانهی مابوون)، له ڕاستیدا تهنها ئهو زاته هێجگار تهوبه وهرگرو به ڕهحم و دلۆڤانه. |
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْكُمُ الصَّاعِقَةُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ(55) Û hûn ewê gava, ku we ji bona Mûsa ra gotibû: “Bi rastî heya ku em Yezdan ber çavî ne bînin, em bi te bawer nakin. Îdî dengê birûska bê hişî hûn girtîbûn, we bi xweber jî bi bê zarî mêze dikirin (bîra xwe bînin) یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كه وتتان: ئهی موسا ههرگیز باوهڕت پێناهێنین تاوهكو به ئاشكراو به چاوی خۆمان خوا نهبینین، ئیتر یهكسهر ههورهبروسكهكه لێی دان، له كاتێكدا كه تهماشاتان دهكرد و بهدهورو بهری خۆتاندا دهتانڕوانی (بهسهرسامیهوه بیرتان دهكردهوه). |
ثُمَّ بَعَثْنَاكُم مِّن بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(56) Dibe ku hûn sipazî bikin, paşê me hûn ji we xwava çûnê bi hişyarî rakirin پاشان زیندوومان كردنهوهو ژیانمان پێبهخشینهوه لهدوای ئهو مهرگهتان بۆ ئهوهی سوپاسگوزاریی بكهن. |
وَظَلَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ۖ كُلُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ ۖ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ(57) Û me ewr li ser we da xistine sîwan û me li ser we da qarût û gezo hinartîye (me ji wan ra aha gotîye): “Hûn ji qencê wan rozîne, ku me bi rozîtî daye we, bi xwun” Ewan li me cewr ne kirîye, lê ewan bi xweber li xwe cewr dikiribûne (ههروهها) له نازو نیعمهتهكانی خوا بۆتان ئهوهیه: ئێمه ههورمان بۆ كردن به سێبهرو گهزۆمان بۆ باراندن و پهلهوهری شهلاقهمان بۆ ناردن، ده بخۆن لهو ڕزق و ڕۆزییه چاكانهی كه پێمان بهخشیوون (بهڵام لهبهر بێ دینی و ستهمیان تۆڵهمان لێسهندن)، جا وهنهبێت ئهوانه ستهمیان له ئێمه كرد بێت بهڵكو ههر ستهمیان له خۆیان دهكرد. |
وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَٰذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ ۚ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ(58) Û gava me (ji wan zarne cihûyan ra) gotibû: “Hûn bikebine vî gundî (Qudis); îdî hûn ji xwarinne wî ça hez dikin. li kêderê bivên, wusa bixun. û we bi givivire û hûn bi kundetî di derî da bikebine hundur û hûn lava bikin, (aha) bejin: Xuda! Tu gunehne me bibaxişîne, ji me dayne (di şûna peyva Hitetê. Hintetên di gotibanê).” Emê jî ji bona we ra gunehne we bibaxişînin û hêj emê ji bona wanê qencî kar ra, qencîyan pirtir bikin یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك وتمان: بچنه ئهم شارهوه (كه قودسه)، جا ههرچی حهزی لێدهكهن لهوێ له ههر جێییهكی بهفراوانی و خۆشی بیخۆن، له دهروازهی شارهكه بهرێزو كڕنووشی (پێزانینیهوه) بچهنه ژورهوه و بڵێن: خوایه له تاوانهكانمان ببووره، ئهو كاته ئێمهش له ههڵه و تاوانهكانتان دهبوورین، ئێمه پاداشتی چاكهكاران له ئایندهدا زۆر به زیادهوه دهدهینهوه. |
فَبَدَّلَ الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنزَلْنَا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِّنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ(59) Îdî ewanê cewr kiribûne hene! Ewan; van şîreta hanê, bi wan şîretne, ku qe ji wan ra ne hatibûye getinê, guhurandine. Me jî li ser wanê cewr kiribûne ji ezmanan bi sedema ji rê derketina wan, şapatek hinartîye كهچی ئهوانهی ستهمیان كردبوو یهكسهر گوفتارهكهیان گۆڕی بهشتێك بێجگه لهوهی پێیان وترا بوو (واته به لووت بهرزیهوه چوونه ژوورهوه)، جا ئێمهش له ئاسمانهوه سزایهكمان دابهزانده سهر ئهوانهی ستهمیان كرد بههۆی ئهوهی له فهرمانی خوا دهردهچوون. |
۞ وَإِذِ اسْتَسْقَىٰ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ فَقُلْنَا اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ ۖ فَانفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا ۖ قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ ۖ كُلُوا وَاشْرَبُوا مِن رِّزْقِ اللَّهِ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ(60) Û gavekî Mûsa ji bona komalê xwe ra li avê digerîya, îdî me jî ji Mûsa ra got: “Tu gopalê xwe li kevir bixe.” Ji piştî ku Mûsa bi gopal li kevir da, ji kevir danzdeh kanî zan. Bi sond! Hemûşk kesan şûna av vexwarina xwe, dizanîyan. Hûn ji wan xwerin û vexwirinê, ku Yezdan ji bona we ra xistîye rozînî bixun û vexun û hûn di zemîn da bi tevdanî negerin (ji rêya rast dernekebin) یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك موسا بۆ قهوم و گهلهكهی خۆی داوای بارینی بارانی كرد، ئێمهش پێمان وت: به گۆچانهكهت بده به (تاشه) بهردهكهدا (جا ههر ئهو كارهی ئهنجامدا) بهردهكه دوانزه كانی لێ ههڵقوڵا، بێگومان ههر هۆزێك چاوگهی خۆی ناسی (ئینجا پێمان وتن) ده بخۆن و بخۆنهوه له ڕزق و ڕۆزی و بهخششی خواو تاوان و خراپه مهكهن لهسهر زهویدا له كاتێكدا كه بهچاندنی تۆوی خراپهوه خهریكن. |
وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَن نَّصْبِرَ عَلَىٰ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنبِتُ الْأَرْضُ مِن بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا ۖ قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَىٰ بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ ۚ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَكُم مَّا سَأَلْتُمْ ۗ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ ۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۗ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُوا يَعْتَدُونَ(61) Û hûn (gelî zarne cihûyan! Evan qencîne me ne borî bîra xwe binin). Di gava we ji bona Mûsa ra gotibû;” Mûsa! Bi rastî em li ser xwarineke bi tenê nanivin. Îdî tu ji bona me ra bi lavatî gazî Xudayê xwe bike, ji bo, ku Xuda ji bona me ra tiştne zemin hêşîn dike ji zêrzewadan; kundur û xîyar û sîr û nisk û pîvazne ji zemin derdikebin bide me.” (Mûsa) Ji bona wan ra gotîye: “Qey hûn divên, ku ewan xwarinne qenc, bi wan xwarinne ne qenc bi guhurin? Hûn hemûşk îdî berjêrê bajar bin, bi rastî di bajara da ji bona we ra, hûn çi bixwazin heye.” Û li ser wan evsenetî û belengazî hatîye vegirtinê û ewan rastê xeşmeke ji Yezdan hatine. Evan şapatan, bi sedema ku ewan bi beratenê Yezdan dibûne file (bawer ne dikirin) Pêxemberne Yezdan bê mafî dikuştin, loma bi wan da hatîye. Erê! Eva şapata bi sedema gu-nehkarya wan û bi sedema ji re derketina wan e bi cewrkarî, bi wan da hatîye یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك به موساتان وت: ئێمه ههرگیز لهسهر یهك جۆر خۆراك ئۆقره ناگرین و بهتهنها جۆرێك خواردهمهنی ڕازی نین، لهبهرئهوه داوا له پهروهردگارت بكه له ڕزق و ڕۆزی و بهرو بوومی زهویمان بۆ بهرههم بهێنێت له ڕوهكی پاقلهیی وخهیارو سیرو نیسك و پیاز، موسا پێی وتن: باشه چۆن ئێوه شتی كهم و ئایهخ و ناتهواو وهردهگرن لهجیاتی شتی لهو چاكترو باشتر؟ ده دابهزن بۆ شارێك (بیابانی سینا، بهجێبهێڵن) ئینجا بهڕاستی ئهوهی داوای دهكهن دهستتان دهكهوێت. (جا بههۆی ئهو بیروباوهڕو بیانوو گرتن و لاسارییهیانهوه) سوكیی و ڕیسوایی و لاتی و زهبوونی درا بهسهریاندا و شایانی خهشم و قینی خوایش بوون، چونكه ئهوان بهڕاستی باوهڕیان نهدهكرد بهئایهتهكانی خواو، پێغهمبهرهكانیان بهناحهق دهكوشت، ئهوهش بههۆی ڕۆچوونیانهوه لهیاخی بوون و نافهرمانیدا، ههمیشه دهستدرێژیان دهكرد (ئێستهش بهردهوامن لهسهر بهرنامهی باوو باپیرانی خوانهناسیان). |
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَىٰ وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(62) Bi rastî ewanê bawer kirine; (Misilman) û ewanê Cihû û ewanê Merinî (Îsawî) û ewanê sterk paris, hene! Ji wan kê bi Yezdan û bi dan û gavê paşîyî bawer bike û karê aştî jî kiribe, îdî ji bona wan ra li bal Xudayê wan, xelata wan heye û ji bona wan tirsa ji (şapatdan) û murû-zîya ji (kêm xelatîyê) tune ye بێگومان ئهوانهی باوهڕیان هێناوه (له ئوممهتی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ئهوانهش كه بوونه جوولهكه (شوێنكهوتهی ڕاستهقینهی موسان)، گاورهكانیش (كه شوێنكهوتهی ڕاستهقینهی عیسان)، (ێابئه)ش كه شوێنكهوتهی ڕاستهقینهی داودن)، ئهوانه ههر دهستهیهكیان باوهڕی دامهزراوی هێنا بێت به خواو ڕۆژی دوایی و كارو كردهوهی چاكهی ئهنجام دابێت، جا ئهوانه پاداشتیان لای پهروهردگاریانه، نه ترس و بیمیان دهبێت، نه غهم و پهژارهش ڕوویان تێدهكات. |
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(63) (Gelî zarae cihûyan!) ewê gava, ku me ji we peyman stand û me çîyayê Tûr li ser we da bilin kiribû, me ji we ra gotibû: “Hûn bi hêz ewan biryarne ku me ji we ra daye, bigirin û hûn ewan şîretne ku di wan biryaran da hene (bîra xwe bînin). Bi rastî di be ku hûn parisî biken.” (Ji ber, ku çîyayê Tûr şûnwar bûye ji bona niqandina pirtûka bi nav Tewrat, eva pirtûka jî ji bona jîyana wan bi komalî û rêna tekoşîna wan têda hebûye, îdî çîy ali bal wan bi rûmet û pîroz û bilind û bi abûr bûye) یادی ئهو نیعمهتهش بكهنهوه كاتێك پهیمانمان لێوهرگرتن (كه پهیڕهوی تهورات بكهن) و كێوی گورمان بهڕاسهرتانهوه ڕاگرت و پێمان وتن: ئهو بهرنامهیهی پێمانداون به توندی بیگرن (ئهگینا ئهم چیایه دهدهین بهسهرتاندا)، ههمیشهش با له بیرتان بێت چی تێدایهو چیتان لێدهخوازێت، بۆ ئهوهی له خوا ترس و پارێزكاربن |
ثُمَّ تَوَلَّيْتُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ ۖ فَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنتُم مِّنَ الْخَاسِرِينَ(64) Paşê we dîsa pişta xwe daye peymanê, rûyê xwe fetilandine. Îdî heke rûmet û dilovanîya Yezdan e ku li ser we heye tune bûya, bi rastî hûnê bibûnan ji wanê ziyan kirine كهچی پاش ئهوانه ههمووی ڕووتان وهرچهرخاند له ڕێبازی خوا، (پهیمانهكهتان شكاند)، ئهوكاته ئهگهر بهزهیی و یارمهتی و فهزڵی خوا نهبوایه له سهرتان، ئهوه دهچوونه ڕیزی خهسارهتمهندانهوه. |
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ(65) Bi sond! Hûn ewanê, ku di roya şemîyê da (neçîra masîyan kirine) ji biryaran borîne, dizanin; ka ewan kêne. Îdî me jî ji bona wan ra gotîye: “Hûn bibine meymûnê pê kenî û pintî.”(Ji piştî vê fermanê, ewan li kûdi xwûyan, komal bi wan dikenîyan; wusa bûn, îdî ji mala xwe derneketin, hinek ji wan di mala xwe da ji kovanan mirin) سوێند به خوا بێگومان زانیووتانه و ئاگادارن چیمان بهسهر ئهوانهتاندا هێنا ڕۆژانی شهممه دهستدرێژییان دهكردو له سنوور دهردهچوون، (لهبهر ئهوه بڕیارمانداو) وتمان: ببنه مهیموونی دوورخراوه له ڕهحمهتی خوا (بڕیار بوو جوولهكهكانی شارهكهی قهراغ دهریا ـ ئیلیه ـ ڕۆژانی شهممه تهرخان بكهن بۆ خواپهرستی و ڕاوهماسی تیادانهكهن، دیاره ماسییهكانیش ههستیان بهوه كردووه، بۆیه لهو ڕۆژهدا خۆیان نواندووه، جولهكهش بهسروشت زۆر بهتهماعن، بیریان كردهوه له تهگبیرو فێڵێك، ئهویش بهوهی كه له ڕۆژی ههینیدا داوو تۆڕیان بۆ بنێنهوه تا له شهممهدا تێی بكهون، ڕۆژی یهك شهممه چی كهوتۆته داوو تۆڕهكانهوه دهری بهێنن (له تهفسیری ئایهتی ١٦٣ تا ١٦٦، له سوورهتی ـ الأعراف ـ دا ئهم ڕووداوه باسكراوه). |
فَجَعَلْنَاهَا نَكَالًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ(66) Îdî me ewa şapata, ji bona wan merivne di gava wan da dijîtên û ji bona wan merivne, ku di pey wan da mane, xistîye beratek e sodretî û ji bona xudaparisan jî xistîye şîret ئینجا ئهو به مهیموون كردنهمان گێڕا به پهندو عیبرهت بۆ ئهوانهی كه: هاوچهرخی ڕووداوهكه بوون و بۆ ئهوانهش له دوای ئهوان دێن، ههروهها كردمانه ئامۆژگاری بۆ خواناس و پارێزكاران. |
وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تَذْبَحُوا بَقَرَةً ۖ قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ(67) Di gava Mûsa ji bona komalê xwe ra gotîye: “Gelê min! Bi rastî Yezdan fermana we kirîye, ku hûn çêlekekî ser jê bikin.” Ewan ji Mûsa ra gotine: “Qey tu bi me tinazan dikî?” Mûsa gotîye: “Ez xwe davêjime Yezdan, ku min ji nezanan biparisîne.” یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك موسا به قهومهكهی وت: بێگومان خوا فهرمانتان پێدهدات كه مانگایهك سهر ببڕن (كاتێك یهكێكیان لێ كوژرا بوو، بكوژهكهش لای زۆربهیان نادیاربوو، هاناو هاواریان برد بۆموسا) وتیان: ئایا دهمانكهیته گاڵته جاڕی خۆت؟ موسا وتی: پهنا دهگرم بهخوا بچمه ڕیزی نهفامانهوه (گاڵته به خهڵكی بكهم). |
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَّا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ ۖ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ(68) Ewan ji (Mûsa ra) gotinê: “Ka (Mûsa!) tu ji Xudayê xwe lava bike, bira ji bona me ra diyar bike; ewa dewarek e çane?” (Mûsa ji bona wan ra) gotîye: “Bi rastî Xuda dibêje; ku ewa dewarek e wusa ne; ne pîr e û ne jî ciwan e, nîvwarî ye: îdî hûn bi tişta hatine ferman kirinê pêk bînin.” ئینجا وتیان: (جا كهوایه) له پهروهردگارت داوا بكه بۆمان ڕوون بكاتهوه ئهو مانگایه كامهیه؟ موسا وتی: بهڕاستی خوا دهفهرموێت: ئهو مانگایه نه پیرهو نه پارێنه بهڵكو میانه ساڵه، (ئیتر ئهوهنده قووڵی مهكهنهوهو لهسهری مهرۆن) چ فهرمانێكتان پێدراوه جێ بهجێی بكهن. |
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوْنُهَا ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَّوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ(69) Ewan ji (Mûsa ra) gotinê: “(Mûsa!) tu ji bona me ji Xudayê xwe lava bike, bira ji bona me ra diyar bike, ka rengê wê çane?” (Mûsa ji wan ra) gotîye: “Bi rastî Xuda dibêje rengê wê zerekî wusa ne, di gava yek li mêze bike ewa mêzegreêê xwe şa dike.” كهچی وتیان: له پهروهردگارت داوا بكه بزانین ڕهنگی چۆنه؟ موسا وتی: بێگومان خوا دهفهرموێت: ئهو مانگایه مانگایهكی ڕهنگ زهردی تۆخه، تهماشاكارانی دڵخۆش دهكات. |
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَيْنَا وَإِنَّا إِن شَاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ(70) Ewan ji (Mûsa ra) gotine: (Mûsa!) tu ji bona me, ji Xudayê xwe lava bike, bira Xuda ji bona me ra diyar bike, ka ewa dewaıek e çane? Bi rastî bi van salixan çêlek li bal me tevê hevbûn e (Em nizanin ka kîjan e?) û bi hezkirina Yezdan emê ewê pêk bînin كهچی ههر وتیان: له پهروهردگارت داوا بكه تا بهتهواوی بۆمان ڕوون بكاتهوه بزانین كامهیه؟! چونكه بهڕاستی ئهم گا گهله سهری لێ تێك داوین و ڕهنگی زۆربهیان له یهك دهچێت، ئهو مانگایهمان بۆ نادۆزیرێتهوه، بهڕاستی ئێمه ـ ئهگهر خوا ویستی لهسهر بێت ـ ڕێنموویی وهردهگرین. |
قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَّا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَّا شِيَةَ فِيهَا ۚ قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ(71) (Mûsa ji bona wan ra) gotîye: “Bi rastî Xudê dibêje: “Ewa dewarek e wusa ne, sernerm nîne, ku bi wê çandinî bêne çandinê û bi wê (zevî jî) nayêne avdanê (hêj ne ketîye binê nîr) tu kêmaya wê tune ye.” Ewan ji (Mûsa ra) gotine: “Te hêj salixê rastî ji bona me ra anî.” Ewan îdî xwe ne dane para da û ewan serê wê dewarê jê kirin موسا وتی: بهڕاستی خوا دهفهرموێت: ئهوه مانگایهكه هێشتا ڕانههێنراوه زهوی بكێڵێت و جووت بكات، ئاودێری كشتوكاڵیش ناكات، بێ عهیبهو یهك ڕهنگهو هیچ پهڵهیهكی تێدانی یه، ئهوسا وتیان: ئا ئێسته ئیتر ههواڵی ڕاستهقینهت پێداین (ئیتر دوای ههوڵ و كۆششێكی زۆر بهدهستیان هێنا) و سهریان بڕی، ههرچهنده خهریك بوو ئهو كارهش نهكهن. |
وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَّا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ(72) Kanê, we di gavekî da merivek kuştibû, îdî we ewa kuştîya diavête stîyê hev (ji ber ku kujrawê wî xûya ne bûye) û Yezdan bi xweber jî, tişta hûn vedişêrin derdixe (یادی نیعمهتی ئاشكرا بوونی بكوژهكه بكهنهوه) چۆن كاتێك كهسێكتان كوشت و یهكسهر ئاژاوه له نێوانتاندا بهرپابوو، خوایش ئهوهی دهتانشاردهوه دهریخست و ئاشكرای كرد (كه بكوژ كێیه). |
فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ(73) Îdî (ji piştî şer kirina çêlekê) me ji wan ra gotîye: “Hûn hinekî ji gewdê çêlekê û hinek jî ji gewdê kuştî li hev bixin. (Ji piştî li hev xistina gewdan, kujraw hate diyar kirinê). Bi vî awayî Yezdan mirya jî zinde dike û Yezdan beratenê xwe dide nîşanê we. Bi rastî hêvî heye, ku hûn ji wan hiş hildin ئینجا وتمان: به پارچهیهك لهو مانگا سهربڕاوه بدهن به لاشهی كوژراوهكهدا (دیاره بهویستی خوا وهك موعجیزهیهك كوژراوهكه زیندوو بۆتهوهو ڕاستی بكوژهكهی خۆی وتووه)، جا ئا بهو شێوهیهو به ئاسانی، خوا مردوان زیندوو دهكاتهوهو دهسهڵاتی خۆیتان نیشان دهدات بۆ ئهوهی تێبگهن و ژیر بن. |
ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُم مِّن بَعْدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً ۚ وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ ۚ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ ۚ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ(74) Paşê dilê we dîsa ji pey (vê bûyerê da) wekî keviran hişk bûye, hêj ji keviran jî hişktir bûye. Çima, bi rastî hinek kevir hene, ku ji wan çemne avê bi sodretî dizên û hinek jî ji wan keviran hene! Di gava ji hev diçirin kanîyê avê ji wan bi sodretî dizên. Û hinek jî ji wan keviran hene! Ji heybeta Yezdan, wusa jorda tot dibin (Dilê we qe wusa nabe). Û Yezdan bi xweber jî ji wan tiştne, ku hûn dikin bê (agah) nîne پاشان لهوهودوا دڵهكانتان ڕهق بوو، (ئهی جولهكهكان) ههر وهك بهرد، بهلچكو ڕهقتریش (چونكه) بهڕاستی بهرد ههیه ڕووباری لێ ههڵدهقوڵێت، ههشیانه لهت لهت دهبێت و ئاوی لێ دێته دهرهوه، ههشیانه له ترسی خوا له لوطكهی شاخهكان بهر دهبێتهوه، خوایش بێئاگا نیه لهو كارو كردهوانهی ئهنجامی دهدهن. |
۞ أَفَتَطْمَعُونَ أَن يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِن بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ(75) Qey hûm (gelî bawergeran!) guman dikin ku ewan (zarne cihû û filan) ji bona we bawer bikin, bibne hevalê we? Sond! Di nava wan bi xweber da jî destek ji wan heye, peyvne Yezdan dibêhên, ji piştî ku ponîjîn ka peyvan çi armanç kirine; bi zanîn peyvan ji şûna wan diheşivînin ئایا ئێوه (ئهی گرۆی ئیمانداران) به تهمان و ئومێدهوارن كه جولهكه ئیمان و باوهڕ بهێنن به ئاینهكهی ئێوه، له كاتێكدا بێگومان دهستهیهك له شارهزاكانیان گوفتاری خوایان دهبیست له (تهورات)دا، لهوهودوا دهستكاریان دهكرد دوای ئهوهی كه تێی گهیشتبوون و دهیانزانی ڕاستیهكهی كامهیه. |
وَإِذَا لَقُوا الَّذِينَ آمَنُوا قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَا بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ قَالُوا أَتُحَدِّثُونَهُم بِمَا فَتَحَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ لِيُحَاجُّوكُم بِهِ عِندَ رَبِّكُمْ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ(76) Û ewan di gava rastî wanê bawerger tên, ji bawergeran ra gotine: “Bi rastî em bawer dikin.” Û di gava ku ewan bi tenê li bal hev dimînin, ji hev ra dibêjin: “Hûn ça li bal wan dipeyvin, ku ewan bawergeran, bi wan tiştan li bal Xudayê we nihrewanan bigirin. Îdî qe hûn naponijin (له مهدینهدا جووهكان) ههر كاتێك تووشی ئیمانداران دههاتن دهیانوت: ئێمهش ئیمانمان هێناوهو (موسوڵمان بووین)، بهڵام كاتێك پێكهوه كۆ دهبوونهوه لهگهڵ (بهناو زاناو دڵرهقهكانیان) به یهكتریان دهوت: ئهوه بۆ ئێوه ئهو شتانهیان بۆ باس دهكهن كه خوا بۆ ئێوهی له (تهورات)دا باسكردووه (دهربارهی پێغهمبهرایهتی محمد (صلی الله علیه وسلم) تاوهكو بیكهنه بهڵگه بهسهرتانهوه لای پهروهردگارتان!! ئایا ئێوه عهقڵتان بهو شتانه ناشكێت و ژیریتان ناخهنهكار؟! |
أَوَلَا يَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعْلِنُونَ(77) Qey ewan nizanin, ku bi rastî Yezdan bi wan tiştne ewan vedişêrin û bi wan tiştne ewan diyar dikin jî dizane ئایا ئهوانه نازانن كه بهڕاستی خوا دهزانێت چی پهنهان دهكهن و چیش ئاشكرا دهكهن؟ (له گوفتارو كردارو نیهتیان). |
وَمِنْهُمْ أُمِّيُّونَ لَا يَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلَّا أَمَانِيَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ(78) Ji wan hinek hene ne xwandine (wekî wanê ku hêj nûzane, ji dîya xwe ra bûne) ewan ji pirtûkê hey dil xwazîyan dizanin û ewan bi xweber jî hey gumanan dikin ههندێ لهو جوولهكانه نهشارهزا و نهخوێندهوارن، وادهزانن كتێبی (تهورات) بێجگه له چهند ئاوات و هیوایهك هیچی تر نیه، ئهوانه ههر گومانیان كردۆته پیشهی خۆیان (وا دهزانن بهههشتیان بۆ خۆیان مسۆگهر كردووه). |
فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ يَكْتُبُونَ الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَٰذَا مِنْ عِندِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا ۖ فَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَّهُم مِّمَّا يَكْسِبُونَ(79) Îdî ewanê ku pirtûkê bi deste xwe dinivîsin, paşê ji bo ku bi perekî hindik bifiroşin dibêjin: “Eva pirtûka hanê ji bal Yezdan hatîye; xwelî li van be! Ji ber ku destê wan ewa nivîsîye xwelî li wan be! Û ji bona keda ku ewan dikin, sed korayê xwelî li wan be سا واوهیلا بۆ ئهو كهسانهی كتێب دهنووسن بهدهستی خۆیان و پاشان دهڵێن: ئا ئهمه لهلایهن خواوهیه، تا كهمێك له ماڵی دنیا بهدهست بهێنن، جا وهیل بۆ ئهو دهست و (قهڵهمانهی) كه شتی وا دهنووسن و وهیل بۆ ئهو كهسانهی كه كهسابهتی ئاوا ئهنجام دهدهن. |
وَقَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَيَّامًا مَّعْدُودَةً ۚ قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللَّهِ عَهْدًا فَلَن يُخْلِفَ اللَّهُ عَهْدَهُ ۖ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ(80) Û ewan gotinê: “Ji pêştirê çend rone hijmarî, bi rastî qe agir bi me nagire.” Tu ji wan ra bêje: “Qey we ji bal Yezdan peyman hildaye? Îdî bi rastî Yezdan jî ji peymana xwe para naçe û ya jî tişta hûn pê nizanin, di mafê Yezdan da dibêjin?” جوولهكهكان دهڵێن: (چهنده گوناهباربین) تهنها چهند ڕۆژیكی كهم له دۆزهخدا دهمێنینهوه!! پێیان بڵێ: باشه، ئێوه پهیمانتان له خوا وهرگرتووه، تا ههرگیز خوای گهوره پهیمان شكێنی نهكات؟! یان ههر دهتانهوێت شتێك بڵێن بهدهم خواوه كه هیچ بناغهیهكی نیهو ههر نازانن (چی دهڵێن)!! |
بَلَىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحَاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(81) Gotina wan nîne! Bi rastî kê gunahan bike û gunehne wî, ewî som bike, îdî hevrînê agir ewan in. Ewanê ku di agir da her dimînin ewan bi xweber in نهخێر وانییه، ئهو كهسهی گوناهو تاوان ئهنجام بدات و تاوانهكانی ههموولایهكی دابگرێت (ئاشكراو نادیاری) ئهو جۆره كهسانه نیشتهجێی ئاگری دۆزهخن و بۆ ههمیشهیی تیایدا دهمێننهوه (له ههر نهتهوهو هۆزو تیرهو تایهفهیهك بن). |
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(82) Ewanê bawer kirine û karê aştî kirine, hene! Ewan hevrînê bihiştê ne. Ewanê ku di bihiştê da her dimînin ewan bi xweber in ئهو كهسانهش باوهڕیان هێناوهو كردهوه چاكهكان ئهنجام دهدهن، ههر ئهوانن نیشتهجێی بهههشتن و تیایدا ژیانی ههتا ههتایی دهبهنه سهر (له ههر چین و توێژو ڕهگهزێك بن). |
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِضُونَ(83) Û di gavekî da dîsa me ji zarne cihûyan peyman hildabû. Hûn (geli zarne cihûyan!) ji pêştirê Yezdan perestîya tu tiştî nekin û hûn ji bona da û bavê xwe ra hey qencî bikin û hûn ji bona bira û pismamne xwe û sewîyan û xezan û belengazan qencîkar bin û hûn ji bona merivan hey şîretê qencî bêjin û hûn nimêj bikin û baca malê xwe bidin. Ji pêştirê hindikan, we paşê dîsa rû ji peymanê fetilandin û hûn bi xwe, hêj jî rû difetilînin یادی ئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك پهیمانمان وهرگرت لهنهوهی ئیسرائیل كهجگه لهخوا كهسی تر نهپهرستن و لهگهڵ دایك و باوكدا چاكهكار بن، ههروهها لهگهڵ خزمان و ههتیوان و ههژارانیشداو گوفتاری چاك و جوان ڕوو به خهڵكی بڵێن، ههروهها نوێژهكانتان بهچاكی ئهنجام بدهن و زهكاتیش بدهن، پاشان ئێوه (لهجیاتی گوێڕایهڵی) پشتتان تێكرد، جگه لهكهمێكتان نهبێت، لهكاتێكدا زۆربهتان (لهو ههموو ئامۆژگارییه بهسوودانه) ڕوو وهردهچهرخێنن و پشتی تێدهكهن. |
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ(84) Û me dîsa carekî jî ji we peyman hildabû ku hûn bi kuştin xûna hevdû nerêjin û hûn hevdû ji welatê xwe, nedne derxistinê û we bi xweber jî dîdevanîya peymanê dikirin; paşê we “erê” jî gotin یادیئهو نیعمهته بكهنهوه كاتێك پهیمانمان له ئێوه وهرگرت كه ئیتر خوێنی یهكتر (به ناحهق) نهڕێژن و یهكتر له ماڵ و حاڵی خۆتان دهربهدهر نهكهن، پاشان بڕیاریشتان لهسهر ئهوهداو لهكاتێكدا خۆیشتان شایهتی لهسهر ئهمه دهدهن. |
ثُمَّ أَنتُمْ هَٰؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِّنكُم مِّن دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِم بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن يَأْتُوكُمْ أُسَارَىٰ تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ ۚ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ ۚ فَمَا جَزَاءُ مَن يَفْعَلُ ذَٰلِكَ مِنكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰ أَشَدِّ الْعَذَابِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ(85) Dîsa paş da hûn bi xweber in, hevdû dikujin û hûn bi xweber in, ku hûn destek e ji xwe ji welatê wan derdixin û hûn bi xweber in, bi vir û neyartî pişta hevdû di hemberê wan da dikin, ji welat derdixin, eva derxistên bi xweber jî li ser we qedexe bûye. Heke yek ji wan zebûn bibe, were bal we, hûn bi mal, ewan ji zebûnîyê fereste dikin. Îdî qey hûn bi hinek biryarne pirtûkê bawer dikin û hûn bi hineka jî bawer nakin? Ji piştî naha da, kê ji we aha bike, îdî bi rastî celata wî di jîna cihanê da riswabûn e û di rûya rabûna hemûtîda jî, ewan li bal şapata zor da têne avêtinê. Û Yezdan bi xweber jî ji wan tiştne ku hûn dikin bê agah nîne لهوهودوا ئێوه ههر ئهوانهن (ئاماژهیه بۆ جوولهكهكانی سهردهمی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم)خهریكی یهكتركوشتنن، دهستهیهك له (خزمانی) خۆتان له ماڵ و حاڵی خۆیان دهربهدهر دهكهن پشتی یهكتر دهگرن دژ به دهستهیهكتان به تاوان و دوژمنایهتی، كهچی ئهگهر بهدیلی دهستی دوژمن بكهوتنایه ئهوا ئێوه فیدیهتان بۆ دهدان و ئازادتان دهكردن، له حاڵێكدا دهربهدهركردنهكهیان لهسهرتان حهرامه، كهوابوو چۆن دهبێت باوهڕتان به بهشێكی (تهورات) ههبێت و بهشێكی تری باوهڕتان نهبێت؟ ئایا پاداشتی ئهوهتان كه ئهوكاره دهكات جگه لهسهر شۆڕیی و سووكی نهبێت له ژیانی دنیادا هیچی تر ههیه؟ له ڕۆژی قیامهتیشدا دهگهڕێنرێنهوه بۆ ناو سهختترین سزا، خوایش بێ ئاگانیه لهو كارانهی كه ئێوه ئهنجامی دهدهن. |
أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا بِالْآخِرَةِ ۖ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنصَرُونَ(86) Ewanê ku jîna cihanê, bi jîna dan û gavê para da kirîne, evan in. îdî şapat ji wan sivik nabe û arîkarya wan qe nayê kirinê ئهوانه، ئهوانهن كه ژیانی دنیایان كڕی و گۆڕیویانهتهوه به ژیانی (بهههشت)و دوارۆژ، لهبهر ئهوه سزایان لهسهر كهم ناكرێتهوهو ئهوانه ههرگیز یارمهتی نادرێن و سهرناخرێن. |
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِن بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ(87) Û bi sond! Me ji Mûsa ra pirtûk (Tewrat) daye û me li pey wî da pêxember xistine peyrewê wî û me ji bona Îsayê kurê Meryemê ra beratene daveker dane û me Îsa bi cane pîroz deye hez kirinê. Îdî qey kê gavê pêxemberek hatibe bal we; bi wan beratenê ku can we ne xwestibe, hûn doza mezinayê nakin? Îdî hûn; destekî ji wan pêxemberan didine derewdêrandinê û hûn destekî jî nakujin سوێند بێت بێگومان ئێمه تهوراتمان بهخشی به موساو بهردهوام دوای ئهویش پێغهمبهرانمان ڕهوانه كردو به عیسای كوری مهریهم بهڵگهو نیشانهو موعجیزهی جۆراو جۆرمان بهخشی ههروهها پشتگیریمان كرد به فریشته (جبرئیل)، ئایا چۆن دهبێت ههر كاتێك پێغهمبهرێكمان ڕهوانه كردبێت، بهڵام لهگهڵ ئارهزووهكانی ئێوهدا نهگونجا بێت، خۆتان بهزل زانیوهو لووتتان بهرز كردۆتهوهو بڕواتان نههێناوه، ئهوسا دهستهیهكتان (بهرنامهی خواتان) به درۆ زانیووهو ههندێكیشتان پێغهمبهرانتان دهكوشت. |
وَقَالُوا قُلُوبُنَا غُلْفٌ ۚ بَل لَّعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَقَلِيلًا مَّا يُؤْمِنُونَ(88) Ewan ji bawergeran ra gotinê: “Dilê me da xêlî heye (ji ber wî em rastîyê nabînin; bawer nakin). Gotina wan nîne, lê Yezdan bi sedema filetîya wan, ewan deherandine. Îdî çi qa hindik ji wan bawer dikin ههروهها (جولهكهكانی سهردهمی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) وتیان: دڵهكانمان داخراوه (له گوفتاری تۆ، تێناگهین) نهخێر وانی یه، ئهوانه خوا نفرینی لێكردوون بههۆی كوفرو خوانهناسیانهوه، كهوابوو به كهم شت بڕوا دهكهن. |
وَلَمَّا جَاءَهُمْ كِتَابٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ وَكَانُوا مِن قَبْلُ يَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا فَلَمَّا جَاءَهُم مَّا عَرَفُوا كَفَرُوا بِهِ ۚ فَلَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْكَافِرِينَ(89) Û gava ji bal Yezdan ji wan (cihûyan ra) pirtûk (Qur’an) hatîye, ku ewê (Qur’an) ê bi xweber jî rastdarya we (pirtûka) li bal wan heyî dikir ji bona serva hatina xwe. Îdi gava ewa pêxembera bi pirtûka xwe va hatîye bal wan ewan (pirtûk û pêxember) nas nekirin (ewan cihûyan bi wan bawer ne kirine, bûne file). Îdî deherandina Yezdan li ser filan e كاتێك له لایهن خواوه كتێبێك (قورئان) هات بۆیان، كه: ئهو كتێبانهی ئهوانیش پهسهند دهكات و بهڕاستی دهزانێت، ئهوان پێشتر داوای سهركهوتن و زاڵ بونیان بهسهر ئهوانهی بێ باوهڕ بوون له خوا دهكرد به هۆی شوێنكهوتنیان بۆ پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم)، كهچی كاتێك ئهو پێغهمبهرهیان بۆ هات كه دهیانناسی، بڕوایان پێ نهكرد، كهواته با نهفرین و لهعنهتی خوا لهسهر كافران بێت. |
بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ أَن يَكْفُرُوا بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ بَغْيًا أَن يُنَزِّلَ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ عَلَىٰ مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۖ فَبَاءُوا بِغَضَبٍ عَلَىٰ غَضَبٍ ۚ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُّهِينٌ(90) Çi qa sike! Ku ewan, ji dexesîya di nava wan da heye, xwe firotine; ji ber ku ewan, bi wan biryarne Yezdan bi rûmeta xwe li ser bendekî xwe hinartîye, bawer nakin. Îdi ewan xeşma Yezdan bi peywestî ked kirine. Û ji bona filan ra şapatekê riswayî, heye (ئهو جوولهكانه) خۆیان بهشتێكی ناپهسهند فرۆشت (ههڵوێستێكی نادروستیان نواند) كاتێك كافر بوون بهو قورئانهی خوا ناردوویهتی، (له حهسوودی)و سهركهشیدا (رهخنهیان گرت و وتیان): بۆچی خوای گهوره دهرگای فهزڵ و لای ڕهحمهت دهكاتهوه له ههركهسێك بیهوێت له بهندهكانی!! ئهوسا ئیتر دووچاری یهك له دوای یهكی ڕق و خهشمی خوا بوون (چونكه وهنهبێت تهنها كافر بوو بن به محمد (صلی الله علیه وسلم) و بهقورئان، بهڵكو كافربوون به موساو تهوراتیش كه داوای شوێنكهوتنی محمدیان لێدهكات)و بۆ كافرو خوانهناسان سزایهكی ڕیسواكهر ئامادهیه. |
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ آمِنُوا بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا نُؤْمِنُ بِمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَيَكْفُرُونَ بِمَا وَرَاءَهُ وَهُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَهُمْ ۗ قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُونَ أَنبِيَاءَ اللَّهِ مِن قَبْلُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(91) Û di gava ji bona wan ra te gotinê: “Hûn bi wan biryarne, ku Yezdan hinartîye, bawer bikin.” Ewan gotinê: “Em hey bi wan biryarne, ku li bal me da hatine hinartinê bawer dikin.” Û ewan ji pêştirê wî bi tu tiştî bawer nakin. Û ewa (pirtûka Qur’an) bi xweber jî, rastdarê ji bona we pirtûka (Tewrat) ku li bal wan heyî. Îdî (Muhemmed tu ji bona wan ra) bêje: “Heke hûn bi rastî bi wê pirtûka li bal we heyî, bawer dikin, we çima hêj di berê da pêxemberne Yezdan di kuştin كاتێك پێیان دهوترێت باوهڕ بهێنن بهوهی كه له لایهن خواوه ڕهوانهكراوه، دهڵێن: ئێمه تهنها باوهڕمان بهوه ههیه كه بۆ ئێمه ڕهوانهكراوه و باوهڕ ناهێنن به ههموو ئهوانهی كه دوای (تهورات) هاتووه وهكو (ئینجیل و قورئان) لهكاتێكدا كه ههر ئهو قورئانه حهق و ڕاستی یهو بهڕاست دانهری (تهورات)ی ئهوانیشه، پێیان بڵێ: ئهی كهواته بۆچی پێشتر پێغهمبهرهكانی خواتان دهكوشت ئهگهر ئێوه ئیماندارن به تهورات؟! |
۞ وَلَقَدْ جَاءَكُم مُّوسَىٰ بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِن بَعْدِهِ وَأَنتُمْ ظَالِمُونَ(92) Û bi sond! (gelî cihûyan!) Mûsa bi beratenê daveker va hatibû bal we paşê we di pey wî da (gava ji bona niqandina Tewratê çûbû çiyayê Tûrusînayê) ewa golika ji xwe ra bi perestî girtibûn û we bi xweber li xwe jî cewr kiribûn سوێند به خوا بهڕاستی موسا نیشانهی فرهو موعجیزهی بۆ هێنان، كهچی (كاتێ كهچوو بۆ نزای پهروهردگار، له كێوی گور) ئێوه گوێرهكهكهتان پهرست، بهڕاستی ئێوه ستهمكارن. |
وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا ۖ قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ ۚ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُم بِهِ إِيمَانُكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(93) Û di gava, ku me ji we peyman standibû; me çîyayê Tûr bi dîdevanî li ser we, bilind kir, ku hûn biryarne Tewratê bi hêz bigirin. Me ji bona we ra got: “Hûn (gelî zarne cihûyan!) ewan biryarne me ji we ra anîne bi hêz bigirin û guhdarî bikin.” Ewan gotibû: "Me bihîst û lê em bi gotina wî nakin." Û bi sedema filetîya wan, hezkirina golikê di dilê wan da nermojekî bûye. (Muhammed! Tu ji bona wan ra) bêje: “Heke hûn (bi golikê) bawer bikin, fermana bawerya we, ji bona we ra çi qa tiştekî sike (یادیان بێنهرهوه ئهو سهردهمهی) كه پهیمانمان لێ وهرگرتن و كێوی گورمان بهسهردا بهرزكردنهوه و (فهرمانمان پێدان): ئهوهی پێمان بهخشیوون (له تهورات) به توندی بیگرن و لێی لامهدهن و گوێ بیستبن، (بهدهم) وتیان: گوێڕایهڵین، (بهڵام بهكردهوه) پێچهوانهیان كردو یاخی بوون و گوێرهكه پهرستی له دڵ و دهروونیاندا ڕوابوو به هۆی بێ باوهڕییانهوه، پێیان بڵێ: ئیمانهكهتان شتی ناڕهواتان پێ دهكات ئهگهر ئێوه ئیماندارن؟! (باوو باپیرانتان گوێرهكه پهرست و پێغهمبهر كوژ، ئێوهش سهرسهخت و بێ باوهڕ). |
قُلْ إِن كَانَتْ لَكُمُ الدَّارُ الْآخِرَةُ عِندَ اللَّهِ خَالِصَةً مِّن دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ(94) (Muhammed! Tu ji bona wan ra) bêje: “Heke bi rastî li bal Yezdan (bihişt) xwurî ji bona we ra ne ji tu kesî ra nîne, heke hûn di doza xwe da rast in, îdî hûn xwazîya mirinê bikin.” (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: ئهگهر ڕاست دهكهن و باوهڕتان وایه كه ماڵی ئهو دنیا (بهههشت) لای خوا تایبهتمهنده به ئێوه نهك خهڵكی تر، ده ئاواتی مردن بخوازن ئهگهر ڕاست دهكهن (تا زوو بچنه ناو بهههشت)!! |
وَلَن يَتَمَنَّوْهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ(95) Û lê bi sedema wan kedne, ku ewan hêj pêş da kirine tu carî ewan xwazîya mirinê nakin. Û Yezdan bi xweber jî pir rind bi cewrkaran dizane (بهڵام ئهوانه) ههرگیز بههۆی ڕهفتاری نادروست و دهست پێشخهری ناپهسهندیانهوه ئاواتی مهرگ ناخوازن، خوایش چاك ئاگاداره له حاڵی ستهمكاران. |
وَلَتَجِدَنَّهُمْ أَحْرَصَ النَّاسِ عَلَىٰ حَيَاةٍ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا ۚ يَوَدُّ أَحَدُهُمْ لَوْ يُعَمَّرُ أَلْفَ سَنَةٍ وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهِ مِنَ الْعَذَابِ أَن يُعَمَّرَ ۗ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ(96) Û tu rastê wan têyî, ku ewan ji hemû kesan pirtir ji jînê hez dikin û ewan hêj ji hevrî çêkeran pirtir jî ji jînê hez dikin; her yek ji wan hez dikin, ku hezar salî bijîn. Ewa jîna wan bi xweber jî, ewan ji şapatan nade paradanê û Yezdan bi xweber jî dibîne, ka ewan çi dikin سوێند بێت ئهو جوولهكانه دهبینیت كه له ههموو خهڵك به پهرۆشترن لهسهر دنیاو ژیانی دنیا بهههر جۆرێك بێت، ههتا بگره له هاوهڵپهرست و موشریكهكانیش، ههریهك لهوانه ئاوات دهخوازێت كه: ههزار ساڵ تهمهنی ببێت، ههر چهنده وهنهبێت تهمهنی درێژیان له سزا ڕزگاریان بكات، خوایش زۆر بینایه بهو كردهوانهی كه ئهنجامی دهدهن. |
قُلْ مَن كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَىٰ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَهُدًى وَبُشْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ(97) (Muhemmed! Tu ji wan ra aha) bêje: “Kîjan ji bona Cibraîl ra neyartîyê dike, îdî (bira ewa bizane!) bi rastî (Cibraîl) ewa (Qur’ana) rastdara (wan biryarne berya xwe dike) ji bo ku ewa bibe beled û şîret, ji bona bawergeran ra li ser dilê te da hinartîye.” (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان بڵێ: ههر كهسێك دوژمنی جوبرهئیله، (با بزانێت) كه ههر ئهو جوبرهئیله به فهرمانی خوا ئهو قورئانهی دابهزاندۆته سهر دڵت كه كتێبه پێشووهكان بهڕاست دادهنێت و ڕێنموویی (بۆ چاكه) دهكات و مژده بهخشیشه به ئیمانداران. |
مَن كَانَ عَدُوًّا لِّلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِّلْكَافِرِينَ(98) Û kê bibe neyarê Yezdan û fereştene wî û pêxemberne wî û Cibraîl û Mîkaîl, bira bizane! Bi rastî Yezdan bi xweber jî neyarê filan e ئهو كهسهی دوژمن بێت به خواو فریشتهكانی و پێغهمبهرهكانی، بهتایبهت جوبرهئیل و میكائیل، ئهوه با بزانێت و دڵنیا بێت كه خوای گهوره دوژمنی كافرو بێباوهڕانه. |
وَلَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكَ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ ۖ وَمَا يَكْفُرُ بِهَا إِلَّا الْفَاسِقُونَ(99) Û bi sond! Me li bal te da beratenê daveker hinartine. Û ji pêştirê wanê ji rê derketî, tu kes nankorya wan nake سوێند بێت به خوا ئێمه بێگومان نیشانهو ئایهتی ڕوونمان بۆ تۆ ناردووه (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) كهس باوهڕی پێی لهق نابێت، جگه له دهروون نهخۆش و یاخی بووهكان. |
أَوَكُلَّمَا عَاهَدُوا عَهْدًا نَّبَذَهُ فَرِيقٌ مِّنْهُم ۚ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ(100) Qey çi qa ewan peymanek dabin, destekî ji wan ewa peymana para da ne avêtîye? Şixwa pirne ji wan bawer nakin ئهوه بۆ ههر جارێك پهیمانێكیان بهستبێت (لهگهڵ خواو پێغهمبهرو موسوڵماناندا) خێرا دهستهیهكیان پهیمانهكهیان شكاندووه، بهڵكو زۆربهی زۆریان باوهڕ ناهێنن (ڕێزو قهدری پهیمان و ئیمان ناگرن). |
وَلَمَّا جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِيقٌ مِّنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ كِتَابَ اللَّهِ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ كَأَنَّهُمْ لَا يَعْلَمُونَ(101) Û çi qa pêxemberekî ji alyê Yezdan, li bal wan da hatibe, ewa pirtûka, ku li bal wan heye jî rastdêran dibe, dîsa destekî ji wan komalê xweyê pirtûk, pirtûka Yezdan avêtine pişta guhê xwe, te digo qey ewan bi wê pirtûkê nizanbûne كاتێكیش كه پێغهمبهرێكیان له لایهن خواوه بۆ هات (مهبهست حهزرهتی محمد (صلی الله علیه وسلم) لهگهڵ ئهوهشدا كه پشتگیری له ڕاستی تهورات دهكات، دهستهیهك له خاوهن كتێبهكان (جووهكان) كتێبی خوایان پشتگوێ خست و خۆیان لێ گێل كرد، ههروهك ههواڵی وا نهزانن و (نهیان بیستبێت). |
وَاتَّبَعُوا مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ ۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا أُنزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ۖ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ وَمَا هُم بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنفَعُهُمْ ۚ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنفُسَهُمْ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ(102) Ewan (cihûyan) bûne peyrewê wan tiştne ku pelîdan dixwendin, ji bona ku maldarî û seroktîya Sûleyman ji destê w derxin. Sûleyman ne bibû file, lê ewan pelîdan bibûne file. Çima ewan meriv hînê ançê dikirin û ewan meriv hînê wan tiştne, ku li ser wan herduk serokne (welatê) Babîlê hatibûye hinartinê jî dikirin. Ewan herduk serokne (bi nav) Harût (Xwerût) Marût (Mêrat) gava yek hînê wan tiştne, ku li ser wan da hatîye hinartinê, bi kirnan, ji wan ra digotin: “Îdî tu bi wan tiştne me hînê te kirîye nebe file, loma bi rastî em hey ceribandokin.” Îdî meriv ji wan (herdu serokan) ewan tişne, ku mêr û jin, bi zanîna wan tiştan ji hev ra tiqetîyan, hîn bûne. Lê heya destûra Yezdan ne bûya (ewan serokan) zîayana tu kesî bi wan kirine xwe ne dikirin. Ewan merivan ji wan (serokan) ewan tişne, ku zîyana merivan dikirin, hîn dibûne, hînê wan tiştne bi kerhatî, ne dibûne. Û bi sond! Ewan dizanin, ku kê ewa zanîna kiribe, di danê para da ji bona wî ra tu par tune ye. Û heke ewan bizanîyan, ka eva firotina hanê, ku ewan xwe pê firotine, çi qa sike, ewan eva firotin, ne dikirin جا جووهكان (وازیان له كتێبی خوا ـ تهورات ـ هێناو) شوێنی ئهوه كهوتن، كه شهیتانهكان دهیانخوێندهوه دهربارهی دهسهڵات و حكومهتی سولهیمان، (ئاشكرایه كه) ههرگیز سولهیمان كافر نهبووه، بهڵكو شهیتانهكان كافربوون و خهڵكیان فێری سیحرو جادوو دهكرد، ههروهها مهردومیان فێری ئهوه دهكرد كه بۆ هاروت و ماروت دابهزی بوو (كه دوو فریشته بوون) له بابل (مهبهستیشیان تێگهیاندنی خهڵكی بوو له سیحرو جادوو). ئهوانیش كهسیان فێری هیچ شتێك نهدهكرد تا پێیان نهوتایه: ئهم كارهی ئێمه بۆ تاقی كردنهوهیهو خۆت كافر مهكه (كهچی ههندێك ههر كۆڵیان نهداو) لهو فریشتانهوه شتی وافێر دهبوون كه ژن و مێردی پێ له یهك جوودا بكهن، (ههر چهنده) ئهو جادووگهرانه ناتوانن هیچ زیانێك به كهس بگهیهنن، مهگهر ویستی خوای لهسهر بێت، ئهو خهڵكه سهرگهردانه ههمیشه فێری شتێك دهبن كه زیانیان لێدهداو سوودی نیه بۆیان، بێگومان دهشزانن ئهوهی كاڵای وای كڕی بێت و شتی وافێر ببێت لهو دونیا هیچ بههرهیهكی دهست ناكهوێت، (بهڕاستی) ئهو شتهی ئهوان خۆیان پێ فرۆشتووه و كهوتونهته داوییهوه شتێكی زۆر ناپهسهنده ئهگهر بزانن و تێبگهن (چونكه سیحرو جادوو چهواشه كاریه و كارێكی نادروسته). |
وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِّنْ عِندِ اللَّهِ خَيْرٌ ۖ لَّوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ(103) Û heke ewan bawer kiribûnan û Xuda parisî bikirnan, bi rastî xelata li bal Yezdan ji bona wan ra qenctir dibû. Xwezîka bizanîyan خۆ ئهگهر بهڕاستی ئهو جوولهكانه ئیمان و باوهڕیان بهێنایه و خۆیان بپاڕاستایه و جوانكار بوونایه (كه بێگومان ئهمهش نایهته دی) ئهوا پاداشتێكیان له لایهن خوای گهورهوه كه چاكترو بهفهڕتر بوو دهست دهكهوت، ئهگهر بیانزانیایه (بیرو هۆشیان بهكار بهێنایه). |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انظُرْنَا وَاسْمَعُوا ۗ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ(104) Gelî bawergeran! Hûn (wekî cihûyan, ça ji Mûsa ra digotin: “Gohdarya me bike.”) Ji bona (Muhemmed ra) ne bêjin: “Tu guhdarya me bike.” Û hûn bêjin: “Tu li me mêze bike û hûn guhdarî bikin.” Ji bona filan ra şapatek e dilsoz heye ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه مهڵێن (راعِنا) (چونكه له زمانی عیبریدا واتاكهی ناشرینه بۆ توانج و پلار بهكار دێت، بهڵكو) بڵێن: (انڤرنا) چاوهڕێ و سهیرمان بكه و به چاكی ئهو فهرمانه لهگوێ بگرن، (چونكه) بۆ كافرو بێباوهران سزایهكی به ئێشمان ئاماده كردووه (بهتایبهت ئهوانهی گاڵته بهدین و ئیمان و موقهددهسات دهكهن). |
مَّا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَلَا الْمُشْرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيْكُم مِّنْ خَيْرٍ مِّن رَّبِّكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ(105) Ewan filene xweyê pirtûk û ewanê hevrî perest hez nakin, ku ji Xudayê we, ji bona we ra qencîyek bê hinartinê. Û Yezdan bi xweber jî evîne xwe ji dilovanîya xwe ra xwurî dike. Û Yezdan bi rastî xweyê rûmeta mezin e چ ئهوانهی كه كافرن له خاوهن كتێبه ئاسمانیهكان، چ موشریك و هاوهڵگهران حهز ناكهن لهلایهن پهروهردگارتانهوه هیچ خێرو بهرهكهتێك دابارێت بۆتان و ڕوتان تێبكات، لهگهڵ ئهوهشدا خوا ڕهحمهتی خۆی تایبهت دهكات به ههر كهسێك (بیهوێت و شایسته بێت) ههر خوایش خاوهنی فهزڵ و بهخششی گهورهیه. |
۞ مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا ۗ أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(106) Heya me hê genctir û ya jî wekî wê, beratan neynin, em tu beratan û biryaran ji şûna wan ranakin. Qey tu nizanî ku Yezdan bi rastî li ser hemû tiştan bi hêz e ههر ئایهتێكبسڕینهوه، یان بیخهینه بارودۆخی فهرامۆشییهوه و پشتگوێی بخهین، چاكتر لهو، یان وێنهی ئهو دهخهینه ڕوو، مهگهر نهتزانیوه كه خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێكدا ههیه؟ |
أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ(107) Ma qey tu nizanî, ku maldarya ezman û zemîn hey jı bona Yezdan ra ne? Û ji bona we ra ji pêştirê Yezdan tu serkar û arîkar tune ye ئایا نهتزانیوه (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ئهی ئیماندار) كه بهڕاستی ههر خوا خاوهنی ههموو ئاسمانهكان و زهوییه، جگه لهو خوایه هیچ پشتیوان و یاریدهدهرێكتان نیه؟ |
أَمْ تُرِيدُونَ أَن تَسْأَلُوا رَسُولَكُمْ كَمَا سُئِلَ مُوسَىٰ مِن قَبْلُ ۗ وَمَن يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ(108) Qey hûn jî (gelî musilmanan!) divên ku hûn jî ji pêxeberê xwe pirsan bikin, ça hêj berê da ji Mûsa pirs hatine kirinê? Û bi sond! Îdî kê baweryê bi filetiyê biguhure, ew wunda kirîye (ئهی هاوهڵان) ئاخۆ ئێوهش دهتانهوێت داخوازی (گهورهو ناقۆڵا) له پێغهمبهرهكهتان (محمد (صلی الله علیه وسلم) بكهن، ههر وهك كاتی خۆی داخوازی له موسا كرا، جا ههر كهسێك ئیمان و باوهڕ بگۆرێتهوه به كوفر، ئهوه بێگومان ڕێبازی ڕاست و دروستی ون كردووه. |
وَدَّ كَثِيرٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُم مِّن بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِّنْ عِندِ أَنفُسِهِم مِّن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ۖ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(109) Pir kes ji xweyê pirtûkan hene, ji dexesîyan ji piştî maf ji wan ra bûye jî hez dikin, ku we ji bawerya we bifetilînin, bixne file. Îdî heya fermana Yezdan ku bê, hûn ewan bibaxişînin; ji wan bibore. Bi rastî Yezdan li ser hemû tiştan bi hêz e زۆرێك له خاوهن كتێبهكان ئاواته خوازن لهبهر حهسوودی و ناپاكی خۆیان ئهگهر بۆیان بكرێت بتانگێڕنهوه ڕیزی بێ باوهڕان ئهمهش دوای ئهوهی كه حهق و ڕاستییان به تهواوی بۆ ڕوون بۆتهوه، بهڵام ئێوه ههر لێیان ببورن و لێیان مهگرن و چاوپۆشییان لێ بكهن، تا خوا كاری خۆی ئهنجام دهدات و ویستی خۆی جێبهجێ دهكات، بێگومان خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێكدا ههیه. |
وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ۚ وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُم مِّنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ(110) Û hûn nimêj bikin, û baca malê xwe bidin. Hûn ji bona xwe ra qencîyan çi pêş da verêkin, hûnê ewê gencîyê li bal Yezdan bibînin. Bi rastî Yezdan, dîdevanê hemû kirinê we ye (كهواته ئهی ئیمانداران) نوێژهكانتان بهچاكی ئهنجام بدهن و زهكاتیش بدهن (به خاوهن مافهكان) و دڵنیا بن كه ههر كارێكی چاكه بۆ خۆتانی دهكهن، لای خوا بزر نابێت و دهستتان دهكهوێتهوه چونكه بهڕاستی خوا بیناو به ئاگایه بهو كارو كردهوانهی كه ئهنجامی دهدهن. |
وَقَالُوا لَن يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَن كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ ۗ تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ ۗ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ(111) Û ewan (cihû û mexînan) gotine: “Ji pêştirê cihû û mexînan tu kes naçe bihiştê.” Eva gotina dilxwazîya wan e. Tu (ji wan ra) bêje: “Heke hûn digotina xwe da rastin, ka nîşana xwe bînin.” (جوولهكه و گاورهكان) دهڵێن: ههرگیز كهس ناچێته بهههشتهوه بێجگه له جوولهكه یان گاور، جا ئهوه ئاوات و خهیاڵی خۆیانه (تۆش ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، یان ئهی ئیماندار) پێیان بڵێ: ئهگهر ڕاستگۆن، بهڵگهتان لهسهر ئهم قسهیه بهێننه مهیدانهوه (ئهگهر ئێوه بهههشتی بن، ئهوا موسوڵمانانیش بهههشتیه چونكه باوهڕیان به موسا و عیسا ههیه). |
بَلَىٰ مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(112) Na, wekî gotina wan nîne; lê kê xwe hispartibe Yezdan, bi xweber jî qencîkarbe, îdî ji bona wî ra li bal Xudayê wî, xelata wî heye. Ji bona wan ra tu tirs û murûzaya (ji kêm xwelat danê) jî tune ye نهخێر وانی یه، ههركهس بهڕاستی خۆی بداته دهست خواو لهههمان كاتدا چاكهكارو موسوڵمان بێت، ئهوه پاداشتی خۆی لای پهروهردگاری دهست دهكهوێت و نهترسیان دهبێت و نهغهم و پهژاره دایان دهگرێت. |
وَقَالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصَارَىٰ عَلَىٰ شَيْءٍ وَقَالَتِ النَّصَارَىٰ لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلَىٰ شَيْءٍ وَهُمْ يَتْلُونَ الْكِتَابَ ۗ كَذَٰلِكَ قَالَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ ۚ فَاللَّهُ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِيمَا كَانُوا فِيهِ يَخْتَلِفُونَ(113) Û Cihûyan gotinê: “Tu ola mexînan tune ye.” Mexînan jî gotinê: “Tu ola cihûyan tune ye.” Ewan (herduk) jî pirtûkê dixûnin. Wekî van herdukan ewanê ne xwendî jî, wekî gotina wan gotinê. Îdî di roya rabûna hemûtî da Yezdanê di wan tiştne, ku ewan têda ne wekhev dibin, berewanî bike جولهكه دهڵێن: گاورهكان لهسهر هیچ بنهماو ڕاستییهك نین، گاورهكانیش دهڵێن جوولهكه لهسهر هیچ بنهماو ڕاستییهك نین، له كاتێكدا ئهوانه كتێبی (تهورات و ئینجیلیش دهخوێننهوه) ههروهها ئهوانهش كه هیچ نازانن (له بتپهرستانی عهرهب) ههروا دهڵێن (بڕوایان بهئایینی ئیسلام و ئهوانهش نیه) خوایش له ڕۆژی قیامهتدا دادگایی نێوانیان دهكات لهوهی كه ناكۆكن تیایدا. |
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَن يُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ وَسَعَىٰ فِي خَرَابِهَا ۚ أُولَٰئِكَ مَا كَانَ لَهُمْ أَن يَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِينَ ۚ لَهُمْ فِي الدُّنْيَا خِزْيٌ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ(114) Gelo ji wan kesne; ku nahêlin di mizgevtne Yezdan da, navê Yezdan bi perestî bê hildanê û dixebitin, ku ewan mizgevtan hilşînin, cewrkartir kê hene? Evanan hey bi tirs dikarin bikebine mizgevtan. Di cihanê da ji bona wan ra riswatî heye û di danê para da jî ji bona wan ra şapatek e mezin heye جا كێ لهوه تاوانبارترو ستهمكارتره مزگهوتهكانی خوا قهدهغه دهكات لهوهی ناوی پیرۆزی ئهوی تیادا ببرێت باسی ئاینی ئهوی تێدا بكرێت و ههوڵ بدات بۆ وێران كردنیان، ئهوانه بۆیان نیه بچنه مزگهوتهكانهوه مهگهر ترسی خوایان لهدڵدا بێت، ئهوانه تهنها سوكی و ڕیسوایی بهشیانه له دنیاداو له قیامهتیشدا سزای گهورهیان بۆ ههیه. |
وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ(115) Û rojhilat û rojava ji bona Yezdan ra nin. Îdî (ji bona perestîyê) hûn kîjan alî bizivirin, bardana Yezdan di wura dane. Bi rastî (dilovanîya) Yezdan pir fîre ye û ewa pir zan e ڕۆژههڵات و ڕۆژئاواو (ههموولایهك) ههر خوا خاوهنیهتی، جا ڕوو بكهنه ههر لایهك خوا لهو جێ یه ئاگای لێتانه، بهڕاستی خوا فراوانگیرو زانایه. |
وَقَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا ۗ سُبْحَانَهُ ۖ بَل لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ كُلٌّ لَّهُ قَانِتُونَ(116) Ewan (filan) gotinê: “Yezdan ji xwe ra zar hildane.” Yezdan ji zar girtinê berî ye. Lê şixwa hemû tiştne di ezman û zemîn da heyî, ji bona Yezdan ra ne. Hemû jî ji bona Yezdan ra bi tirs serî berjêr dikin (جوولهكهو گاورو بت پهرستان) دهڵێن: خوا منداڵی بۆ خۆی داناوهو فهراههمی هێناوه (لهكاتێكدا خوا پێویستی بهكهس نیه) نهخێر وانی یه، بێگومان ههرچی له ئاسمانهكان و زهویدا ههیه ههر خۆی خاوهنیهتی و ههر ههمووشیان ملكهچ و فهرمانبهرداری ئهوزاتهن. |
بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَإِذَا قَضَىٰ أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ(117) Ji tunebûnê (Yezdan) ezman û zemîn afirandiye. Û gava ewa bivê, ku bûyerek bibe; îdî ji wê bûyerê ra dibêje: “Bibe.” Ewa bûyara jî heman dibe (ههر ئهو زاته) بهدیهێنهری ئاسمانهكان و زهویه بهجوانترین شێوه، جا ههر كاتێك بڕیاری ههر شتێك بدات، تهنها ئهوهندهی بهسه كه فهرمانی بوون یان پێشهاتنی بدات، ئیتر خێرا ئهو شته، یان ئهو كاره، دهبێت و ئهنجام دهدرێت. |
وَقَالَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ لَوْلَا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَوْ تَأْتِينَا آيَةٌ ۗ كَذَٰلِكَ قَالَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّثْلَ قَوْلِهِمْ ۘ تَشَابَهَتْ قُلُوبُهُمْ ۗ قَدْ بَيَّنَّا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ(118) Û ewanê nezan (ji bona pêxeberîya te) gotine: “Gotî Yezdan bi me ra biaxifta, ya jî ji bona me ra beratek ne anîbûya?” Ewanê berya wan da jî wekî gotina wan gotine, dilê wan di gotinê da wekî hev bûye. Bi sond! Me berate ji bona wî komalî ku di nêzîk da bawer dikin, vekirine جا ئهوانهی نهفام و نهزانن دهیانگوت: بۆ خوا لهگهڵ ئێمه گفتوگۆ ناكات؟! یان موعجیزهو نیشانهیهكمان بۆ نایهت؟!! (شایانی باسه) كهسانی تریش پێش ئهمان ههمان شتیان دهوت، ئهمانه دڵهكانیان چوونیهكهو لهیهك دهچێت (شێوازی دهربڕینیان جیاوازه)، بێگومان ئێمه چهنندهها بهڵگهو نیشانهی ئاشكراو ڕوونمان دیاری كردووه بۆ ئهو كهسانهی كه ڕاستی خوازن و به شوێن حهقیقهتدا دهگهڕێن. |
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا ۖ وَلَا تُسْأَلُ عَنْ أَصْحَابِ الْجَحِيمِ(119) Bi rastî me tu bi mafî şandîyî, ji bo ku tu mizgînvan û tirsvan bî û tu ji hevrîne doje nayê pirs kirinê بهڕاستی (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) ئێمه تۆمان هاوڕێ لهگهڵ حهق و ڕاستهقینهكاندا ڕهوانه كردووه تا مژدهدهر بیت به ئیمانداران و ترسێنهر بیت بۆ بێ باوهران، بێگومان تۆ ههرگیز بهرپرسیار نیت له نیشته جێكانی دۆزهخ. |
وَلَن تَرْضَىٰ عَنكَ الْيَهُودُ وَلَا النَّصَارَىٰ حَتَّىٰ تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ ۗ قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَىٰ ۗ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ۙ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ(120) Û bi rastî cihû û mexînî hene! Heya tu nebî peyrewê komal û ola wan, ewan bi te qayîl nabin. Tu (ji wan ra) bêje: “Bi rastî rîya rast hey rêya Yezdan e.” Û heke ji piştî ku ewan zanîna ji te ra hatîye, tu bibî peyrewê hewasa wan, îdî ji bona te ra li bal Yezdan tu serkarî û arîkarî tune ye ههرگیز جولهكه و گاورهكان له تۆ (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ئهی ئیماندار) ڕازی نابن، ههتا به تهواوی شوێن ئاین و بهرنامهیان نهكهویت، پێیان بڵێ: بهڕاستی ههر بهرنامهی خوا (ئاینی ئیسلام، شایستهی ئهوهیه كه ههموولایهكمان شوێنی بكهوین) هیدایهتی ڕاست و دروست ههر لای ئهوه، خۆ ئهگهر شوێن ئارهزووهكانی ئهوان بكهویت پاش ئهوهی زانیاری و زانستیت پێگهیشتووه، ئهوه بزانه كه له لایهن خواوه هیچ سهرپهرشتیاری و یارمهتییهكت دهست ناكهوێت. |
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ أُولَٰئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ ۗ وَمَن يَكْفُرْ بِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ(121) Ewanî ku me ji wan ra pirtûk anîye hene! Ewan pirtûkê bi babetîya pirtûkê dixûnin. Şixwa ewanê bi pirtûkê bawer dikin evan in. Û kê (bi pirtûkê bawer neke) bibe file, îdî evan in hey zîyan kirine دهستهیهك لهوانهی كتێبمان پێبهخشیون (قورئان) بهچاكی و بهوردی دهوری دهكهنهوه، ئهوانه باوهڕیان پێی ههیهو باوهڕی پێ دههێنن بهڵام ئهوهی بڕوای پێی نهبێت، ئا ئهو جۆره كهسانه له خهسارهتمهندو زهرهرمهندهكانن. |
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِينَ(122) Gelî zarne cihûyan! Hûn ewan qencînê minê, ku li ser we hene bîra xwe bînin. Kanê min hûn bi rastî li ser hemû komalne cîhanê rûmetdar kiribûn ئهی نهوهی ئیسرائیل یادی ئهو نازو نیعمهتانه بكهن كه بهسهرتاندا ڕژاندوومه و من كاتی خۆی ڕێزی ئێوهم دابوو بهسهر ههموو دانیشتوانی ئهم جیهانهدا. |
وَاتَّقُوا يَوْمًا لَّا تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئًا وَلَا يُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلَا تَنفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلَا هُمْ يُنصَرُونَ(123) Û hûn, ji wê roya, ku di wê royê da, tu canek ji ber canekî mayî ra nayê celat kirinê û ji wî canê celat kirî, tu bertîl û xelat jî nayêne girtinê, (ku ewa ji celat kirinê fereste be) û tu mehderî jî havil nake û ewan canan nayêne arîkar kirinê jî, xwe biparisînin خۆتان بپارێزن له ڕۆژێك كه كهس له جیاتی كهس تۆڵهو پاداشت ناداتهوه، به هیچ شێوهیهك كهس فریای كهس ناكهوێت، كهس بارمتهی لێوهرناگیرێت و، تكاو پاڕانهوهی كهس بۆ كهسانی تر سوودی نابێت (یاخی و ستهمكارانیش) سهركهوتوونابن و سهرناخرێن... |
۞ وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ(124) Û di gavekî da, Xudayê Îbrahîm, bi çend peyvan Îbrahîm ceribandîye, îdî Îbrahîm jî ewan peyvan pêk anîne. Xudê ji bona Îbrahîm ra gotîye: “Bi rastî ezê te ji bona merivan bixme pêşrewan.” Îbrahîm (ji Xudê ra) gotîye: “Ji ûrta min jî pêşrewanan çê bike.” Xudê gotîye: “(Îbrahîm) ji ûrta te ewanê cewrkar nagihêjîne peymana min.” (یادی ئهوه بكهنهوه) پهروهردگاری ئیبراهیم، ئیبراهیمی تاقیكردهوه به چهند فهرمان و بڕیارێك، ئهویش زۆر به جوانی ئهنجامیدان، دوایی (كه له ههموو تاقیكردنهوهكاندا سهركهوت) خوا فهرمووی: من بڕیارمداوه بتكهمه پێشهوای خهڵكی، ئیبراهیم وتی: حهز دهكهم نهوهكانیشم لهوكاره پیرۆزه بێ بههره نهبن، خوا فهرمووی: پهیام و پهیمانی من بۆ ستهمكاران نابێت (با نهوهی تۆش بن) |
وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ(125) Di wan gava da jî me xaxistibû şûna civîn û qencî û ewlwtîyê. Hûn jî di bingeha Îbrahîm da ji xwe ra şûna nimêjkirinê bigirin. Û me li bal Îbrahîm û Îsmaîl peyman daye, ku ewan herduk xanîyê min, ji bona sertêdanne wî û ji bona rûniştîne wî (bi perestî) û ji bona ewanê ku di wê da bi kûzayî û bi kundetî nimêj dikin, paqij bikin (یادی ئهوهش بكهنهوه) چۆن ئهم ماڵهمان (كهعبه) كرده جێگای كۆبوونهوهی خهڵكی، كه بهوپهڕی هێمنی و ئاسایش و ئاسوودهییهوه لهوێ بهیهك بگهن (ده ئێوهش، خهڵكینه) مهقامی ئیبراهیم كه شوێنی تایبهتی خواپهرستی ئهو بوو، بیكهنه جێگای خواپهرستی و نوێژ، ئینجا فهرمانماندا به ئیبراهیم و ئیسماعیل كه ئهو ماڵهم خاوێن بكهنهوه (له چهپهڵی ماددی و مهعنهوی) بۆ ئهوانهی بهدهوریدا دهسوڕێنهوهو (طواف) دهكهن و تیایدا دهمێننهوهو (اعتكاف) دهكهن ههروهها بۆ كڕنووشبهران و سووژدهبهران. |
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَٰذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُم بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۖ قَالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِيلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَىٰ عَذَابِ النَّارِ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ(126) Û di wê gavê da Îbrahîm ji Xudê lava kirîye, gotîye: “Xuda! Tû evê derê ji bona kesan ra bixe bajarekî wusa, ku bibe şûna ewletîyê û tu şûna rûniştîne wî ra, ku bi Yezdan û bi dan û gavê para da bawer dikin, ber û zêr û zewadne xweş bibe. (Xudê gotîye:) “Kîjan ji wan bibe file, îdî ezê ewî bi berxudarî hindik bidime jînandinê, paşê ezê ewî li bal şapata agir da stûxar bikim. Û şapata agirê çi qa sikê şûnan e (یادی ئهوه بكهنهوه) كاتێك ئیبراهیم دۆعای كردو وتی: پهروهردگارا دهوروبهری ئهم ماڵهت بگێڕه بهشارێكی پڕ له ئاسایش و ڕزق و ڕۆزی ههمهجۆر ببهخشه بهدانیشتوانی، (بهتایبهت) بهوانهی باوهڕیان بهخواو ڕۆژیی دوایی هێناوه. (خوای گهوره وهڵامی دایهوه كه دۆعات گیرایهو) فهرمووی: بهڵام ئهوهش كافره بێ بهشی ناكهم له بهرههم و نازو نیعمهتی كهم تهمهنی ئهم دنیایه، بهڵام لهوهودوا به ناچاریی تووشی سزای ئاگری دهكهم كه سهرئهنجام و چارهنووسێكی خراپه. |
وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَإِسْمَاعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا ۖ إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ(127) Û di wê gavê da Îbrahîm û Îsmaîl xîme xanî ji zemin bilind kirine, (aha) gotine: “Xudayê me! Tu evan kirinê me, ji me litê bike. Bi rastî tu bi xweber dibêhê û dizanî.” به یاد بهێنن ئهو كاتهی ئیبراهیم پایهكانی كهعبهی بهرز دهكردهوه لهگهڵ ئیسماعیلدا و (دهیانوت): پهروهردگارا ئهم كارهمان لێ وهربگرهو له ڕیزی چاكهكانماندا تۆماری بكه، چونكه بهڕاستی تۆ خوایهكی زۆر بیسهرو زانایت. |
رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنَا أُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَيْنَا ۖ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ(128) Xudayê me! Tu me herduka jî, bi gerînî ji wanê ku xwe hispartine te. Û tu ji ûrta me jî, komne, ku ji bona te ra xwe hispartine bi (afirînî û) bi gihinî û tu rê û biryarê perestîya me, bi me bide hînkirinê û tu nosîtemne me bibaxişîne. Birastî tu pir baxişgerê dilovin î.” پهروهردگارا، ههردووكمان وا لێ بكه تهنها فهرمانبهردارو ملكهچی تۆبین و له نهوهكانیشمان ئوممهتێكی موسوڵمان و فهرمانبهردار بۆ خۆت فهراههم بهێنه و چۆنیهتی ڕێبازی بهندایهتیمان فێربكه و نیشانمان بدهو تهوبه و پهشیمانیمان لێ وهربگره، بێگومان تۆ خوایهكی زۆر تهوبه وهرگرو میهرهبان و دلۆڤانیت. |
رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ ۚ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ(129) Xudayê me! Tu di nava ûrta me da, ji wan, pêxemberan bişîne, ku ewan ji wan ûrtê me ra beratenê te bixûnin û ewan bi wan ûrtê me, xwendina pirtûk û zanîna retkokî hîn bikin û ewan ûrtê me ji sikatîyan paqij bikin. Bi rastî tu bi xweber jî servahatê bijejkeyî پهروهردگارا، بۆ ئهو خهڵكهی كه له ئایندهدا دێن پێغهمبهرێك له خۆیان ڕهوانه بكه، تا ئایهتهكانی تۆیان بهسهردا بخوێنێتهوهو فێری كتێبه پیرۆزهكهی تۆ (واته قورئان) و داناییان بكات، تا دڵ و دهروونیان له ژهنگ و كردهوهیان له ڕهوشتی ناپهسهند پاك بكاتهوه، بهڕاستی ههر تۆ خوایهكی باڵادهست و دانایت. |
وَمَن يَرْغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفْسَهُ ۚ وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ(130) Û bi rastî ji pêştirê wanê evsene tu kes ji ola Îbrahîm, rû nafetilîne. Bi sond! Me (Îbrahîm) di cihanê da hêlbijartîye û Îbrahîm di dan û gavê para da jî ji aştîkaran e ئایا كێ له ئاینی ئیبراهیم پشت ههڵ دهكات، جگه لهو كهسهی كهخۆی گێل و نهفام بكات، سوێندبێت بێگومان ئێمه ئیبراهیممان لهم دنیایهدا ههڵبژاردوهو (كردوومانه بهپێشهوا) بهڕاستی لهو دنیاش له ڕیزی پیاو چاكاندایه. |
إِذْ قَالَ لَهُ رَبُّهُ أَسْلِمْ ۖ قَالَ أَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ(131) Di gava Xudayê (Îbrahîm,) ji bona wî ra gotîye: “Tu xwe hispere.” (Îbrahîm) gotîye: “Min xwe hispartîye Xudayê gerdûne” كاتێك پهروهردگاری پێی وت: ملكهچ و فهرمانبهردار به، (ئهویش خێرا) وتی: تهسلیمی پهروهردگاری ههموو جیهان بووم (باوهڕی پتهوم پێی ههیه). |
وَوَصَّىٰ بِهَا إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ لَكُمُ الدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ(132) Û Îbrahîm eva şîreta hanê ji bona zarne xwe ra bi olitî şîret kiriye û Yaqûb jî şîret kirîye (û gotîye): “Gelî zarne min! Bi rastî Yezdan ji bona we ra eva ola hêlbijartîye. Îdî hûn jî hey bihispar û misilmanî bimirin.” جا ئیبراهیم و یهعقوب ئهم وهسێتهیان كرد بۆ كوڕهكان و نهوهكانیان، (ههریهك لهوان فهرموویهتی): ڕۆڵهكانم؛ بهڕاستی خوا ههر ئهم ئاینهی بۆ ئێوه بڕیارداوهو ههڵی بژاردووه، ئیتر ئێوهش ههوڵ بدهن به موسوڵمانی نهبێت مهمرن (تا دوا ههناسهتان پهیڕهوی بكهن). |
أَمْ كُنتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِن بَعْدِي قَالُوا نَعْبُدُ إِلَٰهَكَ وَإِلَٰهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِلَٰهًا وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ(133) Qey (gelî cihûyan!) di gava Yaqûb ketibû ber mirinê, hûn amede bûn? Di wê gavê da Yaqûb ji bona zarne xwe ra gotibû: “Gelî zarne min! Hûnê di pey min da ji bona çira perestî bikin?” Zaran ji bona Yaqûb ra gotine: “Emê ji bona Xudayê te û ji bona Xudayê bav û bapîrne te ra; Îbrahîm û Îsmaîl û Îshaq, ku Xudakî bi têne ye, perestî bikin. Û em bi xweber jî ji bona wî ra xwe hisparokin.” ئایا ئێوه (ئهی جوولهكهو گاورانێك كه باوهڕ بهمحمد ناكهن و خۆشتان بهشوێنكهوتهی ئیبراهیم و یهعقوب دهزانن) ئامادهی سهرهمهرگی یهعقوب بوون؟ ئهو كاتهی بهكوڕهكانی وت: دوای مردنی من چی دهپهرستن؟! ههموو وتیان: خوای تۆ و باوو باپیرانت دهپهرستین، كه ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاقن، خوایهكی تاك و تهنهایهو ئێمه ههموو تهسلیم و فهرمانبهرداری ئهوین. |
تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ ۖ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُم مَّا كَسَبْتُمْ ۖ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ(134) Evan (zarne Îbrahîm û Yaqûb) komne wusa nin bi rastî hatine û çûne. Ewan çiked kiri-bin, keda wan ji bona wan ra ne û hûn jî çiked bikin, keda we jî ji bona we ra ne û hûn ji kirine wan nayêne pirs kirinê ئهوانه ئوممهتێك بوون ڕۆشتن بهخۆیان و كردهوهی چاكیانهوه، ئێوهش ههرچی دهیكهن له چاكه بۆ خۆتانه و بهرپرس نابن له كارو كردهوهی ئهوان. |
وَقَالُوا كُونُوا هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ تَهْتَدُوا ۗ قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۖ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ(135) Ewan ji bona we ra gotinê: “Hûn bibne cihû û ya bibne mexînî, ku hûn werne rêya rast.” (Muhammed! Tu ji wan ra bêje:) “Gotina we nîne, lê em di ola Îbrahim e ku ji xaryê dûr e, rast danîn. Îbrahîm bi xweber jî qe ne bûye ji hevrî çêkeran (كهچی هێشتا ئهوان به موسوڵمانان) دهڵێن: وهرن ببنه جولهكه یان گاور تا بكهونه سهر ڕێگهی ڕاست!! (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) پێیان) بڵێ: (نهخێر وانابین) بهڵكو شوێن ئاین و بهرنامهی ئیبراهیم دهكهوین كه پاك و دروستهو ههرگیز له ڕیزی بت پهرستان و هاوهڵگهراندا نهبووه. |
قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ(136) (Gava ewan wusa ji bona we ra bêjin) hûn jî bêjin: “Me bi Yezdan û bi wê pirtûk û bir-yarne li bal me da hatine hinartin bi wan biryarne li bal Îbrahîn û Îsmail û Îshaq û Yaqûb nevîne wan hatine hinartin û bi wan pirtûne, ku ji Mûsa û ji Îsa ra hatine û bi wan pirtûne û biryarne ku ji hemû pêxemberan ra, ji Xudeyê wan hatine, bawer kiriye. Em di nava wan yekê da jî tu veqetandinê çê nakin û me bi xweber jî ji bona Yezdan ra xwe hispartîye.” (ئهی پهیڕهوانی محمد (صلی الله علیه وسلم) ئێوه) بڵێن: ئێمه باوهڕمان به خوا هێناوهو بهو قورئانهش كه دابهزیوه بۆمان و بهوهش كه دابهزیوه بۆ ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یهعقوب و نهوهكانی یهعقوب، ههروهها بهو پهیامهی كه بۆ موساو عیسا هاتووه و بهو پهیامانهی كه بۆ پێغهمبهران بهگشتی ڕهوانه كراوه له لایهن پهروهردگاریانهوه و ئێمه جیاوازی ناكهین له نێوان هیچ كام لهو پێغهمبهرانهدا، ئێمه ههموومان تهنها تهسلیمی فهرمانی پهروهردگارین. |
فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ مَا آمَنتُم بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوا ۖ وَّإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا هُمْ فِي شِقَاقٍ ۖ فَسَيَكْفِيكَهُمُ اللَّهُ ۚ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ(137) Îdî heke ewanan wekî we ça bawer kirîye, bawer bikin, bi rastî ewan hatine rêya rast û heke ewan pişta xwe bidine bawerya bi vî awayî, bi rastî îdî ewan di dudilyê danin. Di hemberê wan da Yezdan besî te ye. Yezdan bihîstekê pir zan e جا ئهگهر ئهوان (جولهكهو گاورهكان) باوهڕیان هێنا، وهك ئهوهی ئێوه باوهڕتان پێ هێناوه، ئهوه بهڕاستی مانای وایه ڕێبازی هیدایهتیان دۆزیوهتهوه، بهڵام ئهگهر پشتیان تێكرد، ئهوه بێگومان دهكهونه دژایهتی و دوبهرهكی یهوه (بهڵام دڵنیابه ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم)، ئهی ئیماندار) خوا تۆ دهپارێزێت له پیلان و تهڵهكهیان چونكه ئهو خوایه زۆر بیسهرو زانایه. |
صِبْغَةَ اللَّهِ ۖ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً ۖ وَنَحْنُ لَهُ عَابِدُونَ(138) (Hûn bibne peyrewê) rengê, ku Yezdan (ji bona we ra daye). gelo rengê (ola kê) ji rengê (ola) Yezdan rindtire? Û em bi xweber jî hey ji bona Yezdan ra perestî dikin (ئهم ئاین و بهرنامهیه) ئهو ڕهنگ و نهخشهیهیه كه خوا دایڕشتووه، كێ ههیه له خوا چاكتر ڕهنگ و نهخشهی جوان بكێشێت و دایڕێژێت، له ههموو بارو دۆخێكدا ئێمهی ئیماندار ههر ئهو دهپهرستین. |
قُلْ أَتُحَاجُّونَنَا فِي اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ وَلَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَ(139) Tu ji bona filan ra bêje: “Ka hûn ça di ola Yezdan da bi me ra tekoşîn dikin? Yezdan bi xweber jî Xudayê me herdu destan e, keda me ji bona me ra ne û keda we jî ji bona we ra ne û em bi xweber ji bona Yezdan ra hey perestî dikin.” (بهو جوولهكانه) بڵێ: ئایا ڕهوایه ئێوه دهربارهی ئاینی خوا قڕهو گاڵهو كێشهمان لهگهڵ دهكهن (دهتانهوێت پێغهمبهرایهتی ههر لهناو ئێوهدا بێت! لهكاتێكدا كه قهدری خوایش نازانن و كوڕو هاوسهری بۆ بڕیار دهدهن!!)، خۆ خۆتان چاك دهزانن كه ئهو خوایه پهروهردگاری ئێمه و ئێوهشه، كاروكردهوهی خۆمان بۆ خۆمان و كارو كردهوهی ئێوهش بۆ خۆتانه (ئێمه له بۆچوون و كاروكردهوهتان بهرین)، ئێمه تهنها دڵسۆزو ملكهچی ئهو پهروهردگارهین. |
أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطَ كَانُوا هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ ۗ قُلْ أَأَنتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ ۗ وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهَادَةً عِندَهُ مِنَ اللَّهِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ(140) Qey hûn dibêjin: “Ku bi rastî Îbrahim û Îsmaîl û Îshaq û Yaqûb û nevîne wan, cihû ya jî mexînî ne?” (Muhemmed! Tu ji wan ra) bêje: “Gelo hûn çêtir dizanin, ya jî Yezdan çêtir dizane? Û gelo ji wî kesê, ku Yezdan ji wî ra rastî dabe hîn kirinê, ewa jî rastîyê veşêre, cewrkartir kê heye?” Û Yezdan bi xweber jî ji kirinê we bê agah nîne چۆن دهڵێن كه: ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یهعقوب و كوڕهكانی، جولهكه یان گاور بوون؟!! پێیان بڵێ: باشه ئایا ئێوه دهزانن یان خوا؟ جا كێ لهوه ستهمكارتره كه شایهتیهكی خوایی لهلابێت و شاردبێتیهوه، بێگومان خوا بێ ئاگانیه لهو كاروكردهوانهی ئهنجامی دهدهن. |
تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ ۖ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَلَكُم مَّا كَسَبْتُمْ ۖ وَلَا تُسْأَلُونَ عَمَّا كَانُوا يَعْمَلُونَ(141) Evan komek in hatine û çûne, keda wan ji bona wan ra ne û keda we jî ji bona we ra ne û hûn ji wan kirinê, ku ewan dikin, nayêne pirs kirinê ئهوانه ئوممهتێك بوون ڕۆشتن بهخۆیان و كردهوهی چاكیانهوه، ئێوهش ههرچی دهیكهن له چاكه بۆ خۆتانه و بهپرس نابن له كاروكردهوهی ئهوان. |
۞ سَيَقُولُ السُّفَهَاءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَن قِبْلَتِهِمُ الَّتِي كَانُوا عَلَيْهَا ۚ قُل لِّلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ(142) Di nêzîk da ewan evsenene ji kesan wê bêjin: “Gelo berê wan (misilmanan) ji berdana wan e, ku berê da ewan berê xwe didane, çidaye fetilandinê?” (Muhemmed! tu ji wan ra) bêje: “Rojhilat û rojava, herduk jî ji bona Yezdan ra ne. Yezdan ji kê ra bivê, ewî tîne rêya rast نهفام و دهم بهتاڵهكان له خهڵكی (دوای گۆڕینی ڕووگه له قودسهوه بۆ كهعبه) دهڵێن: باشه چی وای لێكردن كه واز له ڕووگه پێشوهكه بهێنن؟! كه جاران ڕوویان تێدهكرد، پێیان بڵێ: ڕۆژههڵات و ڕۆژئاوا و (ههموولایهك) خوا خاوهنیهتی، ههر كهسێكی بوێت ڕێنموویی دهكات بۆ ڕێگهو ڕێبازی ڕاست و ڕهوان. |
وَكَذَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا ۗ وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ ۚ وَإِن كَانَتْ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ ۗ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَانَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ(143) Û her wusa me hûn xistine kemek e nîvwarî, ji bo ku hûn li ser kesan bibne (nemûş û) nihrevan û ji bo ku pêxember jî li ser we bibe (nemûş û) nihrevan û ji bo ku em evanê peyrewê te û ewanê ji peyrewîya te para da çûne, bi zanîn ji hev raqetînin, me ewa berdana te ye hêj berê da te (di perestîyê da) berê xwe didaye ji we ra xistîye berdan. Û eva berdana jî ji pêştirê ser wanê, ku Yezdan ewan anîne rêya rast çi qa li ser kesan mezine! Û Yezdan (bi van fermanan) bawerî (û perestîya) we wunda nake. Bi rastî Yezdan ji boma kesan ra dilsozê di-lovîn e بهو شێوهیهش ئێوهمان بهگهلێكی میانهڕهو گێڕاوه (له ههموو ڕوویهكهوه، له ڕووی عیبادهت و خواپهرستیهوه، له ڕووی دنیاو قیامهتهوه، له ڕووی داخوازیهكانی ڕۆح و نهفسهوه.. هتد) تا ببنه شایهت بهسهر خهڵكیهوه (تا بزانن ئهم ئاین و بهرنامهیه ههمووی مایهی خێرو سهربهرزیه بۆ تاك و كۆمهڵ له ههموو سهردهمێكدا و له ههموو بوارهكانی ژیاندا) و بۆ ئهوهی پێغهمبهریش (له ههموو ئهو بوارانهدا مامۆستاو ڕابهری ئێوه بێت و له ڕۆژی قیامهتدا) شایهتی بدات (بۆ دڵسۆزانی ئوممهتی لهسهر ئهوهی بهئهركی سهرشانی خۆیان ههستاون) و ئهو قیبلهو ڕووگهیهش ڕووت تێكردبوو (كه بیت المقدس بوو) گۆڕانكاریشمان بهسهردا هێنا تهنها بۆ ئهوه بوو بزانین و دهربكهوێت، كێ شوێنكهوتهی پێغهمبهر دهبێت و كێش پاشهو پاش ههڵدهگهڕێتهوه، ههرچهنده (گۆڕینی قیبله) بوو بههۆی ناڕهحهتییهكی گهوره، مهگهر لهسهر ئهوانهی خوا دڵیانی دامهزراندبوو و ڕێنموویی كردبوون، بێگومان خوا ئیمان و باوهڕداریی و (نوێژتان) زایه ناكات، چونكه بهڕاستی خوا بۆ خهڵكی، زۆر بهسۆزو به بهزهیی یه. |
قَدْ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ ۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا ۚ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ ۗ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّهِمْ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ(144) Bi sond! Em rûyê te (Muhemmed!) ku tu li ezmanan mêze dikî (ji bona niqandinan) dibînin. Îdî bi rastî emê berê te (Muhemmed!) bizivirîne li bal berdanek e wusa, ku tu bi wê berdanê qayil bibî. Îdî (Muhemmed!) tu rûyê xwe bi fetilîne bide alîyê mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram. Û hûn (gelî bawergeran!) li kur bi çi awayî dibin bibin (di perestîyê da) îdî hûn jî berê xwe bidine alîyê wê mizgevtê. Û bi rastî ewanê ku ji wan ra pirtûk hatîye hene! Ewan dizanin, ku eva fermana mafekî rast e ji Xudayê wan hatîye. Û Yezdan bi xweber jî ji kirinê wan bê guman nîne (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم)) بهڕاستی چاوگێڕان و ههڵسورانی ڕووخسارت ڕوو بهئاسمان دهبینین (كه به هیوای ڕووگهیهكی تایبهتیت، ئێمهش ئاگاداری نیازی دڵت بووین) سوێند بهخوا ئێمهش ڕووت وهردهچهرخێنین بۆ ڕووگهیهك پێی ڕازی و خۆشنوود بیت، ده ڕووت وهربچهرخێنه بهرهو لای كهعبه (المسجد الحرام) و ئێوهش ئهی موسوڵمانان له ههر كوێ بوون، بهرهو لای ئهوێ ڕووتان وهربچهرخێنن، بهڕاستی ئهوانهش كتێبیان پێ گهیشتووه (له گاورو جوو) چاك دهزانن كه (ئهم گۆڕانی ڕووگهیه) حهقیقهت و ڕاستیه و فهرمانی پهروهردگاریانه (له تهورات و ئینجیلدا ئاماژهی بۆ كراوه) و خوا ههرگیز بێ ئاگا نیه لهو كارو كردهوانهی كه ئهنجامی دهدهن. |
وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَّا تَبِعُوا قِبْلَتَكَ ۚ وَمَا أَنتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ ۚ وَمَا بَعْضُهُم بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ ۚ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ۙ إِنَّكَ إِذًا لَّمِنَ الظَّالِمِينَ(145) Û heke (Muhemmed!) tu ji bona wanê pirtûk ji wan ra hatîye hemû beratan jî bînî, dîsa ewan nabine peyrewê berdana te û tu bi xweber jî nabî peyrewê berdana wan. Ewanan jî nabine peyrewê berdana hev. Û bi sond! Heke tu ji piştî, ku ji te ra zanîn hatîye bibî peyrewê xweşîya wan, bi rastî îdî tu di wê gavê da dibî ji wanê cewrkar سوێند بهخوا ئهگهر بچیت بۆ لای ئهوانهی كتێبیان بۆ هاتووه، به ههر بهڵگهیهك بتهوێت شوێنی ڕاستی بكهون و ڕووبكهنه ڕووگهی تۆ، ڕووی تێناكهن و بهقسهت ناكهن، تۆش ههرگیز شوێنكهوتهی ڕووگهی ئهوان نابیت، ئهوانیش ههندێكیان شوێنكهوتهی ڕووگهی ههندێكی تریان نین، سوێند بهخوا ئهگهر تۆ شوێن ههواو ئارهزووی ئهوان بكهویت، دوای ئهوهی زانیاری تهواوت پێڕاگهیهنرا لهم بارهیهوه، بێگومان تۆ دهچیته ڕیزی ستهمكارانهوه (ئهستهمه تۆ وابیت، ئهی فرستادهی خوا). |
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْرِفُونَهُ كَمَا يَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمْ ۖ وَإِنَّ فَرِيقًا مِّنْهُمْ لَيَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَهُمْ يَعْلَمُونَ(146) Bi rastî ewanê, ku me ji wan ra pirtûk daye hene! Ewan (bi Muhemmed û bi pêxemberî-ya wî) nîyasin ça zarne xwe nas dikin; û bi rastî destekî ji wan hene mafê vedişêrin, ewan bi xweber jî bi mafîtîya wî dizanin ئهوانهیكتێبمان پێ بهخشیوون پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) دهناسن ههروهك چۆن نهوهكانی خۆیان دهناسن، بێگومان دهستهیهك لهوان ئهو ڕاستییه دهشارنهوه، لهكاتێكدا دهشزانن محمد (صلی الله علیه وسلم) فرستادهی خوایه. |
الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ ۖ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ(147) Îdî tu nebe ji wanê du dil; rastî ji Xudayê te ye حهق و ڕاستی ههر ئهوهیه لهلایهن پهروهردگارتهوه پێت ڕاگهیهنراوه، نهكهی له ڕیزی ئهو كهسانهدا بیت گومان و دوودڵی (بۆ خهڵكی) دروست دهكهن. |
وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا ۖ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ ۚ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(148) Û ji bona her yekê ra berdanek heye, ewa berê xwe dide wî alî. Îdî hûn (gelî bawerge-ran!) di qencîyan da bidine ber hev. Hûn li kur dibin bibin hey Yezdanê we hemûşkan bicivîne. Bi rastî Yezdan li ser hemû tiştan bi hêz e بۆ ههر گهل و میللهتێك ڕوگهو قیبلهیهك ههیه، خوا ڕوویان وهردهچهرخێنێت بۆ لای، (ده ئێوهی موسوڵمان) پێشبڕكێ بكهن له چاكهكاندا، ڕوو له ههركوێ بن خوا ههمووتان كۆ دهكاتهوه چونكه بهڕاستی ئهو خوایه بهتوانایه بهسهر ههموو شتێكدا. |
وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۖ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِن رَّبِّكَ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ(149) Û tu kengê li kuderê derkebî rê, îdî tu berê xwe bide alîyê mizgevta (bi nav) Mescid el-Heramê. Û (eva fermana) bi ber dana alîyê miz- gevta (bi nav) Mescid el-Haramê rastîyek e ji Xudayê te ye. Û Yezdan bi xweber jî ji kirinê we bê agah nîne له ههر شوێنێكهوه دهرچویته دهرهوه (له ههركوێ بوویت له ماڵ یان سهفهر، لهكاتی نوێژهكاندا) ڕوو بكهره كهعبهی پیرۆز، بێگومان ئهو فهرمانه حهق و ڕاستیه و لهلایهن پهروهردگارتهوهیه، خوا غافل و بێ ئاگا نیه لهو كارو كردهوانهی كه ئهنجامی دهدهن. |
وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِي وَلِأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ(150) Û tu kengê li kuderê derkebî rê, îdî tu berê xwe bide alîyê mizgevta (bi nav) Mescid el-Heramê. Û hûn (gelî bawergeran!) kengê li kuderê bin, ji bo ku tu kes ji we ra rexne çê nekin. Îdî hûn jî berê xwe bidine alîyê wê mizfevtê, ji pêştirê wanê cewrkarêne ji wan (dexesan, şix-wa) tu kes (ji we ra rexnan çê nake). Îdî hûn ji wan netirsin û hûn ji min bitirsin, ku ez (ewan) qencîne min e, ku li ser we hene pêk bînim û hêvî heye ku hûn werne rêya rast له ههر لایهكهوه ڕۆیشتیته دهرهوه و له ههركوێ بوویت (لهكاتی نوێژهكاندا) ڕوو بكهره كهعبهی پیرۆز و ئێوهش (ئهی موسوڵمانان) له ههر كوێ بوون و ههن ڕووتان وهرچهرخێنن بهلای ئهودا، تا خهڵكی و میللهتانی تر هیچ بهڵگهیهكیان نهبێت بهسهرتانهوه، مهگهر ستهمكارانیان (كه بههیچ بهڵگهیهك قایل نابن و ههر ئاشووب و پیلان دهگێڕن)، جا لهو تاوانبارو پیلانگێڕانه مهترسن، بهڵكو تهنها له من بترسن، تا نازو نیعمهتی خۆمتان بهتهواوی بهسهردا بڕێژم (كه مانهوهیه لهسهر ڕێگهی ڕاست له دنیادا و بهههشتی بهرین و ڕهزامهندی خوایه له دواڕۆژدا) بۆ ئهوهی ههوڵ بدهن بهردهوام ڕێبازی هیدایهت بگرنهبهر. |
كَمَا أَرْسَلْنَا فِيكُمْ رَسُولًا مِّنكُمْ يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ(151) Loma me di nava we da ji we pêxemberekî (wusa) şandîye ji bo ku ewa (pêxembera) ji bona we ra beratenê me bixûne û we ji sikatîyan paqij bike û xwendina pirtûk û zanînê retkokî hînê we bike Û ewa (pêxembera) zanîna wan tiştne, qe we di berê da pê nizanbûye hînê we bike ههر وهكو (بۆ تهواو كردنی نازو نیعمهتم) له نێوتاندا پێغهمبهرێكم له خۆتان بۆ ڕهوانه كردوون كه ئایهتهكانی منتان بهسهردا دهخوێنێتهوه، دڵ و دهروون و ڕواڵهت و ئاشكراتان خاوێن دهكاتهوه، فێری قورئان و حیكمهت و داناییتان دهكات، ئهو شتانهتان فێر دهكات كه ههرگیز خۆتان نهتاندهزانی. |
فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوا لِي وَلَا تَكْفُرُونِ(152) Îdî hûn min (bi perestî) bîra xwe bînin, ku ez jî ji bona we ra (baxişandinê) bîra xwe bînim û hûn sipazîya min bikin û hûn nankorya min nekin (دهی كهواته) ئهی ئیمانداران ئهگهر یادی من بكهن، منیش یادی ئێوه دهكهم و سوپاسگوزاری من بن و سوپاس ناپهزێرو سپڵهیی بهرامبهرم مهكهن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ(153) Gelî bawergeran! hûn bi hewandin û bi nimêj kirinê (ji Yezdan) arîkarî bixwazin. Bi rastî Yezdan bi hew keranrane ئهی ئهوانهی ئیمان و باوهڕتان هێناوه داوای كۆمهك و یارمهتی له خوا بكهن بههۆی ئارامگرتن و نوێژ كردنهوو، دڵنیابن كه خوا یارو یاوهری خۆگرو ئارامگرانه. |
وَلَا تَقُولُوا لِمَن يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَٰكِن لَّا تَشْعُرُونَ(154) Û hûn ji bona wan kesne di rêya Yezdan da hatine kuştin, nebejin: “Ewan mirîne.” Na, ewan ne mirî ne lê ewan dijîn haya we (bi jîna) wan tune ye جا ههرگیز بهو كهسانهی له ڕێگهی خوادا دهكوژرێن و شههید دهبن، مهڵێن: مردوون، نهخێر ئهوانه زیندوون و بهڵام ئێوه ههست به زیندوویهتی ئهوان ناكهن. |
وَلَنَبْلُوَنَّكُم بِشَيْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ(155) Û (gelî bawergeran!) bi rastî emê we bi hinekî ji tirs û birçîbûnê û bi kemasîya di mal û can û beran da biceribînin. Û (Muhemmed!) tu mizgînê bide hewkeran سوێند بهخوا تاقیتان دهكهینهوه به كهمێك له ترس و بیم و برسێتی و كهم بوونی ماڵ و سامان و مردنی كهس و كارو تیاچوونی بهرو بوومی كشتوكاڵ، جا مژده بده بهو كهسانهی خۆگرو ئارامگرن... |
الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ(156) Ewanê di gava bi wan da aşîtek hatibe, (aha) gotine: “Bi rastî em bendenê Yezdan in û bi rastî emê li bal Yezdan da bizivirin hene! hewker ew in كه ئهوانهن ههر كاتێك تووشی بهڵاو ناخۆشیهك دهبن دهڵێن: ئێمه موڵكی خواین و ههرچی ههمانه بهخششی خوایه، سهر ئهنجامیش تهنها ههر بۆ لای ئهو زاتهیه گهڕانهوهمان. |
أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ(157) (Ewanê) ku ji bona wan ra ji Xudayê wan baxişandin û dilovînî heye, evan in û (ewanê) hatine rêya rast jî evan in ئا ئهوانه چهندهها ستایش و ڕهحمهت و میهرهبانی ههر بهسهر ئهواندا دهبارێت لهلایهن پهروهردگاریانهوه و ئهوانه ئهو كهسانهن ڕێبازی هیدایهتیان وهرگرتووه. |
۞ إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَائِرِ اللَّهِ ۖ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا ۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ(158) Bi rastî “Sefa û “Merve” herduk jî ji nişanê Yezdan in. Îdî kîjan li dora xanîyê (Kabe) bigere û ya jî senedana (bi nav) Umre bike, tu zîyan li ser wî tune ye, ku ewa di nîveka wan herdu girikanda jî bigere. Û kîjan ji ber xwe qencîyekî bike bira (bizane, bi rastî Yezdan hember ya qenciya wî) dide wî. Îdî bi rastî Yezdan sipazkarê pir zan e بهڕاستی سهفا و مهروه (كه دوو جێگهن له پاڵ كهعبهدا) له دروشمهكانی خوای پهروهردگارن، جا ئهوهی حهجی ماڵی خوا دهكات، یاخود عهمره ئهنجام دهدات (كه له ههموو كاتێكی ساڵدا دهكرێت) ئهوه هیچ گوناهێكی لهسهر نییه ئهگهر هاتوچۆو بكات له نێوانیاندا، ئهوهش خۆبهخشی دهكات و (عهمره و تهواف)ی زیاتر دهكات با بزانێت كه خوا سوپاسگوزارو زانایه. |
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلْنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالْهُدَىٰ مِن بَعْدِ مَا بَيَّنَّاهُ لِلنَّاسِ فِي الْكِتَابِ ۙ أُولَٰئِكَ يَلْعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ(159) Bi rastî ewanê ku ji piştî me ewan (biryarne xwene ji salixê rêya rast e) me bi huzwartî hinartîye, ji piştî me ewan (biryaran) di pirtûkê da ji bona merivan ra daye vekirinê, vedişê-rin, hene! Yezdan ewanan ji dilovanîya xwe didehirîne û ewanê, ku hatine dehrandinê jî evanan dideherînin بهڕاستی ئهوانهی كه بهرنامه و ڕێنمووییهكانی ئاشكرای ڕهوانه كراوی ئێمه دهشارنهوه كه ناردوومانه، دوای ئهوهی بۆ خهڵكیمان ڕوون كردۆتهوه له كتێبهكاندا، ئا ئهوانه خوا نهفرینیان لێدهكات و نهفرین كارانیش نهفرهتیان لێدهكهن... |
إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَأُولَٰئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ ۚ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ(160) Ji pêştirê wanê, ku (ji kirinê xwe) poşman bûne û aştî kirine û tiştne veşartî, derxistine derva. Îdî ez jî evan dibaxişînim. Û bi rastî ez bi xweber pir baxişkarê dilovîn im جگه لهوانهی كه تهوبهیان كردووه و چاكسازیان ئهنجامداوهو ئهو حهقیقهت و ڕاستیان ڕوون كردۆتهوه كه جاران شاردبوویانهوه، ئا ئهوانه گهڕانهوهكهیان لێ وهردهگرم و تهنها منیشم زۆر تهوبه وهرگرو دلۆڤان و میهرهبانم. |
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ(161) Bi rastî ewanê, ku bûne file û di gava mirin e, bi filetî jî mirin e, hene! Evan in, ku deherandina Yezdan û firiştan û merivan bi hemûtî li ser wan in بهڕاستی ئهوانهی كه بێ باوهڕ بوون و به بێ باوهڕی مردوون، ئا ئهوانه لهعنهت و نهفرینی خواو فریشتهكان و ههموو خهڵكیان بهگشتی بهسهردا دادهبارێت... |
خَالِدِينَ فِيهَا ۖ لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ(162) Ewanan di deherandinê da her dimînin. Şapat liwan sivik nabe û li wan nayê mêze kirinê jî (ku şapata wan para bikebe) ئهوانه بهو نهفرینهوه له ئاگری دۆزهخدا بۆ ههمیشه دهمێننهوه و ئهو سزایهیان لهسهر سووك ناكرێت و به چاوی سۆزهوه تهماشا ناكرێن. |
وَإِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ لَّا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِيمُ(163) Û (gelî bawergeran!) Xudayê we Yezdanekî bi têne ye, ji pêştirê wî tu yezdanê (babetê perestîyê) tune ye. Ewa ye dilovanê dilovîn خوای ئێوه خوایهكی تاك و تهنهایه، جگه لهو زاته خوایهكی تر نیه، ههر ئهو خوایهش بهخشندهو میهرهبان و بهبهزهییه. |
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا يَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاءٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ(164) Bi rastî di afirandina ezman û zemîn da û di newek hevbûna şev û royan da û di ki-şandina wan kelekne, ku di deryayê da bi barê xwe va bi wan tiştne ku havilin ji bona merivan ra, di gera wan da û di wê ava ku Yezdan ji ezmanan hinartîye. Îdî yezdan bi wê avê zemîn ji piştî mirina wî zinde kirîye da û di belav kirina Yezdan, ya hemû candaran di zemîn da û di hatina bayê da û di wî ewrê amedeyê di nîveka ezman û zemîn da ku li hev dizivirin, beratenê (hêca ji bona hebûna afirandokê wan) ji bona komalekî (ku bi ponijandin hiş hildidin) heye بهڕاستی له دروستكردنی ئاسمانهكان و زهوی و ئاڵو گۆڕی شهوو ڕۆژدا و لهو كهشتیانهدا كه دهگهڕێن به دهریادا و بههۆیهوه سوود به خهڵكی دهگهیهنن و لهو ئاوهی كه خوا له ئاسمانهوه دهیبارێنێت و ئینجا بههۆیهوه زهوی پێ زیندوو دهكاتهوه دوای وشك بوون و مردنی، ههروهها جۆرهها زیندهوهر و گیانلهبهر و مارو مێرووی لهسهر ڕووكاری زهویدا بڵاو كردۆتهوه و گۆڕاندن و هاتووچۆ پێكردنی باو شهماڵ و ڕاگیر كردنی ههورهكان له نێوان ئاسمان و زهویدا، ئهمانه ههموو بهڵگهو نیشانهی بههێزن بۆ ئهوانهی كه عهقڵ و بیروهۆشیان دهخهنهكارو بیر له دهسهڵاتی بێ سنووری خوا دهكهنهوه. |
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللَّهِ أَندَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِّلَّهِ ۗ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ(165) Û (bi vî ra jî) hinek meriv hene, ku ji pêştirê Yezdanê (babetê perestîyê) ji xwe ra hinek manendan digirin (ji wan ra perestî dikin) ça ji Yezdan hez dikin wusa jî ji wan manendan hez dikin. Ewanê bawer kirine hene! Ewan pir ji Yezdan hez dikin. Xwezîka ewanê ku li xwe cewrkirine di gava şapatê dibînin, bi zanîyan ku bi rastî hemû hez ji bona Yezdan ra ne! Û Yezdan bi xweber jî bi rastî zor şapat e (لهگهڵ ئهو ههموو بهڵگه ئاشكرایانهدا) ههندێك كهس ههیه لهجیاتی ئهوهی خواپهرست بێت، شتانی تر دادهتاشێت بۆ خۆی و (شوێن ڕێنمووییهكانی خوا ناكهوێت و) خۆشهویستی و سۆزی دهدات بهو بت و بهرنامۆلكهو تووله ڕێگهیانه و خۆشی دهوێن، وهك چۆن ئیمانداران خوایان خۆش دهوێت، بهڵام ئهوانهی ئیمان و باوهڕیان هێناوه زۆر زیاتر خوایان خۆش دهوێت (ههر بهراورد ناكرێت) جا ئهوانهی كه ستهمیان كردووه گهر دهیانزانی له كاتێكدا كه بهچاوی خۆیان ڕووبهڕووی ئهو سزایه دهبنهوه، كه بهڕاستی بۆیان دهردهكهوێت كه هێزو تواناو دهسهڵات ههر ههمووی به دهست خوایه و دڵنیا دهبوون كه ئهو خوایه سزاكهی زۆر به ئازاره (بۆ ستهمكاران). |
إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا وَرَأَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ(166) Di gava ewan şapatê dibînin, bi rastî ewanê peyrewî ji wanê pêşrewne xwe para da diçin û di nava wan bi xweber da jî bendê gêrêdanê pizirîye لهو كاتهدا سزای ڕۆژی دوایی دهبینن، ئهوانهی كه خهڵكی شوێنیان كهوتبوون خۆیان بهریی دهكهن و له شوێنكهوتهكانیان حاشا دهكهن، بهتایبهت كاتێك ئهو سزا توندو تیژه دهبینن، ههموو پهیوهندیهكان دهبچڕێت كه له نێوانیاندا ههبوو و هیچ بهڵگهو بیانویهكیان بهدهستهوه نامێنێت كه خۆیانی پێ ڕزگار بكهن. |
وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُوا مِنَّا ۗ كَذَٰلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ ۖ وَمَا هُم بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ(167) Û ewanê peyrew hene! (Aha) gotine: “Heke careke dinê jî ji bona me ra hatina (cihanê hebe) îdî emê ji wan peşrewanan xwe bişon, ça ewan dest ji me berdabûn e. Bi vî awayî Yezdan kirinê wan bi wan dide dîtinê, ji bo ku ji wan ra bibe kovan. Ewan ji agir jî der-nakebin ئهوانهی كه شوێنكهوته بوون دهڵێن: خۆزگه نۆرهیهكمان بۆ بلوایه ئێمهش ئاوا خۆمان بهری دهكرد لهوان، ههروهك ئهوان خۆیان بهریی كرد له ئێمه، ئا بهو شێوهیه خوا سهرئهنجامی كارو كردهوهكانیان نیشان دهدات و بۆیان دهكاته ئاخ و حهسرهت لهسهریان، بهڕاستی ئهوانه ههرگیز له دۆزهخ دهرچوونیان نییه. |
يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلَالًا طَيِّبًا وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ(168) Gelî kesan! Hûn ji wan tiştne di zemîn da heyî bi duristî û bi paqijî bixun, Û hûn nebine peyrewê şopa pelîd. Bi rastî pelîd ji bona we ra ne yarekî xûya ye ئهی خهڵكینه! له ڕزق و ڕۆزی حهڵاڵ و پاكی زهوی بخۆن (توخنی قهدهغه كراوهكان مهكهون) و شوێن ههنگاوهكانی شهیتان مهكهون، چونكه بێگومان ئهو دوژمنێكی ئاشكراتانه. |
إِنَّمَا يَأْمُرُكُم بِالسُّوءِ وَالْفَحْشَاءِ وَأَن تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ(169) Pelîd hey fermane we bi kirina sikatîyan û bê fedî û maştûqiyan dike (û pelîd fermana we dike) ku hûn tişta pê nizanin, di mafê Yezdan da bêjin بێگومان ئهو شهیتانه ههر فهرمان به خراپهو گوناهو تاوان دهكات و ههروهها هانتان دهدات بۆ وتنی ههندێك شت یان ههڵبهستنی ههندێك گوفتار بهدهم خواوه بێ ئهوهی بزانن (كه سهرئهنجامی ئهو كارهتان چهنده مهترسیداره). |
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اتَّبِعُوا مَا أَنزَلَ اللَّهُ قَالُوا بَلْ نَتَّبِعُ مَا أَلْفَيْنَا عَلَيْهِ آبَاءَنَا ۗ أَوَلَوْ كَانَ آبَاؤُهُمْ لَا يَعْقِلُونَ شَيْئًا وَلَا يَهْتَدُونَ(170) Û di gava ji bona wan ra hatîye gotinê: “Hûn bibine peyrewê wan biryarne ku Yezdan hinartine.” Ewan gotine: “Na, em nabine peyrewê wan, lê ewan tiştne, ku bav û kalê me hogirî daye wan emê hey bibne peyrewê wan. Ere! Lê heke bav û kalê wan qe hişê wan negi-hîje tu tiştî û di rêya rast da nebin jî, ewanê dîsa bibine peyrewê hogirîya wan ئهگهر بهو خهڵكه نادانه بوترێت: شوێنی ئهو بهرنامهیه بكهون كه لهلایهن خواوه ڕهوانه كراوه، دهڵێن: نهخێر، ههر شوێنی ئهوه دهكهوین كه باوو باپیرانمان پێوهی ئالووده بوون و لهسهری ڕاهاتوون، ئایا ئهگهر باوو باپیرانیشیان تێ نهگهیشتوو هیچ نهزان و ناشارهزاو ڕێنمووییش وهرنهگرن (ههر شوێنیان دهكهون؟!). |
وَمَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا كَمَثَلِ الَّذِي يَنْعِقُ بِمَا لَا يَسْمَعُ إِلَّا دُعَاءً وَنِدَاءً ۚ صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لَا يَعْقِلُونَ(171) Û hecwekîya wanê file hene! Wekî hecwekîya wî şivanê tarişan, ku di gava qîrê tarişan dike, tariş ji pêştirê deng tu tiştî ji wî şivanî nabihê (evan filan jî ji pêxemberan hey deng dibêhên tu arşan, ji gazî kirina wan nabihên. Ewan filan) ker in û lal in û kor in, îdî ewan (ji gazî kirina pêxemberan) tu hişî hilnadin نموونهی بێ باوهڕان (لهگهڵ پێغهمبهردا لهوهی كه سوود وهرناگرن لهم قورئانه) وهكو ئهو شوانه وایه: كه هاوار دهكات بهسهر ئاژهڵهكهیدا، بهڵام تێی ناگهن، تهنها ئهوهیه كه گوێیان له هات و هاوارێكه، ئهوانه كهڕو لاڵ و كوێرن و ژیری و هۆشمهندیان له دهستداوه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلَّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ(172) Geli bawergeran! Hûn ji qencê wan rozîne me dane we bixun û hûn ji bona Yezdan ra sipazî bikin, heke hûn bi rastî ji bona Yezdan ra perestî dikin ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، بخۆن لهو ڕزق و ڕۆزیه چاك و باشانهی كه پێمان بهخشیوون و بهردهوام سوپاسگوزاری خوا بكهن ئهگهر ئێوه تهنها ئهو دهپهرستن. |
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ بِهِ لِغَيْرِ اللَّهِ ۖ فَمَنِ اضْطُرَّ غَيْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(173) Bi rastî ji bona we ra hey mirar û xûn û goştê berazan û goştê wan tarişne, ku ne ji bona qayîl bona Yezdan hatine ser jêkirinê, ne durist in. Îdî heke yek bêçar bibe ji bona xwarina wan ra; heke ji wan xwarinek e (wusa nîvwarî) ne jî û ne mirî bixun ji bo xwarina ji wan tu guneh li ser wî tune ye. Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e (خوای پهروهردگار) تهنها مردارهوه بوو و خوێن و گۆشتی بهراز و ئهو ماڵاتانهی كه ناوی غهیری خوایان لهكاتی سهربڕیندا لهسهر هێنراوه، حهرامی كردووه لێتان، جا ئهگهر كهسێك پێویستی ناچاری كرد بهخواردنیان بێ زیادهڕهوی و له سنوور دهرچوون، ئهوه هیچ گوناهێكی لهسهرنی یه، بهڕاستی خوا زۆر لێخۆشبوو به بهزهیی و دلۆڤانه. |
إِنَّ الَّذِينَ يَكْتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا ۙ أُولَٰئِكَ مَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ(174) Bi rastî ewanê, ku beratenê Yezdan ji pirtûkê hinartinê vedişêrin, ji bo ku ewan (beratenê di pirtûkê da) bi perekî hindik bifiroşin, hene! Evanan zikê xwe hey bi agir tijî kirine. (Ewan tiştne ku ewan bi beratan kirine, xurina ewa agir e). Di roya rabûna hemûtî da Yezdan bi wan ra napeyîve û ewan ji gunehan paqij nake. Ji bona wan bi xweber jî şapatek e dilsoz heye بێگومان ئهوانهی نیگای خوا دهشارنهوه كه له كتێبهكانیاندا ڕهوانهی كردوون (تهورات و ئینجیل و قورئان) و بهو شاردنهوهیه نرخێكی كهم بهدهست دههێنن (ئهگهر ههموو دنیاشیان دهستكهوێت له بهرامبهریهوه ههركهمه)، ئا ئهوانه تهنها ئاگر دهخۆن و سكیانی لێ پڕ دهكهن و له ڕۆژی قیامهتدا خوای گهوره نایاندوێنێت و خاوێنیان ناكاتهوه (له چڵك و چهپهڵی گوناهیان) و ههر سزای بهئێشیان بۆ ههیه... |
أُولَٰئِكَ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الضَّلَالَةَ بِالْهُدَىٰ وَالْعَذَابَ بِالْمَغْفِرَةِ ۚ فَمَا أَصْبَرَهُمْ عَلَى النَّارِ(175) Ewanê rêya rast bi rêya xar û baxişandin bi şapatê kirîne, hene! Evan bi xweber in. Îdî gelo ewan li ser agir ça hew dikin ئا ئهوانه كهسانێكن كه گومڕاییان وهرگرتووه له باتی هیدایهت و سزایان كڕیوه له باتی چاوپۆشی و لێبووردن، ئای چهنده خۆگرن لهسهر ئاگری دۆزهخ!! |
ذَٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ ۗ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِي الْكِتَابِ لَفِي شِقَاقٍ بَعِيدٍ(176) Ji bo, ku Yezdan bi mafî pirtûk hinartibû, ewan (bawer ne dikir eva şapat bi wan da hatîye). Ewanê di pirtûkê da ne wekhevbûn e hene! Bi rastî ewan di ne wekhevbûnek e dûr danin (ئهو ههڕهشهیه) لهبهر ئهوهیه بهڕاستی خوا كتێبه پیرۆزهكانی بهحهق و ڕاستی دابهزاندووه، بێگومان ئهوانهش كه ناكۆكیان لهسهری ههیهو ههر ڕایان جیاوازه له بهرامبهر كتێبه ئاسمانیهكانهوه، ئهوانه ههر له كێشمه كێش و بهربهرهكانیهكی دوور له ڕاستیدان. |
۞ لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالْكِتَابِ وَالنَّبِيِّينَ وَآتَى الْمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا ۖ وَالصَّابِرِينَ فِي الْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ وَحِينَ الْبَأْسِ ۗ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ(177) Bi rastî berdana we ye ku hûn berê xwe didine alîyê rojhilat û rojava ji qencîyan nîne, lê qencîya rast (qencîya wî kesê) ku ewa bi Yezdan û bi dan û gavê para da û bi firiştan û bi pirtûkan û bi pêxemberan bawer kirîye û (qenciya wî kesê) ji bona hez kirina (Yezdan) mal, ji bona pismam û sêwîyan û xezanan û rêwîyên rêyan û xwustevanan û ji bona azadîya bende û zebûnan, dabe. Û (qencîya wî kesê) nimêj kiribe û baca malê xwe dabe û (qencîya wan kesne) di gava peyman ji bona hev ra dabin, peymana xwe pêk tînin, Û (gencîya wî kesê) di tirs û tengayî û di gava tirsê da jî hew hewdanok in. Evanê bi van salixan in, rast in û evan bi xweber in hey Yezdan parisî dikin كرداری چاك و كاری باش تهنها بریتی نیه له ڕووكردنتان بهرهو ڕۆژههڵات و ڕۆژئاوا (چونكه جولهكه زۆر لهسهر گۆڕانی قیبله دووان و پڕو پاگهندهی زۆریان كرد)، بهڵكو كرداری چاك و كاری باش بریتیه لهوهی كه ئادهمیزاد باوهڕی هێنابێت به خواو به ڕۆژی دوایی و به فریشتهكان و بهكتێبهكان و به پێغهمبهران، ههروهها ماڵ و سامانی بهخشی بێت ـ لهگهڵ خۆشهویستیدا بۆی ـ بهخزمان و ههتیوان و ههژاران و ڕێبواران و داواكاران و له پێناوی ئازادكرنی بهندهكاندا؛ ههروهها نوێژی بهچاكی ئهنجام دابێت و زهكاتیشی له ماڵ و سامانی دهركردبێت و ئهوانهی وهفاداربن بهپهیمانهكانیان كاتێك پهیمانیان دابێت، ئهوانهش كه له كاتی نهداری و ههژاری و نهخۆشی و ناخۆشی و كاتی جهنگ و شهڕو شۆڕدا ئارامگرن، ئا ئهوانه كهسانێكن ڕاستیان كردووه و ههر ئهوانهشن پارێزكارو خواناس و دیندارن. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى ۖ الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنثَىٰ بِالْأُنثَىٰ ۚ فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ۗ ذَٰلِكَ تَخْفِيفٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ ۗ فَمَنِ اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ(178) Gelî bawergeran! Tûl hildan di kuştinê da, li ser we bi vê nevê bûye. (Kuştin hemberîye; kîjan meriv ku merivekî bikuje, ewa kujraw jî tê kuştinê). Merivê azad bi azadekî mayî û merivekî bende bi bendekî mayî û jinek bi jinek e maî bihemberîne. Û heke kujraw ji alîye bira (û xwayîn e) kuştî da hate baxişandinê, îdî (divê ku kujraw) bibne peyrewê (xwûyê ku di nava wan da heyî) û ji bona (mîrat xurne kuştî ra xûnê) bidin. Eva (baxişandin û xûndana) bi vî awayî (ji bona we ra) ji Xudayê we sivikatî û dilovanîyek e (daye we). Îdî ji piştê (van biryaran) kîjan (evan biryaran rake û disa ne yartî bike) ji bona wî ra şapatek e dilsoz heye ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، پێویست كراوه لهسهرتان: تۆڵهسهندنهوه بۆ كوژراوهكان، كهسێكی ئازاد بهكهسێكی ئازاد و بهندهش له جیاتی بهنده و ئافرهت له جیاتی ئافرهت (واته ههر كهسێك به تاوانی كوشتنی ناحهق ههستا دهبێت بكوژرێتهوه)، جا ئهوهی چاوپۆشی شتێكی لێكرا لهلایهن براكهیهوه، با حهقداری كوژراوهكه چاك ڕهفتاربێت لهگهڵ بكوژهكهداو بكوژهكه بهجوانی خوێن بههای كوژراوهكه بدات و ئهوه كار ئاسانكردن و سۆزو میهرهبانیهكه لهلایهن پهروهردگارتانهوه (كه لهجیاتی كوشتنهوه خوێنبایی وهربگیرێت) ئهوسا ئیتر ئهوهی لهوهودوا دهستدرێژی بكات و له سنوور بترازێت سزای بهئێشی بۆ ئامادهكراوه. |
وَلَكُمْ فِي الْقِصَاصِ حَيَاةٌ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(179) Gelî xweyê hişan! Ji bona we ra di vê tûl hildanê da jîn heye. Bi rastî dibe ku hûn (Xuda) parizî bikin ئهی هۆشمهندهكان ژیانتان تهنها له تۆڵهسهندنهوهدایه (لهو كهسانهی خهڵكی بهناحهق دهكوژن)، بۆ ئهوهی تهقواو له خوا ترسان ببێته پیشهتان و خۆ له دهستدرێژی و تاوان به دوور بگرن. |
كُتِبَ عَلَيْكُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَكَ خَيْرًا الْوَصِيَّةُ لِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ بِالْمَعْرُوفِ ۖ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ(180) (Gelî merivan!) Di gava yek ji we amedeyê mirinê bibe; heke (ewî) li pey xwe malek hîştibe, bi vê nevê ye, ku ewa meriva ji bona da û bav û pismamne xwe ji wî malî şiretê bi qencîyan bike. (Evan şîretan) li ser (Xuda) parisan mafek e پێویستكراوه لهسهرتان كاتێك یهكێكتان مهرگی نزیك بوهوهو سامان و ماڵ و داراییهكی بهجێ دههێشت، با وهسیهت بكات كه ههندێكی بدرێت به دایك و باوكی و خزمانی بهشێوهیهكی جوان و لهبارو ئهمه پێویست و ئهركه لهسهر خواناس و پارێزكاران. |
فَمَن بَدَّلَهُ بَعْدَمَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(181) Îdî kîjan ewan (şîretan) ji piştî bihîstînê biguhure, gunehê şîret guhurandinê li ser ewê ku şîretan diguhure ye. Bi rastî Yezdan bihîstekê pir zan e جا ئهوهی ئهو وهسیهته دهگۆڕێت دوای ئهوهی بیستی و بهباشی وهری گرت، گوناهی تهنها لهسهر ئهوانهیه كه دهیگۆڕن، بهڕاستی خوای پهروهردگار بیسهرو زانایه (به گوفتار و نیهتیان). |
فَمَنْ خَافَ مِن مُّوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(182) Îdî kê ji şîretvanê bitirse, ku şîretvanê di şîretne xwe da bixelite û ya jî gunehkar be; îdî bira di nava wan (mîrat xuran û şîretvanan da) aştî bike, tu gunehkarî ji bona (aştîvanê) tune ye. Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e جا ههر كهس دهترسا له وهسیهت كارهكه ههڵه یان گوناهێك یان ماف خۆرییهكی ئهنجام بدات (گیروگرفت بۆ وهرهسه دروست بكات) ئینجا ڕێكی خستن، ئهوه هیچ گوناهی لهسهرنیه (بهڵكو بهخێرخواز له قهڵهم دهدرێت) بهڕاستی خوا زۆر لێخۆشبوو میهرهبانه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ(183) Gelî bawergeran! Rojî li ser we bi vê nevê hatîye nivîsandinê, ça li ser wan merivne berya we da jî bi vê nevê hatîye nivîsandinê. Bi rastî dibe ku hûn (Xuda) parisî bikin ئهی ئهو كهسانهی باوهڕتان هێناوه ڕۆژووی ڕهمهزان لهسهرتان پێویست كراوه ههر وهكو لهسهر گهلانی پێش ئێوه پێویست كرابوو، بۆ ئهوهی خواناسی و پارێزكاری بكهن. |
أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ ۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۚ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ ۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَّهُ ۚ وَأَن تَصُومُوا خَيْرٌ لَّكُمْ ۖ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ(184) (Ewa rone rojî girtinê) rone bi hijmar in, îdî kîjan ji we di wan ronê rojî girtinê da nexwaş be û ya jî rêwîyê rêyan be bira wekî hijmara wan rojîyê borî di royê mayî da rojî bigire. Û ewanê ku hêza wan tune ye (ji bona rojî girtinê) hene! Ji ber her royekî rojîyê da li ser wan xurek (dana) belengazekî bi vê nevê heye. Îdî kîjan ji bona qencîyan xurek pir bide, şixwa ji bona wî ra çêtir e. Û heke hûn bizanin şixwa rojî girtin ji bona we ra qenctir e چهند ڕۆژێكی ژمێرراوی دیاریكراو (كه مانگی ڕهمهزانه) خۆ ئهگهر كهسێك له ئێوه نهخۆش بوو یان له سهفهردا بوو با به ئهندازهی ئهو ڕۆژانهی بۆی نهگیراوه له ڕۆژانێكی تردا بیانگێڕێتهوهو ئهوانهش كه به زهحمهت دهتوانن بهڕۆژوو بن (وهكو پیرهمێردو نهخۆشه بهردهوامهكان) ئهوه با ژهمێك خواردن ببهخشن به ههژارێك، ئهوهی زیاتر ببهخشێت ئهوه باشتره بۆی، بێگومان ئهگهر بهڕۆژوو بن چاكترهو پاداشتی زۆرتره ئهگهر بزانن و (بتوانن). |
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ ۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ ۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ أَيَّامٍ أُخَرَ ۗ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ(185) Di wê meha rojîyê danê, ku ewa Qur’ana ji bona merivan bi beledî (pûç û rastîyê ji hev derdixe) hatîye hinartinê. Îdî kijan ji we bigihêje wê mehê bira di wê (mehê da) rojî bigire; û kîjan ne xweş be, ya jî rêwîyê rêyan be bira wekî hijmara wan rojînê xwerî, di royê mayî da rojî bigire. Ji bo ku hûn hijmara rojîyan hemû pêk bînin û ji bo ku hûn bi payan Yezdan ji gote gotan paqij bikin, Yezdan ji bona we ra firetî di vê ji bona we ra tengasî navê. Ji ber ku ewî hûn anîne rêya rast, bi rastî dibe ku hûn sipazîya wî bikin مانگی ڕهمهزان (ئهو مانگهیه) كه قورئانی تیادا هاتۆته خوارهوه، لهكاتێكدا ئهم قورئانه ڕێنموویی بهخشه به خهڵكی و بهڵگهی زۆری تیادایه، له ڕێنموویی و جیاكردنهوهی ڕاست و ناڕاست و حهق و ناحهق، جا كهسێك له ئێوه مانگی ڕهمهزانی بینی (یان ههواڵی بینینی پێدرا)، دهبا ئهو مانگه بهڕۆژوو بێت، ئهوهش كه نهخۆش بێت یان له سهفهردا بێت با لهڕۆژانی تردا بهو ئهندازه بیگرێتهوه، چونكه خوا ئاسانكاری بۆ ئێوه دهوێت و نایهوێت (پهرستن و فهرزهكانتان) لهسهر قورس و گران بكات و بۆ ئهوهی ئهو ماوه دیاریكراوه تهواو بكهن و خوا بهگهوره بگرن و سوپاسگوزاریشی بكهن لهسهر ئهوهی كه ڕێنموویی كردوون (سروودی جهژن: الله اكبر الله اكبر الله اكبر، لا اله الا الله والله اكبر، الله اكبر ولله الحمد، بهجێهێنانی ئهم فهرمانه خواییهیه). |
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ ۖ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ(186) Û di gava bendene min pirsa min ji te kirin, (Muhemmed! Tu ji wan ra) bêje: “Ez li bal wan da nezîk im.” Gava yek gazî min bike, ezê pisyara wî bidim. Îdî bira ewan jî ji bona min ra pisyar bidin û bira ewan bi min bawer bikin. Bi rastî heke ewan (aha) bikin, dibe ku ewan di rêya rast da herin (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) ئهگهر بهندهكانم پرسیارت لێبكهن دهربارهم، ئهوه من نزیكم لێیانهوه، به هاناو هاواری دۆعا گۆیانهوه دهچم ههر كاتێك لێم بپاڕێنهوهو نزا بكهن، دهبا ئهوانیش بهدهم بانگهوازی منهوه بێن و باوهڕی دامهزراو به من بهێنن، بۆ ئهوهی ڕێگای هۆشیاری و ئاگایی بگرنهبهر (بۆ بهدهستهێنانی سهربهرزی و سهرفرازی ههردوو جیهان). |
أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِكُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ ۗ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَخْتَانُونَ أَنفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنكُمْ ۖ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ ۚ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۖ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ ۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ ۗ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ(187) Ji bona we ra di şewê meha rojîyê da çûna we li bal (nivîna) jina we, durist bûye, ewan jinan ji bona we ra kinc in, ça hûn jî ji bona wan jinan ra kinc in. (Hûn ji hev ra kinc in, ji ber ku hûn hev ji sikariyan diparisînin). Yezdan dizanîya ku hûn bi xwe nikarin ji ber vî qasî Yezdan hûn baxişandin û poşmanîya we ji gunehan litê kirîye. Îdî di naha da hûn dikarin herne nivîna wan jinne xwe (di şevê meha rojîyê da) û hûn ji Yezdan ewa tişta, ku Yezdan ji bona we ra bi pîvayî nivîsîye bixwazin. Û hûn heya tayê sipî ji tayê reş (ku jê ra segura sibê dibêjin) ji bona we ra diyar be bixun û vexun û hûn ji piştî vî danî, rojîya xwe heya şevê pêk bînin. Û heke hûn di mizgevtan da ji bona perestîyê rawestîyabin, îdî hûn neçine nivîna wan jinan. (Di meha rojîye da, nemaze di dehê rojîyê para da di mizgevtan da bi rojî meriv rûtênin, perestî dikin). Evanan biryarne Yezdan in, îdî hûn nêzîkê wan nebin. Bi vî awayî Yezdan biryarne xwe ji bona merivan ra vedike. Bi rastî dibe ku ewan merivan parisî bikin له شهوگاری ڕهمهزاندا تێكهڵ بوونتان لهگهڵ هاوسهرانتاندا حهڵاڵكراوه، ئهوان پۆشاكن بۆ ئێوه و ئێوهش پۆشاكن بۆ ئهوان، خوای گهوره دهیزانی كه ئێوه خۆتان دهخهڵهتاند (له نزیك بوونهوهتان له هاوسهرهكانتانهوه، چونكه دوودڵ بوون و نهتاندهزانی حهڵاڵه یان نا)، بهڵام خوای میهرهبان تۆبهی لێ وهرگرتن و لێتان خۆشبوو، كهوابوو له ئێسته بهدواوه (له شهوگاردا) نزیكییان بكهن و ئهوه داوابكهن خوا بۆی بڕیار داون (له نهوهی چاك و خواناس)، ده بخۆن و بخۆنهوه ههتا به ڕوونی بهرهبهیان و سپێدهتان بۆ دهردهكهوێت و له ڕۆژههڵاتهوه دیاردهدات و تاریكی شهو لادهبات، لهوهودوا ڕۆژووهكهتان ببهنه سهر تا شهو دادێت و (خۆرئاوا دهبێت) و نزیكیی لهگهڵ هاوسهرهكانتاندا مهكهن له كاتێكدا كه ئێوه بڕیاری مانهوهتان (بۆ خوا پهرستی) له مزگهوتهكاندا داوه، جا ئهوانهی كه باسكران چهند سنوورێكی خوان و مهیانبهزێنن و نزیكیان مهكهون، ئا بهوشێوهیه خوا ئایهت و ڕێنمووییهكانی خۆی ڕوون دهكاتهوه بۆ خهڵكی بۆ ئهوهی پارێزكاری بكهن. |
وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوا بِهَا إِلَى الْحُكَّامِ لِتَأْكُلُوا فَرِيقًا مِّنْ أَمْوَالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ(188) Û hûn (gelî kesan!) malê hev di nava hev da bi sedemne pûç nexun û hûn bi zanîn malê hevdu nevêjine bal berewanan, ku ewan berewanan jî bi gunehkarî hinekî malê kesan bixun (hûn malê hevdu bi bertîl nedine xwerinê) نهكهن ماڵ و دارایی یهكتر له نێوانتاندا به ناحهق بخۆن (وهك بهرتیل و سوو، یان داگیركردن و فڕوفێڵ...) نهكهن ههندێكی بدهن بهكاربهدهستان بۆ ئهوهی ههندێك ماڵی خهڵكی بخۆن له ڕێگهی ناحهق و گوناههوه، له كاتێكدا خۆشتان دهزانن كه ئهو كاره ڕهوا نیه. |
۞ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ ۖ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ ۗ وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَن تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَىٰ ۗ وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ(189) (Muhemmed!) Ewan ji te hîvan di pirsin. (Tu ji bona wan ra) bêje: “Ewan hîvan ku nû dibin, ji bona meriv û hec kirinê, danin (meriv danê xwe û danê hecê bi wan hîvan dizanin). Û ji qencîyan nîne, ku hûn di pişta xanîyan da herne xanîyan û lê xudaparisîya kesan ji qencî-yan e û hûn di derê xanîyan da herne xanîyan û hûn Yezdan parisî bikin, bi rastî hêvî heye ku hûn fereste bibin پرسیارت لێدهكهن دهربارهی نوێ بوونهوهی مانگهكان، پێیان بڵێ ئهوه بۆ دیاریكردنی كاتهكانه بۆ خهڵكی و بۆ زانینی كاتی حهج (خوای گهوره ڕێكی خستووه)، چاكه و چاكهكاریش ئهوه نیه كه له پشتهوه خۆتان بكهن به ماڵاندا (كه ئهمه كارێك بوو له سهردهمی نهفامیدا ئهنجام دهدرا دوای گهڕانهوه له حهج) بهڵكو چاكه ئهوهیه كه ئهو كهسه له خواترس و پارێزكار بێت، له دهرگای ماڵهكانهوه بچنه ژورهوه، له خوا بترسن بۆ ئهوهی سهرفراز بن. |
وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ(190) Û hûn (gelî bawergeran!) Bi wanê ku bi we re qirînê dikin, di rêya Yezdan da bi wan ra qirînê bikin û hûn bi cewrkarî pêş va neçin. Bi rastî Yezdan ji wanê, ku bi cewrkarî pêş va di çin hez nake بجهنگن له پێناوی ڕێبازی خوادا دژی ئهوانهی كه دژتان دهجهنگن، نهكهن دهستدرێژی بكهن (دژی ژن و مناڵ و ماڵات و... هتد) چونكه بهڕاستی خوا ئهو دهستدرێژكهرانهی خۆش ناوێت. |
وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُم مِّنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ۚ وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ ۖ فَإِن قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ ۗ كَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ(191) Û hûn (gelî misilmanan!) li kêderê, bi çi awayî rastê wan (qirînkerne, ku bi we ra qirîn dikin) hatin, bi wan ra qirîn bikin û hûn ewan (qirînkarne, qureyşîyan) ji wî cîyê (Mekke) ku ewan hûn ji wura derxistibûn, derxin; bi rastî tevdanî ji kuştinê zortir e. Û hûn (geli misilmanan!) li bal mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram da, bi wan (filan ra) qirînê nekin, heya ku ewan di wura da bi we ra qirînê nekin. Îdî heke ewan di wura da bi we ra qirîn bikin, hûn jî di wura da bi wan ra qirîn bikin. Celata filan ahan e (دهستدرێژكهران) بكوژن له ههر كوێدا دهستان كهوتن و دهستان بهسهریاندا ڕۆیشت و دهریان بكهن لهو شوێنهی كه دهریان كردوون (كه شاری مهككه بوو)، بێگومان هاوهڵگهری و زۆر كردن له ئیماندار تا پاشگهز ببێتهوه له ئاینهكهی له كوشتن خراپتره، مهجهنگن دژی كافران له سنووری مزگهوتی حهرام و (كهعبه)دا ههتا ئهوان شهڕتان پێ نهفرۆشن و نه جهنگن دژتان، خۆ ئهگهر شهڕیان پێ فرۆشتن و جهنگان دژتان ئێوهش بجهنگن دژیان، چونكه ههر ئاوایه پاداشتی ئهو بێباوهڕانه. |
فَإِنِ انتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(192) Îdî heke ewan ji qirînê poşman bibin, hûn ewan bibaxişînin. Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e خۆ ئهگهر ئهوانه كۆڵیانداو شهڕیان وهستان، ئهوه خوا زۆر لێبورده و میهرهبانه. |
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ لِلَّهِ ۖ فَإِنِ انتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ(193) Û hûn (gelî misilmanan!) heya tu tevdanî nemîne û heya ol jî ji bona Yezdan ra bi tenê bimîne, bi wan (filan ra) qirînê bikin. Îdî heke ewan ji qirînê poşman bibin hûn ewan bibaxişînin. Neyartî hey ji bona wanê cewrkar e (خۆ ئهگهر كافران كۆڵیان نهداو ههر جهنگان و پیلانیان گێڕا) ئێوهش بجهنگن دژیان تا وهكو هاوهڵگهری و ئاشوب و ناخۆشی نهمێنێت، ههروهها تا دین و ئاین و بهرنامهو فهرمانڕهوایی ههر بۆ خوای گهوره بێت، خۆ ئهگهر كۆڵیانداو وازیان هێنا، ئهوا هیچ جۆره دژایهتیهكیان نامێنێت تهنها دژ به ستهمكارهكانیان نهبێت. |
الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ(194) Mehne bi rûmet hemberîne. (Heke ewan di wan mehan da bi we ra qirînê bikin, hûn jî di wan mehan da bi wan ra qirînê bikin.) Şixwa rûmetdarî bi hemberîye. Îdî heke yekê êriş anî ser we hûn jî wekî êrişa wî êriş bikin û hûn Yezdan parisî bikin, hûn bizanin! Bi rastî Yezdan bi wanê yezdanparis ra ne ڕێزی مانگی حهرام پهیوهسته به ڕێز گرتنی ئهوان بۆ مانگی حهرام (واته: ئهگهر لهو مانگانهدا جهنگان دژتان كه جهنگ تیایدا حهرامه ئێوه حهقی بهرگریتان ههیه) و دهستدرێژی بۆ سهر ههر شتێكی حورمهتدار دهبێت تۆڵهی بسهنرێت بهبێ زیادهڕهوی، جا ئهوهی كه دهستدرێژی دهكاته سهرتان، ئێوهش مافتان ههیه بهقهدهر دهست درێژییهكهی ئهو، تۆڵهی خۆتان بكهنهوه و له خوا بترسن و، چاك بزانن كه بهڕاستی خوا یارو یاوهری پارێزكارانه. |
وَأَنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ ۛ وَأَحْسِنُوا ۛ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ(195) Û hûn di rêya Yezdan da, ji bona hewcan ra xwarin û xwakirina bidin, hûn bi destê xwe, xwe nevêjine taşqelê û hûn qencîyan bikin. Bi rastî Yezdan ji qencîkaran hez dike له ڕێ و ڕێبازی خوادا بۆ ڕهزامهندی ئهو، ماڵ و سامانتان ببهخشن، بهدهستی خۆتان، خۆتان بهرهو تیاچوون مهبهن (چونكه ڕهزیلی و دهست نوقاوی مایهی تیاچوونه)، ههمیشه خێرو چاكه ئهنجام بدهن و چاكهخواز بن و (ماڵ و سامانتان له پێناوی خوادا ببهخشن) چونكه بهڕاستی خوا ئهو چاكه كارانهی خۆشدهوێت. |
وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ ۚ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۖ وَلَا تَحْلِقُوا رُءُوسَكُمْ حَتَّىٰ يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ ۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِّن رَّأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِّن صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ ۚ فَإِذَا أَمِنتُمْ فَمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ ۚ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ(196) Û hûn (gelî misilmanan!) ji bona Yezdan, hec û umra xwe pêk bînin. Îdî heke hûn hatine para xistine, ji bona we ra ji tarişê heyranê kîjan hêsayî be, hûn ewê bi şîne şûna heyran jê kirinan û hûn serê xwe kur nekin heya heyran negêhêjne şûna heyran jê kirinan. Heke ji we yek nexwaş be û ya jî di serê wî de cefadan hebe (keçeli, ya birîndarî). Li ser wî, di şûna ser kurkirinê da, hemberî ji van hersêkan yek heye; rojî girtin, ya jî ji bona hewcan ra mal dayîn û ya jî heyran jê kirin. Îdî heke hûn ewlebûn, kîjan kesê, ku bivê di gava hecê da umre jî pêk bîne (kîjan heyran ji tarişan ji bona wî ra hêsayî be) bira ewî jê bike. Îdî ewanê ku nikarin (heyranan jê bikin) ya jî gorî bi destê wan neket, dive ku ewan sê royan rojî, di gavê hecê da û heft royan jî gava hûn para da hatine mala xwe bigirin. Deh royê pêkhatî eva ye. Evan biryaran ji bona wan kesne, ku mala wan di bajarê mizgevta (bi nav) Mesdd el-Heramê da nebe, heye. Û hûn parisaya Yezdan bikin, hûn bizanin! Bi rastî Yezdan zor şapat e حهج و عهمره بهچاكی و تهواوی بۆ بهدهستهێنانی ڕهزامهندی خوا ئهنجام بدهن، جا ئهگهر ڕێتان لێگیراو ئهركهكانتان بۆ ئهنجام نهدرا (بههۆی نهخۆشی یان ههر هۆیهكی تر) ئهوه دهتوانن ماڵاتێك بكهن بهقوربانی بهگوێرهی توانا، سهرتان مهتاشن و (ئیحرام مهشكێنن) تا قوربانییهكه ئهنجام نهدرێت و بهجێی خۆی نهگات، جا ههر كهسێكتان نهخۆش بوو یان برین و ئازارێك له سهریدا ههبوو (پێویست بوو مووی سهری یان ههندێكی لاببات) با فیدیه بدات (كه بریتیه لهوهی) بهڕۆژوو بێت، یان خێرێك یان قوربانیهك بكات، جا ههر كاتێك كه له ئاسوودهیی و ئاسایدا بوون، ئهوهی كه دهیهوێت نێوان حهج و عهمره (ئیحرام بشكێنێت و پۆشاكی ئاسایی لهبهر بكات) دهبێت به گوێرهی توانای خۆی قوربانییهك بكات، ئهوهش كه نهیبوو قوربانی بكات، با سێ ڕۆژ له حهج بهرۆژوو بێت و حهوت ڕۆژیش كه گهڕانهوه (ناو ماڵ و حاڵی خۆیان) ئهوه دهكاته، ده، ڕۆژی تهواو، جا ئهمه بۆ ئهو كهسانهیه كه خهڵكی مهككهو دهورو بهری نین، له خوا بترسن و پارێزكاربن و بزانن كه بهڕاستی خوا سزاو تۆڵهی زۆر سهخته (لهوانهی كه سهرپێچی دهكهن). |
الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ ۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ ۚ وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ(197) Hec, mehne diyar û zanene, îdî kîjan di wan mehan da ketibe hecê (yanî îhram hilgirtibe) bira bizane! Di hecê da çûna bal nivîna jinan û sikatî û dujmîndayîn û tekoşîn tune ye. Hûn ji qencîyan çi bikin, Yezdan bi wê qencîyê dizane. Û hûn ji xwe ra rozinan bikin, îdî bi rastî rozina qenc, parisîya Yezdan e. Û gelî xwêyî hişan! Hûn parisîya min bikin حهج له چهند مانگێکی دیاریکراودایه و (خۆی بۆ ئاماده دهکرێت و نیهتی لێدههێنرێت) جا ئهوهی که لهو مانگانهدا دهستبهکار بوو و بڕیاریدا حهج بکات، ئهوه دهبێت نزیکی هاوسهری نهکهوێت و شهڕه چهپۆک و گوناهو موجادهله و گوفتاری نادروست ئهنجام نهدات، بێگومان ههر خێرو چاکهیهک ئهنجام بدهن خوا پێی دهزانێت و ئاگاداره لێی، بهردهوام ههوڵ بدهن که زهخیرهو توێشوو بخهن، بێگومان چاکترین زهخیرهش تهقواو پارێزکاریه، بهردهوامیش له من بترسن ئهی خاوهن بیرو هۆشهکان. |
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَبْتَغُوا فَضْلًا مِّن رَّبِّكُمْ ۚ فَإِذَا أَفَضْتُم مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِندَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ۖ وَاذْكُرُوهُ كَمَا هَدَاكُمْ وَإِن كُنتُم مِّن قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ(198) Ji ber ku we ji aborya Xudayê xwe, berxwudarî di danê hecê da dixwast, tu sikatî li ser we tune ye (di danê hecê de hûn dikarin, kirîn û fırotinê bikin), îdî di gava hûn ji şûnwarê bi nav (Erefat) ê rabûn, ber bi muzdelîfê herîkin hatin, hûn li bal mizgevta (bi nav) Mescid el-Heramê bi perestî Yezdan bîra xwe bînin. Û hûn Yezdan bi perestî bira xwe bînin, wekî ewî ça hûn anîne rêya rast. Hûn di berya naha da hêj ji wanê rê wunda û rê wundanok bûne هیچ گوناهبار نابن ئهگهر له کاتی حهجدا له فهزڵی پهروهردگارتان، خۆتان بههرهوهر بکهن (وهک بازرگانی و شت کڕین) ههر کاتێک له عهرهفات دابهزین و گهڕانهوه، یادی خوا بکهن لهلای (مشعر الحرام که: کێوێکه له داوێنی مزدلفة دا) و یادیشی بکهن وهک چۆن ڕێنموویی کردوون و هیدایهتی داوون، چونکه بهڕاستی ئێوه پێش ئهم ئاین و ڕێنووماییه سهرگهردان و گومڕا بوون. |
ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(199) Paşê hûn jî di wan cîne, ku meriv têda bi hev ra diçin, bi hev ra herin. Hûn ji Yezdan baxişandina gunehne xwe bixwazin. Bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e لهوهودوا (روو به قوڕهیش و سهرکرده و دهوڵهمهندان دهفهرموێت): خهڵکی له کوێوه دابهزین و گهڕانهوه ئێوهش لهوێوه دابهزن و بگهڕێنهوهو (خۆتان جیامهکهنهوه) و داوای لێخۆشبوون له خوا بکهن، چونکه بهڕاستی پهروهردگارتان زۆر لێخۆشبوو میهرهبانه. |
فَإِذَا قَضَيْتُم مَّنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آبَاءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْرًا ۗ فَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ(200) Îdî di gava, ku we perestîya heca xwe pêk anî, hûn Yezdan bi perestî bîra xwe bînin wekî ku hûn ça bavê xwe bîra xwe tînin. Hêj ji bîranina bavê xwe pirtir jî Yezdan bi perestî bîra xwe bînin. Îdî hinek ji merivan hene (aha) daxwazî dikin: “Xudayê me! Tu di cihanê da ji bona me ra (qencîyan) bide.” Û ji bona wî ra di dan û gavê para da tu par tune ye جا ههر کاتێک ئهرک و مهناسیکهکانتان بهجێ هێنا، ئهوکاته یادی خوا بکهن ههروهکو چۆن یادی باو وباپیرانتان دهکهن (کاتی خۆی عهرهب زۆر خۆیان ههڵکێشاوه به باوو باپیریانهوهو باسیان کردوون) یاخود زۆر زیاتریش لهوان، جا ههندێک له خهڵکی ههیه که دهڵێت: پهروهردگارا ههرچیمان پێ دهبهخشیت له دنیادا پێمان ببهخشه، بێگومان ئهو جۆره کهسه له قیامهتدا بێ بههرهو بێ بهش و بێ ڕێزه. |
وَمِنْهُم مَّن يَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ(201) Û hinek ji merivan hene jî (aha) daxwazî dikin, dibêjin: “Xudayê me! Tu ji bona me ra di cihanê da û di dan û gavê para da ji qencîyan bide û tu me ji şapata agir biparisîne ههشیانه که دهڵێت: پهروهردگارا له دنیادا خێرو چاکهو نازو نیعمهتمان پێ ببهخشهو، له قیامهتیشدا له نازو نیعمهتهکانی بهههشت بههرهمهندمان بکهو، له سزای ئاگری دۆزهخ بمانپارێزه. |
أُولَٰئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِّمَّا كَسَبُوا ۚ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ(202) Îdî ewanê, ku ji bona wan ra ji keda ku ewa kirîye par heye, evanan in. Yezdan bi xweber jî (kirinan) zû dihijmire ئا ئهوانه له ههندێک لهو کارو کردهوانهی که ئهنجامیانداوه بههرهوهر دهبن له دنیاو قیامهتدا و خوا زۆر به خێرایی لێپرسینهوه ئهنجام دهدات (ههرکهسه بهو شوێنه دهگهیهنێت که له دنیادا دهست پێشخهری بۆ کردووه). |
۞ وَاذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ ۚ فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ ۚ لِمَنِ اتَّقَىٰ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ(203) Û hûn di rone hijmarî da Yezdan bi perestî bîra xwe bînin (Ellahu ekber bejin) îdî (ji bona wanê ku xudaparisî dikin) heke ewan perestîne xwene (Mina) ê di durûyan da pêk bînin ya jî di durûyan da pêk neynin para dikebin, tu gunehkarî tune ye. Û hûn parisîya Yezdan bikin, hûn bizanin bi rastî hûnê hemûşk jî li bal Yezdan da bicivin له ڕۆژانێکی دیاریکراودا (که ڕۆژانی جهژنی قوربانه) یادی خوا بکهن ئهوهی که پهله بکات و له دوو ڕۆژدا شهیتان ڕهجم بکات ئهوه هیچ گوناهی لهسهرنییه، ئهوهش دوای بخات و (به سێ ڕۆژ ئهنجامی بدات) ههرگوناهی لهسهر نییه، بهتایبهت بۆ ئهوانهی که خۆیان له نافهرمانی خوا دهپارێزن، جا له خوا بترسن و بزانن سهرئهنجام ئێوه بۆ لای ئهو دهگهڕێنهوه، (لهبهردهم دادگای ئهودا) کۆ دهکرێنهوه. |
وَمِنَ النَّاسِ مَن يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَىٰ مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ(204) Ji merivan hinek hene! Ku mijûlya wî di jîna vê cihanê de te sodret dike, ewa Yezdan ji bona tişta dilê xwe da dixe şahid (ku rastbêj e). Lê ewa bi xweber jî dijwarê ne yaran e ههندێ کهس ههن قسهو گوفتارو دهم پاراوییان له بارهی ژیانی ئهم دنیایهوه سهرسامت دهکات، خوایش به شایهت دهگرێت و دهڵێت: دڵ و زمانم یهکسانن، له کاتێکدا ئهو سهرسهختترین کهسه له ههموو جۆره دوژمنایهتیهکدا. |
وَإِذَا تَوَلَّىٰ سَعَىٰ فِي الْأَرْضِ لِيُفْسِدَ فِيهَا وَيُهْلِكَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الْفَسَادَ(205) Û di gava ku ewa dibe (serokê merivan) ji bona ku di zemîn da tevdanî derxe ku çan dinî û ûrtan hemûşkan teşqele bike, li bal heval û piştevanne xwe ra diçe. Yezdan bi xweber jî ji tevdanokan hez nake ههر کاتێک ئهو جۆره کهسه پشتی ههڵکردو دهسهڵاتی پهیدا کرد؛ ههوڵ و کۆشش دهدات له زهویدا تا ئاشوب بهرپا بکات و خراپه بڕوێنێت و کشتوکاڵ لهناو ببات و پاکتاو کردنی ڕهگهزی ئهنجام بدات، بێگومان خوا فهسادو خراپه و تاوانی ناوێت. |
وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ ۚ فَحَسْبُهُ جَهَنَّمُ ۚ وَلَبِئْسَ الْمِهَادُ(206) Di gava ji bona wî ra bê gotinê: “Tu Yezdan parisî bike (dest ji van xebatan berde.)” Quretî bi wî digire, hêj ji bona wan xebatan pêşvatir diçe. Îdî ji bona wî ra doj bes e û doj jî çi qa şûnek e sike خۆ ئهگهر پێی بوترێت: له خوا بترسه، (ههروا بۆت نالوێت)، غهڕڕایی دهیگرێت و شانازیی به گوناهو تاوانهوه دهکات و سوور دهبێت لهسهری، تۆڵه له ئیمانداره دڵسۆزهکه دهسێنێت و تاوانباریشی دهکات، جا ئهو خوانهناسه دۆزهخی بهسه، سوێند بهخوا ئهو دۆزهخه شوێن و جێگهو لانکهیهکی نالهباره. |
وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ(207) Û hinek ji merivan jî hene, ku canê xwe di rêya Yezdan da difiroşe (xwe dide kuştinê) ji bo ku qayîlbûna Yezdan bikire. Bi rastî Yezdan bi xweber jî ji bona bendenê xwe ra henûn e ههندێ خهڵکیش ههن (پێچهوانهی ئهوانهی باسکران) خۆیان دهفرۆشن بۆ بهدهستهێنانی ڕهزامهندی بهخوا، خوای گهورهش بهسۆزو میهرهبانه بهرامبهر بهرامبهر ئهو جۆره بهندانهی. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ(208) Gelî bawergeran! Hûn bi hemûtî bikebine ola bi nav Îslamê (ya jî bi hemûtî bi aştî bijîn, li hev werin.) Û hûn nebine peyrewê şopa pelîd. Bi rastî pelîd ji bona we ra ne yarekî xwûya ye ئهی ئهوانهی ئیمان و باواڕتان هێناوه ههر ههمووتان خۆتان بخهنه ژێر سایهی ئیسلامهوه و به تهواوی پهیڕهوی بکهن و شوێنی ههنگاوهکانی شهیتان مهکهون، چونکه بهڕاستی ئهو دوژمنی ئاشکراتانه (ههمیشه دهیهوێت شهڕو جهنگ له نێوان خهڵکیدا بهرپا بکات و له ئیسلام دووریان بخاتهوه). |
فَإِن زَلَلْتُم مِّن بَعْدِ مَا جَاءَتْكُمُ الْبَيِّنَاتُ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ(209) (Gelî bawergeran!) Heke hûn ji piştî, ku ewan biryarne huzwartî ji we ra hatibe bişimitên, îdî hûn bizanin! Bi rastî Yezdan servahetê bijejke ye خۆ ئهگهر لاتانداو ههڵهو گوناهتان کرد دوای ئهوهی که ههموو شتێکتان بۆ ڕوون کرابۆوه، ئهوه چاک بزانن که خوا بهدهسهڵاته (تۆڵهتان لێ بسێنێت)و دانایه (پهله ناکات بهڵکو بگهڕێنهوه بۆ سهر ڕاسته شهقام). |
هَلْ يَنظُرُونَ إِلَّا أَن يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ فِي ظُلَلٍ مِّنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِكَةُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ ۚ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ(210) Qey ewan hêvî ne, ku Yezdan bi tevê firiştan va di nava sîne ji ewran da (bi ser wan da şapatan) bînin û paşîya bûyera wan pêk hatibe, guman dikin? Hemû bûyer hey li bal Yezdan da dizivirin ئایا ئهوانهی که ڕێبازی ئیسلامیان ناوێت چاوهڕێی چی دهکهن؟ جگه له هاتنی خوای گهوره بۆ لایان له نێو سێبهری پهڵه ههوری سپی لهگهڵ فریشتهکاندا، ئهوکاته ههموو شتێک کۆتایی پێ هێنرا (دهرگای تهوبه داخراو کۆتایی به دنیا هات)، ئهوسا ههموو کارو فرمانێک ههر بۆ لای خوای پهروهردگار دهگهڕێتهوه. |
سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَمْ آتَيْنَاهُم مِّنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ ۗ وَمَن يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ(211) (Muhemmed!) tu ji zarne cihûyan bipirse; ka me ji bona wan ra çi qa beratenê daveker daye? Û kê qencîne Yezdan ji piştî ku ji wî ra hatibe, biguhure, bira bizane! Bi rastî Yezdan zor şapat e (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) له نهوهی ئیسرائیل بپرسه: چهنده بهڵگهی ڕوون و ئاشکرامان پێ بهخشیوون؟ جا ئهوهی نیعمهتی خوا بگۆڕێت، (له یهکخواناسی لابدات) دوای ئهوهی بۆی هاتووه، ئهوه بهڕاستی خوا تۆڵهی زۆر سهخت و به ئازاره (لهو جۆره کهسانه). |
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَيَسْخَرُونَ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا ۘ وَالَّذِينَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ(212) Jîna cihanê ji bona wanê file hatîye xemlandinê û ewanê file bi wanê bawer kirine tinazan dikin. Di roya rabûna hemû da jî ewanê Xuda parisî dikin, li sitû wanê file da nin. Yezdan ji bona evînê xwe ra bê hijmar rozînan dide ژیانی دنیا ڕازێنراوهتهوه بۆ بێ باوهڕان (بهڵام لهباتی سوپاسگوزاری) گاڵته دهکهن به باوهڕداران (لهبهر ههژاری و نهداری و کهم دهسهڵاتی)، بێگومان ئهوانهی که خاوهنی تهقواو له خوا ترسان بوون له ڕۆژی قیامهتدا له سهرویانهوهن (له بهههشتی بهرزو بهریندا، ئهوانیش له ناخی دۆزهخدان) و خوا (له دنیادا) ڕزق و ڕۆزی دهبهخشێت به ههموو کهس بێ ئهوهی گوێ بداته بیرو باوهڕیان. |
كَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيِّينَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ ۚ وَمَا اخْتَلَفَ فِيهِ إِلَّا الَّذِينَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۖ فَهَدَى اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا لِمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ ۗ وَاللَّهُ يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ(213) Di cara yekem da hemûşk meriv komeke bi tenê bûne, Yezdan li bal wan da bi mizgînvanî û bi tirs darokî pêxember şandine û (Yezdan) bi wan (pêxemberan ra) pirtûk bi mafî hinartîye, ji bo ku ewan (pêxemberan) bi wan (pirtûkan) di nava (merivan da) di wan tiştne ku (meriv) têda ne wek hev bûne, berewanî bikin. Ji pêştirê wan kesne ku ji wan ra berate hatine, paşê ewan di (ramanê xwe da) ji dexesîya di nava wan da heyî ne wek hev bûne, tu kesî (di wan biryaran da) ne wekhevbûnî nekirine. Îdî Yezdan ewanê, ku bawer kirine bi dustûra xwe ewan ji ne wekhevbûna wanan, kîjan rêya rast e li bal wî da anîye. Bi rastî Yezdan evînê xwe li bal rêya rast da tîne (له سهرهتای پهیدابونی خهڵکیدا، پێش تۆفانهکهی نوح) خهڵکی یهک ئوممهت بوون و خاوهنی تهنها بیروباوهڕی یهکتاناسین بون، (بهڵام بهرهبهره لایاندا) خوایش وێڵی نهکردن و پێغهمبهرانی ڕهوانهکرد، تا مژدهدهرو ترسێنهربن هاوڕێ لهگهڵ کتێبی ئاسمانیدا، بۆ ڕوون کردنهوهی حهق و ڕاستی، تا لهنێوان خهڵکیدا فهرمانڕهوایی و دادوهری ئهنجام بدات لهسهر ئهو شتانهی که بۆته کێشهیان و ڕاو بۆچوونیان لهسهری جیاوازه، کهسیش جیاوازی و کێشهی لهسهر بهرپا نهکرد جگه لهوانهی که ئهو کتێبانهیان پێ بهخشراوه (که گاورو جولهکهن) دوای ئهوهی بهڵگهو نیشانهی ڕوون و ئاشکرایان بۆ هات (که قورئانه، ئینجا کێشه و دووبهرهکیان تێدا دروست بوو)، ئهمهش بههۆی حهسادهت و ستهم کردنیانهوه (بۆیه پهیڕهوی حهق و ڕاستیان نهکرد)، ئهوسا خوا هیدایهت و ڕێنمووی ئیماندارانی کرد بۆ دۆزینهوهی حهق و پهیڕهوی کردنی له نێوان ئهو مهسهلانهی که ئهوان کێشهیان له سهری ههبوو و خوا ڕێنموویی ههرکهسێک دهکات که بیهوێت و (شایسته بێت) بۆ ڕێگه و ڕێبازی ڕاست و دروست. |
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَأْتِكُم مَّثَلُ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُم ۖ مَّسَّتْهُمُ الْبَأْسَاءُ وَالضَّرَّاءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّىٰ يَقُولَ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ مَتَىٰ نَصْرُ اللَّهِ ۗ أَلَا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِيبٌ(214) Qey (gelî koma Muhemmed!) hûn guman dikin, ku hûn herne bihiştê, wekî wan cefane, ku bi serê wan komne berya we da hatibû, bi serê we da neyê? (Cefa danne wusa hatibû serê wan) ji tirs û tengasî û zemîn hejî, ewanê bawer kiribûn bi tevê pêxemberê xwe va aha lava di kiribûne: “Gelo îdî arîkarya Yezdan ji bona me ra we kengê be?” Hûn bizanin! Bi rastî arîkarya Yezdan nêzîk e ئایا لاتان وایه ههروا به ئاسانی دهچنه بهههشتهوه (بێ تهنگانه و ناخۆشی)؟! مهگهر نموونهی ئیماندارانی پێشووتان بۆ باس نهکراوه، که تووشی شهڕو ناخۆشی و تهنگانهو گرانی و نهداری بوون و تهکانیان خواردوه و زۆریان بۆ هاتووه بهڕادایهک، ههتا پیغهمبهرهکهیان و ئهوانهی باوهڕیان هێناوه لهگهڵیدا، دهیانوت: کهی پهروهردگار سهرکهوتن دهبهخشێت؟! ئیتر کهی خوا یارمهتی دهنێرێت؟! ئاگاداربن و دڵنیابن بهڕاستی یارمهتی خوایی زۆر نزیکه. له تۆ دهپرسن (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم)کهچی ببهخشن و بهکێی ببهخشن؟ پێیان بڵێ: ههر خێرێک دهکهن سهرهتا دایک و باوکتان فهرامۆش مهکهن، ههروهها خزمان و ههتیوان و ههژاران و ڕێبوارانی نهداریش، ههر خێرو چاکهیهکیش ئهنجام دهدهن، دڵنیابن که خوا زانا و ئاگاداره لێی. |
يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ ۖ قُلْ مَا أَنفَقْتُم مِّنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ(215) (Muhemmed!) ewan ji te dipirsin: “Ka ewanê di rêya Xuda da çi bidin?” Tu ji bona wan ra bêje: “Hûn ji qencîyan çi bikin, îdî ewa qencîya ji bona da û bav û pismam û sêwîyan û belengaz û rêwîne rêyan bikin.” Hûn çi qa qencîyekî bikin, şixwa Yezdan bi wî dizane جهنگ لهسهرتان بڕیار دراوه کهشتێکی گرانه لاتان (ئیماندار به جهسته لای گرانه بهڵام ڕۆحی پێی ئاسوودهیه بۆ بهرگری له ئیسلام و لابردنی کۆسپهکان) بهڵام لهوانهیه شتێکتان لا ناخۆش بێت کهچی خێر لهوهدا بێت، ههروهها لهوانهیه شتێکتان پێ خۆش بێت کهچی شهڕ لهوهدا بێت، بێگومان ههر خوا خۆی دهزانێت (خێر له چیدایه)، ئێوه نایزانن. (جهنگ له ئیسلامدا بۆ بهرههڵستی کردنی دوژمنانی داگیرکهرو دوژمنانی دینه و بۆ لابردنی ئهو کۆسپانهیه که نایهڵن خهڵک ئازادانه بژین و ئازادانه ئهو ڕێبازه ههڵبژێرن که خۆیان قهناعهتیان پێیهتی، ههرگیز بۆ ئهوه نیه که به زۆر خهڵک موسوڵمان ببێت و مێژووی ئیسلام شایهتی حاڵهو ئهگهر کارێکی وا ڕووی دابێت ئهوه ئاینی ئیسلام لێی بهرییه). |
كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تَكْرَهُوا شَيْئًا وَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ۖ وَعَسَىٰ أَن تُحِبُّوا شَيْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ(216) Qirîn li ser we bi vê nevê hatîye nivîsandinê û qirîn kirin bi xweber jî ji bona we ra miçîzî tê. Guman e, ku tişta hûn jê mîçîzê xwe tînin, ewa ji bona we ra qencî be û guman e, tişta ku hûn jê hez kin, ewa bi xweber jî ji bona we ra qencî nebe. Û Yezdan dizane, hûn bi xwber pê nizanin جهنگ لهسهرتان بڕیار دراوه کهشتێکی گرانه لاتان (ئیماندار به جهسته لای گرانه بهڵام ڕۆحی پێی ئاسوودهیه بۆ بهرگری له ئیسلام و لابردنی کۆسپهکان) بهڵام لهوانهیه شتێکتان لا ناخۆش بێت کهچی خێر لهوهدا بێت، ههروهها لهوانهیه شتێکتان پێ خۆش بێت کهچی شهڕ لهوهدا بێت، بێگومان ههر خوا خۆی دهزانێت (خێر له چیدایه)، ئێوه نایزانن. (جهنگ له ئیسلامدا بۆ بهرههڵستی کردنی دوژمنانی داگیرکهرو دوژمنانی دینه و بۆ لابردنی ئهو کۆسپانهیه که نایهڵن خهڵک ئازادانه بژین و ئازادانه ئهو ڕێبازه ههڵبژێرن که خۆیان قهناعهتیان پێیهتی، ههرگیز بۆ ئهوه نیه که به زۆر خهڵک موسوڵمان ببێت و مێژووی ئیسلام شایهتی حاڵهو ئهگهر کارێکی وا ڕووی دابێت ئهوه ئاینی ئیسلام لێی بهرییه). |
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ ۖ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ ۖ وَصَدٌّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِندَ اللَّهِ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ۗ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَن دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا ۚ وَمَن يَرْتَدِدْ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَٰئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ وَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(217) (Muhemmed!) Ewan ji te qirîna di wan mehne, ku qirîn di wan da qedexe ne, dipirsin. Tu ji wan ra bêje: “Bi rastî di wan mehan da qirîn pir gunehekî mezin e, lê fetilandina (berê merivan) ji rêya Yezdan û filetîya bi Yezdan û para dana merivan ji mizgevta (bi nav) Mescid el-Heramê û derxistina komalê wî (bajarî) ji wura, li bal Yezdan bi gunehî hêj ji qirîna di wan da meztir e û bi rastî şeytanî û tevdanî, ji kuştinê meztir e. Heke ewan (filan) bikaribin haya ku ewan we ji ola we nezivirînin wê bi we ra qirînê bikin, û ji we kîjan ji ola xwe derkebe dîsa bibe file, îdî paşê ewa bi filetî jî miribe, evan in ku keda wanê di cihanê da kirî, di cihan û di dan û gavê para da jî şewîtîye. Û hevrînê agir, evan in evan bi xweber jî di agir da hey dimînin پرسیارت لێدهکهن دهربارهی جهنگ له مانگی حهرامدا (که بریتین له ـ ذوالعقدة ـ ذوالحجة ـ محرم ـ ڕجب)، بڵێ: جهنگ لهو جۆره مانگانهدا کارهسات و ههڵهیهکی گهورهیه، بهرههڵستی ڕێبازی خواو بێ باوهڕی پێی، جهنگ لهمزگهوتی حهرامدا و دهربهدهر کردنی خهڵکهکهی زۆر گهورهتره لای خوا (له کوشتنی کهسێک یان چهند کهسێک له مانگی حهرامدا) ههروهها ئازاردانی ئیماندار تا هاوهڵگهر بێت پاشگهز بێتهوه تاوانێکه له کوشتن گهورهتره، (بێگومان بێ باوهڕان) بهردهوام دژتان دهجهنگن ههتا واتان لێبکهن له دین و ئاینتان پاشگهز ببنهوه، ئهگهر بۆیان بکرێت، جا ههر کهس له ئێوه پاشگهز بێتهوه له ئاینهکهی و به کافریش بمرێت، ئا ئهو جۆره کهسانه کارهکانیان پووچهڵ دهبێت له دنیاو قیامهتدا و ئهوانه جێنشینی ناو ئاگری دۆزهخن و ژیانی ههمیشهیی تیایدا دهبهنه سهر. |
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَٰئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(218) Bi rastî ewanê bawer kirine û di rêya Yezdan da ji welatê xwe koç kirine derketine û ji bona qayîlbûna di rêya Yezdan da tekoşîn dikin hene! Ewanê dilovanîya Yezdan guman dikin evan in. Û Yezdan bi xweber jî baxişkarê dilovîn e بهڕاستی ئهوانهی که باوهڕیان هێناوهو ئهوانهی کۆچ و جیهادو تێکۆشانیان کردووه له پێناو ڕێبازی خوادا، ئا ئهوانه بههیوا و بهتهمای ڕهحمهت و میهرهبانی خوای پهروهردگارن، بهڕاستی خوایش زۆر لێخۆشبوو و دلۆڤانه. |
۞ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ ۖ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا ۗ وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ(219) (Muhemmed!) Ewan ji te ra durist bûn û qedexenê mey û xumarê dipirsin. Tu (ji bona wan ra) bêje: “Di wan herdukan da jî ji bona merivan gunehne mezin û kêrhatin hene. Lê gunehne wan herdukan jî ji kêrhatina wan herdukan meztir e.” Ewan ji te dipirsin: “Ka ewanê ji bona hewcan ra çi bidin?” Tu ji bona wan ra bêje: “Baxişandin (yanî malê ji ber hewcene we mane ya jî malê durist û paqij bidine wan)”. Bi vî awayî Yezdan ji bona we ra beratenê xwe vedike. Bi rastî dibe ku hûn di beratenê Xuda da ramanî bikin پرسیارت لێ دهکهن دهربارهی عهرهق و قومار، پێیان بڵێ: لهو دووانهدا تاوان و گوناهێکی گهوره ههیه، ههر چهنده چهند سوودێکیشان تێدایه بۆ خهڵکانێک، بێگومان گوناههکهیان گهورهتره له کهڵک و سوودیان، پرسیارت لێدهکهن که چی ببهخشن؟ پێیان بڵێ: ههرچیتان لێ زیاده دهتوانن بیبهخشن، ئا بهو شێوهیه خوای گهوره ئهم بهڵگهو فهرمانانهتان بۆ ڕوون و ئاشکرا دهکات بۆ ئهوهی بیر بکهنهوهو (واز لهو شتانه بهێنن که زیانیان زۆرتره له سوودیان، وهچی بۆ ههردوو جیهانتان چاکه ئهوه بکهن)... |
فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۗ وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَىٰ ۖ قُلْ إِصْلَاحٌ لَّهُمْ خَيْرٌ ۖ وَإِن تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَعْنَتَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ(220) Ka Yezdan di cihan û di dan û gavê para da çi armanc kirîye? Ewan ji te mafê sêwîyan dipirsin. Tu (ji bona wan ra) bêje: “Heke hûn ji bona wan ra bi aştî (malê wanji wan ra bihêvîşînin) çêtir e û heke hûn tevê wan bibin (malê wan tevê malê xwe bikin, bi hev ra di cîyekî da bijîn) şixwa îdi ewan sêwîyan biranê we ne (bi hev ra bijîn). Û Yezdan bi xweber jî bi tevdanok û bi aştîkaran dizane. Û heke Yezdan biva wê hûn bixistina tengasî û cefadanê. Bi rastî Yezdan servahatê bijejke ye (ئهوهی بهرژهوهندی ئێوهی تێدایه) له دنیاو قیامهتدا (خوا ڕوونی کردۆتهوه)، ههروهها پرسیارت لێدهکهن دهربارهی ههتیوان (که چۆن بن بۆیان) پێیان بڵێ: چاکسازی و پهروهردهکردنیان له ههمووشت چاکترو پهسهندتره، خۆ ئهگهر تێکهڵاویان بکهن و بیانهێننه ماڵتان ئهوانه براتانن (دهبێت بهچاکی چاودێری خۆیان و ماڵیان بکهن) خوایش کهسانی خراپساز (ئهوانهی تۆوی خراپه دهچێنن) و چاکسازتان دهزانێ و جیای دهکاتهوه، ئهگهر خوا بیویستایه باری گران دهکردن و مهرجی سهختی دادهنا (دهربارهی چاودێری ههتیوان)، چونکه بهڕاستی خوا باڵادهست و داناو کاربهجێ یه. |
وَلَا تَنكِحُوا الْمُشْرِكَاتِ حَتَّىٰ يُؤْمِنَّ ۚ وَلَأَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكَةٍ وَلَوْ أَعْجَبَتْكُمْ ۗ وَلَا تُنكِحُوا الْمُشْرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤْمِنُوا ۚ وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَيْرٌ مِّن مُّشْرِكٍ وَلَوْ أَعْجَبَكُمْ ۗ أُولَٰئِكَ يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ ۖ وَاللَّهُ يَدْعُو إِلَى الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ ۖ وَيُبَيِّنُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ(221) Û hûn bi wan jinne hevrî çêker ra heya ewan bawer nekin, kevîn nebin. Bi rastî jinek e bawergerê bende, ji wê jinika hevrî çêker qenctir e, çi qa bedewî û zarewayê wê jinika hevrî çêker xweşa we here û we sodret bike jî. Û hûn jinê bawerger, bi mêrne hevrî çêker ra kevîn nekin heya ewan mêran bawer nekin. Û bi rastî bendeki bawerger ji wî mêrikê hevrî çêker qenctir e çi qa bedewî û zarê wî (zar şîrînîya wî û maldarya wî) xweşa wê here û wê sodret jî bike. Evan hevrî çêkeran we gazî li bal agir da dikin û Yezdan bi xweber ji we bi dustûra xwe gazî li bal behişt û baxişandinê dike û ji bona merivan jî beratenê xwe vedike. Bi rastî hêvî heye, ku ewan ji wan beratan bi ramanî hiş hildin ئافرهتانی موشریک و خواناس ماره مهکهن ههتا ئیمان و باوهڕ دههێنن، بێگومان کهنیزهکێکی ئیماندار چاکتره له ئافرهتێکی موشریک و خوانهناس، ههرچهنده (جوانییهکهی، یان سامانهکهی، یان پلهو پایهکهی) سهرسامی کردبن و ژن ماره مهبڕن له پیاوانی موشریک و خوانهناس ههتا ئیمان و باوهڕ دههێنن و بهڕاستی بهندهیهکی ئیماندار چاکتره له موشریک و خوانهناسێک، ههرچهنده سهرسامی کردبن (قهدو قیافهو پلهوپایهو سامانهکهی)، ئائهو خوانهناسانه بانگهوازی مهردوم دهکهن بهرهو دۆزهخ، خوایش بانگهێشتی مهردومان دهکات بهرهو بهههشت و لێخۆشبوون به فهرمان و ئیزنی خۆی (که گوێڕایهڵی ڕێبازهکهیهتی) و خوا ئایهتهکانی (قورئانهکهی) بهروونی دهخاته بهرچاو بۆ خهڵکی، بۆ ئهوهی یاداوهری وهربگرن و تێبگهن. |
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ ۖ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ ۖ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطْهُرْنَ ۖ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ(222) Û (Muhemmed!) Ewan ji te kirasê jinan dipirsin, tu (ji bona wan ra) bêje: “Ewa kirasê jinan cefakî bi qirêje, îdî hûn di kirasan da dûrê jinan bikebin, heya ku ewan jinan ji kirasan paqij bibin. Gava ewan jinan ji kirasan paqij bûn, îdî Yezdan ça, di kur da fermana we, ji bona nivîna wan kiribe, hûn jî wusa herne bal wan. Bi rastî Yezdan ji wanê, ku ji sikatine xwe poşman dibin û ji wanê paqij, hez dike (ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) پرسیارت لێدهکهن دهربارهی (عادهتی مانگانهی ئافرهت) پێیان بڵێ: ئهوه ئازارو زهرهره، کهوابوو خۆتان به دوور بگرن له هاوسهرهکانتان که لهو حاڵهتهدا بن و نزیکیان مهکهون تا پاک دهبنهوه، جاکاتێک پاک و خاوێن بوونهوهو خۆیان شت بچنه لایان، بهو شێوهیهی که خوا فهرمانی داوه، بهڕاستی خوا تهوبهکاران و پاکانی خۆشدهوێت (ئهوانهی ڕواڵهت و ناوهڕۆکیان پاکه). |
نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ فَأْتُوا حَرْثَكُمْ أَنَّىٰ شِئْتُمْ ۖ وَقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّكُم مُّلَاقُوهُ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ(223) Jinne we, ji bona we ra zevînin; îdî hûn ça hez dikin, wusa herne zevînê xwe û hûn ji bona xwe ra hêj di berê da hêza xwe amade bikin û hûn Yezdan parizî bikin û hûn bizanin! Ku bi rastî hûnê herin rastê Yezdan bên. Tu (evê) bi mizginî ji bona bawergeran ra (bêje) ژنانی هاوسهرتان کێڵگهن بۆتان و شوێنی چاندنی وهچهن، جا به ههر شێوهیهک دهتانهوێت تۆو بوهشێننه ناو کێڵگهکهتانهوه (به هیوای بهرههم) و بۆ خۆتان دهست پێشکهری بکهن (سهرهتا هاوسهری خواناس و چاک ههڵبژێرن، لهوهودواش دوعاو نزاو خواپهرستی بهردهوام فهرامۆش مهکهن)و له خوابترسن و خۆتان له خراپه بپارێزن و چاک بزانن و دڵنیابن که به دیداری خوا شاد دهبن و ئهم مژدهیهش بده به ئیمانداران. |
وَلَا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِّأَيْمَانِكُمْ أَن تَبَرُّوا وَتَتَّقُوا وَتُصْلِحُوا بَيْنَ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(224) Û hûn (gelîb awergeran!) ji bo ku hûn ewanê di hemberê xwe da, bi xwe bidne bawer kirinê û ji bona parisîya xwe ji gunehan û ji bo ku hûn di nava merivan da aştî dikin (ewan bi xwe bidne bawer kirinê) Yezdan nexne armanc di sondne xwe da. Şixwa Yezdan dibêhê û dizane نهکهن سوێند خواردن بهخوا بکهنه کۆسپ لهبهرامبهر چاکهکاری و ئاینداری و ڕێکخستنی خهڵکیدا (واته کهفارهتی سوێندهکانتان بدهن و له چاکهو چاکهکاری درێغی مهکهن) چونکه خوا زۆر بیسهرو زانایه. |
لَّا يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتْ قُلُوبُكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٌ(225) Yezdan we di wan sondne we ne, ku hûn têda dixelitin gunehkar nake, lêYezdan we bi wan kedne, ku dilê we dike we gunehkar dike. Yezdan bi xweber jî baxişkarê muahîm e خوای گهوره ئهو سوێندانهتان لێناگرێت که له دهمتان دهردهچێت و لهسهری ڕاهاتوون، بهڵکو لهسهرئهوه لێتان دهگرێت و موحاسهبهتان دهکات که نیهتی دڵتانی لهسهره و خوا لێخۆشبووه (له گوناههکهتان) و ئارامگرو خۆڕاگره (زوو تۆڵه له یاخی و سوێند خۆران ناسێنێت). |
لِّلَّذِينَ يُؤْلُونَ مِن نِّسَائِهِمْ تَرَبُّصُ أَرْبَعَةِ أَشْهُرٍ ۖ فَإِن فَاءُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ(226) Ji bona wan mêrne, ku sond dixun neçine nivîna jinê xwe, heya çar mehan danê hêvî mabûnê heye, heke ewan mêran di wî danî da dîsa çûne nivîna wan jinne xwe, îdî bi rastî Yezdan baxişkarê dilovîn e بۆ ئهوانهی که سوێند دهخۆن نزیکی هاوسهریان نهکهون، بۆیان ههیه تا چوار مانگ چاوهروانی بکهن (دهبێت لهو ماوهیهدا بڕیاری یهکجاری بدهن)، خۆ ئهگهر ئاشت بوونهوه و ڕێککهوتن، ئهوه خوا لێخۆشبوو و میهرهبانه. |
وَإِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(227) Û heke (ewan mêrne sond xwar) hey berdana wan jinan van, îdî bira bizanin! Ku bi rastî Yezdan dibêhê û dizane خۆ ئهگهر سوور بوون لهسهر تهڵاق دانیان، ئهوه بهڕاستی خوا بیسهری (بڕیاریانه)و زانایه (به نیهتیان). |
وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ ۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنْ أَرَادُوا إِصْلَاحًا ۚ وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ(228) Û ewan jinne hatine berdanê hene! Heya sê kirasan, bi xweber xwe ji mêr kirinê digirin. Heke ewan jinan bi Yezdan û bi dan û gavê para da bawer dikin, ne durist e ji bona wan ra, ku ewan, ewa tişta Yezdan di zikê wan da afêrandîye veşêrin (yanî zara di zikê xwe da veşêrin, bejin: “Em bi zar nînin”). Heke ewan hevhatinî bivên, di wê gavê da (yanî di wî danê jinik xwe ji mêr kirinê dide para da, merivne aştîkar bikebine nîveka wan, ewan li hev bînin) mêrê wan, ji bona wan jinan ra çêtir e, ku ewan jinan dîsa hildne binê kevîn bûne xwe da û ji bona jinan ra mafê wan, wekî xûyê (adetê) jinê wan dera pêşk û xebat heye (ewan jinan di kar û xebatan da wekî hev in). Û ji bona mêran ra li ser jinan payek heye. Û Yezdan bi xweber jî servahatê bijejke ye ژنانی تهڵاقدراو، دهبێت تا سێ جار عادهتی مانگانه چاوهڕێ بکهن و (شوونهکهنهوه) و حهڵاڵ نیه بۆیان ئهوهی خوا له منداڵدانیاندا دروستی کردووه (منداڵ یان حهیز) بیشارنهوه، ئهگهر باوهڕیان به خواو بهرۆژی دوایی دامهزراوه، (لهو ماوهیهدا) هاوسهرهکانیان شایستهن بهگێڕانهوهیان له ماوهی چاوهروانی و عیدهدا، ئهگهر ویستیان چاکسازی له ژیانی خۆیاندا بکهن (ئهمهش بۆ تهڵاقی ڕهجعی یه)، ژنان مافیان ههیه بهسهر پیاوانهوه بهوێنهی ئهو مافانهی که بۆ پیاوانه لهسهر ژنان بهگوێرهی باو و نهریتێک که پهسهنده له ئیسلامدا و پیاوان بهسهر ئافرهتانهوه یهک پلهیان ههیه (ئهویش دهسهڵاتی گێڕانهوهی ژنهکانیانه لهکاتی تهڵاقی ڕهجعیدا)و خوا باڵادهست و دانایه (باڵادهسته بهسهر ههموواندا و دانایه له دابهشکردنی ماف و ئهرکهکاندا). |
الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ ۖ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ ۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا إِلَّا أَن يَخَافَا أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ ۗ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا ۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ(229) Berdana jinan du cure ne; îdî di wî danê xwe girtî da, ya ewan jinan bi qencî dîsa hildne bine kevîn kirina xwe, ya jî bi wan qencî bikin ewan berdin. Ji bona we mêran ra durist nîne, ku hûn tiştekî ji mara wan jinan, ku we daye wana, para da bigirin, xêncî heke herduk tirsîyan, ku ewan herduk jî (mêr û jin) di nava xwe da biryarne Yezdan pêk naynin. Heke hûn tirsîyan, ku ewan herduk biryarne Yezdan e, ku di nava wan da heyî pêk naynin, îdî tu zîyan li ser wan herdukan jî tune ye, ku jinik ji bona berdana xwe hinekî ji mara xwe, ji bona mêrik ra bibaxişîne. Evan (biryarne di nava mêr û jinan da hatine bi cî danê) biryarne Yezdan in. Îdî hûn ji wan biryaran neborin û kîjan ji biryarne Yezdan bibore, bi rastî îdî cewrkar hey evên bi xweber in تهڵاقێک (که پیاو بتوانێت هاوسهرهکهی تێدا بگێڕێتهوه) دووجاره، دووکهڕهته (پیاو بۆی ههیه تهڵاقی هاوسهرهکهی بدات و چاکترین شێوازی ئهوهیه که له سوننهتی پێغهمبهردا (صلی الله علیه وسلم) ڕوون کراوهتهوه)، لهوهودوا واته بۆ سێههم جار ئیتر ئهگهر دهیهوێت ژیانی هاوسهریی بباته سهر (نابێت تهڵاق بێت بهدهمیداو ئهگهر هات) دهبێت بهچاکی و بهڕێک و پێکی دهست بهرداری ببێت و بۆتان حهڵاڵ نیه هیچ شتێکیان لێ بسێننهوه له مارهیی و ئهو شتانهی پێتان بهخشیوون، مهگهر بترسن لهوهی که نهتوانن سنوورهکانی خوا چاودێری بکهن و (ستهم له یهک بکهن)، خۆ ئهگهر (ئهی قازییهکان، ئهی خێرخوازان) ترسان لهوهی که ژن ومێردهکه سنووری خوا ڕاناگرن و (خۆیان گوناهبار دهکهن) ئهوه ئێوه هیچ گوناهبار نابن کاتێک که دڵنیان ئافرهتهکه دهیهوێت (به ههندێک سامان، یان دهست ههڵگرتن له ههندێک مارهیی) خۆی ڕزگار بکات، دڵنیابن ئهو شتانهی که باسکران سنوورهکانی خوای پهروهردگارن، لێی مهترازێن و سنوورشکێنی مهکهن، ئهوهی دهستدرێژی بکاته سهر سنوورهکانی خوا، ئا ئهو جۆره کهسانه ستهمکارن. |
فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُ مِن بَعْدُ حَتَّىٰ تَنكِحَ زَوْجًا غَيْرَهُ ۗ فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا أَن يَتَرَاجَعَا إِن ظَنَّا أَن يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ۗ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ(230) Îdî heke ji piştî (kevîn kirina cara duduyan) mêrik dîsa jinik berda, ji bona wî mêrikî ra dîsa kevînbûna bi wê jinikê ra ne durist e, heya ewa jinika bi mêrikî mayî ra kevîn nebe. Îdî ji piştî ku ewî mêrê mayî jî ewa jinika berda, tu zîyan ji bona wî mêrikê cara yekem û jinika berdayî ra tune ye, ku dîsa bi hev ra kevîn bibin. Heke ewan herduk jî (jinik û mêrik) goman bikin, ku wê ewan biryarne Yezdan e (di nava mêr û jinan da danîye) pêk bînin. Yezdan evan biryaran, ji bona komalê zana ra vedike خۆ ئهگهر (بۆ جاری سێههم، پیاو ژنهکهی خۆی) تهڵاقدا، ئهوه ئیتر جارێکی تر بۆی حهڵاڵ نابێت مهگهر دوای ئهوهی شوویهکی تر بکات و (هاوسهری دووههمی بهشێوهیهکی ئاسایی تهڵاقی بدات، یان بمرێت)، ئهوه بۆیان ههیه بگهڕێنهوه بۆ لای یهکترو (ژیانی ژن و مێردایهتی دهست پێبکهنهوه)، ئهگهر گومان و ڕایان وابوو دهتوانن سنوورهکانی خوا ڕاگرن و (ژیانێکی ئاسودهیی ببهنه سهر)، جا ئهوهی که باسکرا سنوورهکانی خوای گهورهن، ڕوونیان دهکاتهوه بۆ گهلێک که بزانن و تێبگهن. |
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ ۚ وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِّتَعْتَدُوا ۚ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ ۚ وَلَا تَتَّخِذُوا آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُم بِهِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ(231) Di gava ku hûn jinan berdin, îdî ewan jinan jî gehîştine dawîya dacê hêvî mayînê, hûn îdî di wê gavê da ya ewan bi xweşî bigirin(bi wan ra dîsa kevîn bibin) ya jî ewan bi qencî berdin, ji bo ku hûn li wan cewrê bikin, hûn ewan jinan (di mala wan da) negirin (ewan jinan negirin, bira ewan bi xweşî herin bigîhêjne armanca xwe). Kîjan ewan jinan xwurî ji bona cewr kirinê bigire, bi sond! Ewî îdî li xwe cewr kirîye. Hûn biryarne Yezdan bi tinazî negirin û hûn qencîne Yezdan ne, ku li ser we hene bîra xwe bînin. (Û ewan qencîne Yezdan) ku pirtûk û zanîna retkokî li ser we da hinartîye, bi wan li we şîretan dike (bixne sere xwe). Hûn Yezdan parisî bikin û hûn bizanin! Bi rastî Yezdan bi hemû tiştan dizane کاتێک ژنانی هاوسهرتان تهڵاقداو ئهوانیش گهیشتنه کۆتایی (عیددهیان) ئهوسا یان بیانهێڵنهوه لای خۆتان بهچاکه و ڕێزهوه، یان دهست بهرداریان ببن به چاکه و ڕێزهوه، مهیان هێڵنهوه به ئێش و ئازارهوه بۆ ئهوهی دهست درێژی و ستهمیان لێبکهن، ههرکهس ئهوه بکات ئهوه ستهمی له خۆی کردووه، نهکهن ئایهت و ڕێنمووییهکانی خوا بهگاڵته بگرن، یادی نازو نیعمهتی خوا بکهنهوه لهسهرتان، ههروهها یادی ئهو شتانه بکهنهوه که له قورئاندا بۆتان ڕهوانه کراوه که پڕه له دانایی، لهکاتێکدا ئامۆژگاریتان دهکات بهوانه و ههوڵ بدهن خواناس و ئاین پهروهر بن و چاک بزانن که: بهڕاستی، خوا به ههموو شتێک زانایه. |
وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا تَعْضُلُوهُنَّ أَن يَنكِحْنَ أَزْوَاجَهُنَّ إِذَا تَرَاضَوْا بَيْنَهُم بِالْمَعْرُوفِ ۗ ذَٰلِكَ يُوعَظُ بِهِ مَن كَانَ مِنكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۗ ذَٰلِكُمْ أَزْكَىٰ لَكُمْ وَأَطْهَرُ ۗ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ(232) Û di gava, ku hûn jinan berdin, îdî heke mêrne wan van, dîsa ewan jinne xwe hildine binê kevînîya xwe, di gava ku ewan herdukan jî (mêrê berdanok û jina berdayî) bi kevîn kirine qayîl bibin, hûn (gelî serkarne jinan!) ewan jinan ji kevîn kirina bi wan mêran ra nedine para danê. Bi van (biryaran Yezdan) ewan merivne ji we ne, ku bi Yezdan û bi dan û gavê para da bawer dikin, şîretan hildidin. (Evan biryarne) hanê heke hûn wusa pêk bînin, ji bona we ra temîz û paqijtir e. Û Yezdan dizane (ku evan biryaran ji bona we ra çêtir e) lê hûn bi xweber jî nizanin ههروهها ئهگهر ژنانتان تهڵاقداو گهیشتنه کۆتایی عادهی مانگانهیان، ئێوه (ئهی کهسوکاری ژن) مهبنه کۆسپ له ڕێگهیاندا ئهگهر ویستیان شوو بکهنهوه به هاوسهرهکانیان، (یاخود ویستیان شوویهکی تر بکهن)، کاتێک ئهوان له نێوان خۆیاندا ڕهزامهندییان نواند به شێوهیهکی جوان، ئهم (فهرمان و ڕێنمووییانه) ئامۆژگاری ئهو کهسانهی پێ دهکرێت له ئێوه که باوهڕی به خواو ڕۆژی قیامهت ههبێت، ئهو جۆره ڕهفتار و کردهوانهتان جوانترو پهسهندترو خاوێنتره، خوای پهروهردگاریش چاک دهزانێرت (چی خێره بۆتان) و ئێوه نایزانن و دهرکی ناکهن. |
۞ وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ ۖ لِمَنْ أَرَادَ أَن يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ ۚ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَّهُ بِوَلَدِهِ ۚ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَٰلِكَ ۗ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا ۗ وَإِنْ أَرَدتُّمْ أَن تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُم مَّا آتَيْتُم بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ(233) Dayîk; heke bavê zaran bivê, ji bona zara xwe ra du salan bi hemûtî bi vê nevê şîr dide, xwarin û xweyî kirina wan jinan wekî adetê wan deran, li ser bavê wan zara ne. (Ewa jinika hatîye berdanê, heke zara wê hebe, divê ku ewa jinika şîr bide wê zarokû heya du salan, heke bavê wê zarokê bivê; wê gavê, xwarin û xweyî kirina wê jinikê li ser bavê zarokê ye). Her yek dikare wekî burha xwe xwarin û xweyî kirina bide, qe tu kes ji burha xwe pirtir nade. Dayîk; bi zaroka xwe nayê zîyan kirinê û bavê wê zarokê jî bi wê zaroka xwe, nayê zîyan dayînê û li ser mîrat xurn wan jî evan mafan hene. Îdî heke ewan da û bavan, herduk jî qayîl bûn, ku ewê zarokê şîre vekin, tu zîyan li ser herduka jî tune ye. Û heke hûn bivên, ku hûn zarne xwe,bi wan jinne mayî bidne şîr dayînê, heke hûn wekî adetê wan deran bi wan jinan ra qencîyan bikin (xwarin, xweyî kirina wan bidin) tu zîyan ji bona we ra tune ye. Hûn Yezdan parisî bikin û hûn bizanin jî ku Yezdan bi rastî tişta hûn dikin dibîne دایکان (تهڵاقدراو بن یان نهء) دوو ساڵی تهواو با شیر به منداڵهکانیان بدهن بۆ ههر کهس که دهیهوێت شیری تهواو بدات و پێویسته لهسهر ئهو کهسهی خاوهنی منداڵهکهیه (واته باوکی یان بهخێوکهری) ڕزق و ڕۆزی و پۆشاک به شێوهیهکی جوان و پهسهندی ئایین ئاماده بکات، ئهرک لهسهر هیچ کهس دانانرێت جگه له توانای خۆی، نابێت هیچ دایکێک زیانی پێ بگهیهنرێت بههۆی منداڵهکهیهوه، ههروهها باوکیشی نابێت زیانی پێ بگهیهنرێت بههۆیمنداڵهکهیهوه و لهسهر میراتگری منداڵهکهشه وێنهی ئهو مافانهی که باسکران، خۆ ئهگهر دایک و باوک ههر کاتێک به ڕهزامهندی و پرس و ڕای ههردوولایان ویستیان منداڵهکهیان له شیر ببڕنهوه، ئهوه قهیناکات و هیچ گوناهیان لهسهر نی یه لهو بارهیهوه، خۆ ئهگهر ویستتان دایهن بۆ شیر پێدانی منداڵهکانتان بگرن، ئهوهش قهیناکات و هیچ گوناهتان لهسهر نی یه، بهمهرجێک ماف و کرێیان بهجوانی و شایسته پێ بدهن، له خوا بترسن و پارێزکاربن و چاک بزانن بهڕاستی خوا زۆر بینایه بهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن. |
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ(234) Û ewan mêrne ji we ne, ku dimirin, li pey xwe da jinan dihêlin, evan jinne (mêr mirî hene!) wê bi xweber heya çar mehan û deh royan ji mêr kirinê xwe para da bigirin (yanî ewan jinne, ku mêrê wan mirine, ewan jinan bi xweber wê xwe ji merkirin û ji xemlandinê heya çar mehan û deh royan bigirin, naçine mêr. Di vî dana hêvîtî da, ji bona mêr kirinê qe tu tiştî nakin). Îdî gava ewan jinan, gehîjtine dawîya danê hêvî mayîyê, ewan jinan ji bona qencîya bi xwe ra, çi ji xwe ra bikin (ji xemilandin û mêrkirinê wekî adetê wan deran) li ser we tu zîyan tune ye. Yezdan bi tişta hûn dikin agahdar e ئهو پیاوانهتان که دهمرن و هاوسهران بهجێ دههێڵن، پێویسته ئهو هاوسهرانه چوارمانگ و ده شهو خۆیان بگرن و چاوهڕێ بکهن (شوو نهکهنهوه)، جا که گهیشتنه کۆتایی ماوهی عیددهکهیان، ئهوه ئیتر هیچ گوناهتان لهسهر نی یه ئهی کهس و کاری ژن که ڕێ بدهن ئهو ئافرهتانه بچنهوه دۆخی جارانیان لهوهی که شهرع حهڵاڵی کردووه بۆیان پێش عیدده، خوای پهروهردگاریش زۆر ئاگاداره بهو کارو کردهوانهی ئهنجامی دهدهن. |
وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا عَرَّضْتُم بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَاءِ أَوْ أَكْنَنتُمْ فِي أَنفُسِكُمْ ۚ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِن لَّا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَن تَقُولُوا قَوْلًا مَّعْرُوفًا ۚ وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّىٰ يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي أَنفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ(235) Û tu zîyan ji bona we mêran ra tune ye, ku hûn, li ber wan jinne dawîya danê wanê hêvî mayî hatibe bavêjin; ji bona ku hûn bi wan ra kevîn bibin, ya jî ku hûn kevîn bûna, bi wan ra di dilê xwe da veşerin (hûn di dilê xwe da bi sêwirînin; heke paşya danê hêvî mayîya wan were, emê bi wan ra kevîn bibin). Yezdan dizanîya ku hûnê bi rastî ji wan ra di nêzîk da bêjin: “(Ka hûn bi me ra kevîn nabin?) Lê hûn bi wan jinan ra, di dizîka da peymanne qencîyê pêştir nedin (yanî hey hûn ji bona wan ra bi qînatî peymanê bi şîretne qencîyan bikin, di nava hev da ewan tiştne, ku dibine sedemne ji bona sikatî û gunehan, nedine hev). Û hûn (gelî mêran!) heya ewan jinan negîhêjne dawîya danê xwe girtinê, bi wan jinan ra kevîn kirina wan nekin. Û hûn bizanin! Bi rastî Yezdan bi tişta di dilê we da heyî dizane. Îdî hûn xwe ji Yezdan biparisînin û hûn bizanin! Ku bi rastî Yezdan baxişgerê mulahîm e هیچ گوناهێکیشتان لهسهر نی یه لهوهی به ناڕاستهوخۆ خوازبێنی ژنانی مێرد مردوو بکهن (که هێشتا ماوهی دیاریکراویان تهواو نهبووه و دروست نیه شوو بکهنهوه)، یاخود له دڵی خۆتاندا بڕیاری خوازبێنیتان دابێت، خوای گهوره بهڕاستی زانیویهتی که ئێوه لهمهودوا ناویان دهبهن و باسیان دهکهن، بهڵام نهکهن به نهێنی بهڵێنیان لێ واربگرن، مهگهر بهشێوازی گوفتارێکی چاک و دروست و باو نهبێت، نهکهن بڕیاری تهواوی مارهبڕینیان بدهن ههتا ماوهی دیاری کراو تهواو نهبێت و چاکیش بزانن بهڕاستی خوا دهزانێت بهوهی که له دڵ و دهروونتاندایه، کهواته خۆتان بپارێزن (له قهدهغه کراوهکانی خوا)، دڵنیابن و چاک بزانن که خوا زۆر لێخۆشبوو و خۆڕاگرو لهسهرخۆیه. |
لَّا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِن طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ مَا لَمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُوا لَهُنَّ فَرِيضَةً ۚ وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتَاعًا بِالْمَعْرُوفِ ۖ حَقًّا عَلَى الْمُحْسِنِينَ(236) (Gelî mêran!) Heke hûn ewan jinne ku hêj hûn têkilê wan jinan bi jinanî nebûbin, ya jî hêj we ji bona wan ra marek diyar ne kiribe, berdin. Tu gunehkarî ji bona we ra tune ye. Hûn ji wan jinan ra; zengin wekî , zenginan û xezan jî wekî xezanan, bi qencî mal bidne wan. Eva temtêla hanê mafekî babet e, li temtêla qencîkaran tê هیچ گوناهتان لهسهرنی یه ئهگهر ژنانێک تهڵاق بدهن که هێشتا نهچووبنه لایان، یاخود مارهیتان بۆ دیاری نهکرد بوون، پێویسته لهسهرتان ههندێک سامانیان بدهنێ، جا ئهوهی دهوڵهمهندهو زۆری ههیه و ئهوهی که ههژارو کهم دهسته (ههرکهس) بهپێی توانای خۆی، ئهم دیاری و یارمهتییانه بهشێوهیهک بێت که باوو پهسهندی شهرع بێت، ئهمهش ئهرکێکی پێویسته لهسهر چاکهکاران. |
وَإِن طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِن قَبْلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِيضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ إِلَّا أَن يَعْفُونَ أَوْ يَعْفُوَ الَّذِي بِيَدِهِ عُقْدَةُ النِّكَاحِ ۚ وَأَن تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۚ وَلَا تَنسَوُا الْفَضْلَ بَيْنَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ(237) Û heke (gelî mêran!) we ewan jinan berdan, hêj hûn têkilê wan bi jinanî nebûbin lê we ji bona wan ra marek diyar kiribe, nîvê wê mara diyar kirî divê ku hûn bidne wan jinan. Ji xêncî heke ewa jinika, ya jî ewa serkarê jinikê, ku birîna mare di destê wî da bûye, mare ji bona (zavê ra) bibaxişînin. Heke hûn bibaxişandin (gelî mêran!) marê hemûşk bidne wan jinan, şixwa ji bona xudaparizan nêzîktir e. Û hûn (gelî mêran!) ewa rûmet û babetîya, ku di nîveka we da heye (nîveka mêr û jinan da heye) bîrva nekin. Bi rastî Yezdan tişta ku hûn dikin dibîne خۆ ئهگهر ژنانتان تهڵاقدا پێش ئهوهی بچنه لایان، له ههمان کاتیشدا مارهییتان بۆ دیاری کردبوون، ئهوه دهبێت نیوهی مارهییه دیاری کراوهکهیان بدهنێ، مهگهر خۆیان نهیانهوێت و چاوپۆشی لێبکهن، یان ئهو کهسه چاوپۆشی بکات که ماره بڕینهکهی بهدهسته، چاوپۆشی و لێبووردنتان له مافی خۆتان له پارێزکاریهوه نزیکترهو چاکهو پیاوهتی نێوان یهکتر فهرامۆش مهکهن، بهڕاستی خوا بینایه بهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن. |
حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلَاةِ الْوُسْطَىٰ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ(238) Hûn (gelî bavergeran!) parisîya li ser nimêj kirinê, nemaze nimêja nîvwarî bikin û hûn ji bona Yezden ra, bi dil rabin perestî bikin کهمتهرخهمی مهکهن و پارێزگاری له ئهنجامدانی نوێژهکاندا بکهن بهتایبهتی نوێژی ناوهند (که نوێژی عهسره) ههمیشهو بهردهوامیش ههستن به ئهنجامدانی فهرمانهکان بۆ خوا بهگهردن کهچیهوه. |
فَإِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا أَوْ رُكْبَانًا ۖ فَإِذَا أَمِنتُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ(239) Îdî heke hûn ji (aşîtan) tirsîyan, hûn (ça dikarin wusa bikin). Îdî bi peyatî û bi siwartî (hûn ça dikarin wusa bikin). Îdî gava hûn ewlebûn Yezdan ça kirina we ji bona we ra hîn kirîye hûn perestîya Yezdan wusa bikin, loma we bi xweber jî di berya niha da nizan bûye ئینجا ئهگهر ترسان (که نوێژهکهتان وهکو پێویست ئهنجام نهدهن بههۆی جهنگ یان مهترسیهکهوه) دهتوانن بهدهم ڕۆیشتنهوه یان به سواری ئهنجامی بدهن، ههرکاتێک ئهمین بوونهوه و ههستتان به هێمنی کرد، ئینجا یادی خوا بکهن و (نوێژهکانتان بهچاکی ئهنجام بدهن) بهو شێوهیهی که فێری کردوون پێشتر نهتاندهزانی. |
وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِّأَزْوَاجِهِم مَّتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ ۚ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعْرُوفٍ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ(240) Ewan merivne ji wê gava dimirin, li pey xwe da jinan dihêlin hene! Divê ku ewan mêran ji bona wan jinne xwe ra, li wan mîratxurnê xwe ra şîratan bikin, ku ewan mîratxuran, jina wî ji xanîyê wî heya salekî dernexin û xwarin û xweyî kirina wê jî bidin. Îdî heke ewan jinan ji berxwe ji wan xanîyan bi xweşî derkebin, tu gunehkarî li ser we tune ye. Û servahatê bijejke Yezdan e ئهو پیاوانهتان که دهمرن و هاوسهران بهجێ دههێڵن، (دهبێت بهفهرمانی خوا) وهسیهت بکهن بۆ هاوسهرانیان که تا ساڵێک له ماڵی هاوسهریاندا ڕێزیان لێبگیرێت و بهخێو بکرێن و دهرنهکرێن، خۆ ئهگهر بهویستی خۆیان دهرچوون ئهوه ئیتر هیچ گوناهتان لهسهرنی یه ئهی کهس و کاری ژن که ڕێ بدهن ئهو ئافرهتانه بچنهوه دۆخی جارانیان لهوهی که شهرع حهڵاڵی کردووه بۆیان پێش عیدده، دڵنیاش بن که خوا باڵادهسته (ئهگهر ستهمیان لێبکهن)و دانایه (له ڕێنموویی و دانانی سنوورهکانیدا). |
وَلِلْمُطَلَّقَاتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ ۖ حَقًّا عَلَى الْمُتَّقِينَ(241) Dayîna xwarin û xweyî kirinê, ji bona wan jinne berdayî li ser xudaparisan mafek e بۆ ژنانی تهڵاقدراو بڕێک سامان و پاره پێویسته لهسهر پیاوانی له خواترس و پارێزکار. |
كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ(242) Bi vî awayî Yezdan ji bona we ra biryarne xwe vedike. Bi rastî dibe, ku hûn ji wan hiş hildin ئا بهو شێوهیه خوا فهرمانهکانی خۆیتان بۆ ڕوون دهکاتهوه (دهربارهی مافی ژنان) بۆ ئهوهی ژیربن و بیرو هۆشتان بخهنهکار. |
۞ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ(243) Ma qey tu li bal wan merivne ku bi hezaran, ji tirsa (merga) mirinê ji welatê xwe derketine mêze nakî ? Îdî Yezdan ji bona wan ra gotîye: “Hûn bimirin.” (Ewan mirine) Paşê (Yezdan) ewanan zinde kirine. Bi rastî rûmeta Yezdan li ser kesan heye û lê pirne kesan jî sipazîya Yezdan nakin ئایا نهتبیستووه و نهتڕوانیوهته ئهوانهی له ترسی مردن له ماڵ و شوێنهواریان دهرچوون، لهکاتێکدا که ههزارهها کهسیش بوون، (ترسان له بهرهنگار بوونهوهی دوژمن)، خوایش فهرمووی پێیان: بمرن! (دوای ئهوهی مردن) پاشان زیندووی کردنهوه (تا بزانن ڕاکردن و خۆشاردنهوه له جیهادو بهرهنگار بوونهوهی دوژمن مانای ڕزگار بوون له مردن نیه)، بهڕاستی خوا خاوهنی چاکهو بهخشش و فهزڵی زۆره بهسهر خهڵکییهوه (چاوپۆشی له کهم تهرخهمییان دهکات و مۆڵهتیان دهدات)، ههرچهنده زۆربهی خهڵکی سوپاسی خوا ناکهن و سپڵهن. |
وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(244) Û hûn (gelî bawergeran!) di rêya Yezdan da qirînê bikin. Û hûn bizanin! Bi rastî Yezdan dibêhê û dizane کهواته ئیتر مهترسن و) له ڕێگهی خوادا بجهنگن، چاک بزانن و دڵنیابن بهڕاستی خوا بیسهرو زانایه (به ههموو گفتوگۆو ههوڵ و کۆشش و چالاکی و جیهادو خهباتتان). |
مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً ۚ وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ(245) Kîjan ji bona qayîlbûna Yezdan deynekî bi qencî bide, îdî Yezdan jî ji bona wî ra hemberya wî deynî (bi peywestî pir dike) û Yezdan bi xweber e, şixwa mal dide û distîne. Bi rastî hûnê li bal wî da bizivirin کێیه ئهو کهسه قهرز دهدات بهخوای پهروهردگار به قهرزێکی چاک (بهخشراوهکه له ماڵی حهڵاڵ و بێ منهت و نازدار بێت)، خوایش بهو هۆیهوه بۆی چهند بهرامبهر دهکات و پاداشتی بێ سنووری پێ دهبهخشێت، (بهڕاستی خوایهکی بهڕێزو دلۆڤانمان ههیه، جێگهی سهرسوڕمان و سهرنجه ئهو شێوازهی که هانی ئیماندارانی پێ دهدات، بۆ بهخشین به یهکترو بۆ بهخشین بۆ ڕزگاری گرۆی ئادهمیزاد)، خوایش ڕزق و ڕۆزیی و دهرامهت دهگرێتهوه و فراوانی دهکات (به حیکمهت و ویستی خۆی) ههر بۆ لای ئهو زاتهش دهگهڕێنهوه. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِن بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ(246) Ma qey tu li bal wan serokne, ji zananê cihûyan, ku ji piştî Mûsa da hatine, mêze nakî? Di gava ewan ji bona pêxemberne xwe ra gotibûne: “Ka (pêxember!) tu ji bona me ra serokekî bişîne, ku em di binê seroktîya wî da di rêya Yezdan da qirînê bikin.” Û (pêxember ji wan ra) gotîye: “Heke qirîn li ser we bivê nevê bê nivîsandinê. Îjar hûn jî qirînê nekin? (Ewan ji bona pêxember ra) gotine: “Emê ça di rêya Yezdan da bi wan ne yaran ra qirînê nekin û em bi xweber jî ji welatê xwe û di nava zarne xwe da hatine derxistinê (dûre wan ketine)?” Îdî di gava qirînkirin, li ser wan (bi vê nevê) hate nivîsandinê ji pêştirê hindikne ji wan, hemûşka jî berê xwe ji qirînê fetilandin. Û Yezdan bi cewrkaran pir dizane ئایا نهتبیستووه و نهتڕوانیوهته بهسهرهاتی دهستهیهک له گهوره پیاوانی نهوهی ئیسرائیل له دوای موسا لهکاتێکدا به پێغهمبهرهکهی خۆیانیان وت: پاشایهک، سهرکردهیهکمان بۆ دیاری بکه و بینێره تا له پێناوی خوادا بجهنگین، پێغهمبهرهکه وتی: باشه؛ ئهی ئهگهر جهنگتان لهسهر بڕیاردراو خهریک بوو یهخهتان بگرێت و پهشیمان بوونهوه و نهجهنگان؟ (له وهڵامدا) وتیان: چیمانه که له پێناوی خوادا نهجهنگین، له کاتێکیشدا ئهوهته دهربهدهرکراوین و له ماڵ و منداڵ و وڵاتمان بووین، کهچی کاتێک جهنگیان لهسهر بڕیاردا، تهنها کهمێکیان نهبێت ئهوانی تر ههموویان پشتیان ههڵکردو پهشیمان بوونهوه، خوایش زاناو بهئاگایه به ستهمکاران. |
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِّنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَن يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ(247) Û pêxemberê wan, ji bona wan ra gotîbûye: “Bi rastî Yezdan ji bona we ra (Talût) bi seroktî şandîye.” Ewan ji bona pêxemberê xwe ra gotine: “Ka seroktîya wî li ser me ça çê dibe û em bi xweber jî ji wî çêtir babetê seroktîyêne û ji bona wî bi xweber jî maldaryek e mezin nehatîye dayînê?” Pêxemberê wen ji wan ra gotibûye: “Bi rastî Yezdan ewa ji bona we ra hêlbijartîye û Yezdan ewa bi gewde û bi zanîn pir kirîye. Yezdan seroktî û maldarya xwe ji bona evîne xwe ra dide.” Û Yezdan bi xeber jî maldarê pir zana ye ئینجا پێغهمبهرهکهیان (بهوانهی که ئامادهی جهنگ بوون) وتی: ئهوه ئیتر خوا به ڕاستی بڕیاری داوهو طالوطی ڕهوانه کردووه که پاشا و سهرکردهتان بێت، کهچی (ههندێکیان) وتیان: چۆن ئهو ببێته سهرکرده بهسهرمانهو، ئێمه شایستهترین به سهرکردهیی لهو، ئهو ماڵ و سامانێکی زۆری نیه! (جوولهکه ههمیشه ماڵ و سامان دهکهنه پێوهر له ههموو شتێکدا)، (پێغهمبهرهکه له وهڵامیاندا) وتی: بهڕاستی خوا (طالوط)ی ههڵبژاردووه و پهسهندی کردووه بهسهرتانداو زانست و زانیاری زۆرو لاشهیهکی بههێزو گهورهشی داوهتێ، خوای گهورهش پاشایهتی دهبهخشێت به ههر کهس که بیهوێت و (شایسته بێت) و خوا فراوانگیرو زانایه. |
وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَن يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(248) Û ji bona wan ra pêxemberê wan gotibûye: “Bi rastî berata seroktîya wî ev e; wê ji bona we ra sursûmekê were, ku di wî sursûmî da hawdana dilan ji Xudayê we heye (ça jî di wî sursûmî da) biryarne ji bermeyîne binamala Mûsa û Harûn mane jî hene. Firiştan ewî (sursûmî) hildigirin (digerînin). Bi rastî heke we bawer kiribe, ji bona we ra divê (bûyerê da,) beratekî mezin heye ئهوسا پێغهمبهرهکهیان پێی وتن: بهڕاستی نیشانهی پاشایهتی طالوط ئهوهیه: سندووقهکهتان بۆ دێتهوهو، ئاسوودهیی و ئارامی تێدایه له لایهن پهروهردگارتانهوهیه، ههروهها ههندێک پاشماوهی بهنرخ و کهلپوری تێدایه لهوهی که بنهماڵهی موسا و بنهماڵهی هاروون بهجێیان هێشتووهو لهکاتێکدا که فریشته ههڵیدهگرن و دهیهێننهوه بۆتان، بهڕاستی ههر لهوهدا بهڵگهو نیشانهی تهواو ههیه بۆتان ئهگهر باوهڕدارن. |
فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَاقُو اللَّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ(249) Îdî di gava “Talût” bi leşkerê xwe va ji bona qirînê derket (Talût ji bona leşkerê xwe ra) gotîye: “(Gelî leşker) bi rastî Yezdanê we bi çemekî (ji avê) biceribîne, îdî kîjan ji (ava wî) çemî vexwe, bi rastî ewa îdî ji heval û leşkerê min nîne û kîjan ji (ava wî) çemî qe tam neke, ya jî kîjan ji (ava wî) çemî qemçekî bi destê xwe vexwe, ewa ji heval û leşkerê min e.” Îdî ji pêştirê hindikne ji wan, hemûşka jî (av) ji wî çemî vexwarin. Îdî di gava (Talût) bi xweber û ewanê ku (bi Talût) bawer kirine, ji çem borine, ewan ji hev ra gotine: “Di îro da tu hêza me tune ye, ku em (bi Calût-Galût) û bi leşkerê wî ra qirîn bikin.” Ewanê goman kirine, ku wê ewanê herin bigîhêjne Yezdan ji wan hevalne xwe ra gotine: “Çi qa komne piçûk hebûne, ku bi dustûra Yezdan li ser wan komne mezin servahatine!” Û Yezdan bi xweber jî bi hawkeran ra ne ئینجا لهکاتێکدا طالوط سهربازانی جیاکردهوهو پێی وتن (وا ئێمه دهڕۆین)، بێگومان خوا (له ڕێ گوزهرماندا) تاقیتان دهکاتهوه به ڕووبارێک (دوای ماندوو بوون و تینوویهتی)، جا ئهوهی لێی بخواتهوه (ئهوه سهربازی) من نیه و (بگهڕێتهوه) و ئهوهی ئهیچێژێت یان تهنها لوێچێک بهدهستی خۆی بخواتهوه ئهوه بهڕاستی سهربازی منه و (دهپهڕێتهوهو دهڕۆین، جا لهگهڵ ئهو ڕوون کردنهوهیهشدا) زۆربهیان (له ئاوی ڕووبارهکهیان) خواردهوه، کهمێکیان نهبێت، جا کاتێک لێی پهڕینهوه خۆی و ئهوانهی باوهڕیان هێنابوو لهگهڵیدا (ههندێکیان) وتیان: ئهمڕۆ (زهحمهته بهم ژماره کهمهوه) دهرهقهتی جالوط و سهربازانی بێین، (بهڵام) ئهوانهی دڵنیا بوون به خزمهتی پهروهردگاریان دهگهن وتیان: (مهترسن) چونکه چهندهها جار دهستهی کهم، زاڵ بوون بهسهر دهستهی زۆردا بهفهرمانی خواو خوا یارو یاوهری خۆگرو ئارامگرانه. |
وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ(250) Û di gava (Talût bi hevalê xwe va) derketine ji bona qirîna bi Calût (Galût-Çalût-Jalût) û leşkerê wî bi hemberî bikin (aha bi lavatî) gotine: “Xudayê me! Tu li ser me da hewdanê vala bike û tu di hemberê wan da pê me bi cîh bike (ku ji şûna xwe nehejin).” Û tu arîkarya me li ser komalê file bike کاتێک له بهرامبهر جالوط و سهربازانیهوه وهستان (نزایان کردو) وتیان: پهروهردگارا خۆگری و ئارامگریمان پێ ببهخشه، (دڵ و دهروون و) پێکانمان دامهزراو بکه و سهرمان بخه بهسهر قهوم و هۆزی بێباوهڕاندا. |
فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ(251) Îdî ewan (Talûtîyan) bi dustûra Yezdan berê Calût (Galût-Çalût- Jalût û leşkerê) wî dan, û Dawûd (Dawîd) jî Calût kuştîye. Û Yezdan ji bona Dawûd ra seroktî û zanîna retkokî daye û Dawûd çi vaye, Yezdan ewa tişta ji bona Dawûd ra hîn kiriye. Û heke parizaya Yezdan, ji bona marivan ra tune bûya wê zemînê ji lêdana hinekne wan li hinekî wan, tevê hev bûya û lê Yezdan li ser hemû gerdûnê xweyê abure ئهوسا ئیتر به فهرمانی خوا لهشکری جالوطیان بهزاند و داود (که یهکێک بوو له سهربازانی طالوط) جالوطی کوشت، لهوهودوا خوای گهوره پاشایهتی و دانایی پێبهخشی و ههرچی ویستی بوو فێری کرد، خۆ ئهگهر خوا ههندێک له خهڵکانی به ههندێکی تری لهناو نهبات، ههر ههموو سهر زهوی پڕ دهبێت له تاوان و خراپه، بهڵام خوا فهزڵ و ڕێزی زۆره بۆ ههموو گرۆی ئادامیزاد (بهشێوهیهکی گشتی). |
تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ(252) (Muhammed!) Evan beratenê Yezdan in, em bi rastî ji te ra dixûnin.Û bi rastî tu ji pêxemberanî ئا ئهوانهی که باسکران ئایات و بهڵگهو موعجیزهی خوای گهورهن بهڕاستی و دروستی بهسهر تۆدا دهیخوێنینهوه و بهڕاستی تۆ (ئهی محمد (صلی الله علیه وسلم) یهکێکیت له پێغهمبهرانی خاوهن پهیام. |
۞ تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ مِّنْهُم مَّن كَلَّمَ اللَّهُ ۖ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ ۚ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِن بَعْدِهِم مِّن بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَٰكِنِ اخْتَلَفُوا فَمِنْهُم مَّنْ آمَنَ وَمِنْهُم مَّن كَفَرَ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلُوا وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ(253) Evan pêxemberan in, ku me hinekne ji wan li ser hinekî wan paydar kirine. Ji wan, (pêxemberan) hinekne wan hene, ku Yezdan bi wan ra axiftin kirîye û hinekne wan jî (Yezdan) ewan bi payan bilind kirine. Me ji bona Îsayê kurê Meryemê ra beratenê daveker şandiye û me Îsa bi canê pîroz daye hêz kirinê. Ewan komne li pey, (pêxemberan) mane hene! Ji piştî ku ji wan ra beratenê daveker hatibûn heke Yezdan bi va, îdî ewan bi hev ra qirîn ne dikirin û lê ewan li pey (pêxemberan) di wan beratan da ne wekhev bûne, îdî hinek ji wan bi wan biryaran bawer kirine û hinek ji wan jî bûne file (bi wan bawer ne kirine). Heke Yezdan bi va ewan bi hev ra qirîn ne dikirin û lê Yezdan çi bivê ewî dike ئهو پێغهمبهرانهی (باسکران) ڕێزی ههندێکیانمان داوه بهسهر هاندێکی تریاندا، ههیانه خوا گفتوگۆی (یهکسهری) لهگهڵدا کردووه (وهک موسا) و پلهوپایهی ههندێکیانی بهرز کردۆتهوه به چهندهها پله (وهک محمد (صلی الله علیه وسلم) و چهندهها بهڵگهی ڕوون و ئاشکرامان بهخشیووه بهعیسای کوڕی مهریهم، (وهک زیندووکردنهوهی مردوو، چاکردنهوهی نهخۆشی زگماک،.. هتد بهویستی خوا) و پشتگیریمان کردووه به فریشتهی سرووش که (جوبرهئیل)ه، خۆ ئهگهر خوا ویستی لهسهر بوایه (ئهو خهڵکه ههمووی باوهڕدار دهبوون)، دوای هاتنی پێغهمبهرهکانیان جهنگیان دژبهیهک نهدهکرد، پاش ئهوهی چهندهها بهڵگهی ئاشکرایان (لهسهردهستی پێغهمبهران) بۆ هاتبوو، بهڵام دووبهرهکی کهوته نێوانیانهوه، ههندێکیان ئیمان و باوهڕی هێناو، ههندێکیشیان بێ باوهڕ بوو، ئهگهر خوا ویستی لهسهر بوایه جهنگیان دژ بهیهک نهدهکردو یهکتریان نهدهکوشت، بهڵام خوا ههرچیهکی بوێت ههر ئهوه ئهنجام دهدات ههر ئهوه پێش دههێنێت. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا بَيْعٌ فِيهِ وَلَا خُلَّةٌ وَلَا شَفَاعَةٌ ۗ وَالْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ(254) Geli bawergeran! Di berya wê roya, ku tu firotin û dostî û yarî û menderî qe têda tune ye, hêj ne hatîye; ji wan rojîne, ku me ji bona we ra daye,hûn jî ji bona hewcan ra bidin (loma ewanê) nankorî dikin hene! Ewanan bi xweber cewrkar in ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه لهوماڵ و سامان ودارایی و (عیلم و زانست و تواناییه)ی که پێمان بهخشیوون؛ ببهخشن، پێش ئهوهی ڕۆژێک بێت که کڕین و فرۆشتن ودۆستایهتی و تکاکاری تیادانیه، (ئهو ڕۆژه) بێ باوهڕان ههر خۆیان له ڕیزی ستهمکاراندان. |
اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ۚ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ ۚ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِندَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۚ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ ۚ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ ۖ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا ۚ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ(255) Yezdan ew e; ku ji pêştirê wî tu yezdanê (babetê perestîye) tune ye. Ewa zindeyê bi hêz e. Hênijandin û xew bi wî nagire. Çi qa tiştne di ezman û zemîn da hene! hemûşk ji bona wî ra ne. Bê dustûra wî tu kes li bal wî mehderî nake (gelo ji pêştirê dustûra wî kê dikare, ku mehderî bike?) Yezdan bi wê (keda) ewan kirine û bi wê (keda) ewan dikin dizane. Û ewan tu tiştekî ji zanîna wî, hilnedane binê zanîna xwe, ji pêştirê, ewê zanîna ku ewî va ye (ewan bizanin). Û hêz û zanîna wî ezman û zemîn hildaye nava xwe da. Û parisvanîya wan herdukan jî, Yezdan (ji parisvanîya wan) bê zar nake. Û bilindê mezin hey ewa ye خوا زاتێکه جگه ئهو هیچ خوایهکی ترنیه که شایهنی پهرستن بێت و ئهو ههمیشه زیندووه و ڕاگرو سهرپهرشتیاری (ههموو دروست کراوهکانیهتی)، نه وهنهوز دهیگرێت و نه خهو (چونکه ڕاگرو سهرپهرشتیاری بوونهوهره)، ههرچی له ئاسمانهکان و ههرچی له زهویدا ههیه ههر ئهوزاته خاوهنیانه، کێ یه ئهوهی (دهتوانێت) تکا بکات له لای ئهو، بهبێ مۆڵهتی خۆی، دهشزانێت چی له ئێستاو داهاتوو و ڕابووردودا ڕوویداوهو ڕوودهدات، هیچ کام له دروستکراوانی زانست و زانیاری تهواویان نیه دهربارهی زانیاری و زانستهکانی ئهو، مهگهر بهوهی که خۆی بیهوێت فێریان بکات (ئهم پێشکهوتن و زانستهی سهردهم بهشێکی کهمن له بهخششهکانی خوا)، فهرمانڕهوایی و دهسهڵات و زانینی ئهوزاته ههموو ئاسمانهکان و زهوی گرتۆتهوه و پارێزگاریان بهلای خواوه هیچ گران نیه و ماندووی ناکات و ههر ئهو خوایهکی بهرزو بڵند و گهورهیه. |
لَا إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ ۖ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ ۚ فَمَن يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَىٰ لَا انفِصَامَ لَهَا ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ(256) Di (litê kirina) ola (misilmanîyê da) tu kotekî tune ye. Bi rastî îdî mafitî û pûçatî rind ji hev xûya bûye. Îdî kîjan bi pelîd bawer neke û bi Yezdan bawer bike, bi sond! Ewî bi çemilê bê qetyayê girtîye, ku tu pizirandin ji bona wî çemîlî ra tune ye. Û Yezdan bi xweber jî bîhîstekê pir zan e بههیچ جۆرێک زۆر کردن نیه له وهرگرتنی بیروباوهڕی ئیسلامدا (دینداری بهزۆر نابێت بکرێت و دین بهزۆر نادرێت بهسهر کهسدا)، چونکه بهڕاستی ڕێبازی چاک و دروست؛ ڕوون و ئاشکرا بووه و جیابۆتهوه له گومڕایی و سهرکهشی، جا ئهوهی باوهڕی نهبێت به ـ تاغوت ـ (که بریتیه له: ههموو ڕێگهو ڕێبازو هێزو بهرنامهو لادان و بتێک)و باوهڕی دامهزراو بهێنێت بهخوا، جا بێگومان ئهوکهسه دهستی گرتووه به بههێزترین هۆکاری ڕزگارییهوه، شوێن دامهزراوترین بیروباوهڕ کهوتووه، که هیچ پسان و ههڵوهشاندنهوهیهکی بۆ نی یه و ههمیشه پتهو و دامهزراوه، خوای گهورهش بیسهرو زانایه. |
اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُم مِّنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ ۗ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(257) Ewanê bawer kirine hene! Serkarê wan Yezdan e. Yezdan ewan ji tarîtîyê li bal ronahîyê da derdixe. Lê ewanê bûne file serkarê wan jî pelîd e. Pelîd jî ewanan ji ronahîyê li bal tarîtîyê da derdixe, hevrînê agir evan in. Ewanê ku di agir da dimînin evan bi xweber in خوا پشت و پهنا و خاوهنی ئهو کهسانهیه باوهڕیان هێناوه، له تاریکاییهکانی (گومان و ستهم) دهریان دههێنێت و دهیانبات بهرهو نوورو ڕووناکی، ئهوانهش که ڕێبازی کوفریان گرتۆتهبهر، یارمهتی دهرهکانیان تهنها ـ تاغوتهکانه، له نوورو ڕووناکی دهریان دههێنن و بهرهو تاریکاییهکان دهیانبهن، ئا ئهوانه نیشتهجێی ناو ئاگری دۆزهخن و بۆ ههمیشه تیایدا دهمێننهوه. |
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِي حَاجَّ إِبْرَاهِيمَ فِي رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِي وَأُمِيتُ ۖ قَالَ إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ(258) Ma qey tu li bal wî kesê, ku di mafê Xudayê Îbrahîm da, bi Îbrahîm ra tekoşîn kiribûye mêze nakî? Ji ber ku Yezdan ji wî ra seroktî û maldarî dabûye, gava Îbrahîm ji wî ra gotibûye: “Ewe zindetî û mirinê çê dike heye! Ewa Xudayê min e.” Ewî jî (ji bona Îbrahîm ra) gotibûye: “Ez bi xweber jî zindetî û mirinê çê dikim.” Îbrahîm (ji wî ra) gotîye: “Bi rastî Yezdan rojê ji rojhilatê tîne, (ka îdî tu jî rojê ji rojava bîne.” Îdî ewa nankora (di hemberê) Îbrahîm da li pîya bêzar maye. Û Yezdan komalê cewrkar nayne rêya rast ئایا نهتبیستووه و نهتڕوانیوهته ئهو کهسهی دهمهقاڵهی دهکرد لهگهڵ ئیبراهیمدا له بارهی پهروهردگاریهوه لهبهر ئهوهی خوا پاشایهتی پێبهخشی بوو، (له جیاتی باوهڕهێنان و سوپاسگوزاری کهچی دهمه دهمێی دهکرد لهگهڵ ئیبراهیمدا)، (ئهم لووت بهرزیهشی کاتێک بوو به ههواو فیزاوه پرسیوویهتی له ئیبراهیم که پهروهردگاری تۆ کێیه؟ ئهویش له وهڵامدا وتی: پهروهردگاری من ئهوزاتهیه که ژیان دهبهخشێت و مردنیشی بهدهسته، (نهمروود له وهڵامیدا) وتی: جا منیش ژیان دهبهخشم و مردنیشم بهدهسته، (ئینجا فهرمانیدا ههندێک له نهیارانی بکوژن گوایه ئهوه دهیانمرێنێت، ههندێکیشی نهکوشت گوایه ئهوه ژیانی پێبهخشین!!)، ئهوسا ئیبراهیم وتی: بهڕاستی خوا خۆر له ڕۆژههڵاتهوه دههێنێت جا (ئهگهر تۆ دهتوانیت) له ڕۆژئاواوه بیهێنه، ئینجا ئهو بێ باوهڕه ڕهنگی پهڕی و دهمکوت کراو وهڵامی نهما، بێگومان خوا هیدایهتی قهومی زاڵم و ستهمکار نادات. |
أَوْ كَالَّذِي مَرَّ عَلَىٰ قَرْيَةٍ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّىٰ يُحْيِي هَٰذِهِ اللَّهُ بَعْدَ مَوْتِهَا ۖ فَأَمَاتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ ۖ قَالَ كَمْ لَبِثْتَ ۖ قَالَ لَبِثْتُ يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ ۖ قَالَ بَل لَّبِثْتَ مِائَةَ عَامٍ فَانظُرْ إِلَىٰ طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ ۖ وَانظُرْ إِلَىٰ حِمَارِكَ وَلِنَجْعَلَكَ آيَةً لِّلنَّاسِ ۖ وَانظُرْ إِلَى الْعِظَامِ كَيْفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوهَا لَحْمًا ۚ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ قَالَ أَعْلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(259) Û ma qey bûyera wî kesê, ku di nava gundekî da borîye: Ewa gunda jî wusa wêran bibû (tiştekî wî li ser tiştekî ne maye, te ne bihîstîye)” Ewî merivê gotibûye: “Ka wê Yezdanê evî gundî ji piştî mirina wî, we ça zinde bike?” Îdî Yezdan ewa meriva sed salî mirandîye, paşê (Yezdan ewa meriva) rakirîye. (Yezdan) ji wî pirs kirîye: “Ka tu çi qas mayî?” Ewî (ji Yezdan ra) gotîbûye: “Ez royekî mabûme, ya jî danekî ji royê mabûme.” (Yezdan ji wî ra) gotibûye: “(Na, gotinê te nîne) lê tu sed salî mabûyî. Îdî tu li bal xwarin û vexwarinê xwe ra mêze bike, ku hêj ewan baborî ne bûne û tu li bal kera xwe da jî mêze bike. Û ji bo ku em te ji bona merivan ra bixne beratenê sodret; tu li bal hestîyan da mêze bike, ka em ça ewanan rast dikin, paşê em ka ça (wekî kincan) goşt li wan dikin. Îdî di gava ji bona wî ra xûya bû, ku eva bûyera bi serê wî da borîye (ewî aha) gotîbûye: “Bi rastî ez dizanim, ku Yezdan bi rastî li ser hemû tiştan bi hêz e” یاخود وهک ئهو کهسهی تێپهڕی بهلای شارۆچکهیهکدا که ههموو خانووهکانی بهسهر سهقفهکانیدا تهپی بوون، لهبهر خۆیهوه وتی: ئاخۆ خوای گهوره چۆن خهڵکی ئهم شارۆچکهیه دوای مردنیان زیندوو دهکاتهوه؟! (ئهو کهسه عوزهیر پێغهمبهر بوو (صلی الله علیه وسلم) یهکسهر خوای گهوره سهد ساڵ مراندی و پاشان زیندووی کردهوه و پێی فهرموو: چهند مایتهوه؟ (عوزهیر) وتی: ڕۆژێک یان کهمتر له ڕۆژێک ماومهتهوه، (خوا) فهرمووی: نهخێر ئهوه سهد ساڵت پێچووه، جا تهماشای خواردن و خواردنهوهکهت بکه (لهو ماوه درێژهدا) نهگۆڕاوه و تێک نهچووه، تهماشای گوێدرێژهکهشت بکه، (بۆیه ئهمهمانکرد) تا بهم بهسهرهاته بتکهینه موعجیزه بۆ خهڵکی، جا سهیری ئێسکهکانی (گوێدرێژهکهت بکه) چۆن بهرزیان دهکهینهوه و بهیهکهوهیان دهبهستین و پاشان بهگۆشت دایاندهپۆشین، کاتێک بینی و بۆی دهرکهوت وتی: چاک دهزانم و دڵنیام بهڕاستی خوا دهسهڵاتی بهسهر ههموو شتێکدا ههیه. |
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ أَرِنِي كَيْفَ تُحْيِي الْمَوْتَىٰ ۖ قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِن ۖ قَالَ بَلَىٰ وَلَٰكِن لِّيَطْمَئِنَّ قَلْبِي ۖ قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِّنَ الطَّيْرِ فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلَىٰ كُلِّ جَبَلٍ مِّنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا ۚ وَاعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ(260) Û tu (ewê gava, ku Îbrahîm ji Xudayê lava kirîye, bîra xwe bîne. Îbrahîm) gotibûye: “Xudayê min! Tu bi min bide xûyandinê, ka tu ça mirya zinde dikî? (Xweda ji Îbrahîm ra) gotîye: “Qey tu bawer nakî?” )(Îbrahîm ji Xweda ra) gotîye: “Çima (ez bawer dikim) lê ji bona dilê min bi nîve (bi min bide xûyandinê)”. (Xweda ji bona Îbrahîm ra) gotîye: “Tu ji çûçikan çar liban bigire, îdî tu ewan çûçikan li bal xwe kerî bike, paşê tu ewan çûçikan, heryekê dayne serê çîyayekî û paşê tu gazî wan çûçikan bike; ewan çûçikanê bi lez werne bal te. Û tu bizane! Ku bi rastî Yezdan li ser hemû tiştan servahatê bijejke ye” به یاد بهێنه، کاتێک ئیبراهیم وتی: پهروهردگارا نیشانم بده چۆن مردوو زیندوو دهکهیتهوه؟ خوا فهرمووی: ئایا باوهڕت نههێناوه؟ ئیبراهیم وتی: بهڵێ (باوهڕم ههیه) بهڵام حهزدهکهم (بهچاوی خۆم بیبینم) تا دڵم ئارام بگرێت، خوا فهرمووی: جا کهواته چوار باڵنده بهێنهو جوان سهرنجیان بدهو دوایی ههر چواریان سهربڕهو گۆشت و پهڕ و خوێنیان تێکهڵ بکه، ئهوسا لهسهر لوطکهی ههر شاخێک ههندێک لهو تێکهڵهیه دابنێ، پاشان بانگیان بکه، بهگورجی و بهپهله ههموویان دێنهوه بۆ لات و چاک بزانه و دڵنیابه بهڕاستی خوا باڵاداست و کار بهجێ یه. |
مَّثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّائَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ(261) Hewcekîya wanne, ku malê xwe di rêya Yezdan da disixurînin, hene! Wekî, ku libek heft weşîyan bigire, di her weşîyekî da jî sed lib hebin, wusa dibe. Û Yezdan ji bona evînê xwe ra hêj carbicar pir dike. Û Yezdan zengînê zana ye نمونهی ئهوانهی که ماڵ و سامانیان دهبهخشن له پێناوی خوادا، وهکو تۆوێک وایه که بڕوێت و حهوت گوڵی گرتبێت، له ههر گوڵێکدا سهد دانهی تیادا بێت، خوایش بۆ ههر کهس که بیهوێت (به گوێرهی نیهتی و جێگرتنی خێرهکهی) پاداشت چهند بهرامبهر دهکات و خوا فراوانگیر و زانایه. |
الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ لَا يُتْبِعُونَ مَا أَنفَقُوا مَنًّا وَلَا أَذًى ۙ لَّهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(262) Ewanê, ku malê xwe di rêya Yezdan da disixurînin û paşê jî li pey sixurandinê da gote gotin û cefadan jî ne kirîbûn hene! Ji bona wan ra li bal Xwedayê wan, kirya wan heye. Û li ser wan tirsa (ji agir) û mirûzîya (kêm xelatdanê) jî tune ye ئهوانهی ماڵ و داراییان دهبهخشن له ڕێگهی خوادا، بهدوای ئهوهی بهخشیوویانه هیچ جۆره منهتێک نانێن و هیچ جۆره ئازارێک ناگهیهنن، (ئهوانه) تهنها پاداشتیان لای پهروهردگاریانه، هیچ ترس و بیمیان لهسهرنیه (له کهم و کووڕیی پاداشت و تهنگانهی قیامهت)، غهم و پهژارهش ڕوویان تێ ناکات. |
۞ قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَمَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِّن صَدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى ۗ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ(263) Gotinek e bi qencî û baxişandin ji wê qencîya, ku li pey wê da cefadan û gote got hatibe kirinê çêtir e. Û Yezdan ne hewceyê mulahîm e قسهو گوفتاری جوان و چاوپۆشیهک (له ههڵه)، چاکتره له بهخشینێک که ئازاری بهدوادا بێت و منهت بکرێت، خوایش دهوڵهمهندو بێ نیازه (له بهخشینی بهمنهت) و خۆڕاگرو لهسهرخۆیه (زوو تۆڵه ناسێنێت له سهرکهش و یاخییهکان). |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاءَ النَّاسِ وَلَا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۖ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْدًا ۖ لَّا يَقْدِرُونَ عَلَىٰ شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُوا ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ(264) Gelî merivne ku we bawer kirîye! Hûn qencîne xwene, ku we bi hewcan ra kirîye, bi gote got û bi cefadanê pûç nekin, wekî wî merivê ku malê xwe ji bona dîtina kesan disixurîne, qe bi Yezdan û bi dan û gavê para da jî bawer nake, nekin. Îdî hewcekîya wî, wekî (zevîya) ku li ser tatekîye; îjar ku barşit lêdixe, îdî ewa barişta xalyê dibe, ewa tata hilû dimîne, nikarin ku ji keda xwe tiştekî hildin. (Evan jî disixurandina xwe da tu qencîyê nikarin hildin). Û Yezdan komalê file nayne rêya rast ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، نهکهن خێرو پاداشتی چاکهکانتان پووچ بکهنهوه به منهت نان و دڵ ئازاردانی (ههژاران)، وهکو ئهو کهسهی ماڵ و سامانی خۆی لهبهر چاوی خهڵکی ببهخشێت بۆ ڕیاکاریی و خۆنواندن و ئیمان و باوهڕی بهخواو ڕۆژی دوایی نهبێت، جا نموونهی ئهو جۆره کهسانه وهک بهردێکی ساف وایه که خۆڵێکی به سهرهوه بێت، لهوهودوا بارانێکی لێزمه ببارێت بهسهریداو هیچی بهسهرهوه نههێڵێت و بهرهق و تهقی بهجێی بهێڵێت و حهقیقهتی دهربکهوێت، (ئینجا ئهو جۆره ڕیابازو بێ باوهڕ منهتنهرانه) هیچ جۆره بههرهیهک لهو بهخشینهیان بهدهست ناهێنن، بێگومان خوای گهوره ڕێنموویی قهومی بێ باوهڕو کافران ناکات. |
وَمَثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ وَتَثْبِيتًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٌ فَآتَتْ أُكُلَهَا ضِعْفَيْنِ فَإِن لَّمْ يُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ(265) Ewan merivne, ku malê xwe ji bona qayîlbûna Yezdan û nivandina dilê xwe, disixurînin hene! Hecwekîya wan wekî karêzê, ku li ser sûrmilekî avê be, îjar baranê jî lê xistibe, îdî rêça wî dûcarî xwe hatibe, dibe. Heke baranê lê nexistibe, îdî şixwa avîya avê lê dixe. Û tişta hûn dikin Yezdan dibîne نموونهی ئهوانهی ماڵ و سامانیان دهبهخشن له پێناوی بهدهستهێنانی ڕهزامهندی خوادا و بۆ دامهزراندن و ڕاهێنانی خۆیان لهسهر چاکهکاری، وهکو باخچهیهک وایه: له بهرزاییهکدا بێت و بارانێکی دڵۆپ گهوره بیگرێتهوه و ببێته هۆی ئهوهی که دوو بهرامبهر بهرههمی ههبێت، خۆ ئهگهر بارانی دڵۆپ گهورهش نهیگرێتهوه، ئهوه نمه باران پاراوی دهکات، خوای گهورهش بینایه بهو کارو کردهوانهی دهیکهن. |
أَيَوَدُّ أَحَدُكُمْ أَن تَكُونَ لَهُ جَنَّةٌ مِّن نَّخِيلٍ وَأَعْنَابٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ لَهُ فِيهَا مِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَأَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفَاءُ فَأَصَابَهَا إِعْصَارٌ فِيهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ(266) Yek ji we, ku ji bona wî ra, ji xurme û tiryan rêzekî wî hebe, di binê darê wî da çemne avê bikişin û di nava rêz da hemû berhebin, ewa bi xweber jî kal bibe û ji bona wî ra jî ûrtek e jar û bê hêz mabe: Ewa bivê temtêlê be, şexte jî îdî li wî bostan û rêzê wî bixe bişewitîne qe hez dike? (Yekê ji we heke kal be û zarne wî piçûk hebin, ewan zaran bi xweber jî hewcenê paris û parsivana bin, baxekî wanê di binê darê wî da çemne ji avê bikişe, hebe; qe hez dike, ku şexte li wî baxê wî xe, hemûşk bi şewîtîne, ewa bi xweber jî divê temtêlê da be?) Yezdan bi vî awayî ji bona we ra beratenê xwe vedike, bi rastî hêvî heye, ku hûn ramanê bikin ئایا هیچ کهس له ئێوه حهز دهکات باخێکی ههبێت له دارخورماو چهندهها جۆر ڕهزه ترێ پێک هاتبێت و چهند جۆگهو ڕووبارێک بهژێر درهختهکانیدا بڕوات و ههموو جۆره بهروبوومێکی تێدا بێت بۆ خاوهنهکهی و خۆی دووچاری پیری بووبێت و چهند نهوهو منداڵێکی لاوازی ههبێت، کهچی لهناکاو گهردهلولێک گڕوگهرمیهکی بههێزی تێدابێت و ههڵکاتهسهری و یهکسهربسووتێت؟! (ئهمه زۆر جێی داخ و نیگهرانیه چونکه نهخۆی لهبهر پیری، نهمنداڵی، لهبهر بێ هێزی، ناتوانن باخهکه ئاوهدان بکهنهوه)، ئا بهو شێوهیه خوا ئایهت و بهڵگهو نیشانهکان دهخاته بهرچاوتان بۆ ئهوهی تێفکرن و بیربکهنهوه (خۆتان مایهپووچ و ڕهنج بهخهسار نهکهن). |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَنفِقُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الْأَرْضِ ۖ وَلَا تَيَمَّمُوا الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلَّا أَن تُغْمِضُوا فِيهِ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ(267) Gelî ewan merivne ku we bawer kirîye! Hûn ji tişta ked dikin, paqijê wê û paqijê wan tiştne ku em ji bona we ra ji zemîn derdixin, bisixurînin û hûn ji wan malê xweyê, heke hûn di şûna xezanan da bûnan, we ewa mala di şûna (bac) û qencîyan da nedigirt, ji pêştirê heke we çavê, xwe ji bona girtinê, bigirta, paşê hûnê bi wan qayîl bibûna, nesixurînin. Û hûn bizanin! Bi rastî Yezdan ne hewceyî pesinvan e ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه: ببهخشن له باشترین بهروبووم و بهرههمێک که بهدهستان هێناوه و لهو بهروبوومانهی که له زهویدا بۆمان دهرهێناون و ڕواندوومانه، نهکهن نیازی بهخشینی شتی ناپوخت و بێ کهڵک بکهن و لهو ببهخشن، لهکاتێکدا خۆتان ئهو جۆره شتانه وهرناگرن و پێی ڕازی نابن (ئهگهر بتاندرێتێ) مهگهر چاوی لێ بنوقێنن و بزانن که خوا دهوڵهمهندو بێ نیازه و شایستهی سوپاسه (پێویستی بهبهخشینی بێ نرخ نیه). |
الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَيَأْمُرُكُم بِالْفَحْشَاءِ ۖ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ(268) Pelîd we bi xezanîyê dide tirsandinê û fermana we bi sikatî û maştoqîyê dike û Yezdan jî baxişandina ji xwe û abora pir ji bona we ra, peyman dide. Û Yezdan zengîn e pir zan e (کاتێ ئێوه له ماڵ و داراییتان دهبهخشن) شهیتان بهڵێنی ههژاری و نهداریتان پێ دهدات (دهتانترسێنێت به ههژاری) و فهرمانتان پێ دهدات بهگوناهو تاوان و خراپه و نهبهخشین، خوای گهورهش بهڵێنی لێخۆشبوونێکی تایبهتی خۆیتان پێدهدات لهگهڵ زۆری ڕۆزی و بههرهی فراوانداو خوا فراوانگیرو زانایه. |
يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاءُ ۚ وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ(269) Yezdan ji bona evînê xwe ra zanîna retkokî dide. Û zanîna retkokî ji bona kê ra hatibe dayîne, îdî bi sond! Ji bona wî ra qencîne pir hatine dayînê. Evî hey ewanê xweyê hiş, diponijin ئهوزاته بهههر کهس بیهوێت و (شایسته بێت) حیکمهت و دانایی پێ دهبهخشێت و ههر کهس حیکمهتی پێ ببهخشرێت، ئهوه بێگومان خێرێکی زۆری پێدراوه، جا بێجگه له ژیر و هۆشمهندهکان کهسانی تر لهو بههرهیه تێناگهن و پهند وهرناگرن. |
وَمَا أَنفَقْتُم مِّن نَّفَقَةٍ أَوْ نَذَرْتُم مِّن نَّذْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعْلَمُهُ ۗ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ(270) Û hûn ji malê xwe çi ji bona hewcan ra bisixurînin, ya jî hûn ji malê xwe çi ji bona hewcan ra bi peymanî heyran bikin, , îdî bi rastî Yezdan bi wî dizane. Û ji bona . cewrkaran jî tu arîkarî tune ye ههرشتێکتان بهخشی بێت یان ههر نهزرو بڕیارێکتان دابێت، ئهوه خوا پێی دهزانێت و بۆ ستهمکاران هیچ جۆره پشتیوانیهک نیه (که بیانپارێزێ له تۆڵهی خوا). |
إِن تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ ۖ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ ۚ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّئَاتِكُمْ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ(271) Û heke hûn qencîne xwe (xêrê xwe) bi diyarî bikin, îdî çi qa rind e! Û heke hûn ewan qencîne xwe veşêrin, hûn ewan bi dizîka da bidine xezanan, şixwa ji bona we ra çêtir e. Û bi wan, hinekî ji gunehê we radibe. Û Yezdan bi xweber jî bi wan tiştne ku hûn dikin, agahdar e ئهگهر خێرو چاکه و بهخشینهکانتان به ئاشکرا ئهنجام بدهن ئهوه شتێکی چاکه، خۆ ئهگهر بیشارنهوه و بیدهن به ههژاران به نهێنی ئهوه چاکتره بۆتان، جا (بهو بهخشینه) خوا ههندێک له گوناههکانتان دهسڕێتهوه و خوا ئاگایه بهو کارو کردهوانهی که ئهنجامی دهدهن. |
۞ لَّيْسَ عَلَيْكَ هُدَاهُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَن يَشَاءُ ۗ وَمَا تُنفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَلِأَنفُسِكُمْ ۚ وَمَا تُنفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ ۚ وَمَا تُنفِقُوا مِنْ خَيْرٍ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنتُمْ لَا تُظْلَمُونَ(272) (Muhemmed!) Hatina wan li bal rêya rast da li ser te bi vê nevê nîne. Û lêYezdan kîjanî bivê, ewî tîne rêya rast. Û hûn ji qencîyan çi bikin, îdî hûn ewê qencîyê ji bona xwe ra dikin. Şixwa hûn hey ji bona qayîlbûna Yezdan disixurînin. Û hûn ji qencîya çi bisixurînin, ewa li bal we da bê kemayî tê dayînê û li we jî nayê cewr kirinê ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) هیدایهت و ڕێنموویی و موسوڵمان کردنی ئهو خهڵکه لهسهر تۆ نیه (چونکه تۆ تهنها گهیاندنی پهیامهکهت لهسهره) بهڵام خوا هیدایهت و ڕێنموویی ههر کهسێکی بوێت دهکات، (به مهرجێک ئهو کهسهش ڕووی دڵی بکاته ئیمان) ههر خێرێکیش ئهنجام بدهن، ئهوه قازانجهکهی بۆ خۆتانه، ئێوه (ئهی بڕواداران) هیچ شتێک نابهخشن مهگهر بۆ ڕهزامهندی خوا نهبێت و ههر خێرو چاکهیهکیش ئهنجام بدهن پاداشتهکهیتان دهستتان دهکهوێتهوه، ئهوسا ئێوه بههیچ شێوهیهک ستهمتان لێناکرێت. |
لِلْفُقَرَاءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْبًا فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِيمَاهُمْ لَا يَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا ۗ وَمَا تُنفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ(273) (Hûn qencîne xwe) ji bona wan xezanne, ku di rêya Yezdan da ji xebata xwe qopmane, îdî nikarin di zemîn da ji bona aboraya xwe bigerin; ji fedîtîya xwe, ewan ji merivan qe tu tiştî bi lavayî naxwazin, tu ewan bi rû û rûçikê wan nas dikî, nezan dibêjin: “Qey ewan zengîn in” (ji ber wî, ewan ji bona aborya xwa, xwestinê nakin) bidin. Û hûn ji qencîyan (xêran) çi bisixurînin, îdî Yezdan, hey bi wî dizane (ئهو جۆره بهخشینانه پێشکهش بکهن) بهو ههژارانهی له پێناوی خوادا لێبڕاون و ناتوانن بگهڕێن به زهویدا و بازرگانی و کاسبی بکهن (بههۆی خهریک بوونیان بهگهیاندنی پهیامی خوا)، ئهوهی نهیانناسێت، (ئهو ههژارانه ئهوهنده کهسایهتی خۆیان ڕادهگرن و نهفس بهرزن)، وادهزانێت دهوڵهمهندن، تۆ ئهی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) (یا ئهی ئیماندار) به ڕهنگ و ڕوخسارو سیمایاندا دهیانناسیت، داواناکهن له خهڵکی بهزۆر شتی لێبسهنن و ڕووگیریان بکهن، ههر خێرێک ئهنجام بدهن ئهوه بێگومان خوا زانایه پێی. |
الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُم بِاللَّيْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَعَلَانِيَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(274) Ewan merivne, ku di şev û royan da û bi dizî û xwûyayî, malê xwe (ji bona qayîlbûna Yezdan) disixurînin, hene! Ji bona wan ra li bal Xudayê wan kiryek e mezin heye. Li ser wan tirsa şabat danê û mirûzîya (ji kêm xelatê jî) tune ye ئهوانهی ماڵ و سامانیان دهبهخشن، بهشهو و به ڕۆژ، به نهێنی و به ئاشکرا، ئا ئهوانه ههر پاداشتیان لای پهروهردگاریانه، ترس و بیمیان لهسهر نییه و ئهوان خهفهتبار نابن (له ڕۆژی قیامهت و لێپرسینهوهدا). |
الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَا ۗ وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا ۚ فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَىٰ فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ ۖ وَمَنْ عَادَ فَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ(275) Ewan merivne serparan (riba) dixun, hene! Ewan radibin, tu dibê qey tepa dikebin, wekî ça merivê ji ber lêdana pelîdan radibin û dikebin, ewan jî wusa dibin. Eva (şapata hanê) ji ber ku ewan digotibûne: “Serpar jî wekî kirîn û firotinê ye (herduk jî ji bona merivan ra durist e). Lê Yezdan, kirîn û firotin durist kirîye û guhartina (malan) bi serdaparî durist ne kirîye.” Îdî kîjan merivê, ku ji Xudayê ku ji bona wî ra şîretek hatibe, ewa jî ji guhartina bi serdaparitî poşman bibe, îdî ewan kirinê wîyê hêj di berya vê biryara hanê da kiribûne, ji bona wî ra ne (ewan para da nayêne dayînê, ji bona wî ra dimînin). Û temtêla wî di vê bûyerê da li bal Yezdan e: (Bivê, ewî dibaxişîne, heke bivê, ewî şapat dike). Û kîjan meriv (ji piştî hatina şîretê) dîsa guhartina bi serdapartî bike, îdî bi rastî hevrînê agir evan in. Evan bi xweber jî di agir da her dimînin ئهوانهی سوو دهخۆن، ههڵسوکهوت ناکهن و ڕاست نابنهوه (له گۆڕدا) مهگهر وهک ئهو کهسهی که شهیتان دهستی لێوهشاندبێت (ههر له دنیادا سروشتی نین، له قیامهتیشدا وهک شێت دهبن) چونکه ئهوانه دهڵێن: کڕین و فرۆشتن وهک سوو وایه (له حاڵێکدا): خوا کڕین و فرۆشتنی حهڵال کردوهو سووی حهرام کردووه، جا ئهوهی ئامۆژگاری پهروهردگاری پێگهیشت و وازی هێنا، ئهوهی دهستی کهوتووه، بۆ خۆی، کاری (له لێ پرسینهوهشی) دهکهوێتهلای خوا، بهڵام ئهوهی دهست بکاتهوهبهسوو خۆریی، ئا ئهوانه جێنشینی ناو ئاگری دۆزهخن و ژیانی ههمیشهیی تیادا دهبهنهسهر. |
يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ أَثِيمٍ(276) Yezdan serdaparitîye kêm dike û qencîyan jî (xêran) pir dike. Û Yezdan ji tu fileyî (ku ji bona firotina serdaparitî lec dike) gunehkar hez nake خوا، سوو، تهفروتونا دهکات و بهرهکهتی لێ ههڵدهگرێت، بهڵام پاداشتی خێر و سامان بهخشین برهو پێ دهدات و بهرهکهتی تێ دهخات بێگومان خوا هیج کافرێکی تاوانباری خۆشناوێت. |
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ(277) Bi rastî ewan merivne bawer kirine û karê aştî kirine û nimêja xwe kirine û baca malê xwe dane, hene! Ji bona wan ra li bal Xudayê wan kirya wan heye û tirsa (ji şapatan) û murîzaya (ji kêm xelatdanê) li ser wan tune ye بهڕاستی ئهوانهی که باوهڕیان هێناوه و کردهوه چاکهکانیان ئهنجامداوه و نوێژهکانیان بهچاکی بهجێهێناوه و زهکاتیان داوه، تهنها پاداشتیان لای پهروهردگاریانه، ئهوسا نه ترس و بیمیان لهسهره، نهغهم و پهژاره دهیان گرێتهوه. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ(278) Gelî ewan merivne, ku we bawer kirîye! Heke we bi rastî bawer kiribe hûn parizaya Yezdan bikin û hûn dest ji fırotina bi serdaparitîya, ku we kirîye (hêj we serpar hil ne daye) berdin ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه، پارێزکارو خواناس بن و واز له پاشماوهی سوو بهێنن ئهگهر ئیماندارن. |
فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ(279) Îdî heke hûn wusa nekin, hûn bizanin! Bi rastî eva di hemberê! Yezdan û Pêxemberê wîda qirînek e hûn dikin. Û heke hûn ji wê kirinê poşman bibin, îdî ji bona we ra hey sermayeyê we heye. Bi vî awayî hûn cewr nakin û li we jî neyê cewr kirinê خۆ ئهگهر وانهکهن، ئهوه جهنگ لهگهڵ خواو پێغهمبهرهکهیدا ڕابگهیهنن (که سهرئهنجامهکهی زۆر سامناکه)، خۆ ئهگهر تهوبه بکهن و (له سوو خۆری واز بهێنن) ئهوه تهنها سهرمایهکانتان بۆ ههیه وهری بگرنهوه، نه ستهم دهکهن (له قهرزارهکان) نه ستهمتان لێ دهکرێت. |
وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَىٰ مَيْسَرَةٍ ۚ وَأَن تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَّكُمْ ۖ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ(280) Û heke deyndar destteng be, îdî hûn ji wî ra heya desteê wî firebe, dan bidinê. Şixwa heke hûn deynê wî ji wî ra bi qencî bibaxişînin, heke hûn bizanin bi rastî eva ji bona we ra çêtir e خۆ ئهگهر قهرزارهکه نهدار بوو، ئهوه مۆڵهتی بدرێ تا دهرووی لێ دهکرێتهوه و دهیبێت، خێر کردنتان به قهرزارهکه و ئازاد کردنی و بهخشینی، چاکتره بۆتان ئهگهر ئێوه بزانن (چهنده پاداشتی خوایی بێ سنووره). |
وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ ۖ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ(281) Û hûn ji wê roya, ku hûnê di wê royê da li bal Yezdan da bizivirin, paşê ji bona her candarekî ra, tişta ewî ked kirîye (di wê royê da tê dayînê) qe li wan jî nayê cewr kirinê biparisî (bitirsin) (خهڵکینه) له سزاو تۆڵهی ڕۆژێک بترسن که تیایدا بۆ لای خوا دهگهڕێنهوه، لهوهودوا ههموو کهس پاداشتی کاروکردهوهی خۆی وهردهگرێت و ستهمیان لێ ناکرێت. |
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ۚ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۚ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَن يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ فَإِن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِن رِّجَالِكُمْ ۖ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَن تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا ۚ وَلَا تَسْأَمُوا أَن تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَىٰ أَجَلِهِ ۚ ذَٰلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَىٰ أَلَّا تَرْتَابُوا ۖ إِلَّا أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا ۗ وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ ۚ وَلَا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِيدٌ ۚ وَإِن تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ(282) Gelî ewan merivne ku we bawer kirîye! Gava hûn ji hev ra heya danekî navdayî deyn bidin, îdî hûn ewî (dan û deynî) binivîsin. Û bira ewî, nivîsdarekî dadvan, di nîveka we da, bi dadvanî binivîse. Û bira nivîsdar, ça Yezdan bi wî daye hîn kirinê, wusa binivîse (ji wî para da neçe) îdî bira ewî binivîse. Ewê deyndar jî deynê xwe bira binivîse. Û bira ewê ku li ser wî deyn heye, ji Xudayê xwe bitirse, tu tiştekî ji deynê xwe kêm neke. Îdî heke ewê deyndar merivekî evsene be, ya jî merivekî bê wecb e, ya jî merivekî wusan be. ku nikare bi xweber deynê xwe bide nivîsandinê, bira serkarne wî, deynî wî bi dadvanî bidne nivîsandinê. Hûn (ji bona deyn nivîsandinê) du mêrne ji xwe, nehrîvan bigirin. Îdî heke du mêr tunebûn, hûn mêrekî bi du jinan va nehrîvan bigirin (Jinne wusa bin) ku hûn bi şahidîya wan jinan qayîl bibin. Ewan jinan jî, heke yek ji wan şahidî bîrva bike, bira ewa mayî bîra wê bixe. Û di gava şahit hatne gazî kirinê ji bona şahidîyê, bira ji şahid ya xwe, tu tiştî veneşêrin. Û hûn ji nivîsandina deynê piçûk û mezin ne kerixin (ewan, di gavê wî û hijmara wî da binivîsin). Eva nivîsandina we bi vî awayî li bal Yezdan ji bona şahidîyê ra rasttir e û dadvantir e û nêzîktir e jî, ku hûn (di dan û hijmara) wî da dudil nebin. Ji xêncî heke kirîn û firotin herduk jî (baha û pere, bahanok-mal) amade bin, ku hûn ewan (bi dest bidne hev, ji hev bistînin). Di wê gavê da heke hûn nenivîsin, tu zîyan li ser we tune ye. Di gava ku hûn kirîn û firotinê bikin, hûn şahidan bigirin. Ji bona nivîsarok û şahidan ra bira zirar neyê dayînê. Û heke hûn ji wan herdukan ra zirarê bidin, şixwa eva ji bona we ra, îdî ji rê derketi ne. Û hûn parisaya Yezdan bikin. Yezdan bixweber evan rê û rêzikan hînê we dike. Û Yezdan bi hemû tiştan dizane ئهی ئهوانهی باوهڕتان هێناوه ئهگهر قهرزێکتان کرد له یهکتر تا ماوهیهکی دیاری کراو، ئهوه بینوسن و با نووسهرێک که دادپهروهربێت بهڕاستی و دروستی له نێوانتاندا بینوسێت، با هیچ نوسهرێک سهرپێچی نهکات له نوسین، ههر وهک چۆن خوا فێری کردووه با بنووسێت، (خۆ ئهگهر کهسێک خوێندهوار نهبێت) ئهوهی که حهقهکهی بهسهرهوهیه و قهرزهکهی لایه با بهدهمی خۆی (ئهندازهی قهرزهکهی) به کاتبهکه بڵێت و له خوای پهروهردگاری بترسێت و چاوپۆشی له هیچی نهکات و لێی کهم نهکاتهوه، خۆ ئهگهر ئهوهی قهرزهکهی لهسهره ههڵهشه بوو، یا لاواز بوو (منداڵ یان بهساڵاچوو بوو) یا نهیدهتوانی دان به حهقهکهدا بنێت (کهڕوڵاڵ بوو) با بهخێوکهر، یا سهرپهرشتیارهکهی دادگهرانه حهقیقهت و ڕاستی قهرزهکهی بڵێت و با دوو پیاو له خۆتان شایهتی لهسهر (قهرزو مامهڵه)بگرن، ئهگهر دووپیاو دهستنهکهوتن بۆ شایهتی، با پیاوێک و دوو ئافرهت شایهتییهکه بدهن لهو کهسانهی که ڕازین به شایهتیدانیان، نهوهکو یهکێک له (ئافرهتهکان) بیری بچێت، با ئهوی تریان بیری بهێنێتهوه و شایهتهکان نابێت که کاتێک داواکران خۆ وێڵ بکهن و ئاماده نهبن، بێزار مهبن لهوهی که (قهرز) بنووسن، کهم بێت یان زۆر و تا ماوهی دیاری کراوی، به ڕوونی با یاداشت بکرێت، ئهنجامدانی مهسهلهی قهرزتان بهو شێوه دادپهروهرانهیه و پهسهندتره لای خوا (له نهنووسین)، ئهوسا چاکتر دهتوانن شایهتی ڕاگرن و نزیکترن لهوهی گومان و دوودڵی به یهکتر نهبهن (مافی کهس تیا نهچێت)، مهگهر بازرگانیهک بێت لهبهر دهستانداو له نێو خۆتاندا بیگێڕن و کڕین و فرۆشتن ئهنجام بدهن، ئهوه گوناهتان ناگات که ناینووسن، (چونکه ئاسان نیهو مامهڵه دوادهخات، ههتا بۆتان دهکرێت) شایهت بگرن کاتێک کڕین و فرۆشتنتان ئهنجامدا و نابێت نووسهرو شایهت ئازار بدرێن و بێزار بکرێن، خۆ ئهگهر شتی وابکهن ئهوه بهڕاستی مانای وایه ئێوه له چهندهها فهرمانبهرداری دهرچوون، جا له خوا بترسن و خۆ پارێزبن و خوا فێری ئهو شتانهتان دهکات (که خێری تیایه بۆ دنیاو پاداشتی قیامهتی له دوایه) و خوا به ههموو شتێک زانایه. |
۞ وَإِن كُنتُمْ عَلَىٰ سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُوا كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَّقْبُوضَةٌ ۖ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُم بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ ۗ وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ ۚ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ(283) Û heke hûn li ser rê bin û hûn rastê nivîsandaran ne hatin, îdî ewa tişta ku we di şûna deyn da, ji deyndarê bi gerewî sitandîye, bes e (nivîsandin navê). Heke hûn (hinekne we bi hinekne we) ewle dibin îdî bira ewê bi wî hatîye ewledanê, ewî anemetî ku li bal wî da hatîye sipartinê, bê kemayî li bal xûyê wî da bide û bira parizîya Xudayê xwe bike. Û hûn şahidiya xwe veneşerin. Û kîjan şahidîyê veşêre, îdî bi rastî dilê wî gunehkar e. Û Yezdan bi xweber jî bi tişta ku hûn dikin dizane خۆ ئهگهر له سهفهردا بوون و نووسهرێکتان دهست نهکهوت، ئهوه بارمتهکان وهردهگیرێن (لهباتی قهباڵه و سهنهدهکه)، خۆ ئهگهر له یهکتری دڵنیا بوون با ئهوهی به ئهمین و دهستپاک دادهنرێت ئهمانهتهکهی (قهرزهکه) بداتهوه و با له خوای پهروهردگاری بترسێت، نهکهن شایهتی بشارنهوه، ئهوهی شایهتی بشارێتهوه ئهوه بهڕاستی دڵی ژهنگاوی و ناپوخت گوناهباره، خوایش به ههموو ئهو کردهوانهی که دهیکهن زانایه. |
لِّلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَإِن تُبْدُوا مَا فِي أَنفُسِكُمْ أَوْ تُخْفُوهُ يُحَاسِبْكُم بِهِ اللَّهُ ۖ فَيَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ(284) Çi tiştne di ezman û di zemîn da hene! Hemûşk ji bona Yezdan ra ne. Û heke hûn ewan tiştne di dilê we da heyî, derxin; bidine diyar kirinê, ya jî hûn ewan tiştan veşêrin, hey Yezdanê we bi wan bide (xelat û celat kiri- nê). Îdî (Yezdan) kîjanî bivê ewî dibaxişîne û ji kîjanî ra jî bivê ewî şapat dike. Û li ser hemû tiştan bi hêz, hey Yezdan e ههرچی له ئاسمانهکان و ههرچی له زهویدا ههیه ههر خوا خاوهنیانه و ئهگهر ئهوهی له دڵ و دهرونتاندا جێگیر بووه، دهری بخهن، یان بیشارنهوه خوا دهربارهی لێتان دهپرسێتهوه، ئهوسا له ههر کهس بیهوێت خۆش دهبێت و ههرکهس بیهوێت سزای دهدات و خوایش بهسهر ههموو شتێکدا دهسهڵاتی ههیه (ئهوهی چرپهی دهروونیه دێت و دهڕوات و جێگیر نابێت لێپرسینهوهی لهسهر نیه). |
آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ(285) Pêxember bi wan biryarne ku ji Xudayê wî li bal wî da hatîye hinartinê bi bawergeran va, bawer kirîye. Hemûşkan jî bi Yezdan û bi firiştenê wî û bi pirtûkne wî û bi pêxemberne wî bawer kirine. (Ewan gotine:) “Bi rastî em, di nîveka yekê ji peygemberne wî da qe tu serda çêtirî û nîvwarî çê nakin. Me gotina te bihîstîye, em bûne pewrewê gotina te”. Tu gunehne me ji bona me ra bibaxişîne, û hey para ziviradin li bal te dane پێغهمبهرو ئیمانداران باوهڕیان ههیه بهوهی له لایهن پهروهردگاریانهوه هاتۆته خوارهوه، ههموویان باوهڕیان ههیه به خواو فریشتهکانی و کتێبهکانی و پێغهمبهرهکانی (دهڵێن) هیچ جۆره جیاوازیهک ناکهین له نێوان هیچ پێغهمبهرێ له پێغهمبهرهکانی خوادا (له باوهڕدا)، ههروهها وتیان: گوێڕایهڵ و ملکهچین (بۆ بهدیهێنهرمان) پهروهردگارا لێخۆش بوونی تۆمان دهوێت و سهرئهنجام ههر بۆ لای تۆیه گهڕانهوه. |
لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ ۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنتَ مَوْلَانَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ(286) Yezdan ji bona her candarekî ra, wekî hêza wî, bar li wî dike (Yezdan ji bona her merivekî ra, wekî hêza wî, fermana perestîya wî dike, qe ji tu kesî ra ji hêza wî pirtir ferman neke). Îdî ewan candaran ji (qencî û xirabîyan) çi bikin hey ji xwe ra dikin. (Merivne qenc aha lava dikin): “Xudayê me! Tu me bi wan sikatîne, ku me ewan bi bîrva kirî, ya jî bi xeletî kirîye, gunehkar neke. Xudayê me! Te ça ewan merivne berya me da borî barne giran li wan kirîye, wusa li me jî neke. Xudayê me! Ewa barê ku hêza me nagihîje, li me neke. Û (Xuda!) tu sikatîne me ji bona me ra li ser me rake û tu me bibaxişîne û tu li me dilovanî bike. Serkarê me hey tu î. Îdî tu li ser komalê file, arîkarya me bike.” خوای گهوره ئهرک ناخاته سهر هیچ کهسێک مهگهر به قهدهر توانایی خۆی نهبێت، ههر کارێکی چاک ئهنجام بدات قازانجی تهنها بۆ خۆیهتی و ههر خراپهیهکی کردبێت تهنها یهخهی خۆی دهگرێت و لهسهر خۆیهتی (ههر بۆیه ئیمانداران دهڵێن): پهروهردگارا؛ لێمان مهگره ئهگهر فهرامۆشیمان بهسهردا هات یان گوناهو ههڵهیهکمان له دهست قهوما، پهروهردگارا؛ ئهرکی سهخت و کاری گران مهده بهسهرماندا وهکو ئهوهی داوته بهسهر ئهوانهی پێش ئێمهدا، پهروهردگارا؛ ئهرکێک مهده بهسهرماندا له تواناماندا نهبێت، تووشی بهڵاو ناخۆشیهکمان مهکه تواناو هێزو ههناومان لێ ببڕێت، گوناهمان بسڕهوه و چاوپۆشی بکه له ههڵهو تاوانهکانمان و دای پۆشه، (داواکارین) بهزهییت بێتهوه پیاماندا، ڕهحممان پێ بکه، ههر تۆ پشت و پهناو یاریدادهری ئێمهیت، جا بۆیه داوا دهکهین سهرمان بخهیت بهسهر قهومی کافرو خوانهناساندا، (ئا بهو شێوهیه پهروهردگاری مهزن فێری نزای ڕێک و پێکمان دهکات، ئومێده که لێشمان وهربگرێت..) کاتێک ئایهتی (٢٨٤) دابهزیووه هاوهڵانی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) سهغڵهت بوون و چوون بۆ خزمهتی.. ئهویش فهرموویهتی: بڵێن گوێڕایهڵ و ملکهچین.. ئینجا خوای گهوره ئایهتی (٢٨٥، ٢٨٦)ی دابهزاند بۆ دڵدانهوهیان). خوای گهوره ئهرک ناخاته سهر هیچ کهسێک مهگهر به قهدهر توانایی خۆی نهبێت، ههر کارێکی چاک ئهنجام بدات قازانجی تهنها بۆ خۆیهتی و ههر خراپهیهکی کردبێت تهنها یهخهی خۆی دهگرێت و لهسهر خۆیهتی (ههر بۆیه ئیمانداران دهڵێن): پهروهردگارا؛ لێمان مهگره ئهگهر فهرامۆشیمان بهسهردا هات یان گوناهو ههڵهیهکمان له دهست قهوما، پهروهردگارا؛ ئهرکی سهخت و کاری گران مهده بهسهرماندا وهکو ئهوهی داوته بهسهر ئهوانهی پێش ئێمهدا، پهروهردگارا؛ ئهرکێک مهده بهسهرماندا له تواناماندا نهبێت، تووشی بهڵاو ناخۆشیهکمان مهکه تواناو هێزو ههناومان لێ ببڕێت، گوناهمان بسڕهوه و چاوپۆشی بکه له ههڵهو تاوانهکانمان و دای پۆشه، (داواکارین) بهزهییت بێتهوه پیاماندا، ڕهحممان پێ بکه، ههر تۆ پشت و پهناو یاریدادهری ئێمهیت، جا بۆیه داوا دهکهین سهرمان بخهیت بهسهر قهومی کافرو خوانهناساندا، (ئا بهو شێوهیه پهروهردگاری مهزن فێری نزای ڕێک و پێکمان دهکات، ئومێده که لێشمان وهربگرێت..) کاتێک ئایهتی (٢٨٤) دابهزیووه هاوهڵانی پێغهمبهر (صلی الله علیه وسلم) سهغڵهت بوون و چوون بۆ خزمهتی.. ئهویش فهرموویهتی: بڵێن گوێڕایهڵ و ملکهچین.. ئینجا خوای گهوره ئایهتی (٢٨٥، ٢٨٦)ی دابهزاند بۆ دڵدانهوهیان). |